روزنامه انگلیسی «گاردین» روز گذشته در سرمقاله خود نوشت: اگر ردپای ناپدید شدن جمال خاشقچی، خبرنگار منتقد حکومت عربستان سعودی در ترکیه به محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی برسد، زمان آن رسیده که تغییرات اساسی در خاندان سلطنتی عربستان انجام بگیرد. گاردین افزود، بن سلمان در حالی که به‌دنبال مدرنیزه کردن این پادشاهی محافظه‌کار است، فعالان حقوق بشر و روحانیون منتقد را زندانی کرده است. وی عربستان سعودی را به درگیری با قطر وارد کرده و معمار جنگ فاجعه‌بار با کشور یمن است و نیروهای وی فقیرترین ملت در منطقه را بمباران می‌کنند. وی به‌دلیل دوستی با رئیس‌جمهور آمریکا، که اولین سفر خارجی‌اش به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا به ریاض بود، جسور شده است و اکنون این آقای ترامپ است که به نظر می‌رسد با پوششی مضحک می‌خواهد او را نجات دهد .

ولیعهد خودسر

روز گذشته، وزیران خارجه کشورهای عضو جی‌هفت با صدور بیانیه‌ای مشترک درخصوص ناپدید شدن جمال خاشقجی، تعهد خود را به حمایت از آزادی بیان اعلام کردند. آنها گفتند: «ما به‌واسطه مفقود شدن جمال خاشقجی روزنامه‌نگار مشهور عربستانی نگران هستیم. افرادی که مسؤول ناپدید شدن وی هستند باید حساب پس بدهند». از سوی دیگر سناتور لیندسی گراهام که جمهوریخواه است با متهم کردن بن سلمان به صدور دستور قتل جمال خاشقجی او را یک «ولیعهد خودسر» نامید که مناسبات ریاض و واشنگتن را به خطر انداخته است. وی در گفت‌وگو با شبکه فاکس نیوز گفت: در عربستان سعودی بدون اطلاع ولیعهد هیچ اتفاقی نمی‌افتد. این مرد ویرانگر است. او دستور قتل یک نفر در کنسولگری استانبول را صادر کرده و انتظار دارد آن را نادیده بگیریم.به نظرم محمد بن سلمان شخصیتی زیان‌بار دارد. او هیچ‌گاه نمی‌تواند در صحنه جهانی یک رهبر بین‌المللی تلقی شود.گراهام تصریح کرد: موضوع قاتلان خودسر نیست؛ موضوع ولیعهدی خودسر است.

مقامات دولت آمریکایی تلاش می‌کنند با توجیه‌گری ناشیانه وانمود کنند که دربار عربستان از قتل خاشقجی اطلاعی نداشته است. ترامپ در یک اظهار نظر این کار را به افرادی خودسر منتسب ساخت تا به این وسیله شاهزاده جنایتکار سعودی را نجات دهد. این درحالی است که برخی منابع خبری گفتند عربستان در سفر وزیر خارجه آمریکا حدود صد میلیون دلار به این کشور پرداخت کرده است. برخی مقامات آمریکایی تلاش کردند این‌طور وانمود کنند که این پول نه برای باج‌دهی به آمریکا بلکه برای ادامه حضور آمریکا در سوریه بوده است!

تغییرات احتمالی

با افزایش فشارهای فزآینده جهانی بر عربستان، پایگاه خبری عربی 21 در گزارشی نوشت: درحالی که نام و اعتبار محمد بن سلمان هر روز در سطح رسانه‌ای بین‌المللی افول می‌کند؛ برخی از نویسندگان در رسانه‌های غربی نام محمد بن نایف، وزیر کشور و ولیعهد سابق عربستان را یادآور می‌شوند و از کاردانی او در دوره مسؤولیتش در این کشور ستایش می‌کنند. مجله فارین پالیسی نیز در گزارشی این احتمال را مطرح کرد که بحران خاشقجی سبب شود تا بن سلمان جایگاه ولایتعهدی خود را از دست بدهد. به همین دلیل ناظران سیاسی می‌گویند ممکن است پیامدهای قتل خاشقجی منجر به تغییراتی جدی در ساختار قدرت در عربستان سعودی شود. گرچه هنوز چنین اتفاقی نیفتاده اما سیاستمداران غربی ابراز امیدواری می‌کنند دست کم سیاست عربستان از چنگ شاهزاده تندخو و جاه‌طلبی مانند بن سلمان خارج گردد. آنها می‌پرسند آیا این تحولات موجب دوباره به قدرت رسیدن محمد بن نایف خواهد شد ؟ سه سال پیش سلمان بن عبدالعزیز در یک اقدام مشکوک محمد بن نایف را از مقام ولیعهدی برداشت و پسرش را جانشین او کرد .

جزئیات تکان‌دهنده یک قتل

در بحبوحه این تحولات روز گذشته رسانه‌های ترکیه جزئیات تکان‌دهنده‌ای را از نحوه قتل خاشقجی منتشر کردند. به گزارش فارس، این جزئیات نشان می‌دهد خاشقجی با قساوت تمام کشته و تکه‌تکه شده است. روزنامه «ینی شفق» که ارتباط نزدیکی با حزب حاکم ترکیه دارد، با انتشار یک فایل صوتی نوشت: در این فایل شنیده می‌شود که محمد العتیبی سرکنسول عربستان هنگام شکنجه خاشقچی، به او می‌گوید «اگر می‌خواهی زنده بمانی، ساکت باش!» گفته می‌شود سعودی‌ها هنگام شکنجه ابتدا انگشتان خاشقچی را بریده‌اند و بعد سر او را قطع کرده و سپس جسدش را تکه تکه می‌کنند. در بخش دیگری از فایل صوتی شنیده می‌شود که العتیبی خطاب به شکنجه‌گران می‌گوید: «این کار را بیرون [اتاق من] انجام دهید. مرا به درد سر می‌اندازید.»در همین حال صلاح محمد الطبیقی، رئیس بخش شواهد کالبدشکافی اداره امنیت عمومی سعودی هنگامی که خاشقچی هنوز زنده بوده، شروع به تکه تکه کردن بدن او می‌کند. او هنگامی که شروع به جدا کردن بخش‌های بدن کرده، روی گوشش هدفون گذاشته و شروع به گوش دادن به موسیقی می‌کند. وی در کمال قساوت به دیگر اعضای تیم هم توصیه می‌کند موسیقی گوش کنند .

گفته می‌شود محمد العتیبی عصر سه‌شنبه پس از آن که مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه خبر از احتمال بازجویی از تمام کارکنان کنسولگری را داد، از ترکیه خارج شده و به کشور خود بازگشت. نیروهای پلیس ترکیه هرچند موفق شدند به مدت 9 ساعت کنسولگری عربستان را تفتیش کنند اما تاکنون نتوانسته‌اند محل زندگی کنسول عربستان را تفتیش نمایند.

رحیم محمدی

بین‌الملل