به گزارش جهان صنعت نیوز: مجمع جهانی اقتصاد در تاریخ ۵۰ ساله خود، هرگز با چنین مسائل جهانی بی‌سابقه‌ای که اکنون در سال ۲۰۲۲ با آن مواجه است، روبه‌رو نبوده است. جهان که هنوز درگیر پیامدهای اقتصادی ناشی از همه‌گیری کروناست و تلاش می‌کند تا تاثیرات مخرب تغییرات آب و هوا را مهار کند با یک طوفان ژئوپلیتیکی در اثر حوادث اوکراین روبه‌رو است.
پس از پایان نشست امسال، بخش عمده رسانه‌های جهان، داووس 2022 را با عنوان «پایان مردان داووس» توصیف کردند و اهداف این نشست را با آنچه که هدف همیشگی این اجلاس یعنی «جهانی شدن» بود، بسیار بعید عنوان کردند. «مردان داووس» اصطلاحی بود که در سال 2004 توسط ساموئل پی. هانتینگتون برای نخبگان فراملیتی ابداع شد که با توانمند شدن مفاهیم جدید ارتباط جهانی هر سال در مجمع جهانی اقتصاد در داووس، سوئیس شرکت می‌کردند.
نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد «داووس» مطالعه‌ای درباره تضادهاست: تجارت و سیاست، شرق و غرب، شمال و جنوب و… این بار، در حالی که پس از یک وقفه دو ساله همه‌گیری کرونا، هزاران نفر از محرک‌ها و مشوق‌های مالی جهان با تاخیر در پیست اسکی سوییس گرد هم آمدند، تفاوت بزرگی بین وضعیت تیره و تار جهان و لذت بردن از ملاقات و گپ زدن وجود داشت.
حال و هوای این اجلاس به دلایل موجهی تیره و تار بود؛ تورم بالا در سراسر جهان، جنگ در اوکراین، بیماری کرونا، به ویژه تلاش مخرب چین برای از بین بردن کووید19 در داخل و هشدار در مورد بروز قحطی در ابعاد گسترده. علاوه بر این، روسای غربی یکی پس از دیگری در مورد تاثیرات منفی جهانی تحریم‌های آمریکا علیه روسیه بر قیمت مواد غذایی و سوخت صحبت کردند.
بحث‌های اجلاس امسال، جهانی شدن را اصلاح نخواهد کرد، از فاجعه آب و هوایی جلوگیری نمی‌کند یا رشد فراگیر را تقویت نمی‌کند. می‌توان گفت داووس بیش از نیاز جهان به این مجمع اقتصادی، به جهان نیاز دارد. این بدان معنا نیست که هیچ سود متقابلی وجود ندارد.
نشریه آمریکایی «پولیتیکو» درباره این اجلاس نوشت: «بازارهای باز مانند گذشته نیستند. یک سیستم اقتصادی پیچیده‌تر و منطقه‌ای‌تر، نظم جهانی را تغییر می‌دهد. روزگاری اصطلاح جهانی شدن بیشتر در مورد اقتصاد صدق می‌کرد؛ از تشدید تجارت، کاهش تعرفه‌ها و برون‌سپاری گرفته تا ظهور برندهای چندملیتی.
این اجلاس توسط غرب رهبری و توسط نهادهای جهانی مانند سازمان تجارت جهانی حمایت مالی می‌شد. در روزهای پرافتخار دنیای پساجنگ سرد، طبق گفته مدیران عامل و رهبران سیاسی در مجمع جهانی اقتصاد، این نظم مطلوب و طبیعی، همه چیز بود. اما دیری نپایید که این نظم از بین رفت. امروزه ریسک سیاسی در حال افزایش و قدرت در حال تمرکززدایی است و جهانی شدن را با آن تغییر می‌دهد.
تفرجگاه سوییس در محاصره ارزهای دیجیتال بود و حاضران علاقه کمی به برنامه کنفرانس رسمی داشتند. فضاهایی با مضمون اوکراین در این شهر پراکنده شده بود؛ جایی که ولودیمیر زلنسکی، جذاب‌تر از هر یک از بازیگران سیاسی در صحنه اصلی داووس خودنمایی می‌کرد.
