قطري‌ها همچنان به برگزاري جام جهاني با حضور 32 تيم اصرار دارند و نمي‌خواهند زير بار 48تيمي شدن جام جهاني 2022 بروند، اما فيفا همچنان در حال بررسي شرايط موجود است. جاني اينفانتينو که اصرار زيادي به برگزاري جام جهاني 2022 با حضور 48 تيم دارد، در حالي برنامه‌هاي خود را پيش مي‌برد که شايد در نهايت به بن‌بست بخورد و به اين نتيجه برسد که امکان برگزاري جام جهاني پيش‌ِرو با 48 تيم وجود ندارد.

با اين حال فيفا همچنان در حال تنظيم برنامه‌ها و بررسي شرايط موجود است. از آنجايي که زيرساخت‌هاي قطر براي برگزاري جام جهاني با حضور 32 تيم فراهم شده، بايد قطر امکانات سخت افزاري خود را افزايش دهد که اين مسئله در حال حاضر غير ممکن است. ازهمين‌رو يکي از پيشنهادهاي فيفا شريک شدن کشورهاي همسايه قطر است تا با استفاده از ظرفيت‌هاي ساير کشورهاي خاورميانه جام جهاني 48 تيمي شود. اين برنامه مدت‌هاست دنبال مي‌شود و اکنون جنبه رسمي بودن پيدا کرده و نکته جالب ماجرا قرار نگرفتن نام ايران بين برنامه‌هاست. اين در حالي است که مهدي تاج و ساير مسئولان فدراسيون فوتبال مدت‌ها پيش و پس از چند جلسه با قطري‌ها صحبت از احتمال شراکت ايران در جام جهاني براي ميزباني از مسابقات مي‌کردند، هرچند قطري‌ها هيچ‌گاه چنين موضوعي را تأييد نکردند.

با اين حال بحث شراکت ايران در جام جهاني 2022 بارها با قطري‌ها مورد بحث قرار گرفته و همسايه جنوبي ايران در خليج فارس، تأکيد کرده ايران مي‌تواند ظرفيت خوبي براي پذيرش ميهمانان جام جهاني به‌لحاظ توريستي داشته باشد. ظرفيت‌هاي ايران به‌لحاظ گردشگري اين فرصت را به بسياري از هواداران و ساير عوامل جام جهاني 2022 خواهد داد تا جمعيت زيادي در کشورهاي همسايه از جمله ايران حضور پيدا کنند که مشکلاتي از جمله اقامت، اياب و ذهاب و... پديد نيايد يا حداقل اين خدمات با سهولت بهتري در قطر صورت بگيرد. هرچند تأکيد مسئولان فوتبال ايران در تمام اين مدت، شراکت ميزباني با قطر در برگزاري مسابقات يا حتي کمپ‌هاي تمريني بوده که اين نظرات چندان قابل باور و پذيرش
نبود.

حالا فيفا در برنامه خود براي 48 تيمي کردن جام جهاني، شرايط ميزباني را اعلام کرده است. با توجه به اين‌که قطر با زيرساخت‌هايي براي ميزباني از 32 تيم آماده شده و براي 48تيمي شدن جام جهاني نياز به امکانات بيشتري دارد، استفاده از ظرفيت کشورهاي همسايه مي‌تواند بهترين راه باشد.

با توجه به چنين مسئله‌اي، فيفا شرايطي را که براي ميزباني نياز است مورد اشاره و بررسي قرار داده است. داشتن ظرفيت‌هايي چون ورزشگاه‌ها، تسهيلات براي تيم‌ها، اقامتگاه‌ها، فرودگاه‌ها و شبکه‌هاي حمل‌ونقل و فن‌فست‌ها از اولين موارد مورد نياز براي ميزباني است. همان‌طور که گفته شد، اينها فقط اولين موارد مورد نياز است و فيفا پس از بررسي همه جوانب و امضاي تفاهنامه‌اي سه‌جانبه با قطر و ديگر ميزبان احتمالي شرايط را جدي‌تر مورد بررسي قرار خواهد داد و البته ميزبان مشارکتي احتمالي در شرايطي مشابه جام جهاني آزمايش خواهد شد. تمامي اين موارد هم بايد با تأييد و رضايت کشور ميزبان، قطر باشد و به همين دليل چنين مسئله‌اي اختيار را از فيفا گرفته و آنها نمي‌توانند به‌صورت مستقل در اين خصوص تصميم‌گيري کنند.

براي انتخاب ميزبان مشارکتي جام جهاني، شرايط زيادي براي بررسي نياز است که از جمله آنها مي‌توان به ارزيابي جغرافياي سياسي کشورها، شرايط تجاري، مالي و... اشاره کرد. فيفا شرايطي را براي اين کشورها اعلام کرده که بر اين اساس، عضويت در کنفدراسيون فوتبال آسيا، نزديکي و همسايگي با قطر تا شعاع مشخص‌شده، شرايطي پايدار در منطقه و بدون درگيري مسلحانه و خارج از تحريم‌هاي بزرگ بين‌المللي بخشي از اين شرايط است.

