به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، التهاب اخیر بازار ارز شوک ناگهانی و عجیبی را در ماه‌های اخیر به پیکره اقتصاد و تولید داخل وارد کرد.
هرج مرج در نظام تولید، توزیع و واردات باعث شد بسیاری از کالاهای مورد نیاز مردم به انحاء مختلف با کمبود مواجه شود. به طوری که کمیاب شدن پوشک نوزادان و کودکان نیز به دغدغه‌ای برای خانواده‌ها تبدیل شد و کار را به جایی رساند که رهبر معظم انقلاب نیز در هفته‌های اخیر در دیدار مسئولان دولتی به این موضوع اشاره کرده و از دست‌های پشت پرده برای عصبانی کردن مردم خبر دادند.
برای بررسی تحولات بازار پوشک و سرگردانی به وجود آمده پای حرف مردی نشستیم که به گفته خودش بیش از ۲۵ سال عمر خود را در این کار گذاشته و از مشکلات ارزی تا بسته شدن ثبت سفارش حلقه‌ای از تولید پوشک توسط وزارت صمت میگوید.
ساسان عظیمی مدیر اجرایی شرکت زرین رویا تولید کننده پوشک مای‌بی‌‌بی در کشور است که حدود ۳۰ درصد این بازار را در اختیار دارد. این گفت‌وگو پیش روی شماست:
* ۷۲ درصد مواد اولیه پوشک از خارج تامین می‌شود
فارس: تا قبل از صحبت‌های مسئولان گمرک فکر می‌کردیم تأمین ارز برای مواد اولیه پوشک انجام نشده و کمبود وجود دارد، اما مشخص شد که مواد اولیه آمده منتها بخش خصوصی حاضر کالا را به گمرک اظهار و ترخیص کند. درست است؟
عظیمی: زنجیره تولید و فرآیندی که از ابتدا تا انتها اتفاق می‌‌افتد همراه با مراحل خاص است که در هر مرحله تشریفات اداری خاصی دارد. پوشک محصولی است که بیش از 72 درصد از مواد اولیه آن از محل منابع خارج تأمین می‌شود.
* دوره زمانی ۴ ماهه برای تامین مواد اولیه
فارس: چرا در داخل تولید نمی‌شود؟
عظیمی: به علت اینکه بیشتر میزان مواد اولیه پوشک خمیر سلولزی است که از منابع جنگلی تأمین می‌شود که از گونه‌های سوزنی برگ کاج، اسلش و لابلی‌پاین هستند و پودر جاذبی که پلیمر اکتیو است که از مشتقات نفت بوده که در کشور تولید نمی‌شود. در دنیا 6 ـ 5 تولیدکننده آن هم در آمریکای شمالی، اروپا و اخیراً در کره و ژاپن هستند. اجزاء دیگری هم هست که به دلیل پایین بودن تیراژ تولید و مصرف هنوز برای تولید داخلی کسی پیش قدم نبوده است. 28 درصد مواد اولیه نیز از داخل تأمین می‌شود. عمده تولید و عرضه خمیر سلولزی در آمریکای شمالی و جنوبی انجام می‌شود. در نتیجه برای آوردن آن به کشور یک دوره زمانی نیاز است که بیش از 4 ماه طول می‌کشد.
فارس: منظورتان فرآیندهای اداری تجارت است؟
عظیمی: در سابق بعد از تایید ثبت سفارش وارد مرحله اقدامات بانکی می‌شدیم و پس از ایجاد فیش بانکی و ثبت در بانک مرکزی، ارز مورد نیز تخصیص می یافت و واردکننده نسبت به خرید اقدام می‌کرد و تامین ارز از سوی بانک عامل انجام می‌شود و بعد به حساب فروشنده حواله و کالا تحویل می‌شد. بعد از آنکه نرخ ارز در پایان فروردین سال جاری با رقم 4200 برای دلار که البته در مبادلات دلاری وجود ندارد و 4950 برای یورو تعریف شد، ابتدا ثبت سفارش‌ها در دفاتر تخصیص وزارت از جهت شرح کالا، میزان خرید، قیمت پایه و پروانه تولید مورد اشاره در پرفرما بررسی شده و در نهایت در یک یا دو دفتر وزارتخانه مربوطه تایید می شوند و به دلیل حضور بی شمار دیگر صنعتگران و واردکنندگان مدت زمان خاصی دارد.
