تکمیل پازل آمریکا
نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌مدت سه روز از چهارشنبه به‌وقت‌تهران به‌صورت مجازی در وین برگزار شد که محور اصلی گفت‌وگوها ایران بود. اعضای شورای حکام در این نشست سه‌روزه درباره گزارش کمیته همکاری‌های فنی، راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، بحث و گفت‌وگو کردند. «رافائل گروسی» در کنفرانس خبری خود در «وین» تصریح کرد رایزنی‌ها با مقامات ایران بی‌نتیجه بود به این مفهوم که ما نتوانستیم به نتیجه برسیم. من برای یافتن راه‌حل متوقف نمی‌شوم و ادامه می‌دهم. وی در این خصوص گفت: «این‌طور باید توصیف کنم که رایزنی‌ها و مذاکرات در ایران بی‌نتیجه بود به این مفهوم که ما نتوانستیم مسائل را به پایان و نتیجه برسانیم. من تلاش‌ها برای رسیدن به تفاهم را رها نخواهم کرد اما درخصوص موضوعاتی که دیروز درباره آن بحث کردیم، نتوانستیم به نتیجه برسیم.» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره مذاکره با مقام‌های ایرانی گفت: «مذاکرات موفقیت‌آمیز نبود. من خواهان احیای ظرفیت نظارت و بازرسیهای موردنیاز آژانس هستم. خواهان احیای دوربین‌های آژانس، سرویس و تعمیر تجهیزات آژانس و تمامی این چیزها هستم و مساله دیگر این است که موضوعات باقی مانده‌ای در مسائل پادمانی داریم. در مذاکرات شما تلاش می‌کنید از مسائل دفاع کنید، چیزهایی را پیشنهاد دهید اما توافق با ما برای ایران امکانپذیر نبود.»مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه گفت: «باید گزارش‌هایی را درباره وضعیت موجود در ایران به شورای حکام ارائه دهم و درعین‌حال تعامل و ارتباط با ایران را ادامه می‌دهم تا بتوانیم به این موضوع رسیدگی کنیم. این ضروری است که این موضوعات را خیلی سریع حل کنیم. هر اندازه لازم باشد با مقام‌های ایران برای حل این مسائل تعامل می‌کنیم.»
آمریکا: ایران با آژانس همکاری نکند، شورای حکام نشست فوق‌العاده تشکیل می‌دهد!
هرچند گروسی در آستانه نشست شورای حکام به‌دنبال گرفتن امتیاز از ایران و بازرسیهای غیرقانونی و فراپادمانی از تاسیسات هسته‌ای ایران بود، اما این زیاده‌خواهی آژانس به در بسته خورد و همین موجب شد اظهارات سیاسی گروسی درباره فعالیت هسته‌ای ایران شد. پس از اظهارات گروسی، نماینده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین ایران را به عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم و تهدید کرد که چنانچه این روال ادامه داشته باشد، شورای حکام آژانس برای رسیدگی به «این بحران» نشست فوق‌العاده تشکیل خواهد داد. مقام آمریکایی گفت: «چنانچه مساله عدم همکاری ایران در مسائل مختلف ازجمله مسائل مطرح ذیل برجام و به‌خصوص تضمین تداوم اطلاع [آژانس] از سایت کرج فورا رفع نشود، شورا چاره‌ای نخواهد داشت مگر اینکه قبل از پایان سال جاری برای رسیدگی به این بحران، نشست فوق‌العاده تشکیل دهد.» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم گفت که از نتیجه سفر گروسی به تهران «ناامید» شده است و علی‌رغم آنکه واشنگتن برای مذاکره در وین آماده شده است «اما قطعا عدم همکاری ایران (با آژانس)، نشانه بدی از میزان جدیت آن‌ها در رسیدن به نتیجه موفقیت‌آمیز مذاکرات ماست».