کانديداهاي ميزبان مشارکتي جام جهاني در صورت 48 تيمي شدن بايد به‌صورت دقيق مورد بررسي قرار بگيرند. ازهمين‌رو فيفا بررسي اوليه را بر مبناي داده‌ها و اطلاعات مورد نياز انجام داده تا کشورهايي که زيرساخت لازم براي ميزباني را دارند، مشخص شوند. کشورهايي هم که تجربه‌اي در زمينه برگزاري مسابقات فيفا يا تورنمنت‌هاي داخلي کنفدراسيون‌ها را داشته‌اند، در اولويت قرار دارند. فيفا با در نظر گرفتن پارامترهايي که اشاره شده، ليستي از کشورهايي که مي‌توانند ميزباني مشترک جام جهاني 2022 را با قطر داشته باشند، ارائه کرده است. طبق اين ليست و به‌ترتيب حروف الفباي انگليسي بحرين، کويت، عمان، عربستان سعودي و امارات متحده عربي شرايط را براي ميزباني دارند.

حال اينکه چرا نام ايران در اين ليست قرار ندارد، سؤالي است که شايد پاسخ آن نيز مشخص باشد. شايد قبل از هر چيز و بررسي ورزشگاه‌ها، اقامتگاه‌ها، فرودگاه‌ها و شبکه‌هاي حمل‌ونقل بحث‌هاي ديگري مانع از ميزباني ايران شود؛ مسائلي از جمله تبليغات و اسپانسرهاي جام جهاني که با حضور پررنگ شرکت‌هاي آمريکايي، ايران را به‌خودي خود از دايره کشورهايي که مي‌توانند ميزبان مشارکتي جام جهاني 2022 شوند، خارج مي‌کند. حتي اگر چنين مسئله‌اي و همين‌طور تحريم‌هاي بين‌المللي هم نبود، شرايط استاديوم هاي ما ايران را از ليست خارج مي‌کرد؛ جايي که در تمام اين سال‌ها تلاشي براي ارتقاي اين زيرساخت‌ها صورت نگرفته و حتي ورزشگاه آزادي هم که بسياري تصور مي‌کردند استانداردهاي لازم را براي ميزباني مسابقات بين‌المللي دارد، براي برگزاري فينال ليگ قهرمانان بين تيم‌هاي پرسپوليس و کاشيما آنتلرز ژاپن با ايرادهاي بسيار زيادي مواجه شد.

فيفا در گزارشي که منتشر کرده، مشکل سياسي کشورهاي عربستان سعودي، امارات متحده عربي، بحرين و مصر با قطر را به‌ميان کشيده است. به اين ترتيب به‌خودي خود و با توجه به مشکل ايجادشده، عربستان سعودي، امارات و بحرين از اين ليست خارج خواهند شد. با توجه به شرايط حال حاضر، فيفا عملاً اين کشورها را از جمع کشورهاي پتانسيل ميزباني خارج‌ کرده، چون‌ نمي‌توانند بر اساس حدس و‌ گمان و اينکه چه اتفاقاتي در سه سال آينده بين قطر و اين سه کشور رخ مي‌دهد، اميدوار باشند که آنها با ميزبان جام جهاني 2022 همکاري کنند.

چند روز پيش هم عمان به‌طور رسمي اعلام کرد که به‌هيچ‌وجه آمادگي شراکت در ميزباني جام‌جهاني را ندارد و ميزباني اين تورنمنت بايد در قطر باقي بماند. به‌دنبال کناره‌گيري عمان، تنها گزينه باقيمانده کويت است که جاني اينفانتينو به اين کشور سفر کرد تا بلکه ايده 48 تيمي شدن جام جهاني 2022 همچنان زنده بماند. اما اگر کويت هم راه عمان را برود، اين ايده عملاً غير قابل اجرا خواهد شد و جام جهاني 2022 طبق توافقات قبلي فيفا با قطري‌ها با 32 تيم برگزار مي‌شود.

در اين بين و در حالي که 48تيمي شدن جام جهاني در آستانه منتفي شدن است و حتي در صورت 48تيمي شدن ايران جايي در برگزاري آن نخواهد داشت، برنامه‌ها و نقش ايران در اين جريان چه خواهد بود؟ آيا ايران مي‌تواند با برنامه‌ريزي و تفاهمنامه‌هاي همکاري با قطري‌ها در چارچوبي خارج از فوتبال، گردشگران جام جهاني را به‌سمت جاذبه‌هاي گردشگري بکشاند؟ قطري‌ها در اين زمينه آماده همکاري با ايران هستند و حتي برنامه‌ريزي‌هاي خود را از همين حالا با افزايش پروازها به شهرهاي توريستي ايران عملي کرده‌اند، اما بايد ديد در ايران چقدر براي رسيدن به اين هدف انگيزه و عمل گرايي وجود دارد.