* انجام حواله ارزی از ۲ هفته تا ۶۰ روز
فارس: چقدر زمان می‌برد؟
عظیمی: 10 تا 15 روز ـ ازدحام است، نفرات کم است، نیاز به بررسی دقیق است. تعرفه، مأخذ، ارتباط کالا با صنعت شما باید تأیید شود. سپس پرفرما در سامانه جامع تجارت نهایی شده و ثبت سفارش برای تهیه ارز را به بانک ارسال می‌کنید. در شرایط فعلی ارزهای غیر از کالاهای اساسی و دارو برای سایر اقلام به طور معمول از بانک کنلون چین به صورت یورو یا یوان تعلق می‌گیرد. فرض بر این است که الان امکان خرید و حواله برای ما وجود دارد و بانک حواله را به صرافی داده که باید به فروشنده بدهد. هر صرافی کارگزاری در کشورهای مختلف دارد که بنا به امکانات و قدرت‌شان برای انتقال و مبادله ارز اقدام می‌کند. بعضاً انجام حواله از 2 هفته تا 60 روز زمان نیاز دارد تا به حساب فروشنده به ارز مورد نظر واریز شود. برای خرید یورو 5 هزار تومانی باید حدود 10 درصد صرف کارمزد هزینه می‌شود بین 5 درصد تا 75 درصد برای تبدیل ارز تخصیص به ارز قابل پرداخت به فروشنده می‌کنیم.
فارس: مصرف ارزی شما برای خرید مواد اولیه چیست؟
عظیمی: برای خرید خمیر سلولزی باید به دلار پول پرداخت شود. یوان یا یورو را به دلار تبدیل می‌کنیم.
فارس: خمیر از کدام کشور وارد می‌شود؟
عظیمی: از آمریکا وارد می‌شود. تمام مواد اولیه‌ای که مصرف انسانی دارد از کشور آمریکا است. اداره خزانه‌داری آمریکا (اوفک) باید مجوز دهد تا مواد اولیه، دارو یا غذا به کشورهایی که به هر دلیل مشمول تحریم هستند بتوان وارد کرد. مثلاً پودر جاذب از آلمان می‌آید بعضاً موادی از ایتالیا، بلژیک و ترکیه می‌آید این‌ها خریدهای ما هستند با فرآیندهایی که گفته شد. برای اینکه نگرانی‌های به وجود آمده را برطرف کنیم و از تحریم‌های بعدی خودمان را دور کنیم در چارچوب برنامه 3 ماهه برای 16 ماه مواد اولیه که با تناسب بتوانند در چرخه 3 ماهه تبدیل به تولید شوند.
* ماجرای بسته شدن ثبت سفارش ماده‌ای که تولید را متوقف کرد
فارس: یعنی برای 3 ماه تولید مواد اولیه دارید؟
عظیمی: معمولاً نداریم. برای 40 تا 45 روز مواد اولیه داریم. الان تدارک و برنامه‌ریزی را برای 3 ماه گرفتیم به خاطر تحریم‌ها. حالا هر چه مشکل در تأمین تدارک 3 ماهه پیش آمده یا تناسب لازم برای چرخه تولید به هم زده ما را دچار توقف کرده و نتوانستیم تولید کنیم از 16 نوع مواد اولیه اگر یک مورد هم نباشد تمام محصولات را نمی توانید تولید کنید، مثلاً سایز 1 تا 4 پوشک بچه هست، اما 5 نیست چون برخی مواد در اندازه‌های معین تأمین می‌شود.
یک ماده اولیه از خانواده بی‌بافت‌ها داریم که مشمول حقوق گمرکی 40 درصد و ارزش غیر واقع 2 برابر یعنی 4 دلار در گمرک است ارزش وارداتی آن 2.15 دلار است ثبت سفارش این ماده را بستند. بنویسید که چگونه ثبت سفارش آن بسته شد و روزهای متعدد خواهش و تمنا کردیم.
فارس: چه زمانی ثبت سفارش بسته شد؟
عظیمی: از سال گذشته بسته شد مجوزهای موردی می‌دادند پروانه بهره‌برداری می‌خواستند پروانه ساخت را می‌بردیم میزان مصرف را می‌دیدند بعد از معطل کردن بسیار مجوز می‌دادند که بیاورید. حالا مجوز گرفتیم رفتیم بیاوریم گروه کالایی تغییر کرد. از گروه 1 به 2 یا به 3 رسید از ارز دولتی به ثانویه و یا اشخاص تغییر کرد. دوباره ثبت سفارش‌ها لازم بود به روزرسانی شود. پوشک بچه یا بزرگسال ماهیت جالبی ندارد اما ارزشش برای کشور در برق، آب، سلامت آنها (بچه، بانوان و بزرگسال) اهمیت دارد.
