به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، یکی از ارکان دین مبین اسلام است که دارای ابعاد گسترده عبادی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. در پس مناسک حج، راز‌ها و رمز‌هایی نهفته است که اگر به دقت نگریسته شود، می‌تواند بسیاری از مشکلات فراروی امت اسلامی را مرتفع کرده و زمینه‌های رشد و تعالی آن را فراهم سازد.
از سوی دیگر، مفهوم زیارت با وسعت معنایی و افق بلندی که در اندیشه شیعی دارد، می‌تواند کارکرد‌های ممتاز و برجسته‌ای در عمق بخشی فرهنگ اسلام و اهل بیت (ع) ایجاد کند. فهم درست زیارت و شناخت صحیح ظرفیت‌ها و کارکرد‌های آن، در کنار نقش کانونی اماکن زیارتی در الصاق و گردهم‌آیی و هم‌گرایی مؤمنان از دیگر داشته‌هایی است که قدردانی شایسته و بایسته آن در گرو کسب شناختی عالمانه از آن است.
در این راستا پژوهشکده حج و زیارت می‌کوشد تا با بهره‌مندی از دیدگاه‌ها و نظریات فرهیختگان حوزه و دانشگاه ابعاد مختلف حوزه حج و زیارت را واکاوی کرده، موجب اعتلای فرهنگ حج و زیارت شود.
این پژوهشکده سالیانی است که در این زمینه تلاش‌های زیادی کرده و آثار گرانسنگی نیز از سوی محققان این مرکز بزرگ علمی به یادگار مانده است؛ پژوهشکده حج و زیارت در سال ۹۷ نیز طرح‌ها و پروژه‌هایی در دست انجام دارد که مربوط به گروه‌های فقه و حقوق، کلام و معارف، تاریخ و سیره و اخلاق و اسرار است.
گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت
این گروه علمی که تبیین و ترسیم نظام فقهی حقوقى حج و زیارت بر پایه مذهب امامیه و نشان دادن جایگاه بر‌تر آن نسبت به سایر مذاهب فقهی و حقوقی اسلام را به عنوان یکی از اهداف اصلی خود می‌داند، پژوهش‌هایی را در دست انجام دارد که اهم آن‌ها به قرار زیر است.
۱- فقه و تبلیغ از سوی حجت‌الاسلام رضا عندلیبی
۲- حج و حقوق بین‌الملل از سوی حجت‌الاسلام سیدمحمدعلی هاشمی
۳- معناشناسی استطاعت در حج توسط حجت‌الاسلام سلمان حسین زاده
۴- برائت از مشرکین و جایگاه آن در فقه از سوی حجت‌الاسلام حمید کمالی اردکانی
۵- حج جانبازان و معلولان جسمی به پژوهشگری حجت‌الاسلام محمدمهدی محب الرحمان
۶- نظام حقوقی عربستان از سوی حجت الاسلام سیدمحمدعلی هاشمی
۷- استعمال عطر در حال احرام از دیدگاه مذاهب خمسه توسط حجت الاسلام حمیدرضا کامل نواب
۸- تحلیل ادله و مبانی احرام از محاذات مواقیت از منظر مذاهب فقهی به قلم حجت الاسلام محمدحسین درافشان
۹- بررسی فقهی احکام لقطه در حرم به قلم حجج اسلام آقایان سیدحسین حسینی و روزبه برکت رضایی
۱۰- احکام و مناسک نموداری حج از سوی حجت‌الاسلام حامد طالبی
۱۱- واکاوی فقهی راهکار‌های تسهیل مناسک حج برای بانوان از سوی حجت‌الاسلام مهدی ساجدی.
گروه کلام و معارف پژوهشکده حج و زیارت
این گروه علمی نیز در پیش روی خود افق‌ها و اهدافی را ترسیم کرده که تبیین آموزه‌های تشیع و معارف اهل بیت، پاسخ به پرسش‌های زائرین در حوزه حج و زیارت و تعمیق باور‌ها و مبانی اعتقادی شیعه از اهم آن‌ها به شمار می‌رود؛ پژوهش‌هایی را که گروه اخلاق و معارف در سال ۹۷ در دست انجام دارد به قرار زیر است.
۱- عزاداری، بدعت یا سنت از سوی حجت الاسلام والمسلمین جواد جعفری
۲- امت اسلامی: چالش‌ها و راهبرد‌ها از سوی آقای مهدی نکویی سامانی
۳- پاسخ به پرسش‌های وهابیت در آثار پژوهشکده حج و زیارت از سوی حجت‌الاسلام رحمت الله ضیایی
۴- حرمت تکفیر (تجدید چاپ)
۵- موسوعه رد شبهات؛ شیعه
۶- توسط آقای مهدی نکویی سامانی.
گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت
گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت نیز در پیش روی خود افق‌ها و اهدافی از جمله تحلیل تاریخ اسلام متناسب با نیاز روحانیون کاروان‌ها و زائران و تبیین تاریخ فرق ومذاهب اسلامی در راستای نیاز‌های روحانیون کاروان‌ها و زائران می‌بیند و در همین راستا پژوهش‌هایی را برای سال ۹۷ در دست اقدام خواهد داشت که عناوین مهمترین آن‌ها در ادامه می‌آید.
۱- تحلیلی از غزوه احد، شهدا و مزارات آنان توسط آقای دکتر سیدمحمود سامانی
۲- تعامل فرهنگی حرمین با جهان اسلام در دوره ممالیک به قلم آقای عباس بصیری
۳- تبیین تاریخی مسأله زیارت و زیاتگاه در حجاز از ظهور اسلام تا پایان خلافت عباسی از سوی آقای رضا توحیدی.
۴- تاریخ مدیریت فرهنگی حج تا قرن چهاردهم به پژوهشگری حجت‌الاسلام محمدسعید نجاتی
۵- راهنمای اماکن زیارتی حرمین شریفین از سوی دکتر احمد خامه‌یار.
۶- شیعه، امامت و اثناعشری از نگاه مادلونگ و نصر از سوی حجت الاسلام والمسلمین آقای هادی، ولی پور.
۷- تاریخ نقبای عراق به قلم حجت الاسلام والمسلمین محمدمهدی فقیه بحرالعلوم
۸- کتابشناسی سفرنامه‌ها و خاطرات زیارتی فارسی توسط آقای اباذر نصراصفهانی
۹- مساجد تاریخی شهر پیامبر ترجمه کتاب «مساجد الاثریة»
۱۰- تاریخ خمس توسط حجت الاسلام والمسلمین محمدسعید نجاتی
۱۱- ابراهیم و قاسم: پسران امام کاظم از سوی آقای سیداسحاق حیدری
۱۲- مزارت صحابه و تابعین از سوی آقایان محمدمهدی فقیه بحرالعلوم و سیداسحاق حیدری
۱۳- تصحیح کتاب «مخطوطات نجف اشرف» از سوی آقای سیدمحمد موسوی‌نژاد
۱۴- کتابشناسی مزارات به قلم محمد پارسافر
گروه اخلاق و اسرار پژوهشکده حج و زیارت
مهمترین اهداف و برنامه‌هایی که این گروه در انجام رسالت‌های خود مورد توجه قرار می‌دهد، عبارت از روشنگری و تقویت اخلاق فردی و اجتماعی حج‌گزاران و زائران و تبیین آداب ظاهری و باطنی حج و مسافرت‌های زیارتی است؛ این گروه علمی پژوهشکده حج و زیارت نیز در پیش روی محققان خود پژوهش‌هایی قرار داده که در ذیل به عناوین این پژوهش‌ها مروری خواهیم داشت.
۱- فرهنگنامه زیارت از سوی گروه اخلاق و اسرار پژوهشکده
۲- حج در سیره و سخنان امام صادق (ع) به قلم حجت الاسلام سید محمود سامانی
۳- کارکرد‌های عزاداری امام حسین (ع) از سوی آقای مجتبی حیدری
۴- داستان‌هایی از حج معصومین (ع) به قلم حجت‌الاسلام داوود حسینی
۵- حج در سیره و سخنان امام موسی کاظم (ع) از سوی حجت الاسلام والمسلمین داوود حسینی
۶- حج در سیره و سخنان امامین جوادین از سوی حجت‌الاسلام داوود حسینی
۷- حج در سیره و سخنان امام علی بن موسی الرضا (ع) از سوی حجت الاسلام والمسلمین داوود حسینی
۸- روان شناسی زیارت به قلم مجتبی حیدری
۹- پیاده‌روی زیارت اربعین: فرصت‌ها و آسیب‌ها از سوی آقای حافظ نجفی
۱۰- مهارت‌های روان‌شناسی مورد نیاز روحانیون کاروان‌ها از سوی حجت‌الاسلام داوود حسینی
۱۱- ابعاد اخلاقی و عرفانی حج از منظر امام خمینی از سوی آقای حافظ نجفی
پژوهشکده حج و زیارت در افق پیش‌روی خود، تبدیل شدن به مرکزی پویا و فعال در عرصه تحقیق و پژوهش و پشتیبانی کارشناسی از اقدامات مرتبط با عرصه حج و زیارت را مد نظر دارد.
این پژوهشکده امید واثق دارد با عنایات الهی و در ظل توجهات حضرت، ولی عصر (عج)، به مهمترین و تخصصی‌ترین تأمین کننده مطالبات کارشناسی و پژوهشی نظام و حوزه نمایندگی، ولی فقیه در امور حج و زیارت بدل شده و بتواند از علوم و دانش‌های نوین به منظور ارتقای بهره‌وری فعالیت‌های ناظر به این دو حوزه حساس و حیاتی استفاده کند.
