آنچه امروز باعث اوج گیری مجدد کرونا شده‌، «عادی‌سازی» است که توسط مردم، مسئولان و حتی رسانه‌ها اتفاق افتاد
پیش از ظهر روز چهارشنبه، رئیس کل سازمان نظام پزشکی با حضور در یک نشست خبری آنلاین، به سوالات خبرنگارانی که از طریق ویدئوکنفرانس با وی در ارتباط بودند، پاسخ گفت. این نشست خبری در شرایطی برگزار شد که سازمان نظام پزشکی در نظر دارد به منظور حمایت و قدردانی از زحمات پزشکان و کادر بهداشت و درمان کشور در مبارزه با کرونا، به جای روز اول شهریورماه که در تقویم ملی ما به عنوان «روز پزشک» نامگذاری شده، امسال بازه زمانی اول مرداد تا اول شهریور را به نام سپیدپوشان پزشک کشورمان نام‌گذاری کرده و برنامه اصلی روز پزشک را هم به‌دلیل مقارن شدن اول شهریور با ایام محرم، در تاریخ 29 مرداد‌ برگزار کند. در این مدت هم در قالب پویشی با عنوان «‌پویش ملی همدلی با مدافعان سلامت» هم از تلاش‌ها و فداکاری‌های جامعه پزشکی تجلیل به عمل آورده و هم توجه عموم مردم را به جدی گرفتن شرایط کشور و توجه هرچه بیشتر به پروتکل‌های بهداشتی و اصول پیشگیری از بیماری جلب کند.
محمدرضا ظفرقندی در پاسخ به سوال خبرنگار سپید در تشریح برنامه‌هایی که سازمان نظام پزشکی برای حمایت از جامعه پزشکی متاثر از کرونا درنظر گرفته است، گفت: «سازمان نظام پزشکی برای حمایت از جامعه پزشکی، پویش ملی همدلی با مدافعان سلامت» را راه اندازی می‌کند. این پویش تا روز پزشک که اول شهریور است ادامه دارد. همه اعم از مسئولان، نخبگان نهادهای مدنی، هنرمندان‌، ورزشکاران و افراد تاثرگذار جامعه باید وارد شوند. یک رویداد ملی برای تجلیل از مدافعان سلامت است تا از نخبگان کشور که در خط مقدم در حال جنگ هستند، تجلیل شود. همه باید کمک کنند تا این مبارزه به پیروزی برسد.»
وی ادامه داد: «برای افرادی که در بخش کرونا کار می‌کنند، باید امتیازهایی برای ایجاد مطب داشته باشیم. اگر مثلا برای ایجاد مطب ۱۲۵ امتیاز لازم است برای خدمات کرونا این امتیاز باید کمتر شود. به همین علت سازمان نظام پزشکی به زودی بسته‌ای را به وزارت بهداشت پیشنهاد می‌کند.»
رئیس کل سازمان نظام پزشکی افزود: «باید برای حمایت از خانواده‌ها هم باید برنامه داشته باشیم. چطور می‌شود یک کودک دبستانی را چهار ماه در خانه نگه‌داشت؟ باید روانشناسان به کمک خانواده‌ها بیایند.»
وی با بیان اینکه مبارزه با کرونا یک مبارزه طولانی مدت است گفت: «همدلی با مدافعان سلامت یک ضروت برای ادامه کار است. ما باید برای یک مدت طولانی با کرونا زندگی کنیم یک جبهه طولانی مدت است. به همین علت همه باید در پویش «همدلی با مدافعان سلامت» با شعار «‌جان ما ایران ما» مشارکت کنند. بزرگان زیادی را در این مدت از دست داده‌ایم. همین هفته دکتر نادری یکی از بهترین پزشکان پیوند کلیه ایران شهید شد.»
ظفر‌قندی در پاسخ پرسش دیگر خبرنگار سپید درباره قول مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی برای بازپرداخت بدهی‌های مراکز خصوصی از این هفته اظهار کرد: «این بدهی‌ها در بخش دولتی تا حدود زیادی پرداخت شده است اما در بخش خصوصی مطالبات وجود دارد و بر اساس اطلاعات ما قرار بود مطالبات فروردین ماه، این هفته پرداخت شود که البته هنوز پرداخت نشده است. در صورتی‌که این مطالبات در زمان مقرر خود پرداخت شود، از به مشکل خوردن بخش خصوصی جلوگیری می‌کند.»
