صاحب‌خبر - الهه آرانیان - calture@khorasannews.com در آخرین روزهای فروردین 1403، اختتامیه دهمین دوره هفته هنر انقلاب اسلامی برگزار شد واستاد مسعود نجابتی، هنرمند خوشنویس و گرافیست، چهره سال هنر انقلاب شد. مسعود نجابتی متولد 1346 است و از دوران دبیرستان تاکنون عاشقانه و متعهدانه در حوزه گرافیک و خط مشغول به کار بوده و آثار ماندگاری خلق کرده ‌است. او فروردین امسال در حمایت از مردم مظلوم غزه، به جنوب لبنان رفت و روی دیوار حائل بین سرزمین‌های اشغالی و جنوب لبنان، دیوارنگاره «و فتح قریب» را به تصویر کشید؛ اقدامی که در ادامه هنرمندان کشورهای اسلامی مانند الجزایر، سوریه، مصر و فلسطین را نیز با خود همراه کرد و دیوار حائل به نمایشگاهی از آثار هنرمندان در دفاع از فلسطین و مردم غزه تبدیل شد. از دیگر آثار مسعود نجابتی که تا مقطع کارشناسی‌ارشد گرافیک در دانشگاه هنر تهران تحصیل کرده، می‌توان به طراحی قلم «پرشیا» اشاره کرد. او هم‌اکنون مدیر مسئول کانون هنر شیعی است. گفت‌وگوی ما با مسعود نجابتی را درباره وضعیت هنر گرافیک در کشور، حضور هنرمندان ایرانی در عرصه‌ جهانی و نیز وظایفی که گرافیست‌ها بر عهده دارند، می‌خوانید. چرا رشته گرافیک را برای تحصیل انتخاب کردید؟ سال 65، همزمان با دوران دفاع مقدس بود دبیرستان را تمام کرده بودم و می‌خواستم وارد دانشگاه شوم. آن زمان گرافیک چندان شناخته شده نبود و در فضای هنری و شهری جایی نداشت . مردم کارهای گرافیکی را تنها در پوسترهای انقلاب و دفاع مقدس دیده بودند . این باعث می‌شد اشتیاقی هم برای تحصیل در آن رشته نباشد؛ حتی در مواردی مذموم هم بود. می‌گفتند این‌ها نقاش‌های تبلیغاتی هستند؛ یعنی نقاشانی که از فضای هنری فاصله گرفته‌اند و به سمت تبلیغات رفته‌اند. این دیدگاه بر فضای هنری تأثیر گذاشته بود. خلاصه این‌که آن زمان در رشته نقاشی پذیرفته نشدم و به ناچار رشته گرافیک را انتخاب کردم و با اکراه وارد این رشته شدم. بعد از مدتی با گذراندن واحدهای جدی‌تر گرافیک علاقه‌ام بیشتر شد. چون قبل از ورود به دانشگاه خط هم کار می‌کردم، تازه متوجه اهمیت خوشنویسی در فضای گرافیک شدم. حروف‌نگاری یا تایپوگرافی آن زمان خیلی مرسوم نبود. آن روزها ما با آثاری از دنیای غرب مواجه شدیم که فقط با حروف ساخته می‌شد و این سوال برایمان ایجاد شد که آیا این‌ها هم گرافیک هستند، بعدها متوجه شدیم بله این‌ها هم جزو گرافیک به شمارمی آیند. این بود که نسلی از طراحان گرافیک در سال‌های 69 تا71 شکل گرفت و توجه به ظرفیت‌های تصویری نوشتار فارسی و استفاده از آن در گرافیک بیشتر شد. امروزه وضعیت هنر گرافیک به ویژه در حوزه انقلاب چگونه است؟ هنر انقلاب از دیوارنوشته‌ها و پلاکاردها و طراحی‌های گرافیکی شکل گرفت. بعد به شکل حرفه‌ای‌تر در حوزه هنری و توسط هنرمندان هنر انقلاب ادامه پیدا کرد. گرافیک هم‌تراز نقاشی در هنر انقلاب حرکت کرد. این هنر به دلیل استفاده از عنصر نوشتار و متن به‌طور ویژه مطلوب بود، تا امروز هم بسیاری از سازمان‌ها، نهادها و ارگان‌ها مهم‌ترین سفارش‌های گرافیکی کشور را دارند. در این شرایط هنرمندان هم در پی ایجاد شیوه‌های جدید و پیدا کردن سبک شخصی و پیمودن راه‌های خلاق برای