پرونده بررسی پیامدهای خطرناک ورزش رزمی بر روان جوانان به بهانه خداحافظی«حبیب»
مردان سنگی در چالش خون و خشونت
صاحبخبر - هنرهای رزمی ترکیبی ورزشی است خشن و پرطرفدار که به صورت مخفف MMA خوانده میشود. معتبرترین لیگ این رشته UFC نام دارد و برخلاف کشتیکچ و لیگ معروف WWE که همه چیز در آن نمایشی و طراحی شده است؛ از خشونتی محض پیروی میکند. جالب است که چند روز قبل حبیب نورماگومدوف اسطوره روس این رشته که بهخاطر چهره و روحیات خاصش به مرد سنگی معروف بود متاثر از تالمات روحی ناشی از فوت پدرش با دنیای قهرمانی وداع کرد. خداحافظی این ورزشکار نامآور که بعد از مکگرگور ورزشکار ایرلندی، شاخصترین چهره تاریخ MMA بود، بهانهای شد که از زوایای مختلف به این رشته پرطرفدار بپردازیم. ممکن است در هر خانوادهای نوجوانی باشد که به چنین رشتههایی علاقهمند است و مسابقاتش را دنبال میکند. خانوادهها گاهی معتقدند تماشای چنین مبارزاتی صرفاً هیجان فرزندشان را تامین میکند و آسیب جسمی و روحی در پی ندارد. در این پرونده به تاثیر پیگیری چنین رشتههایی روی روان آدمها پرداختهایم. از خداحافظی عجیب «حبیب» گفتهایم و هر دو موضوع را از منظر روانشناسی بررسی کردهایم و در پایان بهمعرفی دو اسطوره این ورزش و قهرمان کشورمان در این رشته یعنی امیرعلی اکبری پرداختهایم. تصمیم «حبیب» احساسی بود یا منطقی؟ واکاوی روانشناسانه بازنشستگی غیرمنتظره اسطوره UFC که علت این تصمیم را مرگ پدرش اعلام کرد نرگس عزیزی | کارشناس ارشد مشاوره «حبیب نورماگومدوف» این هفته بعد از برد در برابر «جاستین گیجی» اعلام کرد که تصمیم دارد از دنیای مبارزه خداحافظی کند. این تصمیم در وضعیتی اعلام شد که او 32 سال دارد و طبق نظر کارشناسان هنوز دست کم دو یا سه سالی فرصت داشت تا به مبارزه کردن ادامه دهد و برای خود افتخار کسب کند. آنطور که گاردین گزارش کرده، حبیب در زمان اعلام تصمیم خود گفته: «من به هیچ عنوان بدون پدرم دیگر پا به میدان مبارزه نخواهم گذاشت. به مادرم قول دادهام که این آخرین مبارزه من باشد.» او سپس در حالی که تلاش داشته مانع از ریختن اشکهایش شود، ادامه داده: «وقتی من قولی میدهم، پای آن می ایستم.» اما آیا اعلام تصمیم درباره چنین موضوع مهمی آن هم تنها چند ماه بعد از فوت پدر، تصمیمی منطقی است؟ در ادامه نگاهی روانشناسانه به وابستگی پدر و پسری خواهیم داشت. تحمل فوت پدرش به خاطر کرونا دشوار بود بگذارید پیش از پرداختن به درستی یا نادرستی نحوه تصمیمگیری حبیب، ابتدا نگاهی به جایگاه پدر او بیندازیم. پدر حبیب خودش ورزشکار بود و حبیب را از کودکی با ورزش و مبارزه آشنا کرد. در تمام زندگی حرفهای حبیب، عبدالمناف برای او هم پدر بود و هم مربی. در لحظات مهم زندگی همراهش بود؛ از رینگ مبارزات تا دیدار با ولادیمیر پوتین. از سویی در فرهنگی هم که حبیب در آن بزرگ شده است، جایگاه پدر بسیار مورد احترام است. حبیب هم البته عشق و احترام خود را به پدر طی این سالها بارها و بارها نشان داده بود؛ چه در مصاحبههای خود و چه پستهای خود در اینستاگرام. با توجه به تمامی این موارد میتوان تصور کرد که از دست دادن پدر در حدود نیمه تیر ماه امسال چقدر برای حبیب و خانوادهاش دشوار بوده است، به ویژه که پدر او به کرونا مبتلا شد و بعد از چند هفته دست و پنجه نرم کردن با این بیماری در حالی که تنها 57 سال داشت، فوت کرد. اتفاقی که کمتر کسی انتظار آن را داشت. الان زمان گرفتن چنین تصمیم مهمی نبود یکی از توصیههای متخصصان درباره دوران سوگواری، دوری از تصمیمگیری به ویژه برای موضوعات مهم زندگی در این دوره