فارس: التماس برای تولیدی که مصارف عمومی دارد انجام شده است؟ کالایی که ثبت سفارش آن بسته شد چند درصد یک پوشک را تشکیل می‌دهد؟
عظیمی: درصد آن کم است.
فارس: بود و نبودش در تولید تأثیر دارد؟
عظیمی: بله (با تأکید)، مثل این می‌ماند که پیراهن بدون دکمه دارید، سهم کمی از حجم دارد، اما مهم است. 32 گرم وزن یک پد پوشک است شاید کمتر از یک گرم وزن این لایه جذب و انتشار (بی‌بافت از گروه ATB) است. در ماه‌های اخیر نیز دولت مصوبه‌ای داشت که بند 5 آن تکلیف می‌کرد کلیه واردات به کشور که تاریخ مثلاً 97.5.25 ترخیص نشده مشمول پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز می‌شوند. هیچ مدلی تعیین نکردند که پرداخت به صورت نقدی، ضمانتی، دوره‌ای یا قسطی است. اولین روز مصوبه، به سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده رفتیم گفتند، هنوز هیچ تکلیف مشخصی برای این بحث نداریم.
فارس: در همین ایام مدیرعامل شما گفته بود کالا در گمرک مانده و ترخیص نمی شود، یعنی مشکل از مصوبات بود؟
عظیمی: مدیرعامل بحثی را مطرح کرد که در ترخیص کالا مشکل داشتیم، معنی ترخیص کالا از گمرک نیست، بلکه فرآیندهای کامل مدنظر بود. در آن مقطع 25 کانتینر 20 فوت را از کشتی تخلیه کردیم و روی تریلی رفت. حقوق و عوارض و تمامی تشریفات گمرکی را دادیم. اولین روز ابلاغ مصوبه بود، گفتند خروج ممنوع است گفتند نمی‌شود، دو شب علاوه بر آن یک روز تریلی را نگه داشتیم، اما مجددا به انبار بازگشت تا تکلیف‌مان نهایی شود. توانستیم مقداری را از بندر شهید رجایی بیرون ببریم. وقفه 23 روزه و قبل از آن 3 هفته بانک مرکزی به دلیل تعیین گروه‌های کالایی باعث شد تخصیص ارز متوقف شود، کماکان با موجودی، تکمیل‌ها تولید را ادامه دهیم. وقتی به نواقص رسیدیم توقف چند روزه داشتیم دوباره بخشی از کالا ترخیص شد. دوباره توقف تولید و این سیر 3 بار تکرار شد آنچه تولید شد مستقیم به عرضه رفت و اصلاً در انبارها نماند.
فارس: در افکار عمومی این گونه تداعی شد که شرکت‌های تولیدکننده پوشک را در انبارها نگه داشتند، نه تنها شما بلکه دیگر شرکت‌ها هم همین‌طور؟
عظیمی: نه نه، حداقل می‌توانم راجع به خودمان بگویم که این اتفاق نیفتاد. گاهی اوقات کالاها را اعتبار اسنادی و دیداری خریداری کردیم که کالا در اختیار بانک است، تا زمانی که تسویه کامل نکنید کالا در تملک بانک است و اجازه خروج ندارد تا وضعیت پرداخت مشخص شود. کالاهایی که حواله قطعی شده را می‌توانستیم وارد کنیم.
* برخی مسئولان گمرک شیطنت کردند
فارس: بعد از صحبت‌های مدیرعامل شما مبنی بر آنکه کالا در گمرک مانده مسئولان گمرک رجایی گفتند کالا به گمرک اظهارنشده تا ترخیص کنیم.
عظیمی: روز قبل از صبحت مسئولان گمرک رجایی بندرعباس با رسانه‌ها، شماره ثبت سفارش‌های خود را به آنها دادیم که کالا را آزاد کنند اما بعداً سر از رسانه در آورد. گمرک تشکیلات اجرایی است و ربطی به موضوع ندارد. این شیطنت است. اشکالی ندارد چون ما باید با آنها کار کنیم.
