امیر هاشمی مقدم، پژوهشگر فرهنگی و عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز به بهانه‌ی گسترس ویروس کرونا در ایران در یادداشتی نوشت:

ویروس کرونا بالاخره به ایران رسید و تاکنون جان چند هم‌میهن‎مان را گرفت. این ویروس در برخی کشورهای دیگر هم پخش شده و در چند مورد، جان شهروندان آنان را هم گرفته است. اما سرعت پخش این ویروس در ایران و شمار تلفاتی که تاکنون بر جای گذاشته، در کنار شیوه مقابله با این ویروس، پرسش‌هایی را به میان کشیده که نیازمند پاسخ آشکار مسئولین، و در صورت اثبات کوتاهی از سوی آنان، برکناری خطاکاران و مجازات آنان است. در اینجا فهرست‌وار به برخی از مهمترین آنها اشاره می‌شود:

۱- چرا پس از پخش گسترده این ویروس در کشور چین، ایران برخلاف درخواست وزارت بهداشت، همچون بسیاری از دیگر کشورها پروازهایش را به چین لغو نکرد (سند).

۲- آیا درست است هنگامی که دیگر کشورها پروازهای‌شان را به چین معلق کردند، هواپیمایی ماهان پذیرفت که چینی‌ها را از کشورهای ثالث، به فرودگاه امام آورده و سپس از اینجا به پکن ببرند؟ (سند).

۳- چرا با آنکه هواپیمایی ماهان در روز ۱۲ بهمن اعلام کرده بود به دلیل پخش ویروس کرونا، همه پروازهایش را به چین لغو کرده، همچنان تا واپسین روز بهمن‌ماه به این کشور پرواز داشت؟ (سند).

۴- چرا برخی مسئولین در پاسخ به نگرانی‌های مردم درباره تداوم پروازها به چین، مدعی شدند این پروازها برای کمک‌های انسان‌دوستانه است؟ (سند). ایران چقدر و چه کالاهایی به چین کمک کرده است؟ آیا این حق مردم نیست که بدانند از بودجه‌شان چقدر به دیگر کشورها کمک می‌شود؟

۵- وزیر بهداشت گفته ایران دو میلیون ماسک به چین اهدا می‌کند (سند). یکم اینکه آیا حتی دو میلیون ماسک، نیازمند این همه پرواز است؟ و دوم اینکه در شرایطی که ماسک در کشور خودمان کمیاب شده و بازار سیاه برای آن شکل گرفته، این چراغ به خانه خودمان رواتر نبود؟

۶- مسئولین از همان آغاز (همانند دیگر موقعیت‌ها) مدعی شدند که ماسک به اندازه کافی در همه داروخانه‌های کشور به بهای مصوب در دسترس است. شکایات و انتقادات مردم در این زمینه هم راه به جایی نبرد. شخصا پنجشنبه شب چندین داروخانه را در تهران زیر پا گذاشتم تا بالاخره ماسک پیدا کردم؛ آن هم به بهای هر عدد ۲۰ هزار تومان! و محلول ضد عفونی‌کننده الکل هم ۵۵ هزار تومان! بالاخره در دو روز گذشته مسئولین پذیرفتند که تخلفاتی در این زمینه رخ داده است. در پی افزایش بهای بنزین در آبان ماه هم، وزیر صمت گفته بود تمهیداتی اندیشیده شده که بهای کالاها به هیچ وجه افزایش پیدا نکند. اما چند روز بعد از اینکه بهای تقریبا همه چیز افزایش یافت، اظهار تعجب کرد (سند). اینگونه واکنش‌های تکراری، یا نشان از نا آگاهی مسئولین از حوزه زیردست‌شان دارد یا بیان اطلاعات نادرست. در هر دو صورت، آیا چنین مسئولینی شایستگی ادامه کار دارند؟

۷- تا این لحظه، ویروس کرونا در ۲۶ کشور پخش شده است. به جز چین و ایران، در دیگر کشورها ابتدا کشف این ویروس اعلام شد و سپس در برخی (و نه همه این ۲۶ کشور) بعضی از مبتلایان به آن، درگذشتند. در حالی‌که در ایران و چین ابتدا برخی از مبتلایان جان‌شان را از دست دادند، سپس حضور این ویروس در کشور اعلام شد. دلیل این دیرکرد در اعلام حضور ویروس در کشور چه بود؟ (باز هم یا نشان‌دهنده نا آگاهی مسئولین از این رویداد بوده و یا پنهان‌کاری؛ که در هر دو صورت، شایستگی و صلاحیت اینان زیر سوال است).

۸- چرا با اینکه ایران همسایه چین نیست، بیش از همه دیگر کشورهایی که این ویروس در آن پخش شده، تلفات داده؟ آیا میان این میزان بالای تلفات (به نسبت دیگر کشورهای درگیر با این ویروس) با ناآگاهی مسئولین/مردم و یا کم‌توجهی مسئولین به این مسئله (به‌ویژه در مسئله پروازها)، ارتباطی وجود دارد؟

۹- ویروس کرونا چگونه به قم وارد شد؟ دقیقا نخستین فردی که این ویروس را وارد شهر قم (و سپس ایران) کرد، چگونه مبتلا شد؟

۱۰- متولیان حرم حضرت معصومه (س)، سازمان پدافند غیرعامل و دیگر مسئولین، دقیقا منتظر چه رویدادی هستند که هنوز از باز بودن این آرامگاه (که می‌تواند با پخش این ویروس، فاجعه انسانی بسیار بزرگی را در نه تنها شهر قم، بلکه سراسر کشور رقم بزند) دفاع می‌کنند؟ (سند). پافشاری بر حضور در این مکان، آن هم در حالی‌که همه مدارس، دانشگاه‌ها، کنسرت‌ها، سینماها، تئاترها، بسیاری از مسابقات ورزشی، نشست‌های علمی و مدیریتی و… در سراسر کشور تعطیل شده‌اند، بازی با جان شهروندان کشور نیست؟ آیا اگر فاجعه‌ای بزرگتر رخ دهد، این افراد مسئولیتش را به دوش می‌گیرند؟ آیا زحمت استعفا به خود می‌دهند؟ تجربه خلاف این را نشان داده؛ اما گیریم در آن موقع چنین کاری هم بکنند؛ چه سودی دارد؟

این حجم از ابهامات درباره بیماری کرونا در ایران، تنها تکه‌ای است که به پازل بی‌اعتمادی مردم به مسئولین و اخبار رسمی افزوده می‌شود و طبیعتا کشش و وابستگی بیشترشان نه تنها به رسانه‌های برون‌مرزی، بلکه به بازار شایعات را در پی خواهد داشت. شاید خبرها درباره کرونا سانسور شود، اما خود کرونا بدون سانسور پخش می‌شود.

انتهای پیام