به گزارش بازار به نقل از ایبِنا، یکی از مشکلات بانک‌های کشور، واگذاری اموال مازاد و مولدسازی دارایی‌های راکد است، به همین منظور برای نگهداری دارایی مازاد توسط بانک‌ها جریمه‌ای در نظر گرفته شده، تا اگر بانک‌ها در زمان بندی مشخص اموال مازاد خود را واگذار نکردند جریمه شوند.
در این شرایط پرسشی پیش می‌آید که بانک‌ها از نگهداری دارایی مازاد خود چه هدفی دارند؟ آیا این نگهداری به نفع خود بانک است؟
البته گاهی بانک‌ها علاقه به فروش دارایی‌های خود دارند اما به علت ارزش بالای این دارایی‌ها، هر فرد نمی‌تواند به صورت تنها آن‌ها را خریداری کند یا حتی برای بعضی از دارایی‌ها مشتری وجود ندارد، به همین منظور بانک مرکزی برای تعیین تکلیف اموال مازاد بانک‌ها برنامه‌ای در نظرگرفت، که آن برنامه راه‌اندازی ۳ نوع صندوق سرمایه‌گذاری توسط بانک‌ها بود.
دراین رابطه مدتی پیش بانک مرکزی، اعلام کرد که امکان راه‌اندازی ۳ نوع صندوق سرمایه‌گذاری با عناوین صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت مختص اوراق دولتی، صندوق سرمایه‌گذاری املاک و صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان برای بانک‌ها فراهم شده است.
هدف راه اندازی سه صندوق توسط بانک‌ها، تنوع بخشی روش‌های جذب منابع به بانک‌ها و واگذاری اموال مازاد است. در این رابطه کارشناسان نظرات مختلفی ارائه می‌دهند:
محمد خبری زاد؛ کارشناس بازار سرمایه، بیان کرد: مجوز راه‌اندازی سه نوع صندوق به بانک‌ها داده شده که در اصل به پشتوانه خود بانک‌ها، پول از سمت جامعه جذب این صندوق‌ها می‌شود، این اقدام می‌تواند سرمایه‌های خرد در بازار را به پشتوانه بانک جذب کند.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: ارزش دفتری بسیاری از ساختمان‌های بانکی کمتر از مبلغ فعلی آن‌ها است، بنابراین با فروش یونیت‌های صندوق، جذب نقدینگی و شناسایی سود رخ می‌دهد، همچنین یک دارایی غیر مولد به دارایی مولد تبدیل می‌شود، بانک نیز با سود شناخته شده می‌تواند در سایر حوزه‌ها اقدام به فعالیت کند.
خبری‌زاد با اشاره به اینکه یونیت‌های صندوق زمین و ساختمان مورد اسقبال سرمایه‌گذاران در بورس واقع شد، گفت: ایجاد صندوق زمین و ساختمان برای بانک‌ها اقدام مثبتی است، چون مدل جدیدی از کسب و کار راه می‌اُفتد و بانک‌ها، ساختمان‌ها و املاک، غیر قابل استفاد خود را خرد و با این روش به فروش می‌رسانند.
احمد اشتیاقی؛ کارشناس بازار سرمایه، بیان کرد: صندوق‌های با درآمد ثابت در بازار سرمایه تجربه ۱۰ ساله دارند و اگر بانک‌ها به راه‌اندازی صندوق‌های با درآمد ثابت اقدام کنند، چون این صندوق‌ها در بازار سرمایه سابقه دارند بانک‌ها نیز درراه‌اندازی آن موفق خواهند شد، بانک‌ها به نوعی در حال انتشار اوراق گام هستند و اگر در دستورالعمل این صندوق‌ها اجازه خرید اوراق گام وجود داشته باشد، با تجمیع وجوه سپرده‌گذاران در قالب صندوق‌های با درآمد ثابت می‌توان اوراق گام خرید.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: با ایجاد صندوق‌های با درآمد ثابت توسط بانک‌ها به نوعی مشارکت عموم مردم با پول‌های کوچک صورت می‌گیرد که حتی می‌توان بازدهی بیش از سپرده برای آن در نظر گرفت، همچنین بانک‌ها می‌توانند خریدارِ اوراق گام را با استفاده از این صندوق از قبل آماده کنند، به این صورت برای بازار سرمایه نیز منفعتی ایجاد می‌شود، چون در صورت نبود صندوق‌های درآمد ثابتِ بانکی، این اوراق باید در بازار سرمایه معامله شود.
میر هادی رهگشای؛ کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، در رابطه با اموال مازاد بانک‌ها گفت: زمانی که سرمایه در بخش مسکن منجمد و از دسترس بانک‌ها خارج باشد از نظر اقتصادی برای خود بانک نیز بد است، چون میزان تسهیلات دهی و سود عملیاتی کاهش پیدا می‌کند، بنابراین انجماد دارایی نه برای اقتصاد کشور و نه برای تولید مناسب است، چون تسهیلات بانک‌ها باید به سمتی حرکت کند که دارایی‌های منجمدشان کاهش پیدا کند، اما درعمل این اقدام رخ نمی‌دهد، چون در نگهداری املاکِ بانک‌ها، جذابیت قیمتی وجود دارد و ارزش این املاک به مرور زمان بیشترمی‌شود، بنابراین اشتیاقی برای فروش این دارایی‌ها وجود ندارد.
وی ادامه داد: برای کاهش دارایی منجمد بانک‌ها می‌توان اقداماتی مانند الزام به کاهش سهم دارایی مازاد یا وضع مالیات برعایدی سرمایه انجام داد. این امر برای بانک نیز دارای منفعت است، چون هر چه دارایی منجمد بانک‌ها کمتر باشد، دست آن‌ها برای دادن تسهیلات باز است، البته منجمد کردن دارایی بانک‌ها و ندادن تسهیلات به نفع هیئت رئیسه است، چون تقسیم سود بین سهامداران و هیئت رئیسه بیشتر خواهد شد.
بنابراین با توجه به نظرات کارشناسان، به این نتیجه می‌رسیم که، گاهی بانک‌ها به دلیل افزایش قیمت املاک و ساختمان علاقه به فروش این دارایی ها ندارند که با اعمال جریمه یا اجرای طرح مالیات برعایدی سرمایه می توان انگیزه بانک‌ها برای نگهداری زمین و ساختمان را کاهش داد، همچنین در شرایطی که بانک ها علاقه مند به فروش دارایی خود هستند اما مشتری برای آن وجود ندارد، با استفاده از صندوق زمین و ساختمان می توانند دارایی خود را به فروش برسانند که در این صورت میزان تسهیلات دهی بانک‌ها افزایش پیدا می کند که این امر به نفع مردم و خود بانک است.