ظفرقندی همچنین درخصوص اظهارنظرها و دخالت‌هایی که برخی افراد مشهور و سلبریتی‌ها درموضوع درمان کرونا انجام می‌دهند، به سپید گفت: «در مورد بیماری کرونا، سلبریتی‌ها و افرادی که شناخت علمی ندارند، نباید وارد شوند. هم سازمان نظام پزشکی و هم رسانه‌ها باید وارد عمل شده و جلوی این دخالت‌ها را بگیرند. کرونا ابعاد پیچیده‌ای دارد و با اظهار‌نظرهای سطحی کار مشکل‌تر می‌شود.»
حفاظت از «سلامت مردم» و «سلامت ارائه خدمات»
ظفرقندی در بخش دیگری از سخنانش گفت: «بر اساس وظیفه ذاتی و قانونی که سازمان نظام پزشکی دارد، دو هدف «حفاظت از سلامت مردم» و «حفاظت از سلامت ارائه خدمات» بر عهده این سازمان است. آنچه که امروز موجب نگرانی مردم و مسئولان شده، این است که هر دوی این موارد در معرض آسیب قرار گرفتند. از این رو سازمان باید راهکارهای خود را برای حل این مشکل مطرح کند.»
رئیس کل سازمان نظام پزشکی اضافه کرد: «نزدیک به شش ماه از شیوع کرونا می‌گذرد. پس از یک کنترل اولیه که بر بیماری صورت گرفت و نسبتا شاهد رفتار خوبی از سوی مردم و مسئولان بودیم توانستیم در اواخر فروردین ماه و اوایل اردیبهشت به یک کاهش نسبی برسیم اما امروز شاهد اوج گیری مجدد بیماری هستیم و قاعدتا باید بررسی‌های علمی درباره این موضوع انجام شود زیرا در صورت عدم بررسی، هم مردم را از دست خواهیم داد و هم جامعه پزشکی به سمت فرسودگی می‌رود.»
وی با اشاره به اینکه آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا رو به افزایش است، تصریح کرد: «آنچه که امروز شاهد آن هستیم روش‌های مختلف مواجهه سایر کشورها با این بیماری است. برخی توانسته‌اند با روش‌های مناسبی بیماری را کنترل کنند. کشورهایی مانند کره جنوبی، نیوزیلند، ویتنام و... توانسته‌اند با روش‌های مناسب با بیماری برخورد کنند و حتی در برخی از کشورها به مرحله حذف بیماری برسند البته برخی از کشورها نیز روش‌های غیرصحیح را مبنا قرار داده‌اند. به عنوان مثال روش رسیدن به ایمنی جمعی در برابر کرونا روش مناسبی نبوده و نتایج خوبی نیز نداشته است. اگر قرار باشد این روش ادامه داشته باشد ویروس کرونا مدت زیادی در جوامع وجود خواهد داشت و به این زودی‌ها به ایمنی جمعی نخواهیم رسید.»
ظفرقندی با اشاره به اینکه نیازمند بازنگری در روش‌های برخورد با بیماری در کشورمان هستیم، تصریح کرد: «با توجه به شرایط اقتصادی، مدل کشورها برای مقابله با بیماری متفاوت است. در کشور ما نیز قرنطینه و عدم بازگشایی برای طولانی‌مدت میسر نیست چرا که مشکلات اقتصادی گریبانگیر مردم می‌شود اما از سوی دیگر عادی‌سازی هم نمی‌تواند چاره کار باشد. آنچه که امروز باعث اوج گیری مجدد کرونا شده است، عادی‌سازی است که توسط مردم، مسئولان و حتی رسانه‌ها اتفاق افتاد و سبب شد شاهد سفرهای غیرضروری، برگزاری مراسم تجمعی و... باشیم. ما در مسیر مبارزه با بیماری شاید بتوانیم گاهی آهسته‌تر حرکت کنیم اما هیچگاه نباید مسیر را متوقف کنیم.»