از سوی دیگر، مفهوم زیارت با وسعت معنایی و افق بلندی که در اندیشه شیعی دارد، می‌تواند کارکرد‌های ممتاز و برجسته‌ای در عمق بخشی فرهنگ اسلام و اهل بیت (ع) ایجاد کند. فهم درست زیارت و شناخت صحیح ظرفیت‌ها و کارکرد‌های آن، در کنار نقش کانونی اماکن زیارتی در الصاق و گردهم‌آیی و هم‌گرایی مؤمنان از دیگر داشته‌هایی است که قدردانی شایسته و بایسته آن در گرو کسب شناختی عالمانه از آن است.
در این راستا پژوهشکده حج و زیارت می‌کوشد تا با بهره‌مندی از دیدگاه‌ها و نظریات فرهیختگان حوزه و دانشگاه ابعاد مختلف حوزه حج و زیارت را واکاوی کرده، موجب اعتلای فرهنگ حج و زیارت شود.
این پژوهشکده سالیانی است که در این زمینه تلاش‌های زیادی کرده و آثار گرانسنگی نیز از سوی محققان این مرکز بزرگ علمی به یادگار مانده است؛ پژوهشکده حج و زیارت در سال ۹۷ نیز طرح‌ها و پروژه‌هایی در دست انجام دارد که مربوط به گروه‌های فقه و حقوق، کلام و معارف، تاریخ و سیره و اخلاق و اسرار است.
گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت
این گروه علمی که تبیین و ترسیم نظام فقهی حقوقى حج و زیارت بر پایه مذهب امامیه و نشان دادن جایگاه بر‌تر آن نسبت به سایر مذاهب فقهی و حقوقی اسلام را به عنوان یکی از اهداف اصلی خود می‌داند، پژوهش‌هایی را در دست انجام دارد که اهم آن‌ها به قرار زیر است.
۱- فقه و تبلیغ از سوی حجت‌الاسلام رضا عندلیبی
۲- حج و حقوق بین‌الملل از سوی حجت‌الاسلام سیدمحمدعلی هاشمی
۳- معناشناسی استطاعت در حج توسط حجت‌الاسلام سلمان حسین زاده
۴- برائت از مشرکین و جایگاه آن در فقه از سوی حجت‌الاسلام حمید کمالی اردکانی
۵- حج جانبازان و معلولان جسمی به پژوهشگری حجت‌الاسلام محمدمهدی محب الرحمان
۶- نظام حقوقی عربستان از سوی حجت الاسلام سیدمحمدعلی هاشمی
۷- استعمال عطر در حال احرام از دیدگاه مذاهب خمسه توسط حجت الاسلام حمیدرضا کامل نواب
۸- تحلیل ادله و مبانی احرام از محاذات مواقیت از منظر مذاهب فقهی به قلم حجت الاسلام محمدحسین درافشان
۹- بررسی فقهی احکام لقطه در حرم به قلم حجج اسلام آقایان سیدحسین حسینی و روزبه برکت رضایی
۱۰- احکام و مناسک نموداری حج از سوی حجت‌الاسلام حامد طالبی
۱۱- واکاوی فقهی راهکار‌های تسهیل مناسک حج برای بانوان از سوی حجت‌الاسلام مهدی ساجدی.
گروه کلام و معارف پژوهشکده حج و زیارت
این گروه علمی نیز در پیش روی خود افق‌ها و اهدافی را ترسیم کرده که تبیین آموزه‌های تشیع و معارف اهل بیت، پاسخ به پرسش‌های زائرین در حوزه حج و زیارت و تعمیق باور‌ها و مبانی اعتقادی شیعه از اهم آن‌ها به شمار می‌رود؛ پژوهش‌هایی را که گروه اخلاق و معارف در سال ۹۷ در دست انجام دارد به قرار زیر است.
۱- عزاداری، بدعت یا سنت از سوی حجت الاسلام والمسلمین جواد جعفری
۲- امت اسلامی: چالش‌ها و راهبرد‌ها از سوی آقای مهدی نکویی سامانی
۳- پاسخ به پرسش‌های وهابیت در آثار پژوهشکده حج و زیارت از سوی حجت‌الاسلام رحمت الله ضیایی
۴- حرمت تکفیر (تجدید چاپ)
۵- موسوعه رد شبهات؛ شیعه
۶- توسط آقای مهدی نکویی سامانی.
گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت
گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت نیز در پیش روی خود افق‌ها و اهدافی از جمله تحلیل تاریخ اسلام متناسب با نیاز روحانیون کاروان‌ها و زائران و تبیین تاریخ فرق ومذاهب اسلامی در راستای نیاز‌های روحانیون کاروان‌ها و زائران می‌بیند و در همین راستا پژوهش‌هایی را برای سال ۹۷ در دست اقدام خواهد داشت که عناوین مهمترین آن‌ها در ادامه می‌آید.
۱- تحلیلی از غزوه احد، شهدا و مزارات آنان توسط آقای دکتر سیدمحمود سامانی
۲- تعامل فرهنگی حرمین با جهان اسلام در دوره ممالیک به قلم آقای عباس بصیری
۳- تبیین تاریخی مسأله زیارت و زیاتگاه در حجاز از ظهور اسلام تا پایان خلافت عباسی از سوی آقای رضا توحیدی.
۴- تاریخ مدیریت فرهنگی حج تا قرن چهاردهم به پژوهشگری حجت‌الاسلام محمدسعید نجاتی
۵- راهنمای اماکن زیارتی حرمین شریفین از سوی دکتر احمد خامه‌یار.
۶- شیعه، امامت و اثناعشری از نگاه مادلونگ و نصر از سوی حجت الاسلام والمسلمین آقای هادی، ولی پور.
۷- تاریخ نقبای عراق به قلم حجت الاسلام والمسلمین محمدمهدی فقیه بحرالعلوم
۸- کتابشناسی سفرنامه‌ها و خاطرات زیارتی فارسی توسط آقای اباذر نصراصفهانی
۹- مساجد تاریخی شهر پیامبر ترجمه کتاب «مساجد الاثریة»
۱۰- تاریخ خمس توسط حجت الاسلام والمسلمین محمدسعید نجاتی
۱۱- ابراهیم و قاسم: پسران امام کاظم از سوی آقای سیداسحاق حیدری
۱۲- مزارت صحابه و تابعین از سوی آقایان محمدمهدی فقیه بحرالعلوم و سیداسحاق حیدری
۱۳- تصحیح کتاب «مخطوطات نجف اشرف» از سوی آقای سیدمحمد موسوی‌نژاد
۱۴- کتابشناسی مزارات به قلم محمد پارسافر
گروه اخلاق و اسرار پژوهشکده حج و زیارت
مهمترین اهداف و برنامه‌هایی که این گروه در انجام رسالت‌های خود مورد توجه قرار می‌دهد، عبارت از روشنگری و تقویت اخلاق فردی و اجتماعی حج‌گزاران و زائران و تبیین آداب ظاهری و باطنی حج و مسافرت‌های زیارتی است؛ این گروه علمی پژوهشکده حج و زیارت نیز در پیش روی محققان خود پژوهش‌هایی قرار داده که در ذیل به عناوین این پژوهش‌ها مروری خواهیم داشت.
۱- فرهنگنامه زیارت از سوی گروه اخلاق و اسرار پژوهشکده
۲- حج در سیره و سخنان امام صادق (ع) به قلم حجت الاسلام سید محمود سامانی
۳- کارکرد‌های عزاداری امام حسین (ع) از سوی آقای مجتبی حیدری
۴- داستان‌هایی از حج معصومین (ع) به قلم حجت‌الاسلام داوود حسینی
۵- حج در سیره و سخنان امام موسی کاظم (ع) از سوی حجت الاسلام والمسلمین داوود حسینی
۶- حج در سیره و سخنان امامین جوادین از سوی حجت‌الاسلام داوود حسینی
۷- حج در سیره و سخنان امام علی بن موسی الرضا (ع) از سوی حجت الاسلام والمسلمین داوود حسینی
۸- روان شناسی زیارت به قلم مجتبی حیدری
۹- پیاده‌روی زیارت اربعین: فرصت‌ها و آسیب‌ها از سوی آقای حافظ نجفی
۱۰- مهارت‌های روان‌شناسی مورد نیاز روحانیون کاروان‌ها از سوی حجت‌الاسلام داوود حسینی
۱۱- ابعاد اخلاقی و عرفانی حج از منظر امام خمینی از سوی آقای حافظ نجفی
پژوهشکده حج و زیارت در افق پیش‌روی خود، تبدیل شدن به مرکزی پویا و فعال در عرصه تحقیق و پژوهش و پشتیبانی کارشناسی از اقدامات مرتبط با عرصه حج و زیارت را مد نظر دارد.
این پژوهشکده امید واثق دارد با عنایات الهی و در ظل توجهات حضرت، ولی عصر (عج)، به مهمترین و تخصصی‌ترین تأمین کننده مطالبات کارشناسی و پژوهشی نظام و حوزه نمایندگی، ولی فقیه در امور حج و زیارت بدل شده و بتواند از علوم و دانش‌های نوین به منظور ارتقای بهره‌وری فعالیت‌های ناظر به این دو حوزه حساس و حیاتی استفاده کند.
نظر شما