شفقنا – روزنامه جمهوری اسلامی درسرمقاله خود با عنوان« الزامات انتخابات ۱۴۰۰» این گونه آورده است:
در میان موضوعات مهم مطرح در سال ۱۴۰۰ که برای کشور و ملت ایران اهمیت دارند، قطعاً انتخابات ریاست جمهوری یکی از آنهاست. تلاش برای حل مشکلات اقتصادی مردم و ریشهکن ساختن کرونا نیز از موضوعات مهم سال جدید هستند که تلاش فوقالعاده مسئولین را میطلبند. اینکه در تعیین نام سال ۱۴۰۰ توسط رهبری، علاوه بر تولید و پشتیبانیها، عبارت «مانعزدائیها» هم گنجانده شده، میتواند در عرصهای فراتر از اقتصاد هم کاربرد داشته باشد و حتی در انتخابات نیز از آن استفاده شود.
رهبر انقلاب در سخنرانی اول فروردین امسال، در یک مقایسه تاریخی میان سال ۱۳۰۰ و ۱۴۰۰ به نکته ظریفی اشاره کردند که از موضوعات کلیدی و بسیار مهم جامعه امروزی است. ایشان گفتند: «سال ۱۳۰۰ سال کودتای انگلیسی به دست رضاخان و استقرار حکمرانی وابسته و دیکتاتوری بود اما سال ۱۴۰۰ سال انتخابات است، یعنی حکمرانی متکی بر استقلال و آراء مردم و مبتنی بر اتکا و اعتماد به نفس ملی».
در این جمله، به دو نکته بسیار مهم و پایهای اشاره شده که اولی تفاوت وضعیت ایران در سال ۱۳۰۰ از نظر حکمرانی با سال ۱۴۰۰ است و دومی توجه دادن به اهمیت حکمرانی متکی بر انتخابات و ضرورت حفاظت از آنست.
درباره تفاوت حکمرانی در ایران ۱۳۰۰ با ۱۴۰۰ نکته اساسی اینست که پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی توانست حکمرانی را از شاهنشاهی به جمهوری تبدیل کند که یکی از الزامات مهم آن انتخابات است. در وضعیت شاهنشاهی حکمرانی موروثی بود ولی انقلاب اسلامی با ایجاد نظام جمهوری اسلامی، تعیین حکمران را برعهده مردم قرار داد که با حضور در پای صندوقهای رأی و انتخاب فرد موردنظر خود، او را به قدرت میرسانند و در مدت زمان معین وظایفی را در چارچوب قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی برعهده او قرار میدهند و حق عزل و استیضاح و انتقاد و مؤاخذه او را نیز با پیمودن راهکارهای قانونی دارند. این، یک تفاوت جوهری است که حکمرانی را به جای آنکه در اختیار یک خانواده باشد، در اختیار مردم قرار داده و وابسته به انتخاب اکثریت آنان کرده است.
این گوهر گرانبها تا زمانی در اختیار مردم خواهد بود که به درستی از آن حفاظت کنند و نگذارند حاکمیت مردم به حاکمیت افراد و خاندانها و ارادههای این و آن تبدیل شود (نکته دوم). پسوند «اسلامی» برای جلوگیری از میان تهی شدن «جمهوری» و منحرف شدن آن از مسیر حق و عدل و تبدیل شدن آن به دیکتاتوری است که از ویژگیهای حکمرانی سلطنتی بود. وابستگی به قدرتهای خارجی نیز یکی از ویژگیهای حکمرانی دیکتاتوری است که جمهوری هم اگر از حق و عدل تهی شود و مردم در آن نقشی نداشته باشند، گرفتار آن خواهد شد. بنابراین، کار بزرگ امام خمینی و مردمی که با اقتدا به او انقلاب اسلامی را به پیروزی رساندند و نظام جمهوری اسلامی را تأسیس کردند فقط تا زمانی ماندگار خواهد بود که ویژگیهای جمهوریت و اسلامیت این نظام محفوظ بمانند و نقش مردم و حق و عدل در تمام ارکان نظام بهویژه انتخابات، بروز و ظهور داشته باشند.
حفاظت از این ویژگیها مشترکاً برعهده مردم و مسئولین است، البته وظیفه مردم سنگینتر و حساستر نیز هست. یکی از جلوههای جمهوریت هر نظام حکومتی که با عنوان «جمهوری» در هر کشوری مستقر است، همین است که مردم به اهمیت نقش خود در حفاظت از آن و جلوگیری از تبدیل شدنش به حکمرانی دیکتاتوری و وابسته شدن به بیگانگان واقف باشند و مجدانه به الزامات این نقش حساس پایبندی نشان دهند.
آنکس که در ۱۳۰۰ حکمرانی را در ایران به دست گرفت، رضاخان میرپنج نام داشت که یک نظامی بود. حاکمیت او و خاندانش، ایران را بار دیگر به دیکتاتوری برگرداند و به آمریکا و انگلیس وابسته کرد و بعد از مدت زیادی که کشور در اشغال نظامی روس و انگلیس بود، به روسیه هم وابسته شد و عملاً سیاست «هم شرقی، هم غربی» بر حکمرانی دوران پهلوی سلطه داشت.
خاطره تلخ به دست گرفتن حکمرانی ایران توسط یک نظامی نباید در ۱۴۰۰ تکرار شود. هرچند اینبار این اتفاق ممکن است از مجرای انتخابات بیفتد ولی تفاوتی در اصل و ماهیت ماجرا وجود نخواهد داشت. وجود یک نظامی در رأس حکمرانی، قرینهسازی نامیمونی با ۱۳۰۰ خواهد بود و البته تبعات منفی زیادی نیز خواهد داشت. تفاوتی هم میان آنکس که چند ماه قبل از انتخابات لباس نظامی را درآورده با آنکه چند سال قبل این کار را کرده وجود ندارد. خُلق و خوی نظامیگری در آنها وجود دارد و این همان چیزی است که با حکمرانی دارای صبغه جمهوریت منافات دارد. جالب است که یکی از نظامیان کاندیدای ریاست جمهوری گفته من نظامیان را به کابینه خودم راه نمیدهم. این، خود نشانه عدم مقبولیت وجود نظامیان در امور سیاسی حتی از نگاه خود نظامیان است. انتظار اینست که مسئولان، مردم و خود نظامیان، عزم خود را برای جلوگیری از تکرار تجربه تلخ به قدرت رسیدن یک نظامی در ۱۴۰۰ جزم کنند. این، از الزامات انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ است.
∎
نظر شما