وی با تاکید بر اینکه نظام پزشکی حمایت خود از مردم و کادر درمان را وظیفه خود می‌داند، تصریح کرد: «از این رو راه‌اندازی پویش ملی همدلی با مدافعان سلامت از امروز تا روز پزشک در دستور کار ما قرار دارد و علاوه بر این سازمان سایر نهادها نیز باید این پویش را جدی بگیرند. شعار این پویش جان ما، ایران ما است.»
ظفرقندی ادامه داد: «تاکنون از جامعه پزشکی و پرستاری بیش از ۵۰۰۰ نفر به بیماری مبتلا شده‌اند که اگر خدمه بیمارستان‌ها را نیز محاسبه کنیم این عدد حتی به ۱۰ هزار نفر نیز خواهد رسید. متاسفانه از تعداد یاد شده ۱۴۰ نفر شهید خدمت داشته‌ایم. از کل آمار یاد شده ۲۰ درصد گروه پرستاری، ۱۹ درصد پرسنل بیمارستانی، ۱۷ درصد پزشکان عمومی، ۹ درصد پزشکان داخلی، ۵ و نیم درصد پزشکان زنان و... بوده‌اند.»
رئیس کل سازمان نظام پزشکی با اشاره به خستگی و فرسودگی کادر درمان ادامه داد: «کاهش توان نیروی کار، معضلی است که باید به آن رسیدگی شود. قدم اول برای رسیدن به شرایط مناسب ایجاد یک عزم ملی است. نمی‌توان فقط از کادر درمان توقع داشت و به وظایف اجتماعی خود عمل نکرد. در دوران دفاع مقدس نیز زمانی که جوانان در خطوط مقدم مقابل دشمن می‌ایستادند، مردم هم در پشت خط مقدم به آن‌ها کمک می‌کردند.»
وی افزود: «در همین راستا دولت نیز باید به وظایف خود عمل کند و سلامت در اولویتش قرار گیرد. طبق فرمایش مقام معظم رهبری در صورتی‌که سلامت تامین نشود، اقتصاد و معیشت نیز دچار مشکل خواهد شد این در حالیست که باید برای جامعه پزشکی که این روزها در حوزه کرونا فعال است، حمایت‌های قانونی وجود داشته باشد. قوای نظامی نیز باید بر نظارت‌ها بیش از گذشته دقت کند.»
رئیس کل سازمان نظام پزشکی تاکیدکرد: «نمی‌توان پروتکل‌ها را ابلاغ کرد اما بر نحوه اجرای درست آن‌ها دقت کافی نداشت همچنین مجلس محترم نیز باید به وظایف خود پایبند باشد این در حالیست که وظیفه ایجاد شرایط فرهنگی در این دوران نیز موثر است. اگر تبلیغات در حوزه بیماری کرونا کاهش یابد شرایط مناسبی را نخواهیم دید. در این میان خیرین، نهادهای مدنی و... نیز می‌توانند نقش‌های خوبی ایفا کنند.»
ظفرقندی ادامه داد: «مهمترین اصلی که امروز باید اجرا شود این است که باید وضعیت این بیماری را برای مردم شرح داد سپس پروتکل‌های ابلاغی را تغییر دهیم. پروتکل‌ها باید بر اساس مناطق مختلف نوشته شود چرا که پروتکل‌های ملی دیگر نمی‌توانند پاسخگو باشند. نوشتن پروتکل‌های سیال برای مناطق قرمز موثر خواهد بود و نمی‌توان در این شرایط همه کشور را با یک دستورالعمل اداره کرد. در همین راستا سه اصل اهمیت زیادی دارد؛ اول آنکه بازگشایی‌هایی که صورت می‌گیرد تا چه اندازه اهمیت اقتصادی دارد، دوم آنکه آیا این بازگشایی‌ها موثر خواهد بود و سوم آنکه اصلا امکان تعطیلی آن واحد وجود دارد یا خیر؟ بر اساس این سه اصل می‌توانیم پروتکل مناسبی بنویسیم.»
وی با تاکید بر اینکه صندوق ذخیره ارزی باید فعال شود افزود: «برای اختصاص یک میلیارد یورو در حوزه مقابله با کرونا در نظام سلامت مجوز ارائه شد اما هنوز قسمت عمده آن تخصیص داده نشده است.»