اروپا: افزایش غنی‌سازی ایران توجیه غیرنظامی ندارد
فرانسه، آلمان و انگلیس به‌عنوان سه کشور طرف توافق هسته‌ای با ایران شامگاه چهارشنبه بیانیه مشترکی منتشر کردند. سه کشور در بند نخست این بیانیه ۱۶بندی از «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بابت گزارش جدیدترین گزارش خود درباره ایران تشکر کرده‌اند. تروئیکای اروپایی در ادامه از آنچه به گفته آن‌ها «تنش‌زایی هسته‌ای نظام‌مند ایران» خوانده‌شده ابراز نگرانی کرده و مدعی شده‌اند اقدام ایران در ارتقای توانمندی‌های هسته‌ای جامعه بین‌المللی را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد. آن‌ها ادعا کرده‌اند غنی‌سازی ۲۰ و ۶۰درصدی اورانیوم ازسوی ایران توجیه غیرنظامی ندارد و برای یک کشور غیردارنده سلاح‌های هسته‌ای امری بی‌سابقه محسوب می‌شود. اروپایی‌ها همچنین اقدام اخیر ایران در نصب کردن زیرساخت‌های سانتریفیوژهای پیشرفته را «تحولی نگران‌کننده» خوانده و مدعی شده‌اند که این رویداد می‌تواند غنی‌سازی در سطوح بالاتر را برای ایران آسان‌تر کند.
پنج گام ایران به‌دلیل بدعهدی در برجام
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درحالی درخصوص برآیند سفر گروسی به ایران ابراز ناامیدی کرده است که جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به‌تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌های‌شان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت. جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن پنج گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده
و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
آژانس تحت نفوذ کشورهای قدرتمند
کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این زمینه گفت: «اینکه آژانس آنطور که باید با ایران رفتار کند، نکرده یک واقعیت است. واقعیت این است که سازمان‌های بین‌المللی تحت نفوذ کشورهای قدرتمند هستند ولی باید تلاش کنیم که در این وضعیت بتوانیم احقاق حقوق کنیم. نمی‌توانیم بگوییم چون آژانس تحت نفوذ قدرت‌هاست پس آن را رها کنیم و آقای امیرعبداللهیان هم در سفر اخیر گروسی تذکراتی را در این خصوص عنوان کرد.»آژانس فراموش کرده است هر تصمیم ایران درمورد تجهیزات نظارتی آژانس صرفا بر مبنای ملاحظات سیاسی بوده و نه حقوقی. اکنون توافق هسته‌ای به‌صورت رسمی ازسوی آمریکا و تروییکای اروپای نقض شده و مذاکرات بر سر احیای آن نیز به‌دلیل زیاده‌خواهی واشنگتن و تروییکای اروپایی به نقطه شفافی نرسیده است. در چنین شرایطی، ایران اعلام کرده است که مانند گذشته(زمان اجرای برجام) خود را ملزم به تبعیت از نظارت‌های فراپادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نمی‌داند؛ بنابراین آژانس نیز نمی‌تواند و نباید حقی برای خودش در این زمینه قائل شود. ایران می‌گوید شاخص نظارتی آژانس بعد از قانون راهبردی مجلس در سطح پادمان انجام می‌شود و مفهوم پادمان این است که بازرسان آژانس تنها به اطلاعات حسابرسی مواد هسته‌ای در سایت‌هایی که مواد هسته‌ای دسترسی دارند. از سوی دیگر، سایت «تسا»ی کرج؛ سایتی که در سکوت کامل مقامات غربی و آژانس هدف یک حمله خرابکاری قرار گرفت. ایران در طول گفت‌وگوها در تهران و در وین نیز به‌طور واضح خاطرنشان کرده است ازآنجاکه تحقیقات امنیتی و قضایی درمورد مجتمع تسای کرج همچنان ادامه دارد، تجهیزات نظارتی این مجتمع در زمره تجهیزات تحت سرویس فنی قرار نمی‌گیرند. این تحقیقات درپی حادثه انفجار و تخریب این مرکز در تیرماه گذشته صورت می‌گیرد. بدیهی است که به‌دلیل انجام تحقیقات امنیتی، امکان دسترسی بازرسان آژانس به مجتمع تسا وجود ندارد. به‌روزرسانی تجهیزات آژانس در این محل (که یک‌بار آسیب دیده است)، ریسک آسیب‌پذیری آن در آینده را نیز افزایش خواهد داد.
حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در سکوت مطلق آژانس
همچنانکه محمدرضا غائبی، سرپرست نمایندگی دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در نشست شورای حکام در واکنش به بیانیه تروییکای اروپا و آمریکا و اظهارات گروسی تایید کرد: با توجه به تداوم تعامل سازنده بین ایران و آژانس، آژانس توانست تمامی تجهیزات خود را سرویس کند و تنها دلیلی که تجهیزات آژانس در یکی از کارگاه‌های سازمان انرژی اتمی حضور ندارند، این واقعیت است که کارگاه مذکور موردحمله تروریستی قرار گرفت که در آن، ازجمله، تجهیزات آژانس تخریب و آسیب دید. ما معتقدیم که این واقعیت محض، یعنی وقوع اقدامات خرابکارانه و حملات تروریستی علیه تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز کشورهای عضو، نیاز مبرم به محکومیت محکم و قاطع ازسوی آژانس و جامعه بین‌المللی دارد. وی ادامه داد: با‌وجوداین، می‌خواهم به اطلاع شورای حکام برسانم که رایزنی‌ها و تعاملات بین ایران و آژانس ازجمله از طریق سفر مدیرکل در ۲۲نوامبر ۲۰۲۱ به تهران و دیدار با وزیر امورخارجه و معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ادامه داشته است. درنهایت، ما معتقدیم که ازسرگیری مذاکرات برجام که قرار است در ۲۹نوامبر در وین برگزار شود، فرصت منحصربه‌فردی را برای سایر شرکت‌کنندگان برجام و ایالات‌متحده فراهم می‌کند تا نیت واقعی خود برای بازگشت به اجرای کامل تعهدات‌شان از طریق حذف تمامی تحریم‌های غیرانسانی و غیرقانونی، به شیوه‌ای موثر را ثابت کنند.کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم‌صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته‌ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویا این ادعاها را رد کرده است. علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند. دولت جو بایدن مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات وین زمینه‌های بازگشت آمریکا به برجام را فراهم کند، اما کاخ سفید در دوران ریاست‌جمهوری او از انجام اقدامات لازم برای بازگشت آمریکا از مسیر فشار حداکثری خودداری کرده است. آنطور که از تحولات اخیر نمایان است گروسی در سفر به تهران نتوانسته امتیازی را که مدنظر غرب بوده به دست بیاورد و زیاده‌خواهی‌های آژانس با پاسخ سنجیده مقامات ایرانی مواجه شده است. حال باید منتظر هشتم آذرماه آغاز مذاکرات هسته‌ای در وین ماند و دید که اراده آمریکا در بازگشت به برجام چقدر است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قبل از آغاز مذاکرات وین به دنبال فضاسازی سیاسی است
عملیات گروسی
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در آستانه نشست شورای حکام و همچنین مذاکرات وین برای گرفتن امتیاز از ایران به کشورمان سفر کرده بود، ساعاتی پس از پایان سفرش اعلام کرد سفرش بی‌نتیجه بوده و نتوانسته در مذاکراتی که در تهران با مقام‌های ایرانی داشته به نتیجه برسد؛ اظهاراتی در تکمیل پازل بازی سیاسی غرب که موجب موضع‌گیری آمریکا و تروئیکای اروپا علیه کشورمان شد.این اظهارات را می توان به نوعی عملیات روانی غرب علیه ایران قبل از مذاکرات قلمداد کرد.
صاحب‌خبر -
∎
نظر شما