سید عباس عراقچی که برای انجام سفر دو‌روزه به پکن سفر کرده است؛ هدف اصلی از سفر خود به چین را ادامه گفت‌وگو و رأیزنی بین دو کشور در‌مورد برجام عنوان کرد و گفت: «ما از ابتدای مذاکرات برجام این مشورت‌ها و تبادل‌نظرها را با دوستان خود؛ از‌جمله چین و روسیه داشته‌ایم و اکنون برای ادامه‌ مشورت‌ها این سفر انجام شده». به‌گزارشِ ایسنا؛ این دیپلمات ارشد کشورمان با‌تأکید‌بر‌اینکه برجام در وضعیت مناسبی قرار ندارد، اظهار کرد: «به‌دلیل‌اینکه طرف‌های مقابل در برجام بعد از خروج آمریکا، به تعهدات خود عمل نکرده‌اند، اکنون این توافق در وضعیت مناسبی قرار ندارد و ایران نیز از منافع برجام آنچنان که باید برخوردار نیست». او خاطر‌نشان کرد: «بعد از آغاز روند کاهش تدریجی تعهدات برجامی ایران، اکنون این توافق در وضعیتی‌ست که اقتضا می‌کند مشورت‌های جدی‌تر و نزدیک‌تری در‌مورد آن با دوستان‌مان و طرف‌های مقابل داشته باشیم». همچنین به‌‌گزارشِ ایرنا؛ معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درواکنش‌به پیوستن شش کشور دیگر اروپایی به اینستکس گفت: «امیدواریم پیوستن این کشورها به این سازوکار مالی، یک انرژی جدید به اینستکس بدهد و منجر به عملیاتی‌شدن هرچه‌بیشتر آن شود». عباس عراقچی که به‌دعوت همتای چینی و به‌منظور ادامه مشورت‌های سیاسی بین دو کشور درخصوص برجام به پکن سفر کرده است، افزود: «اینکه کشورهای اروپایی کماکان جدیت دارند که اینستکس را به‌عنوان یک سازوکار تجاری برای حفظ روابط اقتصادی با ایران داشته باشند و درحقیقت، روشی را ادعا کنند که ایران بتواند به‌رغم تحریم‌های آمریکا؛ با کشورهای اروپایی تبادل تجاری داشته باشد، ارزشمند است و این اراده نیز کماکان باقی‌ست». او گفت: «هرچند کشورهای جدیدی از اتحادیه اروپا به سازوکار اینستکس به‌عنوان سهامدار می‌پیوندند، ارزشمند است؛ اما کارایی این مکانیزم و سازوکار آن بحث دیگری‌ست». او گفت: «کشورهای اروپایی بی‌اینکه وارد یک تجارت معقول با ایران شوند و در حوزه‌های مختلف خودشان را درگیر کنند تا تجارت راه بیفتد، طبیعتاً کاری برای اینستکس نخواهند کرد. ما امیدواریم پیوستن شش کشور جدید به این سازوکار، یک انرژی جدید به اینستکس بدهد و منجر به عملیاتی‌شد هرچه‌بیشتری آن شود». بلژیک، دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و هلند، روز جمعه در بیانیه‌ای مشترک ضمن حمایت از برجام اعلام کردند که در فرایند پیوستن به اینستکس برای تجارت با ایران هستند؛ این کشورها بر اهمیت حفظ و اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که میان ایران و پنج قدرت جهانی بسته شده، تأکید کردند. در این بیانیه آمده است: «توافق هسته‌ای (برجام) به‌اتفاق‌آراء به‌تائید شورای امنیت سازمان ملل رسید و عنصری مهم در رژیم منع گسترش (هسته‌ای) جهان است و نقشی عمده در ثبات منطقه‌ای دارد». معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران افزود: «اینستکس، مراحل آخر عملیاتی‌شدن را می‌گذراند و با پیوستن کشورهای جدید، تعداد سهامداران اینستکس به نه کشور افزایش یافته و امیدواریم این سازوکار بتواند وضعیت عملیاتی جدی‌تری به‌خود بگیرد». او گفت: «معتقدم حتی در شرایط تحریم، اینستکس می‌تواند نزدیک به ۲۰‌درصد روابط اقتصادی ایران را پوشش دهد و در مرحله بعد، به وضعیت بهتری هم برسیم». معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درادامه، اینستکس را یک سازوکار اروپایی معرفی کرد و گفت: «اگرچه کشورهای اروپایی اعلام کرده‌اند بعد از عملیاتی‌شدن و جا‌افتادن این سازوکار، آن‌را بر روی کشورهای غیراروپایی هم باز خواهند کرد ولی روابط اقتصادی ایران و چین احتیاجی به اینستکس اروپایی ندارد؛ چون سازوکارهای تهاتر مالی و تهاتر کالایی خود را با چین قبلاً طراحی