رئیس کل سازمان نظام پزشکی با اشاره به اینکه روز گذشته طی نامه‌ای به شخص رئیس جمهوری خواستار برخی موضوعات در حوزه کرونا شده‌ایم، اظهارکرد: «این نامه شامل ۱۰ بند بود که یکی از این بندها بازنگری در پروتکل‌ها و ایجاد تعطیلی یا قرنطینه موقت بود. اکنون در تهران اعلام شده است که برخی فعالیت‌ها می‌توانند به‌ مدت موقت تعطیل شوند. این روند باید هوشمندانه و بر اساس شرایط صورت گیرد چراکه مناطق مختلف شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند. حتی ما این پیشنهاد را مطرح کردیم که در کلانشهر تهران نیز برای ایجاد این تعطیلی‌ها به شکل منطقه‌ای به موضوع نگاه کنیم. حتی پیشنهاد دیگر ما این بود که در شهرهایی با وضعیت قرمز فعالیت کارکنان به شکل ۳۰ درصد دورکاری باشد. تا کنون در مکاتباتی که با آقای روحانی داشته‌ایم این مکاتبات پیگیری شده‌اند و پاسخ‌های مقتضی دریافت شده است.»
ماجرای کارتخوان در مطب پزشکان
وی در خصوص نصب کارتخوان در مطب‌های پزشکان اظهار کرد: «پزشکان از روز اول هم نحوه کار با کارتخوان را بلد بودند. موضوعی که وجود داشت این بود که زیرساخت‌های لازم برای ارتباط مطب‌ها با سازمان امور مالیاتی فراهم نبود در حالی‌که اولین صنفی که تفاهمنامه‌ای با سازمان امور مالیاتی داشت، سازمان نظام پزشکی بود که کارتخوان‌ها در مطب‌ها مستقر باشد. این موضوع پس از آن بود که توانستند مشکلات فنی و اجرایی حوزه اقتصادی را مرتفع کنند.» ظفرقندی در پاسخ به سوالی در خصوص شکایت از پزشکان افزود: «ما معتقدیم برای قصور پزشکی که می‌تواند منجر به شکایت شود باید بررسی‌های علمی و بر اساس قانون صورت گیرد و هر حکمی که صادر می‌شود نیز به شکل قانونی ابلاغ شود. اینکه تفاهمنامه‌ای سبب شود شاهد افزایش خطاهای پزشکی باشیم، مورد قبول نیست و پزشکان نیز تمام تلاش خود را می‌کنند تا قصوری صورت نگیرد اما در صورت بروز هر گونه مشکل رسیدگی‌های مقتضی انجام خواهد شد.»
وی در ادامه سخنان خود درباره وضعیت بیمارستان‌ها در شرایط کرونایی گفت: «با افزایش موارد بیماری طبیعتا مراجعه به بیمارستان‌ها افزایش یافته است در حالی‌که بستری‌های ما روزانه به ۳۰ نفر تقلیل یافته بود امروزه به ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفر رسیده و تخت‌های اشغال شده با بیماران مبتلا به کرونا رو به افزایش است البته فعالیت بیمارستان‌ها با توجه به شرایط و این بیماری منعطف می‌شود و به ‌صورت سیال در بخش‌های دولتی و خصوصی پذیرش بیماران در دستور کار خود دارد. البته اخیرا برنامه‌ای توسط وزارت بهداشت در دست بررسی است که آیا لازم است همه بیمارستان‌ها درگیر کرونا شوند یا تنها برخی بیمارستان‌ها پذیرنده مبتلایان به کرونا باشند.»
رئیس کل سازمان نظام پزشکی اضافه کرد: «اکنون تخت‌های آی سی یو دچار مشکل شده و حتی در برخی بیمارستان‌های مرجع با کمبود تخت آی سی یو مواجه هستیم. به عنوان مثال بیمارستان سینا یک بخش عادی خود را به مانیتورینگ و ونتیلاتور مجهز کرده است تا تبدیل به آی سی یو شود.»