است. متخصصان این حوزه به تجربه دریافتهاند زمانی که افراد در دوره سوگواری تصمیمی میگیرند، بعد از مدتی به احتمال زیاد پشیمان میشوند چراکه تصمیمهای گرفته شده در این دوران اغلب تحت تاثیر هیجانات شدید است. از طرفی بعد از گذشت چند ماه و گذر از دوره سوگواری، اولویتهای افراد در زندگی تغییر میکند و همین میتواند تصمیم گرفته شده را به تصمیم نامتناسب تبدیل کند. بر همین مبنا توصیه عمومی این است که افراد دست کم به مدت شش ماه (در دوره سوگواری) از تصمیمگیری در امور مهم زندگی خود جدا خودداری کنند. البته بسته به جایگاهی که فرد فوت شده برای بازماندگان دارد، متخصصان ممکن است توصیه کنند که نزدیکان زمانی طولانیتر و حتی بیش از یک سال از گرفتن تصمیمهای مهم در زندگی خود اجتناب کنند. احتمالا در آینده پشیمان خواهد شد درباره حبیب و با توجه به جایگاه ویژهای که پدر در زندگی او داشته، به نظر میرسد که اگر او میخواست محتاطانه عمل کند باید تصمیمگیری درباره موضوع مهمی چون خداحافظی از دنیای مبارزه را دست کم یک سال به تاخیر میانداخت. این در حالی است که او حتی همان شش ماه، توصیه عمومی را هم متاسفانه لحاظ نکرده و بر این اساس دور از انتظار نخواهد بود که در آینده او پشیمان شود یا اینکه تلاش کند به نوعی در این تصمیم تغییراتی ایجاد کند. افزایش پرخاشگری در کمین طرفداران MMA و کشتی کچ تماشای این ورزش پرهیجان اما خشن یا رغبت به انجام تمریناتش، آسیبهای روانشناسی زیادی برای نوجوانان و جوانان در پی خواهد داشت دکتر مهدی سودآوری | روان شناس و مدرس دانشگاه رشته ورزشی رزمی ترکیبی که در ایران به آن MMA و به نوع نمایشی اش کشتی کچ گفته میشد، از رشتههای پرهیاهو و پول ساز در جهان است، البته بیشتر شرکتهای شرطبندی از این رشته منتفع میشوند تا ورزشکاران و مربیان. این رشته شامل دو دسته مبارزه است: رقابتهای رزمی ترکیبی نمایشی و رزمی ترکیبی رقابتی. در دسته نمایشی که بیشتر در ایران شناخته شده است، مسابقات و حرکات دو مبارز از قبل طراحی و هماهنگ شده است. آن صحنههای بسیار خشنی که از این مسابقات دیده می شود، در واقع ساختگی و از پیش طراحی شده است اما در حالت رقابتی، هرچند قوانین بسیار سختگیرانهای برای حفاظت از مبارزان وجود دارد اما باز هم جانشان در خطر خواهد بود. این رشته به علت ماهیت هیجانی آن برای نوجوانان و جوانان بسیار جذاب است زیرا در نوجوانی با افزایش ترشح هورمونهای جنسی، سطح پرخاشگری به خصوص در پسران افزایش چشمگیری پیدا میکند. هورمونهای مردانه باعث رویش ریش و سبیل، بم شدن صدای مردان و چهارشانهتر شدن آنها میشود، اما افزایش پرخاشگری از آثار جانبی آن است. حال برای ارضای این پرخاشگری، افراد به تماشای ورزشهای خشن یا انجام آنها رغبت پیدا میکنند اما از آن جا که این حالت فقط چندسال وجود دارد، بعد از مدتی بدن و مغز به هورمون تستسترون عادت می کند و پرخاشگری کاهش مییابد ولی آثار منفی دیگرش برای همیشه باقی می ماند. چرا نوجوانان علاقهمند به این رشته هستند؟ ما برای تصمیمگیریها فقط نمونههای موفق یک مسیر را میبینیم چون قصه افراد غیرموفق، اصولا بیان نمیشود. در همین باره رسانهها درباره حبیب که قهرمان جهان است، مطلب می نویسند و میزان شهرت و ثروت او را بیان میکنند اما هیچ اثری از هزاران نفری که برای رسیدن به سطح اول این رشته تلاش کرده و موفق نشدهاند در این رسانهها نیست چون هیچ فردی آنها را نمیشناسد. پس نوجوانان فکر میکنند که هرکسی که وارد این رشته شود معروف و ثروتمند می شود! و الان هم که تب یک شبه پولدار و موفق شدن در جامعه رواج دارد، قاعدتا