به گزارش مشرق، اظهارات روز گذشته ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین و الکسی رزنیکوف وزیر دفاعش مؤید این نکته است. آن‌ها مدعی شده‌اند اوکراین آماده حمله به روسیه و حتی بازپس‌گیری کریمه است. در این وانفسا دیروز اخباری مبنی بر حمله پهپادی اوکراین به پایانه ذخیره نفت منطقه سواستوپول روسیه که منجر به آتش‌سوزی گسترده شد، انتشار یافت. البته اینکه آیا کی‌یف توانایی چنین اقدامی را داشته و واکنش مسکو در برابر چنین حرکتی چه خواهد بود پرسشی مهم است.

در همین راستا سراغ دکتر شعیب بهمن، مدیر مؤسسه مطالعاتی جهان معاصر ایران و پژوهشگر مسائل اوراسیا و قفقاز و استاد دانشگاه رفتیم و از او در این باره پرسیدیم.

انجام ضد حمله از سوی اوکراین علیه روسیه چقدر محتمل است؟

اوکراین به تنهایی توانایی چنین اقدامی را ندارد و اگر بازیگران خارجی و حامی زلنسکی دخالتی نداشته باشند کی‌یف جرئت رفتن به سوی چنین اقدامی را ندارد. مشکل آنجاست اوکراین سیاست مستقل ندارد و در اصل توسط آمریکا و اروپایی‌ها اداره و خط مشی داده می‌شود و این کشورها هستند که با پول و تسلیحات خود بر دولت کی‌یف تأثیر مستقیم می‌گذارند.

اما نکته مهم اینجاست اگر کی‌یف اقدامی علیه روس‌ها انجام دهد ‌این اقدام می‌تواند منجر به نابودی کامل اوکراین شود.

تا امروز روسیه هر نوع حمله نظامی به اوکراین را در قالب عملیات ویژه نظامی انجام داده ولی اگر حمله‌ای به سرزمین روسیه اتفاق افتد مسکو ممکن است وارد یک جنگ تمام‌عیار شود که تأثیرات گسترده‌ای بر منطقه و جهان خواهد داشت.

درصورت چنین حمله‌ای استفاده از تسلیحات هسته‌ای می‌تواند گزینه مسکو باشد؟

در شرایط فعلی روس‌ها نیاز به استفاده از تسلیحات هسته‌ای برای محدودسازی اوکراین و حملات احتمالی آنان به خاک خود را ندارند. این تسلیحات در جایی کاربرد پیدا می‌کند که بازیگران ثابت در زمین بازی حضور داشته باشند، به‌خصوص زمانی که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها وارد این نبرد شوند احتمال استفاده از این تسلیحات وجود دارد. استفاده از سلاح هسته‌ای در شرایط فعلی خیلی جایگاهی در ساختار نظامی روسیه ندارد.

به‌تازگی یوگنی پریگوژین، فرمانده ارتش خصوصی واگنر اظهاراتی داشته که می‌تواند نشان‌دهنده بروز اختلاف میان وی و پوتین باشد؛ نظر شما در این باره چیست؟

اینکه سخن فرمانده گروه واگنر و درخواست وی از رئیس‌جمهور روسیه برای خاتمه دادن به جنگ نشانه اختلاف در جناح‌های داخلی روس‌هاست درست نیست، چراکه امروز مسکو موفق شده با توجه به گذشت بیش از یک سال، اتحاد و یکپارچگی خود را حوزه‌های مختلف داخلی و حتی خارجی حفظ کند. این همبستگی و انسجام در حوزه‌های مختلفی بین سیاستمداران، نظامیان و مقامات اطلاعاتی و امنیتی به‌خوبی قابل مشاهده است.

براساس نظرسنجی‌های اخیری که بین مردم روسیه انجام شده این موضوع مورد تأیید قرار گرفته است، در حالی‌که کشورهای غربی به‌ویژه آمریکایی‌ها تصور می‌کردند وقوع جنگ اوکراین منجر به نارضایتی‌های عمومی و آشوب‌های داخلی در روسیه شود اما این‌گونه نشد، در واقع مردم و هیئت حاکمه روسیه درباره جنگ با اوکراین و مسائل بین‌الملل همسو و هم‌نظر هستند.

با توجه به مطرح بودن احتمال آغاز ضدحملات اوکراین، آیا باید طرح صلح چین را مرده تلقی کنیم؟

در ابتدا باید اشاره داشت با توجه به مشارکت بسیاری از کشورهای غربی در جنگ اوکراین، چین به‌عنوان تنها قدرت منطقه و بین‌الملل است که می‌تواند در این بحران به عنوان میانجی نقش‌آفرینی کند. اگر به گذشته جنگ برگردیم در سال۲۰۱۴ درگیری و اختلاف بین روسیه و اوکراین شکل گرفت که در آن زمان دو کشور اروپایی آلمان و فرانسه به‌عنوان میانجی به جنگ خاتمه دادند. اما امروز این کشورها به‌عنوان حامی دولت زلنسکی حضور دارند و صلاحیتی برای میانجی‌گری ندارند. از طرف دیگر، دولت آمریکا خود حامی اصلی اوکراین است. ترکیه و به‌ویژه شخص اردوغان هم تلاش‌هایی داشته‌اند ولی آن‌ها نه توانایی و نه قدرت لازم برای این کار را دارند.

تنها بازیگر جهانی که می‌تواند به این جنگ خاتمه دهد چینی‌ها هستند. اما حل و فصل جنگ اوکراین و روسیه یک بحث عمقی و راهبردی است. اکنون این پرسش‌های مهم مطرح است که آیا روس‌ها حاضر به تخلیه مناطقی که تصرف کردند می‌شوند و سرنوشت دولت و آینده اوکراین به کجا ختم می‌شود؟

با توجه به نزدیک شدن به فصل تابستان پیش‌بینی شما از آینده جنگ چگونه است؟

سناریویی که ممکن است در آینده با آن روبه‌رو باشیم حفظ شرایط میدانی کنونی و درگیری‌های محدود و نبردهای مدیریت شده توسط طرفین است. البته احتمال گسترش دامنه درگیری‌ها به سایر نقاط اوکراین و حتی کشورهای همسایه نیز ممکن است. در واقع تا حد زیادی آینده این جنگ به تمایلات و خواسته‌های بازیگران اصلی جنگ بستگی دارد. روس‌ها موفق به دستیابی به مکان‌های موردنظر خود شدند اما هدف اصلی مسکو تصرف بندر اودسا و تسلط بر نوار ساحلی اوکراین است تا بتوانند ارتباط دریایی این کشور با سایر کشورها را در دست بگیرند. امروز گسترش جنگ در دامنه شرق اروپا دور از انتظار نیست و این تهدیدی است که کشورهای غربی به‌شدت از آن هراس دارند. در سوی مقابل، آینده جنگ تا حد زیادی به نوع حمایت کشورهای غربی از زلنسکی هم بستگی دارد.