صاحب‌خبر - صادق غفوریان-«نخل» در آیین ما آن قدر شان و منزلت دارد که واحد شمارش آن «نفر» است. اگر حالش خوب باشد، حال نخل‎دار هم خوب است و اگر همچون سال های اخیر به دلایل گوناگون همچون خشکسالی و تغییر اقلیم و مدیریت نادرست منابع آب، حال نخل ها خوب نباشد، حال نخل‎دار هم خراب است. هیچ گاه از یاد نمی بریم، خبری که سال 97 در رسانه ها دست به دست شد؛ «برگزاری مراسم ختم مرگ نخل ها در خرمشهر». آن موقع این مراسم در حسینیه سیدالشهدای بازار دهکده بریم آبادان برای بی جان شدن تدریجی سرمایه ملی که ممر معیشت مردمان جنوب است، برگزار و مقداری نظرها به آن جلب شد، اما این توجه دیری نپایید. درگذشت 6 میلیون نفر نخل! غصه از بین رفتن بخشی از نخل های ایران که از سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس، بوشهر، خوزستان و تا هرمزگان حوزه داشت و برداشت دارد، ما را با آمار نگران‎کننده‎ای مواجه می کند. محمد درویش، فعال مطرح محیط زیست، به تازگی به وضعیت نخلستان های جنوب پرداخته و ضمن اشاره به از بین رفتن 6 میلیون نفر نخل در دو دهه اخیر در کشور، گفته است: طرح های نادرست انتقال آب، افراط در سدسازی، توسعه غیراستاندارد و خارج از توان کشاورزی در بخش هایی از دشت عباس و استان های ایلام و لرستان به عنوان بالادست خوزستان و سرشاخه های رودهای کارون، کرخه، جراحی، مارون و زهره باعث شد، دبی و حقابه نخلستان های خوزستان دچار کاهش و کمبود فشار آب شیرین شود و وقتی این اتفاق رخ داد، باعث جایگزینی آب شور خلیج‎فارس و آسیب گسترده به نخلستان ها شد. ایران دومین صادرکننده خرمای جهان در عین حال و با همین وضعیت، ایران همچنان رتبه دوم تولید خرمای جهان پس از مصر را در اختیار دارد که البته فاصله ما با کشور سوم یعنی عربستان، کم و عن‎قریب است که رفتار نامهربانمان در بخش حقابه و سیاست های غلط صادراتی این محصول، ایران را به رتبه های پایین سوق دهد. محسن رشید فرخی، رئیس انجمن خرمای ایران در گفت وگو با خراسان می گوید: در حال حاضر سالانه به طور یک میلیون و 300 تا 350 هزار تن خرما در کشور تولید می شود که این رقم در سه سال گذشته به طور متوسط تکرار شده است. بخشی از نخلستان ها از بین رفت اما... رشید فرخی می گوید: من این مسئله را تایید می کنم که در پی تغییرات اقلیمی و محیط زیستی، برخی مدیریت های غلط در بخش های کاشت و برداشت و سایر موارد، ما بخشی از نخل ها را از دست داده ایم و به دلیل نبود «آمار» که البته کشور ما در این زمینه نه تنها در بخش کشاورزی بلکه در سایر موارد از جمله اقتصادی رنج می برد، من نمی توانم از تعداد نخل های از دست رفته آمار دقیقی ارائه کنم. اما مشخصا ما بخشی از نخل ها را در اثر شورشدن آب در خوزستان و مدیریت نادرست در مسئله سد گتوند از دست دادیم، همچنین خشکسالی ها و ورود برخی از آفات به کشور نیز باعث از میان رفتن بخشی از نخلستان ها شد. با وجود این، من نمی توانم از دست رفتن 6 میلیون نخل در این بازه زمانی را تایید کنم. آری همان‎گونه که اشاره کردم، ما تعدادی نخل را در سال های اخیر از دست داده ایم اما آمار دقیقی از آن نداریم. با افزایش کشت نخل مخالفیم رئیس انجمن خرمای ایران، در پاسخ به روند کلی نخلستان های کشور که آیا رو به بهبود یا افت است، می‎گوید: ما با این که سطح کشت نخلستان ها افزایش یابد به دلیل محدودیت های آبی مخالفیم. ما باید تجربه پسته در کشور را چراغ راهمان قرار دهیم که وقتی برخی مدیران افزایش درآمد ارزی را از پسته لمس کردند، به سمت افزایش واحد سطح و کشت آن رفتند و با هجوم خشکسالی بسیاری از مزارع پسته خشک و سرمایه ها نابود شد. ما نمی خواهیم این اتفاق برای خرما رخ بدهد اما خواهان افزایش بهره وری و درآمد ارزی از آن هستیم. ما می توانیم با اجرای عملیات بهینه سازی، یافتن بازارهای جدید، توسعه صنایع بسته بندی و تقویت صنایع تبدیلی، بهره وری این محصول راهبردی را ارتقا دهیم. 400 میلیون درآمد ارزی را می توانیم دوبرابر کنیم از رشید فرخی درباره میزان درآمد ارزی خرما می پرسم که می گوید: 70 درصد محصول در بازارهای داخلی کشور عرضه و مصرف می شود و 30 درصد (حدود 350 هزار تن) نیز در مسیر صادرات قرار می گیرد که اکنون بیش از 400 میلیون دلار ارزش سالانه صادرات آن است. او تاکید می کند، اگر صنایع تبدیلی را تقویت، بازارهای جدید را شناسایی و حمایت دولت را با خودمان همراه کنیم و گرفتار دستورالعمل های خلق الساعه دولت نشویم، رقم درآمدی ارزی را فقط طی 5 سال می توانیم به راحتی تا دوبرابر افزایش دهیم.∎​