شناسهٔ خبر: 28113219 - سرویس علمی-فناوری
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه جام‌جم | لینک خبر

جام آسمان

خورشید چقدر بزرگ است؟

یکی از رایج‌ترین سوال‌هایی که همیشه از منجمان پرسیده می‌شود این است که خورشید در مقایسه با زمین چه اندازه‌ای دارد؟ برای پاسخ پیش از هرچیز باید در نظر داشته باشیم که زمین سیاره‌ای است خاکی، متشکل از عناصر سنگین با سطحی صلب و جوی نه‌چندان غلیظ. در حالی که خورشید، همچون بیشتر ستاره‌ها کره‌ای است داغ و سوزان که بیش از 75درصد آن را گاز هیدروژن و بخش عمده باقیمانده را گاز هلیوم و مقادیر بسیار کمی از آن را سایر عناصر تشکیل داده است. دما در مرکز خورشید به حدود 20 میلیون درجه سانتی‌گراد و در سطح خورشید به حدود 6000 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. چنین وضعیتی برای ما که ساکن سیاره زمین هستیم به هیچ‌وجه قابل تصور نیست.

صاحب‌خبر -

با این حال خوب است بدانیم در شرایطی که قطر سیاره زمین چیزی در حدود 12هزار و 730کیلومتر است، قطر خورشید به بیش از یک میلیون و 391هزار کیلومتر می‌رسد. اما خورشید در مقایسه با سایر ستاره‌ها به لحاظ ابعاد و ویژگی‌ها ستاره‌ای کاملا معمولی است. نه خیلی بزرگ است و نه خیلی کوچک. این در حالی است که بسیاری از ستاره‌هایی که شب‌ها در آسمان می‌بینیم بسیار بسیار بزرگ‌تر و درخشان‌تر از خورشید هستند. اخترشناسان آنها را در رده ستاره‌های غول سرخ و غول آبی و همین‌طور ابرغول‌های سرخ طبقه‌بندی می‌کنند. برخی از این ستاره‌ها اگر به جای خورشید در منظومه شمسی قرار داشتند، سطح‌شان جایی در ورای مدار زمین قرار می‌گرفت و به این ترتیب سیاره ما در دل آن ستاره قرار داشت!

دما در سطح غول‌ها و ابرغول‌های سرخ به‌مراتب پایین‌تر سطح از خورشید است. بسیاری از این گونه ستاره‌ها در ادامه مراحل تحول و تکامل‌شان ممکن است در جریان انفجار بسیار عظیمی، حجم زیادی از ماده و انرژی را در فضا رها کنند و به این ترتیب در آسمان شب بسیار درخشان‌تر دیده شوند. آن‌قدر که حتی بتوانیم آنها را در نور روز نیز در آسمان ببینیم. این گونه انفجارها را «انفجارهای ابرنواختری» می‌گویند. آخرین نمونه این انفجارها در کهکشان ما سال 1604 میلادی رخ داد . در همین لحظه که این متن را می‌خوانید ممکن است یکی از همین ابرغول‌های سرخ دچار انفجار ابرنواختری شده باشد، اما هنوز نور آن به ما در زمین نرسیده باشد!

در ادامه به مقایسه تصویری میان ابعاد خورشید با ستاره‌های معروف و درخشان آسمان شب توجه کنید که با چشم غیرمسلح در صورت‌های فلکی می‌توانید پیدایشان کنید.

کاظم کوکرم

دانش

نظر شما