اولین و مهم‌ترین اتفاق در اضافه شدن دو مقام ارشد ایرانی و آمریکایی به مذاکرات بود. علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی، و ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، از دو طرف ایران و آمریکا در دومین روز و برای پیوستن به مذاکرات به ژنو رفتند. به این ترتیب، سطح مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا برای نخستین بار ارتقاء یافت و آمریکا با دو وزیر خود در این مذاکرات حضور داشت. صرف همین اتفاق نشان از پیشرفتی دارد و می‌توان گفت آمریکا روند گفت‌وگوها را در مرحله‌ای دیده که ورود وزیر انرژی خود را به آن لازم می‌دانست. این اتفاق را می‌توان از دو جنبه مورد توجه قرار داد که یکی به موضع اصولی ایران در روند فعلی مذاکرات مربوط می‌شود و دیگری به سیاست در پیش روی آمریکا.

رهبر انقلاب در موضع‌گیری اخیر خود توافق دو مرحله‌ای را قابل قبول ندانستند تا آن که در مرحله اول توافق سیاسی بر سر اصول کلی و در مرحله دوم توافق بر سر جزئیات باشد. رهبر انقلاب این نحو از دو مرحله توافق را قابل قبول ندانستند چون معتقدند که با توجه به تجربه سابق، توافق صرف بر سر کلیات وسیله‌ای خواهد بود برای بهانه‌گیری‌های پی در پی در جزئیات. از این جهت، ایشان توافقی را قابل قبول دانستند که در یک مرحله و دربردارنده کلیات و جزییات باشد. حالا به نظر می‌رسد که اضافه شدن مونیز به مذاکرات نشان دهنده چرخشی در روند مذاکرات است چرا که اگر مذاکرات فقط در جهت توافق سیاسی می‌بود، ورود مونیز توجیهی نداشت و آمدن او و گفت‌وگوهایش با صالحی بر سر جزییات نشان‌دهنده از این است که در این دور هم کلیات و هم جزئیات مورد مذاکره بوده است.

جنبه دیگر به شخصیت خود مونیز ارتباط دارد که علاوه بر تخصص هسته‌ای، از شخصیت‌های به شدت معتقد به ترویج انرژی هسته‌ای به عنوان جایگزین سوخت‌های فسیلی است. او بعد حادثه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیمای ژاپن در اوایل 2011، با ایده پایان گرفتن انرژی هسته‌ای به دلیل این حادثه به شدت مخالفت کرد و بر این موضع اصرار داشت که به جای برچیدن انرژی هسته‌ای باید بر امنیت و هزینه در ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای دقت شود «چون آنها ارزان‌تر، امن‌تر و با کارآیی بیشتری هستند». او خود معتقد به بازسازی نیروگاه‌های هسته‌ای آمریکا با تکنولوژی‌های جدید است. بنابر این، ورود او به مذاکرات با این اعتقاد عمیق به توسعه انرژی هسته‌ای نشانه‌ای از سیاست آمریکا در جهت فضایی برای همکاری‌های هسته‌ای است.

آمریکا نوعی همکاری با پاکستان و در قالب امنیت هسته‌ای داشته و در حال حاضر هم برنامه مفصلی در زمینه همکاری هسته‌ای با هند در نظر دارد. باید توجه داشت که آمریکا سیاست همکاری هسته‌ای را بعد یک دوره طولانی تحریم‌ علیه این دو کشور در دستور کار قرار داد و می‌توان گفت؛ این سیاست آمریکا است که اگر نتواند با تحریم مانع فعالیت هسته‌ای کشوری بشود، از مقوله همکاری وارد می‌شود تا نوعی کنترل بر این فعالیت داشته باشد. ورود مونیز به مذاکرات ژنو احتمال طرح این مقوله را پیش کشیده چنان که در مذاکرات سابق هم خبرهایی از پیشنهادهای آمریکا برای ارائه کمک‌های فنی به فعالیت‌ هسته‌ای ایران مطرح بود.

