به گزارش ایرنا، علی‌اکبر دهخدا (زاده ۱۲۵۷ تهران – هفتم اسفند ۱۳۳۴ تهران)، ادیب، لغت‌شناس، مَثل‌شناس، شاعری بزرگ و فعالی سیاسی بود که نقش بسزایی در تکوین افکار عمومی زمان خود داشت. تألیفات بزرگ او همچون امثال حکم و لغت‌نامه، یکی از ویژگی‌های مهم وی یعنی تعالی بخشیدن به مخاطبان را به اثبات رساند.

او پس از فراگیری علوم رایج آن زمان و ادامه تحصیل در مدرسه سیاسی، زبان فرانسه را به صورت کامل آموخت و با پایان تحصیلات با توجه به شرایط حاکم بر جامعه و آغاز فعالیت های مشروطه خواهان، نخستین فعالیت سیاسی خویش را در وزارت امور خارجه آغاز کرد.

این ادیب پس از چند سال خدمت در آن وزارتخانه و کسب تجربه با دعوت میرزا جهانگیرخان شیرازی و میرزا قاسم خان تبریزی، روزنامه صور اسرافیل را به چاپ رساند و با ایجاد سبک نوینی در عرصه روزنامه نگاری، نوشته های طنز خویش را برای انتقاد از شرایط حاکم بر جامعه در ستون چرند و پرند منتشر کرد و اینگونه یکی از بنیانگذاران طنز در ایران شد. امثال و حکم، ترجمه عظمت و انحطاط رومیان، ترجمه روح القوانین، فرهنگ فرانسه به زبان فارسی، تعلیقات بر دیوان ناصر خسرو، تصحیح دیوان حافظ، مجموعه مقالات، پندها و کلمات قصار و دیوان دهخدا از دیگر اثرهای ارزشمند این ادیب برجسته به شمار می‌رود. او مدتی را در قلعه کاخ دزک سپری کرد و برخی‌ها معتقدند در این دوران نیز نگارشی از کتابهای خود را پیش برده است.

به گزارش ایرنا، کاخ قلعه دزک در روستای دزک شهرستان کیار چهارمحال و بختیاری واقع شده و در دورانی از مشروطیت و در زمان جنگ‌های جهانی، میزبان برخی از شخصیت‌های شناخته شده در عالم فرهنگ و هنر ایران بوده است.

سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: کاخ قلعه دزک در سال ۱۳۲۵ هجری قمری به‌دستور لطفعلی‌خان امیر مفخم بختیاری پسر امامقلی‌خان حاجی‌ایلخانی با الهام از معماری و تزیینات بدنه قصرهای اروپایی قرن‌های ۱۷ و ۱۸ میلادی با ترکیبی از معماری و هنر ایرانی ساخته شد.

قدرت‌الله ولی‌زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: معماری و تزیین کاخ قلعه دزک با درهایی زیبا از جنس چوب درخت گردو به دست توانمند هنرمندان ایرانی انجام شده است.

وی افزود: طبقه هم‌کف کاخ قلعه دزک دارای یکی هشتی ورودی در میانه و چهار ایوان در طرفین است که از هر ۲ طرف به محوطه درون بنا متصل می‌شود.

ولی‌زاده تصریح کرد: اتاق‌های طبقه نخست کاخ قلعه دزک دارای ۲ ایوان مجزا در شمال و سه ایوان متصل به‌هم در جنوب است که ۲ اتاق سه دری در ایوان‌های شمالی و ۲ اتاق سه دری قرینه در ایوان جنوبی باز می‌شود.

وی یادآور شد: در بین اتاق‌های کاخ قلعه دزک، سالن بزرگی وجود دارد که به دیوان‌خانه (سفره‌خانه) معروف و در مجاورت اتاق آئینه (به سبک اروپایی) قرار گرفته که در طرفین آن‌ها ۲ اتاق کوچک به‌نام "گوشواره" ساخته شده است.

سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: اتاق آیینه کاخ قلعه دزک با نمونه‌هایی متنوع از هنر گره‌چینی، نقش‌بُری و شیشه نقاشی دارای ۲ پوسته عکس درهم است که نمای سه‌بُعدی دارد.

وی گفت: در دوران مختلف تاریخی، افراد مشهوری مانند وحید دستگردی، علی‌اکبر دهخدا، فرخی یزدی، محمد مصدق، ملک‌الشعرای بهار و ابوالقاسم نجفی و تعدادی میهمان خارجی در کاخ قلعه دزک حضور پیدا کردند و مدتی را این بنا میهمان بودند.

ولی‌زاده تاکید کرد: آیینه‌کاری، نقاشی پشت شیشه، سربخاری‌های گچ‌بُری شده، گچ‌بُری‌های قالبی سفره‌خانه، قاب و تخته‌های سقف و درهای چوبی مرصع و معرق‌کاری شده از مهم‌ترین ویژگی‌های تزئینی کاخ قلعه دزک به‌شمار می‌رود.

وی افزود: حاشیه بالایی دیوارهای این تالار و اطراف درهای اصلی و ورودی با گچ‌بُری‌های قالبی با نقش‌هایی اسطوره‌ای از فرشته، شیر و شکار و فرهاد کوهکن با الهام از داستان‌های هفت پیکر نظامی گنجوی آراسته شده و تصاویری از خوانین و بزرگان بختیاری در اندازه‌های مختلف برای تکمیل تزئینات این قسمت به‌کار رفته است.

سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: در ایوان‌های ورودی و شمالی طبقه اول ستون‌های گچ‌بُری شده‌ای وجود دارد که با نقوش حصیری شکل بر روی تیرهای چوبی آفریده شده‌اند.

وی یادآور شد: دیوارهای و سقف اتاق آیینه کاخ قلعه دزک با آئینه تزنین شده و با تکنیک نقاتشی پشت شیشه شامل تصاویری از سوارکاری، قصرها و بناهای سلطنتی با طرح‌های اروپایی، گل و مرغ و نمای خارجی همین بنا شکوه بیشتری پیدا کرده است.

ولی‌زاده اظهار داشت: در حیاط شمالی کاخ قلعه دزک حوض سنگی بزرگی با طرح ایرانی چندضلعی قرار دارد که آب آن در گذشته از چشمه‌های موجود در ارتفاعات جنوبی مشرف به روستا و به‌وسیله تنبوشه به حوض به‌نسبت کوچک جلوی حیاط شمالی آورده و سپس براساس اختلاف ارتفاع سطح و نیروی ثقلی به تدریج به آب‌نمای حوض اصلی داخل حیاط منتقل و از دهان صورتک‌های انسانی چهار گوشه این حوض با فشار به بیرون ریخته می‌شده است.

وی گفت: در میانه دیواره شمالی حیاط مشرف به حوض بزرگ ترکیب کاشی معرق و آجر به چشم می‌خورد که در کنار هم نقوش هندسی مربع، لوزی و بیضی را به‌وجود آورده‌اند.

ولی‌زاده تاکید کرد: در این میان کاشی آبی رنگی قرار داده شده که بر روی آن جمله "سنه ۱۳۲۵ هجری قمری مبارک باد" نوشته شده که گویا مربوط به اتمام طرح‌های تزئیناتی داخلی بنا بوده است و به احتمال قوی به وقایع سیاسی اجتماعی مانند مسئله اعاده مشروطیت بی‌ارتباط نیست.

به گزارش ایرنا، کاخ قلعه تاریخی دزک ۱۶ تیرماه ۱۳۶۷ به شماره ۱۷۳۱ به‌عنوان اثر تاریخی درجه یک در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

دزک شهرستان کیار در ۳۵ کیلومتری مرکز چهارمحال و بختیاری واقع شده است.