ظفرقندی با تاکید بر اینکه کرونا دارو و واکسن اختصاصی ندارد، اظهارکرد: «در خصوص واکسن چند کشور در حد مطالعه انسانی در حال فعالیت هستند که حداقل سه تا چهار ماه دیگر طول خواهد کشید. طبیعتا واکسن هم با توجه به شرایطی که این بیماری دارد نمی‌تواند ایمنی کامل ایجاد کند. بزرگترین واکسن تولیدی تا کنون واکسن آنفلوآنزا بود اما اکنون ما به واکسنی نیاز داریم که بتواند سه میلیارد جمعیت جهان را پوشش دهد. آن هم در شرایطی که نمی‌تواند ایمنی قطعی ایجاد کند. در چنین اوضاعی مراقبت‌های ویژه و نظارتی و پایبندی به پروتکل‌های درمانی و بهداشتی موثر خواهد بود. این درست است که داروی رمدسیویر نتایج مطلوبی داشته اما این دارو هم داروی اختصاصی کرونا نیست. از این رو دارویی که در پروتکل‌های درمانی وجود نداشته باشد نباید توسط پزشکان تجویز شود زیرا باعث سردرگمی بیمار خواهد شد.»
وی درباره میزان آسیبی که پس از بروز کرونا به بخش خصوصی وارد شده است، گفت: «از آنجایی که بروز این بیماری سبب کاهش اعمال الکتیو یا غیر ضروری شده است، درآمد بیمارستان‌های خصوصی کاهش یافته است این در حالیست که هزینه این بیمارستان‌ها برای تهیه تجهیزات فردی مقابله با کرونا افزایش یافته است. گاهی تجهیزاتی که استفاده می‌شود می‌تواند هزینه حدودی یک میلیون تومان برای هر یک بیمار ایجاد کند که باید به آن توجه شود البته فعلا توجه کافی در این زمینه وجود ندارد و امیدواریم با در نظر گرفتن این موضوع فعالیت بیمارستان‌های خصوصی به قوت خود باقی بماند.»
ظفرقندی ضمن اشاره به بیمار شدن کادر درمان اظهارکرد: «جدا از بحث فرسودگی کادر درمان ابتلای آنان به بیماری کووید۱۹ یک معضل دیگر است. مثلا من اطلاع دارم در بخش سرطان بیمارستان امام خمینی چهار نفر از اساتید، چهار نفر از دستیاران و شش نفر از پرستاران به کرونا مبتلا شده‌اند که همین موضوع می‌تواند فعالیت‌های این بخش را تحت تاثیر قرار دهد و حتی منجر به تعطیلی این بخش شود. در حالی‌که علاوه بر بیماری کرونا بیماران دیگر نیاز به دریافت خدمات خود دارند. برای آنکه با مشکل کمبود کادر درمان مواجه نشویم تصمیم گرفته‌ایم مانند روزهای ابتدایی شیوع ویروس از داوطلبان جامعه پزشکی بخواهیم وارد صحنه شوند. به این ترتیب لیست داوطلبان توسط نظام پزشکی جمع آوری شده است و به بیمارستان‌ها ارائه می‌شود.»
وی درپاسخ به سوالی درباره اینکه آیا حواشی مطرح شده درباره استعفای اعضای نظام پزشکی استان البرز صحت دارد یا خیر؟ گفت: «در این مورد رئیس نظام پزشکی کرج توسط یکی از نهادهای غیرمسئول برکنار شده بود که با هماهنگی قوه قضائیه به کار خود بازگشت. لذا موضوع استعفای دسته جمعی اعضای نظام پزشکی کرج صحت ندارد.»
تعرفه‌ها
ظفرقندی درباره تعرفه‌های پزشکی نیز تصریح کرد: «تعرفه یعنی هزینه خدمت انجام شده در حوزه درمان و این تعرفه باید مطابق با هزینه‌های واقعی که صورت می‌گیرد، تعریف شود. اگر برای لباس محافظتی، دستگاه‌ها و... هزینه‌ای می‌شود باید محاسبه و هزینه واقعی برآورد شود. اگر این هزینه به شکل واقعی در تعرفه دیده نشود، طبیعی خواهد بود که ارائه خدمت نیز دچار کاهش کیفیت شود. بر اساس قوانینی مانند ماده ۹ از احکام دائمی برنامه ششم توسعه تعرفه باید واقعی اعلام شود. آنچه که ما به دنبال آن هستیم، این است که به دنبال عدم اعلام تعرفه واقعی کیفیت خدمات با کاهشی روبرو نشود.»وی با اشاره به خدمات کادر درمان در بحران کرونا، ارائه پاداش یا در نظر گرفتن امتیازات را برایشان مفید دانست و ادامه داد: «پیشنهاد ما این بود که مثلا برای صدور پروانه امتیازی برای شاغلان در بخش کرونا در نظر گرفته شود.»
