توجه به اشتغال دانشجويان دوره دكتري (PhD)

Attention To job of students PhD

منصور يحيوي

Yahyavi.ir@gmail.com

امروزه، مساله اشتغال مهم‌ترين چالش‏ همه دانشجويان به‌ويژه دانشجويان دوره دکتري (PhD) است. بر اساس جديدترين آمار پايش وزارت علوم ميزان بيكاري در ميان دانشجويان دوره دكتري حدود دو درصد است. اين در حالي است بسياري از دانشجويان دكتري نمي‌توانند علي‏رغم ميل باطني خود در بخش آموزشي و پژوهشي دانشگاه‎ها مشغول به كار شوند. از اين‌رو مجبورند تنها براي تأمين معيشت در بخش ديگري به غير از تخصص و استعداد خود كار کنند. اين مساله اي است كه بايد موردتوجه مسئولين امر قرار گيرد.

مساله اشتغال، نگراني ذهني زيادي را براي اين دانشجويان به وجود آورده است. بديهي است اين نگراني‏ها به‌طور مستقيم بر مساله آموزش و پژوهش آن‌ها تأثير به سزايي دارد. اين در حالي است وزير محترم علوم در جريان برگزاري كنكور دكتري 98 آمار دانشجويان تحصيل در اين مقطع را حدود 100 هزار نفر عنوان كرده است. ازآنجايي‌که هنوز مشكل اشتغال رفع نشده است. بيان اين آمار نگراني زيادي را در بين اين دانشجويان به وجود آورده است. مساله بيكاري براي قشر تحت هيچ شرايطي پذيرفتني نيست چراکه اين امر اعتبار علمي دانشگاه‎ها را زير سؤال مي‏برد.

در اين ميان به نظر مي‎رسد، تحقق اين امر نيازمند بازنگري برنامه‎هاي آموزشي بر مبناي نيازسنجي و هدفمند نمودن ظرفيت‎ها است و همچنين بهينه نمودن امكانات آموزشي و پايش وضعيت اشتغال براي اين قشر فرهيخته مدنظر قرار گيرد. هرچند در اين مورد برخي از دانشگاه‌ها آمارهاي ارائه مي‌دهند. اما اين فرايند بايد بيشتر پيگيري شود تا درصد بيكاري در ميان دانشجويان دوره دكتري صفر شود.

نكته ديگر شرايط كاري اين دانشجويان است كه به‌صورت كادر هيات علمي و پژوهشي متناسب با تخصص آن‌ها بايد صورت گيرد اما با توجه به شرايط كاري موجود، بعيد به نظر مي‎رسد اين امكان به‌طور درصد ممكن باشد. در اين خصوص لازم است اصلاح و نظارت دقيق‌تر بر استخدامي‏ها و لزوم استفاده از نيروي متخصص دکتري در سازمان‎ها و نهادها و همچنين شرکت‎هاي دولتي و خصوصي به‌عنوان پژوهشگر در حوزه‎هاي مربوطه و بخشي ديگر از راهکارها مرتبط با فراهم‌سازي منابع لازم براي کارآفريني بايد موردتوجه مسئولان قرار گيرد. در غير اين صورت هرگونه تعللي منجر به تشديد بحران بيکاري خواهد انجاميد.

بسياري از دانشجويان دوره دكتري اظهار مي‎دارند، شرايط سخت ارائه وام ويژه دکتري، دغدغه‌هاي معيشتي و عدم ارائه حقوق ماهانه، احتساب دوره دکتري به‌عنوان سابقه کار، شفافيت فرايند جذب هيات علمي شرايط را براي آن‌ها سخت‌تر كرده است. هيات علمي کشش اين تعداد دانشجوي دکتري را ندارد و اين ظرفيت بي‌حساب‌وکتاب از طرفي فرصت‌هاي دانشجويان را سوزانده و از طرف ديگر خلاقيت و پتانسيل علمي آنان را زير سؤال برده است.

مسئولين باور دارند دانشجويان دكتري مشكل اشتغال دارند. شايسته است به اين دانشجويان توجه ويژه داشته باشند و اجازه ندهند در كارهاي بدون تخصص خود آن‌هم به‌صورت اجبار با حقوق بسيار پايين با حداقل معيشت زندگي مشغول بكار شوند.