افرادی مثل حبیب نورماگومدوف جذابیت بیشتری پیدا کردهاند، در حالی که مسیر موفقیت در این رقابت ها بسیار سخت و طاقت فرساست اما فقط نتیجه نهایی در معرض دید قرار دارد. عاقبت تلخ قهرمانان سابق این رشته یکی از آثاری که این گونه ورزشها بر بدن میگذارند، افزایش ترشح هورمونهای پرخاشگری است. این هورمونها باعث کاهش توجه به عواقب رفتارها هم میشود. برای همین نوجوانان مستعد رفتارهای خطرناک هستند. با افزایش ترشح این هورمونها برای مدت طولانی و گاه تزریق هورمون تستسترون بیشتر برای عضلهسازی و عملکرد بهتر، بخشهایی از مغز که مسئول تفکر منطقی و برآورد عواقب رفتارهاست، آسیب دایمی می بینند و از رشد باز میایستند که ترسناک است. برای همین بسیاری از قهرمانان سابق رشته رزمی ترکیبی، گرفتار سوء مصرف مواد و الکل یا رفتارهای خشن بزهکارانه هستند. مشکلساز شدن در زندگی اجتماعی موضوع دیگر، والایش پرخاشگری است. در روان شناسی تغییر کانال نحوه ارضای پرخاشگری از پرخاشگری واضح به رفتارهایی مانند رقابتجویی، انگیزه پیشرفت، پشتکار و... والایش گفته میشود. به عبارت دیگر، نوجوان نیاز به برتریجویی دارد. حال میتواند این برتریجویی را در دعوا و کتککاری ارضا کند یا در میدان سازندهتری مثل پیشرفت شغلی یا ورزشهای رقابتی غیرخشن مثل فوتبال و والیبال. قاعدتا فردی که وارد رشته خشنی مثل رزمی ترکیبی میشود، نیازش به صورت مستقیم و با پرخاشگری خالص ارضا می شود و راههای سالمتر برتریجویی را یاد نمی گیرد. این رفتار باعث پیروزی در میدان مبارزه میشود ولی در زندگی اجتماعی مشکل ساز خواهد بود. البته باید دقت کرد که هر انسانی با توجه به شخصیت و شرایط ذهنی جسمی خود، آثار منحصر به فردی را تجربه خواهد کرد و هیچ چیزی قابل تعمیم به صد درصد افراد نیست و حتی ممکن است برای افراد آسیبپذیر، مثل نوجوانی که در کانون اصلاح و تربیت است، اشتغال به اینگونه ورزشها سازنده هم باشد چون خشونت آن ها را به جای ضرب و شتم و قتل، به ورزش قانونمند هدایت میکند اما برای اکثریت جامعه قطعا توصیه نمیشود. 3 جنگجوی برتر آشنایی با «کانر مک گرگور»، «حبیب نورماگومدوف» و «امیر علیاکبری» که جزو برترین ورزشکاران رشته MMA هستند مبارزان حاضر در MMA را میتوان کاملترین مبارزان دنیا در عرصه رقابتهای رزمی دانست. مبارزانی که محدود به سبک خاصی نیستند. آنها نه کیک بوکسور محسوب میشوند، نه جودوکار، نه کاراتهکا و نه کشتیگیر؛ سبک آنها ترکیبی است از تمامی این رشتهها. در ادامه با دو ورزشکار برتر این حوزه و شناخته شده ترین ورزشکار ایرانی آن آشنا خواهید شد. حبیب نورماگومدوف| 29 بازی بدون شکست 28 مبارزه در قفس بدون حتی یک شکست، رکورد خارق العادهای محسوب میشود که تا چند روز پیش معلوم نبود تا کجا قرار است ادامه پیدا کند یا چه کسی بالاخره میتواند طعم شکست را به دارنده این رکورد بچشاند اما حالا معلوم شده است. در مبارزه چند شب پیش «حبیب نورماگومدوف» و «جاستین گیجی» که در شهر ابوظبی انجام شد، حبیب در راند دوم حریف را تسلیم کرد تا کارنامه اش در UFC به 29 پیروزی و صفر شکست تبدیل شود و این طولانی ترین رکورد مبارزه بدون شکست در تاریخ مسابقات هنرهای رزمی ترکیبی است. بعد از این مبارزه بود که نورماگومدوف اعلام کرد تصمیم گرفته بازنشسته شود. او متولد ۲۰ سپتامبر ۱۹۸۸ در روسیه است و تنها مسلمانی است که در مسابقات یوافسی قهرمان شده. جالب است بدانید، پدر حبیب که از ارتشیهای قدیمی روس بوده، پسرش را از کودکی مجبور به کشتی گرفتن با بزرگ تر ها میکرده است. سه قهرمانی سبک وزن یوافسی، بهترین مبارز بینالمللی سال ۲۰۱۶، بیشترین رشد در MMA و...