محمدصادق جنان‌صفت *

علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی ایران سیاستمدار وفادار تراز نخست نظام سیاسی ایران است. او در دولت‌های گوناگون و در نهاد اصلی نظامی ایران مناصب بالایی داشته و این نشان می‌دهد می‌توان سخنان وی را در مسیر نظام سیاسی دانست که برخی آدرس‌ها را خواسته یا ناخواسته به جامعه ایرانی درباره آینده می‌دهد. تازه‌ترین سخن وی که شاید با توجه به مقام و منصب وی و اینکه توانسته است سایه‌اش در سیاست خارجی به ویژه در پرونده هسته‌ای را گسترده کند این بود که مذاکرات هسته‌ای هر ساعت پیچیده‌تر می‌شود و دیدیم که حرف او دقیق بود و مذاکرات با تعطیلی موقت مواجه شد. با توجه به اینکه پرونده هسته‌ای مساله نخست و اولویت اول ایران به حساب می‌آید این حرف شمخانی را می‌توان نمادی از اسفندماه نفسگیر دانست که تکلیف چیزی معلوم نیست. واقعیت این است که ایرانیان در حسرت روزهای خوش برجامی ماندند و روزگار گونه‌ای نیست که چشم‌انداز روشنی برای حل این مساله تا پایان امسال دیده شود. از سوی دیگر اسفند امسال برای بسیاری از گروه‌های اجتماعی که در شرایط پایین رفاه مادی گرفتار مانده و امیدی برای برخاستن از خاک و زمین بدبختی احساس نمی‌کنند یک اسفند نفسگیر است. بوی نوروز و شادی و جشن در ایران به مشام نمی‌رسد و شهروندان تهیدست آرزو می‌کردند کاش می‌شد امسال را بدون نوروز برپا کرد.

اسفند امسال از این جهت که بنگاه‌ها نیز نمی‌دانند برای سال بعد با کدام دست‌فرمان باید حرکت کنند و دولت چه برنامه‌هایی برای آنها تدارک دیده است نیز نفسگیر است. دولت رییسی به هر حال یک دولت درمانده به حساب می‌آید که برخلاف تصور از سوی افراطیون در تیررس قرار گرفته و هر حرکت دولت به ویژه درباره پرونده هسته‌ای زیر تیغ نقد بی‌رحمانه قرار دارد. اما واقعیت تلخ این است که در این اسفند نفسگیر این خانواده‌های ایرانی هستند که براساس صلاحدید و داوری نظام سیاسی باید هنوز از ته‌مانده نیروی ازدست‌رفته‌شان سوخت نبرد بر سر پرونده هسته‌ای را با از دست دادن رفاه بیشتر تامین کنند. نظام سیاسی ایران باور دارد شهروندان ایرانی هنوز به نقطه‌ای نرسیده‌اند که بخواهند شانه خود را از زیر بار تامین سوخت در جنگ اقتصادی بیرون بکشند و با رفتارهایی ناشناس و تند در برابر این تدبیر ایستادگی کنند. اسفند نفسگیر 1400 هرگز از یاد ایرانیان نمی‌رود که چگونه در آخرین روزهای رسیدن به صلح هسته‌ای تیری از غیب بیرون جهید و آتش بر خیمه مذاکرات زد.

اسفند نفسگیر 1400 برای تهیدستان ایرانی و حتی صاحبان بنگاه‌ها و نیز صاحبان سرمایه، اسفندی سخت است زیرا چیزی را نمی‌بینند و حرفی به آنها گفته نمی‌شود که به آن اعتماد کنند و بدانند چند سال دیگر باید زندگی غیرعادی داشته باشند.