جاي خالي اژدهاي زرد در رنکينگ علوم انساني لايدن

آذر فخري

نتايج رتبه‌بندي مرکز علوم و فن‌آوري داشگاه لايدن اين روزها منتشر شده است. بر اساس رتبه‌بندي 2019 لايدن دانشگاه هاروارد برترين مؤسسه آموزش عالي جهان شده و دانشگاه شانگهاي و تورنتو نيز به‌ترتيب دومين و سومين جايگاه اين رتبه‌بندي را به خود اختصاص داده‌اند.

نظام رتبه‌بندي لايدن توسط مرکز علوم و فن‌آوري دانشگاه لايدن در هلند اجرا مي‌شود. رتبه بندي لايدن هلند برگرفته از نتايج تحقيقاتي است که پژوهشگران دانشگاه لايدن هلند در ارتباط با رتبه‌بندي‌هاي دانشگاه‌هاي مختلف دنيا انجام مي‌دهند. اين رتبه‌بندي يکي از معتبرترين رتبه‌بندي‌ها در خصوص رنکيگ دانشگاه‌هاي مختلف دنياست، چرا که تفاوت اين سيستم رتبه‌بندي با سيستم‌هاي ديگر اين است که توجه بيشتري به زمينه‌هاي تاثير علمي و همکاري‌ها مي‌دهد.

براساس آن‌چه که اين رتبه‌بندي منتشر کرده 26 دانشگاه ايران در ميان 963 مؤسسه آموزش عالي برتر جهان حضور پررنگ دارند. دانشگاه‌هاي علوم پزشکي شهيد بهشتي، دانشگاه شهيد بهشتي، واحد علوم و تحقيقات آزاد اسلامي، صنعتي خواجه نصير، اصفهان، علوم پزشکي تبريز، گيلان، کاشان، علوم پزشکي شيراز، علوم پزشکي مشهد، علوم پزشکي اصفهان، شهيد باهنر کرمان، بوعلي‌سينا، رازي، سمنان و دانشگاه پيام نور به ترتيب در رتبه‌هاي بعد از 10 دانشگاه نخست قرار گرفته‌اند و رتبه‌هاي 11 تا 26 را به خود اختصاص داده‌اند.اما آن‌چه در اين ميان به شدت جلب توجه مي‌کند، حضور يکه‌تازانه چين در بخش علوم و فن‌آوري و کامپيوترو در عين حال عدم حضور هيچ کدام از دانشگاه‌هاي علوم انساني چين در اين رتبه‌بندي است. غياب اژدهاي زرد در اين جايگاه، آن‎هم در حالي‎که چين وارث حکيماني چون کنفوسيوس ولائوتسه است و در اين زمينه‎ها سخن فراوان براي گفتن دارد، نشان از کدام استغناي دارد؟

چين کشوري است که مانند يونان باستان، خود مهد حکمت‎ورزي و فلسفه و در واقع تمام شاخه‎هاي علوم انساني بوده است. حتي امروزه بسياري از آمريکائيان و اروپائيان براي آموزش مستقيم آموزه‎هاي فلسفي کنفوسيوس و لائوتسه و نيز آيين ذن به چين سفر مي‎کنند. اما در سطح و در رتبه‎بندي‎هاي جهاني و با توجه به اشل و معيارهاي علم نوين، در ميان 25 دانشگاه اول 11 دانشگاه چيني حضور دارند. واين يعني اين‎که اژدهاي زرد در يک برنامه‎ريزي بلند مدت هم نگاهي به عصر نوين علم و فن‎آوري داشته است و هم به متوجه غناي فرهنگي خود در زمينه علوم انساني بوده است؛ هر چند اين غنا موجب نشده چين رتبه‎اي در رنکينگ علوم انساني لايدن به‎دست آورد، چراکه معيارهاي حکمت‎ورزي و دانش‎هاي علوم انساني هر کشوري خاص و ويژه خود آن کشور و مردمانش است و نمي‌توان مانور جهاني خاصي در اين زمينه انجام داد، اما مي‌توان اين سرمايه ملي و فرهنگي را در داخل کشور و به کمک خردورزان و حکيمان همان سامان، رشد و تعالي بخشيد. نکته اي که خوب است دانشگاه‌هاي ما هم نيم‌نگاهي به آن داشته باشند.