کردیم». او گفت: «اینستکس، یک سازوکار تهاتری‌ست که می‌تواند بین ایران و هر کشور دیگری یا هر مجموعه کشورهای دیگر هم شکل بگیرد؛ این سازوکار را با چین و روسیه و برخی کشورهای دیگر هم داریم». عراقچی اظهار کرد: «اینکه کشورها از دلار آمریکا فاصله بگیرند و با استفاده از ارزهای محلی شروع به تجارت و همکاری‌های اقتصادی با یکدیگر؛ به‌ویژه ایران کنند، قدم بسیارمهمی‌ست که برداشته ‌شده». معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: «روابط اقتصادی و همکاری‌های تجاری بین‌المللی ما هرروز یک ‌شکل جاافتاده‌تر و باثبات‌تری بعد از شوک‌هایی که وارد شد، به‌خود می‌گیرد؛ گرچه تبعات اولیه داشت اما با ساز‌و‌کارهایی که طراحی کردیم، به یک وضعیت باثبات در اقتصاد رسیدیم. همکاری‌های اقتصاد و تجاری با کشورهای مختلف؛ ازجمله چین به وضعیتی باثبات رسیده و روزبه‌روز نیز بهتر می‌شود». معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درمورد نشست هفته آینده کمیسیون برجام در وین نیز اظهار داشت: «کمیسیون مشترک برجام طبق برنامه از‌پیش‌تعین‌شده روز جمعه آینده برگزار می‌شود؛ لذا لازم بود قبل ‌از این کمیسیون، دستورکار این نشست را با دوستان‌مان در وزارت امور خارجه چین مرور و تلاش کنیم مواضع نزدیک‌تری در این کمیسیون داشته باشیم». او گفت: «در کمیسیون مشترک برجام که قرار است در سطح معاونان وزیر برگزار شود، آخرین تحولات مربوط به اجرای برجام؛ ازجمله اقدامات ایران برای توازن‌بخشی به تکالیفش ازسوی آنها مطرح و اقدامات آنها نیز در انجام تعهدات‌شان بررسی می‌شود». دونالد ترامپ؛ رئیس‌جمهوری آمریکا اردیبهشت‌ماه سال گذشته به‌صورت یک‌جانبه و غیرقانونی کشورش را از برجام خارج کرده و تحریم‌های رفع‌شده به‌واسطه این توافق را علیه ملت ایران بازگرداند. کشورهای اروپایی طرف برجام که تلاش‌شان برای متقاعدکردن ترامپ برای باقی‌ماندن در برجام شکست‌خورده بود، ابتدا قانون مسدودساز اتحادیه اروپا را برای جلوگیری از خروج شرکت‌های اروپایی از ایران فعال کردند که کارآیی چندانی نداشت. کشورهای اروپایی سپس اقدام به تأسیس سازوکاری برای انجام تبادلات مالی میان ایران و شرکت‌های اروپایی بدون نیاز به نظام مالی آمریکا ایجاد کردند که در بهمن‌ماه سال گذشته با تأسیس شرکت «اینستکس» عملی شد اما تاکنون هیچ تراکنش مالی ازطریق این ابزار انجام نشده است. تهران نیز در‌مقابل، ناگزیر اقداماتی کاهنده برپایه برخی بندهای مندرج در برجام انجام داده. ۱۸ آبان‌ماه بهروز کمالوندی؛ سخنگوی سازمان انرژی اتمی در نشستی خبری در محل تأسیسات غنی‌سازی شهید «مسعود علیمحمدی» (فردو) به تشریح آخرین اقدامات انجام‌شده در اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی پرداخت. او دراین‌زمینه بابیان‌اینکه گام چهارم بنا به‌دستور رئیس‌جمهوری برداشته شد که به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ سایت فردو گاز تزریق شود، اظهار کرد: «به‌تدریج ظرفیت غنی‌سازی در فردو طی روزهای آینده افزایش می‌یابد. با گازدهی سانتریفیوژها در فردو ظرفیت هشت‌هزار و ۶۰۰‌سویی به نه‌هزار و ۵۰۰‌سو می‌رسد و نسبت به قبل از برجام فاصله زیادی نداریم». اقدام‌های کاهنده ایران که در گام‌های اول و دوم، ابتدا از سقف ۳۰۰‌کیلوگرم برای ذخایر اورانیوم غنی‌شده عبور کرد و سپس میزان غنای آن از ۳.۶۷ تعیین‌شده در برجام به ۴.۵‌درصد افزایش یافت، در گام سوم با تحقیق و توسعه در زمینه سانتریفیوژهای جدید همراه بود. گام چهارم اما به تأسیسات فردو کشیده شد؛ تأسیساتی که برپایه برجام هزار و ۴۴ ماشین سانتریفیوژ برای کارهای تحقیقاتی در تأسیسات هسته‌ای در آن فعالیت داشت اما به این ماشین‌ها گازدهی انجام نمی‌شد. ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل‌بازگشت خواهد بود.