* گمرک هم مانع خروج کالایمان شد
فارس: هنوز برای من روشن نشده که چرا کالای خود را از گمرک ترخیص نکردید و اصلا اظهار نشد؟ در حالی که مدیرعامل‌تان گفت 40 روز کالا معطل است؟
عظیمی: در همان مقطع به معاون واردات گمرک مراجعه کردیم اگر کدرهگیری داشته باشیم می‌توانیم کالا ترخیص کنیم گفتند خیر نمی‌شود. کالا آمده به گمرک اما مشکل بانکی حل نشده است. اکنون انجام می‌شود اما آن موقع قبول نکردند. 97.5.27 درخواست کردیم کالا را درصدبری بیرون ببریم. 97.6.10 جواب دادند که با رعایت کامل ضوابط 60 درصد کالا را به ما می‌دهند.
به گزارش فارس، همان موقع با درخواست ما آقای قنواتیان مسئول ترخیص کالای شرکت مستقر در گمرک پشت خط تلفن آمد و توضیحاتی را ارائه کرد که می‌خوانیم.
قنواتیان: دقیقاً روز قبل از مصاحبه ساعت 3 بعدازظهر ما را در گمرک رجایی خواستند به همراه نماینده یکی دیگر از شرکت‌های واردکننده مواد اولیه پوشک. صحبت کردیم و گفتند مشکل شما در گمرک چیست، مشکل عمده این بود که برخی کالاها تخصیص ارز نشده است و نمی‌توان ترخیص کرد انبارداری سنگین می‌خورد و کالا به کارخانه نمی‌رسد. پیشنهاد کردند بدون اینکه کدرهگیری بانک یا حواله داشته باشید 70 تا 90 درصد کالا را می‌دهند که ببریم تمام مشخصات کالا را از ما گرفتند، اما همان آمار فردا در رسانه‌ها منتشر شد. پس از آن کالا را اظهار و ترخیص کردیم.
فارس: قبل از اینکه بروید پیش مسئول گمرک شهید رجایی بندرعباس، مواد اولیه را به گمرک اظهار کرده بودید؟
قنواتیان: نه هیچ کالایی را اظهار نکردیم. حواله نداشتیم و نمی‌شد اظهار کرد.
فارس: گمرک مدعی بود کالاهای تولیدی و خوشنام تا 70 درصد کالای خود را می‌توانند ترخیص کنند؟ چرا نبردید؟
قنواتیان: تا قبل از مصاحبه حتی یک کیلو کالا بدون اجازه معاون واردات گمرک شهید رجایی امکان ترخیص وجود نداشت.
فارس: یعنی خود آنها مانع دستور رئیس کل گمرک بودند؟
قنواتیان: مانع نبودند فکر می‌کنم اختیاری از خودشان نداشتند.
فارس: اما طبق دستور رئیس کل گمرک اجازه داشتند
قنواتیان: هیچ بخشنامه کتبی وجود نداشت، اگر هم بود بین خودشان بود که ما (تولیدکننده و واردکننده) مطلع نبودیم. بخشنامه‌ای که اشاره می‌کنند، در دسترس و دید ما نبود. بخشنامه‌ای وجود نداشت.
فارس: معاون واردات گمرک رجایی مدعی بود از طریق رسانه‌ها اعلام شده است؟
قنواتیان: بخشنامه‌ای وجود نداشت اگر بود اعلام کنند. اکنون نهایت همکاری را می‌کنندو چه دلیلی داشت که یک روز قبل مصاحبه به ما پیشنهاد دهد که کالا را ترخیص کنیم. فقط روی 15 کانتینر که اکنون هزینه انبارداری آن 180 میلیون تومان شده است. افزایش هزینه داریم مگر چقدر می‌خواهیم سود کنیم، یا اگر بخواهیم نفع بیشتری ببریم چرا آنجا بماند به کارخانه می‌آوریم که بدون هزینه باشد.
فارس: پس علت معطلی کالاها در گمرک ناشی از چه بود؟
قنواتیان: عمده مشکل از سوی بانک مرکزی است.
فارس: یعنی نحوه و فرآیند تخصیص ارز؟
قنواتیان: 100 درصد مشکل تأمین ارز است.
* مصرف 2200 تن خمیر سلولزی برای تولید پوشک یک ماه
در این هنگام با آقای قنواتیان خداحافظی می‌کنیم و مجدداً مصاحبه را با آقای عظیمی ادامه می‌دهیم.