، گوشه ای از افتخارات روی رینگ این ورزشکار معروف به مرد سنگی است. خداحافظی حبیب و مک گرگور با هم در یک بازه زمانی کوتاه مثل این است که دنیای فوتبال ، مسی و کریس رونالدو را با هم از دست بدهد. کانر مکگرگور| رکورددار سریع تمام کردن مبارزه این ورزشکار متولد 14 ژوئیه 1988 در دوبلین ایرلند است. او در زمان کودکی دوست داشته که فوتبالیست شود و برای تیم محبوبش یعنی منچستریونایتد بازی کند. جالب است که مدتی هم فوتبال بازی کرده اما بعدش سر از بوکس و در نهایت MMA درآورده است. خانواده او بسیار فقیر بودند و به همین دلیل، در نوجوانی برای مدتی به عنوان لولهکش مشغول کار بوده و در نهایت به MMA روی آورده است. کانر قبل از ورود به UFC وضع مالی خوبی نداشته اما در اولین مبارزه اش ۶۰ هزار دلار به دست آورده و زندگیاش از این رو به آن رو شده است. تا لحظه خداحافظی از رینگ او یکی از پردرآمدترین مبارزان UFC بوده است. او رکورددار سریع تمام کردن مبارزه (به اصطلاح فینیش) بر سر کمربند قهرمانی یو اف سی است، جایی که توانست در سال 2015 حریف بزرگ خود آلدو را در 13 ثانیه شکست بدهد و به قهرمانی جهان دست یابد. در ضمن، او تنها کسی در یوافسی است که قهرمانی دو وزن را همزمان دارد. از افتخارات دیگر او می توان به کسب عنوان «برترین مبارز 2015 UFC»و«برترین مبارز تازه وارد 2013 UFC» اشاره کرد. مک گرگور برخلاف آمار خوب ورزشی، به لحاظ اخلاقی اصلاً آدم موجهی نیست و رفتارهای عجیبی دارد. استفاده از الفاظ زشت، رفتارهای زننده در نشست های خبری و... از جمله مواردی است که باعث شده در همه جای دنیا او را به عنوان الگوی نامناسبی برای جوانان بشناسند. مک گرگور حدود یک سال قبل بعد از شکست از حبیب از دنیای ورزش خداحافظی کرد. امیر علیاکبری| نایب قهرمانی در سال 2016 او ۲۰ آذر ۱۳۶۶ در جمالآباد سراب در آذربایجانشرقی به دنیا آمد. علیاکبری دانش آموخته کارشناسی رشته تربیتبدنی است و ورزش را با کشتی فرنگی و قهرمانی جهان شروع کرد اما محرومیت به خاطر دوپینگ باعث شد به سمت MMA برود. در مسابقات جهانی ۲۰۱۳ بود که به مدال طلای سنگینوزن فرنگی جهان رسید اما برای دومین بار در این مسابقات در نمونه خون وی ماده ممنوعه استروئید آنابولیک دیده شد و به همین دلیل فیلا به دلیل تکرار دوپینگ، وی را به صورت مادامالعمر محروم کرد. در خور ذکر است که او برنده مدال طلای قهرمانی کشتی فرنگی جهان در سال ۲۰۱۰ و برنز قهرمانی جهان ۲۰۰۹ و مدال طلای قهرمانی آسیاست. یک سالی پس از محرومیت از کشتی از وی خبری نبود تا در صفحات مجازی خود شرکت در ورزش هنرهای رزمی ترکیبی را اعلام کرد. از رکوردهای جالب و فوق العاده امیر علیاکبری در این رشته میتوان به پیروزی مقابل حریفانش در زمان 17 ثانیه و 30 صدم ثانیه اشاره کرد. این ورزشکار در سال 2016 به مقام نایب قهرمانی جهان در مسابقات معتبر گراند پری 2016 رایزن رسید و درباره پاداش این مدال گفت: «برای چند دقیقه مبارزه کردن در رشته ورزشی MMA به اندازه پاداش طلای المپیک در کشور ایران پول دریافت کردم و این واقعا منصفانه نیست که در ایران فردی برای المپیک چهار سال شبانه روز زحمت بکشد و در آخر پاداش کمی دریافت کند.» امیرعلی اکبری عناوین مهمش را تا به حال در لیگ یواف سی که معتبرترین لیگ ورزش های رزمی ترکیبی است کسب نکرده و در تاریخ ۶ ژوئن ۲۰۱۹ طی قراردادی، او به یوافسی پیوست اما در کمتر از یک سال این قرارداد لغو شد. با این حال او از چهره های مهم و اثرگذار این ورزش است هرچند هنوز در سطح اول مسابقه ای نداشته.∎
نظر شما