به گزارش لیزنا،‌ مهمترین اسنادِ قیام خونین مسجد گوهرشاد موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با سخنرانی استاد قاسم تبریزی کارشناس و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران رونمایی می‌شود. برنامۀ گوهریاد در روز چهارشنبه 29 تیرماه،‌ ساعت 11:30 در تالار فرهنگ مرکز همایش‌های این سازمان برگزار خواهد شد.

قیام مسجد گوهرشاد یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران در پی اجباری شدن استفاده مردان از کلاه شاپو است. رضاخان با تقلید از غرب و تصور اینکه پیشرفت‌های غرب به دلیل تغییرات ظاهری است، سعی در تغییر ظاهر و پوشش مردان و زنان ایرانی داشت.

برخی از اسنادِ موجود در این مجموعه همچون پروندۀ قضایی فتح الله پاکروان (استاندار وقت خراسان) در اوایل عصر پهلوی دوم، گزارش‌های واصله از اقصی نقاط ایران درباره اجرای قانون کشف حجاب و عواقب ناشی از آن، مكاتبه‌های محرمانه در مورد عدم خروج بانوان از منازل خود به دليل مبارزه با كشف حجاب، گزارش‌های عدم پيشرفت قانون كشف حجاب در برخي مناطق ایران و بخشنامه به تمام وزارتخانه‌ها و ادارات مستقل مبنی بر الزام مأموران دولتی جهت شركت در مجالس و اجتماعات به اتفاق همسران خود به منظور پيشرفت در امر كشف حجاب، برای نخستین بار در معرض دید عموم قرار می‌گیرد. نمایش برخی از این اسناد، در روشن شدن ابعاد این قیام مهم تاریخی موثر خواهد بود.

ازسوی دیگر دستورالعمل اجباری شدن کشف حجاب در شهرهای مختلف ایران مخالفت های فراوانی را در پی داشت که عمدۀ این مخالفت ها به ویژه در شهرهای مذهبی و شهر مقدس مشهد نیز حساسیت های مضاعفی را در پی داشت.

رهبر این قیام، روحانی وارسته ای بنام محمدتقی بهلول بود که از روز 18 تیر سال 1314 و به نشانه اعتراض، در مسجد گوهرشادِ حرم مطهر رضوی بست نشسته و در سخنرانی‌های خود، مردم را نسبت به عواقب این اقدام رژیم پهلوی آگاه می‌کرد. سرانجام کشف حجاب در 17 دی 1314  به شکل قانون در آمد، اما پس از سقوط حکومت رضاخان، این قانون جزو اولین قوانینی بود که منسوخ شد و با مخالفت عمومی مردم، برای همیشه کنار رفت.