بازار؛ گروه بین الملل: قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) به همراه آمریکا با موضوع درخواست از ایران برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ۳۰ رأی موافق، ۲ رای مخالف روسیه و چین و ۳ رای ممتنع هند، پاکستان و لیبی به تصویب شورای حکام رسید.
«محمدرضا غائبی» سرپرست نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران، ضمن محکومیت شدید این اقدام با انگیزه سیاسی و مغرضانه از سوی برخی از کشورهای عضو شورای حکام، مواضع ایران را در این خصوص گوشزد کرد.
متعاقب این اقدام ایران اعلام کرد به فعالیت تمامی دوربینهای فراپادمانی خاتمه خواهد داد. محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در این خصوص اعلام کرد: ما به فعالیت تعدادی از دوربینهای فراپادمانی خاتمه دادیم، به فعالیت بقیه هم خاتمه خواهیم داد. تعداد این دوربین ها، ۱۷، ۱۸ عدد است.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور«رابرت شاپیرو» استاد دانشگاه کلمبیا امریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
* قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران صادر شد. ارزیابی شما از این قطعنامه چیست؟
قطعنامه های آژانس بین المللی انرژی اتمی معمولا در راستای منافع ایالات متحده آمریکا و متحدان آن صادر می شود بنابراین با فشار اسرائیل و برخی از مخالفان ایران، صدور چنین قطع نامه ای جای شگفتی ندارد.
این قطعنامه مانند سایر قطعنامه های صادر شده علیه تهران مسیر مذاکرات را سخت نموده زیرا قطعا با واکنش تهران مواجه خواهد شد. اما واشنگتن و متحدان آن می خواهند بدین وسیله تهران را جهت توافق مورد نظر خود تحت فشار قرار دهند.
*برخی معتقد هستند که لحن این قطعنامه چندان تند نبود و واکنش ایران به آن نیز چندان شدید نبود و راه برای مذاکرات «برد-برد» هنوز باز مانده است. ارزیابی شما چیست؟
آژانس بین المللی انرژی اتمی می داند اگر خطوط قرمز ایران را رعایت نکند؛ ایران با سرعت بیشتر به فعالیت های هسته ای خود ادامه خواهد داد و خود را ملزم به اطاعت از الزامات آژانس نخواهد کرد همانطور که دوربین های فراپادمانی آژانس را در پی صدور قطعنامه اخیر خاموش کرده است. بنابراین لحن قطعنامه تند نبوده و مسیر جهت ادامه مذاکرات باز مانده است گرچه طی کردن مسیر مذاکرات کمی دشوار شده است.
*نشست بعدی شورای حکام حدود سه ماه دیگر است. با توجه به قطعنامه فعلی آیا مذاکرات احیای برجام پیش از نشست آینده شورای حکام برگزار می شود و به نتیجه می رسد؟
هدف واشنگتن و متحدان آن تحت فشار قرار دادن ایران جهت پذیرش توافق نامه مورد انتظار آنها و به نوعی پذیرش درخواست های آنهاست. بنابراین امریکا خواهان ادامه مذاکرات و رسیدن به نتیجه نهایی است. باید دید در آینده ای نزدیک چه اتفاقی رخ خواهد داد.
* ارزیابی وجود دارد که دولت بایدن تا انتخابات میان دوره ای کنگره در خصوص برجام در حالت «بی تصمیمی» قرار دارد. چرا که ممکن است هر گونه توافق با ایران آثار منفی بر نتایج این انتخابات بگذارد. از سوی دیگر ارزیابی می شود که ایران نیز معتقد است تا ماه نوامبر باید صبر کرد تا وضعیت بایدن در ساختار داخلی آمریکا و احتمالا در انتخابات آینده ریاست جمهوری مشخص شود. چرا که این انتخابات تا حدی روشن کننده وضعیت آینده بایدن است. ارزیابی شما چیست؟
بله، منطقی است که تصمیم گیری به دلایلی تا بعد از انتخابات ۲۰۲۲ به تعویق بیفتد. دولت بایدن ممکن است اکنون در زمینه مسائل سیاست خارجی در موقعیت قوی تری قرار داشته باشد و به همین دلیل انگیزه ای برای دستیابی به توافق داشته باشد.
*با توجه به روند کنونی تحولات آینده برجام را چگونه ارزیابی می کنید؟
آینده این توافق هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد و بحث ها می تواند پس از انتخابات ۲۰۲۲ ادامه یابد.