عظیمی: فرایند اجرایی در بانک‌ها، اجرای مصوبات و تضامین دوره زمانی خود را دارند. ارز مبادلاتی 3600 تومانی به 4200 تومان رسید. یورو زمانی که صحبت می‌کنیم 5 هزار تومان شد هزینه انتقال هم اضافه کنید. توقف سرمایه که بیش از 60 درصد از محل تسهیلات بانکی است و مشمول سود بوده درگیر شده است، در تمام این دوران اگر تولید باشد یا نباشد هزینه‌ها ثابت است و سهم بازار از دست رفته است. برای تولید پوشک 2200 تن در ماه خمیر سلولزی مصرف می‌کنیم برای اینکه بتوانیم وقفه‌های احتمالی ناشی از تحریم‌ها در آینده را بگیریم، خریدهای بیشتری کردیم تا به سقف 4 هزار تن برسد برای خرید این میزان حدود معادل 4 میلیون یورو ارز نیاز دارد که مربوط به یک قلم کالا است.
فارس: اکنون ارز را از بازار ثانویه دریافت می‌کنید؟
عظیمی: تمامی مواد اولیه ما در حوزه ارز ثانویه تعریف شده است در گذشته هم آنچه آمده ارز بانکی و نیما بوده است. ارز اشخاص نیز آزاد است.
فارس: منظورتان از نیما، بازار ثانویه است؟
عظیمی: بله، البته بعداً صراف‌ها واسطه شدند که ثانویه نام گرفت ارز نیما گیرمان نیامد و این‌ها عوامل توقف تولید پوشک بود. الان ارز ثانویه به ندرت و سختی به دست می‌آید.
فارس: متوجه نمی‌شویم چرا؟ در این بازار، ارز به اندازه کافی موجود است تقاضا کنید و ارز بگیرید.
عظیمی: وقتی مراجعه می‌کنید به صرافی یک بانک، میگوید ندارم. کسی معامله نکرده است، باید در یک صرافی دیگر التماس کنیم و ارز را تکه تکه بخریم و به صرافی اصلی خودمان بدهیم چون به اندازه کافی ارز نیست.
فارس: ما در جریان جزئیات خرید و فروش‌های بازار ثانویه هستیم این حرف شما خیلی بزرگ و مسئله دار است، چون مسئولان بانک مرکزی مدعی هستند، ارز به اندازه نیاز متقاضیان وجود دارد و باید مشخص شود، مشکل کجاست.
عظیمی: الان لیر ترکیه می‌خواهیم که آن هم نیست.
فارس: خب درهم را تبدیل کنید
عظیمی: نمی‌شود. همیشه این طوری نیست. مثلا دیروز در صرافی سامان، پول وون کره پیدا نکردیم. در صرافی بانک نوین تامین ارز شد و به سختی کارگزار آن را پیدا کرده و به صرافی سامان دادیم و بعد پوشش اعتبار اسنادی انجام شد. نه اینکه مطلقاً ارز نباشد مشکلات حاشیه‌ای دارد. صرافی به من یوان چین می‌دهد که باید به دلار جهت خرید خمیر از آمریکا تبدیل کنیم. امروز اعلام کرد دیگر به دلار فکر نکنید و به فروشنده بگویید حساب یورو بدهد ما هم این کار را کردیم. عملیات نقل و انتقال سخت است و قبول داریم، اما توقف تولید به همین دلیل است.
* میزان مصرف پوشک در کشور
فارس: میزان مصرف پوشک در کشور چقدر است؟
عظیمی: با یک حساب ساده 3.800 میلیارد پد پوشک در سال نیاز جامعه است. متوسط بین 90 تا 120 میلیون پد در ماه تولیدمی‌کنیم سهم ما بیش از این در بازار نیست در سال 1.200 میلیارد پد می‌زنیم. شرکت مولفیکس به راحتی 2.100 میلیارد در ماه تولید دارد که 500 تا 600 میلیون پد باقی مانده نیز مربوط به شرکت گلرنگ (برند مرسی) است.
فارس: هزینه تولید شما قبل و بعد از گرانی ارز چقدر بوده است.
عظیمی: این موضوع نیاز به آنالیز و تحلیل دقیق دارد.الان ندارم. هزینه تولید پوشک حداقل 2 برابر شده است.
فارس: شما گفتید قیمت مصرف‌کننده جدید روی تولیدات زده‌اید؟ چرا ندارید؟
عظیمی: اختلاف نرخ ارز، هزینه نقل و انتقال ارز، توقف‌های متعدد و هزینه‌های انبارداری گمرکات، هزینه تولید، حمل و نقل، ارسال و موارد دیگر باید لحاظ شود. مواد اولیه بین 40 تا 60 درصد افزایش یافته است. 87 درصد در فروش افزایش قیمت داریم. یعنی از 32 هزار تومان به 60 هزار تومان رسیده است.
ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتید.
مصاحبه از مجتبی رحمتی
انتهای پیام/ب
منبع: فارس
مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.
∎
نظر شما