روزنامه هفت صبح | گزارشی مقایسه‌ای درباره نحوه استفاده و کاربرد ابزارهای پرداخت الکترونیک در کشورمان و ترکیه. مقایسه شاخص‌های عملکردی میان شبکه پرداخت ایران و ترکیه به‌عنوان دوکشوری که از نظر اجتماعی شباهت‌های فراوانی دارند، می‌تواند ما را به نتایج قابل ‌تاملی در میزان بهره‌وری، کارایی و استفاده بهینه از ابزارهای پرداخت الکترونیک در کشورمان برساند.

* یک: براساس آمار منتشرشده توسط شرکت BKM ترکیه، در ماه مارس ۲۰۱۹ که تقریبا معادل رفتار کاربران ایرانی در خردادماه ۹۸ شمسی است، سرجمع مبلغ تراکنش‌ها در شبکه پرداخت ترکیه حدودا ۱.۲برابر بیشتر از شبکه پرداخت کشورمان بوده این درحالی است که تعداد تراکنش‌ها و ابزارهای پذیرش در شبکه پرداخت ایران چندبرابر بیشتر از ترکیه است. این مسئله نشان می‌دهد چرا و به چه دلیل بانک‌ها در تلاش هستند، پرداخت کارمزد را گردن پذیرنده یا صاحب کارت بیندازند و خودشان را خلاص کنند.

* دو: در ترکیه ۲۱۸میلیون کارت روی بیش از ۱.۵میلیون پایانه فیزیکی تراکنش پرداخت انجام داده‌اند. در این مدت ۵۳۵میلیون تراکنش حضوری و ۶۱میلیون تراکنش غیرحضوری انجام‌ شده که کل ارزش آن‌ها به ترتیب ۱۴۳۷۰ و ۳۹۰۰میلیون دلار بوده است.

* سه: در ترکیه به ازای هر پایانه فیزیکی ۱۳۹کارت فعال وجود داشته و هر کارت به‌طور میانگین ۲.۵تراکنش حضوری و سه‌دهم تراکنش غیرحضوری در ماه انجام داده و ۸۴دلار در ماه با آن خرید شده است. هر پایانه فیزیکی به‌طور میانگین ۳۴۰تراکنش انجام داده و میانگین مبلغ جذب‌شده توسط هر پایانه فیزیکی ۹۱۳۰دلار بوده است. حدود ۱۰.۳درصد تعدادی و ۲۱.۳درصد مبلغی تراکنش‌ها به‌صورت غیرحضوری (اینترنتی) انجام‌شده و میانگین مبلغ آن‌ها ۶۴دلار بوده که بسیار بیشتر از میانگین مبلغ ۲۷دلار برای تراکنش‌های حضوری است.

* چهار: آمارها نشان می‌دهد به ازای هر پایانه فروش فیزیکی در ترکیه ۱۳۹کارت فعال وجود دارد؛ یعنی پایانه‌های فیزیکی با ازدحام مواجه هستند و تعداد ۳۴۰تراکنش به ازای هر پایانه فیزیکی به‌نوعی مؤید این موضوع است. تراکنش‌های غیرحضوری درصد کمی‌ از نظر تعدادی و مبلغی از تراکنش‌ها را در ترکیه به خود اختصاص می‌دهند، یعنی به ترتیب ۱۰.۳ و ۲۱.۳درصد که این نشانگر سرعت کم در توسعه پرداخت‌های غیرحضوری ترکیه است.

* پنج: درصد مبلغ دوبرابری تراکنش‌های غیرحضوری نسبت به درصد تعدادی آن‌ها نشان می‌دهد، مبلغ میانگین تراکنش‌های غیرحضوری به نسبت مبلغ میانگین تراکنش‌های حضوری بسیار بیشتر و از نسبت ۲.۳برابری برخوردار است که یعنی از پرداخت‌های غیرحضوری با وجود برداشت رایج، برای خریدهای با مبلغ بالاتر استفاده می‌شود.

* شش: براساس آماری که از تعداد کارت‌های فعال، پایانه‌ها و تراکنش‌های ایران داریم، کارت‌های فعال در ترکیه تقریبا نصف تعداد کارت‌های فعال در ایران است ولی تعداد پایانه‌های فیزیکی پرداخت در ایران ۴.۷برابر تعداد پایانه‌های فیزیکی ترکیه است.

* هفت: تعداد تراکنش‌های حضوری ایران ۳.۶برابر ترکیه و مبلغ کل تراکنش‌های ایران تقریبا ۱.۲برابر ترکیه است. درواقع میانگین مبلغ تراکنش‌های حضوری در ایران سه‌دهم میانگین مبلغ تراکنش‌های حضوری ترکیه است. همچنین تعداد تراکنش‌های غیرحضوری ایران ۴.۳برابر تعداد تراکنش‌های ترکیه ولی مبلغ کل آن، نصف مبلغ تراکنش‌های ترکیه است. درواقع میانگین مبلغ تراکنش‌های غیرحضوری ایران یک‌دهم میانگین مبلغ تراکنش‌های غیرحضوری در ترکیه است.

* هشت: درحالی‌که در ترکیه به ازای هر پایانه فیزیکی ۱۳۹کارت وجود دارد، در ایران به ازای هر پایانه فیزیکی، ۱۳کارت وجود دارد. کارت‌های پرداخت در ایران نسبت به ترکیه حدود هشت‌برابر بیشتر در پایانه‌های فیزیکی و ۹برابر بیشتر به‌صورت غیرحضوری تراکنش می‌کنند. پایانه‌های فروش فیزیکی در ایران هفت‌دهم برابر پایانه‌های فیزیکی در ترکیه فعال هستند. در ترکیه حدود ۲۱درصد مبلغ تراکنش‌ها مربوط به تراکنش‌های غیرحضوری است درحالی‌که در ایران ۹درصد مبلغ تراکنش‌ها مربوط به تراکنش‌های غیرحضوری است.

مبلغ جذب‌شده توسط هر پایانه فیزیکی در ایران یک‌چهارم مبلغ جذب‌شده توسط پایانه‌های فیزیکی در ترکیه بوده ولی هر کارت در ایران، دو‌برابر هر کارت در ترکیه در ماه هزینه انجام می‌دهد. البته باید به یک تفاوت مهم اشاره کرد؛ سهم کارت‌های اعتباری در شبکه پرداخت الکترونیک ترکیه بسیار زیاد است درحالی‌که این کارت‌ها در شبکه بانکی و پرداخت ایران تقریباً سهمی‌ ندارند.