ظفرقندی درباره آمار پزشکان متخلف افزود: «سالانه ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ پرونده ارجاعی به سازمان نظام پزشکی داریم که ۱۰ تا ۱۵ درصد آن‌ها به عنوان متخلف ثبت می‌شود که البته این آمار با توجه به حجم کار آماری عادی است. در مورد کسانی که داروهای خارج از فارماکوپه تجویز می‌کنند نیز طبق مقررات پرونده‌هایشان بررسی و احکام لازم صادر می‌شود.»
وی افزود: «پزشکانی که در بحران کرونا دچار آسیب می‌شوند می‌توانند از طریق صندوق تعاون و رفاه سازمان نظام پزشکی وام دریافت کنند.»
ظفرقندی درباره عدم بازگشایی برخی از مطب‌ها تاکید کرد: «بر اساس پروتکل‌های ابلاغی برای برخی از مطب‌ها توصیه به محدود کردن فعالیت وجود دارد تا اگر خدمتی ضرورتی ندارد فعلا انجام نشود. یکی از درخواست‌های ما هم همین است که فعالیت‌های غیر ضروری پزشکی به‌طور موقت تعطیل شود.»
رئیس سازمان نظام پزشکی با اشاره به اینکه امکانات زیرساختی در حوزه درمان در کشورمان بسیار مناسب است، گفت: «به عنوان مثال با کمک خانه‌های بهداشت حتی در دورترین روستاهای کشور نیز ساماندهی بیماران به‌خوبی صورت گرفته است البته همه مراکز درمانی دنیا در ابتدای شیوع این ویروس دچار شوک شدند. تا جایی که به یاد دارید حتی برخی از کشورها تجهیزات پزشکی را از یکدیگر می‌دزدیدند اما خوشبختانه کشور ما توانست اقدامات مناسبی انجام دهد و تجهیزاتی مانند ونتیلاتور را فراهم کند البته با اوج‌گیری بیماری طبیعی است که دچار کمبود شویم که باید با برنامه‌های کنترلی به فکر عدم بروز چنین مشکلاتی باشیم.»
وی افزود: «پس از بروز بیماری برخی از مطب‌ها فعالیت خود را متوقف کردند اما در شرایط کنونی می‌بینیم که روزانه سه مطب اعلام تعطیلی و بطور کلی عدم فعالیت در حوزه پزشکی را می‌کنند.»
ظفرقندی درباره فرآیند نسخه نویسی الکترونیک نیز خاطرنشان کرد: «اکنون حدود ۴۰ الی ۴۵ درصد مراکز درمانی و داروخانه‌ها برای فرآیند نسخه نویسی الکترونیک تجهیز شدند و این بستر باید برای سایر مراکز نیز فراهم شود.» وی درباره تجویز نسخه توسط اپلیکیشن‌ها تاکید کرد: «در بخش مشاوره در شرایط بیماری کرونا مراکز رسمی ما فعال هستند تا از تجمع غیرضروری افراد جلوگیری شود اما نسخه نویسی از طریق اپلیکیشن هنوز مجوزی ندارد و قانونی نیست.»
ظفرقندی در خاتمه سخنان خود در خصوص تخلفات پزشکی مجددا تاکید کرد: «اینکه پزشکی در زندان باشد بسته به نوع جرم او متفاوت است اما نگاه ما در حوزه تخلفات پزشکی است. بطور مثال در مورد کلینیک سینای مهر برخی همکاران ما که ممکن بود مقصر هم نباشند ۱۰ روز بازداشت بودند سپس با قید وثیقه آزاد شدند. نگاه ما این است که اگر قصور پزشکی صورت می‌گیرد باید طبق قانون بررسی شود و پس از ارزیابی توسط بازپرس پزشک بتواند با قید وثیقه تا زمان دادگاه آزاد شود.»