دولت‌ها ممکن است در تقلا برای پرداخت بدهی‌های ناشی از همه‌گیری و مهار تورم باشند، اما با وجود فریادهای سازمان‌های غیردولتی، در یافتن یک پنل در مورد سیاست مالیاتی عادلانه موفق بودند.
این نسخه‌های متعدد داووس به جای اینکه در یک جهت بازار آزاد حرکت کنند، تنها با یکدیگر صحبت می‌کردند؛ جایی که زمانی زنجیره‌های تامین را تولید می‌کرد که جهانی شده بودند، اکنون بیشتر شامل قوانین و مقررات است؛ از پایان دادن به خلأهای مالیاتی شرکت‌ها گرفته تا الزام آینده‌ای بدون کربن.
آرانچا گونزالس، مدیر اجرایی سابق مرکز تجارت بین‌الملل سازمان ملل و وزیر خارجه سابق اسپانیا در این نشست گفت: مفهوم ریسک گسترش یافته است. بخش قوانین به اندازه باز کردن بازارها مهم خواهد بود. این دیگر موردی نیست که بازارها را باز کنیم و فکر کنیم همه چیز درست خواهد شد، چراکه دیگر این اتفاق رخ نخواهد داد. این خطرات از همه‌گیری جهانی که دستور کار جهان را در دو سال گذشته تعیین کرده است تا یک بحران جهانی غذا که اکنون قحطی گسترده را تهدید می‌کند، امتداد دارد.
و این فناوری‌های دیجیتالی هستند که بیش از منابع مالی به آنچه امروز جهانی شده است- از وحشت، نفرت و اطلاعات نادرست گرفته تا تکثیر ارزهای دیجیتال جدید و خدمات استریم- قدرت می‌دهد.
مطمئنا، شکاف‌هایی در اقتصاد جهانی ناشی از قرنطینه‌های کووید و جنگ روسیه در اوکراین وجود دارد: یک مطالعه جدید نشان داد که اختلال در زنجیره تامین می‌تواند بیش از یک تریلیون دلار برای اقتصادهای منطقه یورو در سال جاری، تا 7/7 درصد از تولید ناخالص داخلی، هزینه داشته باشد.
همچنین این خطر واقعی وجود دارد که بخش‌هایی از جهانی‌سازی در درازمدت متوقف شود یا به عقب برگردد و جهان را به بلوک‌های سیاسی دموکراتیک و اقتدارگرا تقسیم کند که با تحریم‌ها و تعرفه‌ها و اینترنت منطقه‌ای قدرت می‌گیرد. گونزالس مطمئن است که جهانی شدن، اگرچه در حال تغییر است، ادامه خواهد یافت زیرا جهانی که با چالش‌های جهانی محاصره شده است به چارچوب‌های همکاری نیاز دارد.
در حالی که ترس‌های سیاسی در مورد چین در دموکراسی‌ها در حال افزایش است، هیچ حرکت گسترده‌ای برای تغییر اساسی روابط تجاری بر اساس نگرانی‌های حقوق بشر یا مالکیت معنوی وجود ندارد. در حالی که دولت‌های غربی نگران زنجیره‌های تامین انرژی و ظهور چین هستند، این موضوع برای سایر جهان که اغلب در داووس به حاشیه رانده شده‌اند، چندان مهم نیست.
محقق برجسته در موسسه تحقیقات آسیایی دانشگاه ملی سنگاپور و یکی از تحسین‌کنندگان آشکار می‌گوید: «برای اکثر کشورهای آسیایی، تبدیل شدن چین به شماره یک اقتصاد جهانی، امری مسلم است. برای این کارشناس، واضح است که آمریکا تصمیم گرفته تا مانع از تبدیل شدن چین به قدرت شماره یک شود. اما خطر واقعی ناشی از آن این نیست که جهانی شدن متوقف می‌شود، بلکه خودتخریبی آمریکاست. او گفت: «اگر ایالات متحده تلاش کند از چین جدا شود، از بیشتر منطقه جدا خواهد شد.»
خطر بزرگ‌تر برای جهانی‌سازی ممکن است ناشی از افزایش انتظارات باشد که دولت‌های دموکراتیک و کسب‌وکارهایی که این کشورها را خانه می‌خوانند باید روابط خود را با رژیم‌های ناپسند قطع کنند.
