روز سوم اردیبهشت مصادف با بزرگداشت

شیخ بهایی 15 سال پیش یعنی سال 1382 از طرف انجمن مفاخر معماری ایران برای نامگذاری به نام روز معمار پیشنهاد شد ولی هنوز چنین روزی در تقویم کشور ثبت نشده است.

اولین آجر جهان، کار ما ایرانی‌هاست آن هم 1250 سال پیش از میلاد مسیح وقتی می‌خواستیم چغازنبیل را بسازیم. در شهرسازی، محاسبات سازه‌ای، ساخت ایوان‌های بزرگ، ستون‌های بلند، طاق‌های عریض و در جزئیات و تزئینات ساختمان، کارمان حرف نداشته آن هم نه فقط به استناد تاریخ نوشته شده توسط مورخان، بلکه به گواه بناهایی که بعد از صدها و هزاران سال همچنان پابرجا هستند. درباره تاریخ معماری ایران، شگفتی‌ها و دستاوردهایش چه بسیار کتاب و مقاله نوشته شده و چه مستندها ساخته شده که در اهمیتش تردیدی باقی نمانده است.

چرا روزی برای معماری؟

اگر بپذیریم وقتی بشر اولین سرپناه را برای خودش ساخت، معماری متولد شد آنگاه می‌توانیم معماری را قدیمی‌ترین هنر بشری بدانیم و اگر نگاهی داشته باشیم به شاهکارهای معماری ایرانی ،در اهمیت و ارزش روزی به نام معمار یا معماری در تقویم ایران تردیدی باقی نخواهد ماند. معماری ایران فقط در خطاطی‌ها، نقوش اسلیمی و گچبری‌ها و کاشیکاری‌هایش خلاصه نمی‌شود. درطاقی‌ها، ایوان‌ها، هشتی‌ها و گنبد و گلدسته‌ها علاوه بر زیبایی، معنا و مفاهیمی مستتر است که از فرهنگ ایران اسلامی برآمده و حکایت از آن دارد که معماران این سرزمین در هنر سازماندهی فضا، سنگ تمام گذاشته‌اند. نمونه ساده‌اش سلسله مراتب فضایی در معماری ایران است که در خانه ایرانی بسته به محرمیت افراد اجازه عبور از بیرونی به اندرونی را می‌داد و در مسجد نیز به نسب قرب و خلوص آدم‌ها امکان نزدیک شدن به محراب را فراهم می‌کرد.

در معماری ایران، بادگیرهای یزد را داریم، خانه‌های طباطبایی‌ها و بروجردی‌ها را و نیز منارهای جنبان یا عمارت عالی‌قاپو که از ضلع شرقی دو طبقه دیده می‌شود، از ضلع غربی پنج طبقه به نظر می‌رسد و زمانی که واردش شوید برای رسیدن به شاه‌نشین باید هفت طبقه را پشت سر بگذارید. همه اینها به علاوه هزاران راز و رمزی که در معماری ایرانی وجود دارد، کافی است باور کنیم معماران ایرانی فقط هنرمند و مهندس نبوده‌اند؛ آنها عارف و فیلسوف بوده‌اند و آگاه به زمانه و اقلیم و استاد به خدمت گرفتن طبیعت و امکاناتش برای خلق زیبایی به کاربردی‌ترین شکل.

گزینه روی میز

شیخ بهایی بر اساس مستندات تاریخی احتمالا متولد هشتم اسفند سال 925 بوده و هشتم شهریور سال هزار نیز فوت کرده است، اما روز سوم اردیبهشت به عنوان بزرگداشت او در تقویم نامگذاری شده و انجمن مفاخر معماری هم برای نامگذاری روزی به نام معمار همین روز را انتخاب کرده که این پیشنهاد همچنان روی میز شورای فرهنگ عمومی است. وقتی در تقویم جهانی روزی برای چپ دست‌ها یا روز جهانی پیشگیری از خودکشی و صدها عنوان دیگر وجود دارد، حتما معمار و معماری هم ارزش آن را دارد که روزی به نامش باشد و برای ما ایرانی‌ها چه روزی بهتر از روز بزرگداشت شیخ بهایی. در تقویم بین‌المللی از سال 2005 اولین دوشنبه ماه اکتبر به عنوان روز بین‌المللی معماری نامگذاری شده و پیشنهادش را اتحادیه بین‌المللی معماران داده است، اما نامگذاری روزی به نام معمار در ایران، آن طور که سید علیرضا قهاری، مدیر عامل و رئیس هیات مدیره انجمن مفاخر معماری ایران عنوان می‌کند، دو سال زودتر از نامگذاری این روز بین‌المللی، یعنی در سال 1382 که مصادف با سال 2003 میلادی است ،پیشنهاد شده بود.