رسیدن به آثار موثرتر بودند و هستند. این‌ها باعث شد تنوع نوشتار در موضوعات مختلف و متناسب با انتظار جامعه بیشتر شود و حروف‌نگاری یا تایپوگرافی در طراحی شعارها، عناوین، اسامی، جلد کتاب‌ها، پوسترهای سینمایی و نشان‌های موسسات بیشتر خودش را نشان دهد. تمام این‌ها به خاطر گستردگی قلمرو استفاده از نوشتار اتفاق افتاد و تجربه بسیار ارزشمندی را در حوزه گرافیک رقم زد و به زعم بسیاری از کارشناسان مکتب گرافیک ایران را ایجاد کرد و حالا ما در جهان صاحب زبان و سبک خاص گرافیکی خودمان شده‌ایم. امروز حضور هنرمندان گرافیک در عرصه‌های بین‌المللی تا چه اندازه پررنگ است؟ چند سالی است که شرایط به گونه‌ای رقم خورده که ارتباطات ما با هنرمندان دیگر کشورها بیشتر شده و فضای مجازی هم به این مسئله کمک کرد‌ و هنر ایران به دنیا عرضه شد و درخواست‌های مکرر برای برگزاری نمایشگاه از سمت محافل دانشگاهی و غیردانشگاهی صورت گرفت. هنر ایران دیگر در دنیا ناشناخته نیست. در بسیاری از جشنواره‌ها هنرمندان ما خوش درخشیدند و برای داوری، برگزاری نمایشگاه و ارائه در محافل مختلف دعوت می‌شوند. خود من در بسیاری از دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه آمریکایی بیروت و دانشگاه سوریه ارائه داشته‌ام. این موجی که ایجاد شده برای هنرمندان بسیاری از کشورها جذاب است و وظیفه ما را سنگین‌تر می‌کند. این اتفاق نشان می‌دهد چشم کشورهای اسلامی به ماست و ما برای طراحان مسلمان دنیا الگو شده‌ایم. برای کشورهای دیگر هم نوع طراحی و تایپوگرافی به‌دلیل نوع خاص و تفاوتش با نوشتار آن‌ها جذاب و دوست‌داشتنی است. حروف‌نگاری فارسی هم به‌دلیل اشتراکاتی که با زبان عربی دارد، برای عرب‌زبان‌ها هم الگو شده‌است. انتخاب شما به عنوان چهره سال 1402 هنر انقلاب برگزیده در ادامه مسیرتان چه تاثیری می‌گذارد؟ هر تقدیر و هر جایزه‌ای بار مسئولیت را سنگین‌تر و انتظارات از آن فرد را بیشتر می‌کند. مسئولیت طراح بودن، سنگین است؛ چون ما فقط زیباسازی و تزیین را به عهده نداریم. طراحی در زمان کنونی وظیفه مهمی بر دوش دارد و آن طراحی زندگی انسان‌هاست؛ از طراحی فضای شهری تا طراحی مسائلی که در فکر و تعامل انسان‌ها تاثیر دارد؛ از جمله طراحی لباس، طراحی وسایل، طراحی قلم(فونت) و آیکون‌های تلفن همراه و... . طراحی در دنیای امروز وظیفه تغییر ذائقه مردم را به عهده دارد و تاثیرش خاموش و در طول زمان اتفاق می‌افتد. برخلاف هنرهای دیگر، خاصیت هنرهای تجسمی آرام و ملایم است. آیا طرحی وجود دارد که دوست دارید کار کنید و هنوز موفق نشده‌اید؟ یکی از کارهایی که به نظرم ضرورت دارد طراحی قلم (فونت) است؛ از سال‌های گذشته وضعیت بهتری در فضای نشر و مطبوعات داریم، ولی در مجموع برای بسیاری از نیازها باید قلم طراحی کنیم؛ از جمله مسائلی که برایم اولویت دارد، طراحی قلم قرآنی است. چیزی که الان در بازار است، متعلق به ما نیست و کاملاً لهجه عربی دارد. قلم عثمان طه چیزی نیست که به تمدن ایرانی اسلامی مربوط باشد. البته قلم خوشنویسی ایرانی برای کتابت قرآن داریم، ولی چیزی که تبدیل به قلم شود و در فضاهای شهری و مجازی قابل‌استفاده و متناسب با نیاز روز و مخاطب امروز هم باشد، نداریم.∎​