کسبوکارها اکنون در معرض تقاضاهای گسترده ژئوپلیتیکی قرار دارند؛ با توجه به نظرسنجی‌ها، اکنون در سطح جهان انتظار می‌رود شرکت‌ها در پاسخ به تهاجم غیرقانونی روسیه با بیان علنی، اعمال فشار سیاسی و اقتصادی یا خروج از بازار کشور متجاوز عمل کنند.
برد اسمیت، رییس مایکروسافت، که استدلال می‌کند خروج از روسیه پیامی به همه رژیم‌های استبدادی و تصدیق ضمنی این است که ممکن است مجبور به عقب‌نشینی شوند، گفت: «وقتی کسبوکارها در روسیه تعطیل شدند، آنها این تصمیم را به تنهایی در مورد روسیه نمی‌گرفتند.»
خود مجمع جهانی اقتصاد مجبور شد در ماه مارس، تحت فشارهای سیاسی و برای اجتناب از طرح دعوی قضایی بر سر شکستن تحریم‌ها، روابط خود را با سازمان‌ها و مدیران روسی متوقف کند.
مانند سایر کسب‌و‌کارهای بزرگ جهانی، مجمع جهانی اقتصاد اکنون باید با سوالات دشوار در مورد اینکه خطوط اخلاقی خود را در کجا ترسیم می‌کند، روبه‌رو شود. اکنون، زمان اینکه گفت‌وگو و بازارهای باز منجر به دموکراتیزه شدن می‌شود به پایان رسیده است.
اکنون می‌دانیم که روابط اقتصادی جهانی به آرامش سیاسی منجر نمی‌شود. و مانند هر کس دیگری، بزرگان جهانی شدن نمی‌توانند از ترسیم مجدد نظم جهانی اجتناب کنند. سوال واقعی این نیست که آیا جهانی شدن ادامه خواهد داشت یا خیر، بلکه این است که آیا یک مجمع جهانی اقتصاد با اولویت بازار و غرب‌محور می‌تواند با آن تکامل یابد.
جنگ در اوکراین موجب شد تا امسال نه از دعوت از ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه خبری باشد، نه غرفه خاویار به راه باشد. ساختمان معروف به «خانه روسیه» که سال‌ها پایگاه هیات روسیه در این رویداد بود، اکنون توسط یک بنیاد اوکراینی تصاحب شده و به «خانه جنایات جنگی روسیه» تغییر نام داده شد. این مکان که میزبان رویدادها و جلسات با نمایندگان روسیه بود، اکنون میزبان نمایشگاهی است که جنایات جنگی ادعایی مرتکب‌شده توسط سربازان روسیه را نمایش می‌کند.
بحران مواد غذایی و خطر قحطی
فراتر از تحولات نظامی در اوکراین، نمایندگان کشورها و سازمان‌های بین‌المللی نسبت به بحران مواد غذایی و خطر قحطی ناشی از جنگ به شدت ابراز نگرانی کردند.
بر اساس گزارش سازمان ملل، جنگ در اوکراین موجب شده است قیمت مواد غذایی در سراسر جهان به بالاترین سطح برسد. یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفر در جهان که یک سوم آنها زیر خط فقر به سر می‌برند، به شدت در معرض کمبود و قطع مواد غذایی، انرژی و سیستم‌های مالی هستند که منجر به افزایش فقر و گرسنگی بیشتر می‌شود.
۳۶ کشور برای تامین و واردات بیش از نیمی از گندم مورد نیاز خود روی روسیه و اوکراین حساب می‌کنند. این کشورها شامل برخی از فقیرترین و آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان هستند. اورزولا فون درلاین، رییس کمیسیون اروپا می‌گوید که شرایط جنگ اوکراین و وضعیت امروز جهان یادآور دوران تاریک گذشته در قحطی دهه ۱۹۳۰ میلادی است. وی با ایراد سخنانی در اجلاس داووس، در مورد بحران مواد غذایی که آن را پیامد جنگ اوکراین دانست، ابراز نگرانی کرد و خواستار اقدام فوری جامعه جهانی دراین زمینه شد.
∎