شفقنارسانه- در هندسه نوین قدرت جهانی، رسانه بین‌المللی جایگاه مهمی دارد و خبرنگار بین‌المللی است که می‌تواند حضور ایران را نشان دهد. اما به نظر می رسد رسانه های ما در این زمینه عملکرد قابل قبولی ندارند. حمید ضیایی پرور، مدرس ارتباطات در این باره می گوید: اقتصاد رسانه های ایران بسیار ضعیف و اعزام خبرنگار به خارج از کشور هزینه بر است. طبیعتاً مدیر یک رسانه، خبرگزاری، وبسایت و… می تواند با کمترین هزینه به منابع خارجی برای دریافت اخبار تکیه کند. این درحالیست که تمام رسانه های پیشرفته دنیا در نقاط خبرخیز خبرنگار مقیم دارند.

ضیایی پرور با اشاره به عملکرد رسانه های داخلی در سطح بین الملل، به شفقنا رسانه می گوید: ما نه تنها در اکوسیستم رسانه ای کشور بلکه حتی در حوزه سیاست، اقتصاد، فرهنگ، آموزش، دانشگاه، علم، فناوری و… کشوری در ارتباطات موثر بین المللی نیستیم. بلکه در سطح جهانی در همه حوزه های کشوری منفرد و منزوی هستیم. بنابراین رسانه ما اصلا در سطح بین المللی نمی درخشد و اصلا رسانه جهانی و بین المللی نداریم.

او ادامه می دهد: تنها صداوسیما چند شبکه برون مرزی دارد که ضریب نفوذ آن هم جای بحث دارد. علاوه بر آن اگر خبرگزاری ها، پایگاه های خبری و… را درنظر بگیریم، رسانه ای نداریم که دفتر بین المللی، خبرنگار بین الملل و… داشته باشد. حتی در حوزه های نظامی و امنیتی هم اتفاقاتی که در اطرافمان می افتد باز هم از رسانه های خارجی نقل قول می کنیم. اینکه چرا دچار چنین وضعیتی شدیم اصلی ترینش به فقدان تعاملات رسانه ای بین المللی ما و پرورش ضعیف رسانه هایمان در داخل برمی گردد.

او روایت می کند: یک استاد در روزنامه خراسان داشتیم که می گفت «وقتی در داخل رسانه ها را موش بار بیاوریم، نباید انتظار داشته باشیم که در صحنه جهانی در نقش شیر ظاهر شوند.» طبیعتاً وقتی در داخل رسانه های ما دچار انواع محدودیت ها؛ سانسور، ممیزی، مجوز، زندان، شکایت، جوابیه و …. باشند نمی توان نیروی قوی در سطح جهانی تربیت کرد.

ضیایی پرور تاکید می کند: وقتی در کشورها روزنامه هایی داریم که 100 الی 200 سال قدمت دارند، یعنی رسانه در آن کشور ماندگار است. بجز کیهان و اطلاعات و تا حدودی خراسان که نزدیک 70 الی 80 سال قدمت دارند، انبوه رسانه های ما دچار مرگ زودرس می شوند. رسانه ای که قدمت نداشته باشد، نتواند سرپای خود بایستد، طبیعتاً خبرنگار قوی ندارد و نمی تواند در سطح بین المللی بدرخشد.

او ادامه می دهد: همه این نکاتی که مطرح کردم نشان می دهد ما در سطح جهانی در حوزه رسانه حرفی برای گفتن نداریم و در داخل رسانه هایمان در ضعیف ترین شکل ممکن حضور دارند. به عبارتی اعتماد مردم به رسانه از بین رفته است، تیراژ اندک نشان دهنده مرگ مطبوعات در کشور است. علاوه بر آن در حوزه صداوسیما رشد شبکه های ماهواره ای و شبکه های خانگی VOD ها نشان می دهد که مردم هم تا حد زیادی از صداوسیما روی برگردانده اند. همه این ها به نوعی نشان می دهد که مرجعیت رسانه ای و اعتماد عمومی در داخل تغییر کرده است و به سمت رسانه های خارجی رفته است. به نحوی شده که رسانه ها وقتی می خواهند موضوعی را مطرح کنند به نقل از رسانه های خارجی آن را بیان می کنند و مردم هم تایید واقعی را هم از رسانه خارجی بدست می آورند.

ضیایی پرور در ادامه به مهمترین موانع که سبب ضعیف تر شدن خبرنگاران بین المللی شده است، می پردازد و می گوید: مورد اول ضعف آموزش های روزنامه نگاری در ایران است. به عبارتی دانشکده های ارتباطات و روزنامه نگاری ما فارغ التحصیل صفر کیلومتر بیرون می دهند و آموزش هایشان کاربردی نیست. مورد دوم بحث تعاملات است که باید در سطح بین المللی وجود داشته باشد، مورد سوم بحث تسلط بر زبان انگلیسی است. متاسفانه نه تنها در سطح رسانه های ما بلکه در کل نظام آموزشی ایران، کسب و کارها، شرکت ها، مقامات ارشد و… تسلط خوبی بر زبان انگلیسی ندارند. لازمه بین المللی شدن تسلط بر زبان انگلیسی است که خیلی کم پیدا می شود.

او ادامه می دهد: بحث تنظیم گری، کنترل محتوای رسانه ای از نکات مهم دیگری است که وجود دارد. فرض کنید که یک رسانه ایرانی دفتری در انگلستان، آلمان، آمریکا، امارات و …. داشته باشد. آیا هر محتوایی که تولید می کند در داخل قابل پخش است؟ طبیعتاً آزادانه نمی توانند رویدادها را منتشر کنند.

با این اوصاف چرا باوجود دارا بودن پتانسیل‌های خوب رسانه‌ها و خبرنگاران، ما نمی‌توانیم آن را مدیریت کنیم و خروجی مثبت از آن بگیریم؟ ضیایی پرور پاسخ می دهد: این به مسائل اقتصادی برمی گردد، حقیقت این است که اقتصاد و بیزنس رسانه های ایران بسیار ضعیف و اعزام خبرنگار به خارج از کشور هزینه بر است. طبیعتاً مدیر یک رسانه، خبرگزاری، وبسایت و… می تواند با کمترین هزینه به منابع خارجی برای دریافت اخبار تکیه کند. این درحالیست که تمام رسانه های پیشرفته دنیا در نقاط خبرخیز خبرنگار مقیم دارند. به عنوان مثال روزنامه ژاپنی داریم که از تهران، روسیه، چین و… خبرنگار دارد.