در مجموع، این نشانه‌ها حاکی از تحول قابل توجه روند مذاکرات این دور ژنو است و البته گزارش مشترک روزنامه انگلیسی گاردین و شبکه تلویزیونی الجزیره هم بی‌ارتباط به این تحول نیست. این دو رسانه در گزارش‌های خود اسناد محرمانه و حتی فوق محرمانه‌ای را منتشر کرده‌اند که ارزیابی موساد، سازمان جاسوسی اسرائیل، از فعالیت هسته‌ای ایران در میان این اسناد قابل توجه است. موساد در سندی اعتراف کرده که ایران فعالیت‌های لازم را برای تولید سلاح اتمی دنبال نمی‌کند و اگر هم غنی‌سازی با خلوص 5 یا 20 درصد را ادامه بدهد، به نظر نمی‌رسد که آماده غنی‌سازی در سطوح بالاتر باشد.

جالب است که تاریخ این سند موساد مربوط می‌شود به حدود دو سال و نیم قبل و چند هفته بعد سخنرانی نتانیاهو در مجمع سازمان ملل که آن نقاشی مشهور از بمب اتمی ایران را به نمایش عمومی گذاشت و مدعی شد ایران 70 درصد از مسیر ساخت بمب را پیموده و با این روند می‌تواند در بهار یا تابستان آینده به این بمب دست بیابد. موساد در آن زمان و بنابر این سند، موافق نظر نتانیاهو نبوده و نه تنها مدرکی دال بر تایید ادعای او نداشته بلکه اطلاعات موساد بر خلاف آن ادعای نتانیاهو بوده است. انتشار این سند و اختلاف بین نتانیاهو و سازمان جاسوسی او در نفس خود جالب توجه است اما مهم‌تر از این، ارتباط این سند در مقطع فعلی است.

نمی‌توان منکر ارتباط انتشار این سند با مذاکرات و وقایع آن بود به خصوص این که قرار است بعد از این مذاکرات و در هفته جاری نخست وزیر اسرائیل در کنگره آمریکا سخنرانی کند. قضیه این سخنرانی در خود آمریکا مبدل به تنشی بین کاخ سفید و کنگره شده اما نمایندگان جمهوری‌خواه از اصرار خود در دعوت از بنیامین نتانیاهو کوتاه نیامده‌اند و البته نخست وزیر اسرائیل هم این دعوت را فرصتی برای حمله سنگین به مذاکرات فعلی می‌داند. انتشار سند موساد از این جهت به مذاکرات اخیر و رند کلی توافق ارتباط دارد که قبل از سخنرانی نتانیاهو، مواضع و ادعاهای او علیه فعالیت هسته‌ای ایران مخدوش بشود تا اجازه نیابد آنچه در این دور مذاکرات به دست آمده را مورد حمله قرار بدهد. در واقع، اگر در این دور مذاکرات اتفاق خاصی نیافتاده بود نیازی به انتشار چنین اسنادی تا این حد فوق محرمانه نبود و انتشار آن را می‌توان به دلیل حفظ وحمایت از اتفاق پیش‌‌آمده در این مذاکرات دانست.

به هر حال، نشانه‌ها دلالت بر اتفاق قابل توجهی در این دور از مذاکرات دارند چنان که وب‌سایت المانیتور در روز دوم مذاکرات از نزدیک شدن به توافقی خبر داد که به قول ژوزف سرینسیون،‌ رییس اندیشکده پلاوشرز، بسیاری از منتقدان را متعجب و قانع می‌کند. البته این به معنای توافق نهایی نیست و هنوز مذاکرات در هفته‌ها و ماه‌های آینده ادامه خواهد داشت اما می‌توان از این دور مذاکره به بعد انتظار تغییر چشم‌گیری را در روند مذاکرات داشت.