روستای کندوان
کندوان یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی و شهرستان اسکو است که از پیشینه تاریخی سه هزار سال برخوردار است. این روستای تاریخی و باستانی دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی‌است که به‌دلیل شکل خانه‌های آن که به مانند کندوی عسل در دل کوه کنده شده‌اند می‌باشد. این اثر در تاریخ 15 اردیبهشت 1376 با شماره ثبت 1857 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
بار دیگر صحنه جدال انسان و طبیعت و غلبه انسان بر سر تصاحب طبیعت، در روستای کندوان به نمایش در آمده است. روستای کندوان یکی از سه روستای صخره ای جهان است که نمونه‌های دیگر آن یکی روستای کاپادوکیه در ترکیه و دیگری داکوتا در آمریکاست، ولی کندوان تنها روستای صخره ای جهان است که دارای سکونت می‌باشد.
در دامنه‌های کوه “سلطان داغی” در 18 کیلومتری جنوب اسکو، یکی از روستاهای دهستان سهند به نام روستای کندوان قرار دارد که یکی از بی نظیرترین و جالبترین جاذبه‌های طبیعی ایران است و شاهد آن، حضور سالانه 300 هزار گردشگر داخلی و خارجی در این مکان می‌باشد. کارشناسان تاریخ معتقدند قدمت این روستا به قرن 7 ه.ق. همزمان با حمله مغول‌ها به ایران، برمی‌گردد، ولی به نظر برخی دیگر، این روستا در دوره‌های قبل از اسلام نیز وجود داشته است.
در نگاه اول این روستا شبیه کندوهای زنبور عسل است و شاید نامگذاری این روستا هم نشأت گرفته از این شباهت باشد. قسمت‌های صخره ای این روستا که کران نامیده می‌شود، بر اثر فعالیت کوه‌های آتشفشانی منطقه در طول هزاران سال تشکیل شده اند. کران‌های ورودی روستا بر اثر باد و باران‌های فراوان دچار فرسایش شده و آسیب دیده اند ولی کران‌های انتهای روستا همچنان سرپا هستند. در ساخت خانه‌های این روستا از هیچ گونه مصالح ساختمانی مثل گچ، آهک، آجر یا خشت استفاده نشده است و فقط سنگهای صخره ای حکاکی شده اند. جالب است بدانید که اکثر این کران‌ها سه یا چهار طبقه ای ساخته شده اند ولی از داخل راه ارتباطی نداشته و مستقل می‌باشند و فقط از طریق راه پله‌هایی که در بدنه کران‌ها تراشیده اند، رفت و آمد می‌کنند.
شاید این طور به نظر برسد که این خانه‌ها مثل غارهای انسان‌های اولیه باشند، درحالی هریک از این خانه‌ها دارای بخش‌های مختلف مثل اتاق نشیمن، آشپزخانه، صندوق خانه و نیز امکاناتی نظیر لوله کشی آب و برق هستند. این کران‌ها که حدود چهل متر ارتفاع دارند، دارای دیوار‌هایی به قطر 2 متر بوده و اغلبِ مردم روستا طبقه همکف را به اصطبل اختصاص داده اند، البته برخی نیز آن را تبدیل به مغازه جهت فروش محصولات خود مثل عسل، لبنیات، خشکبار و صنایع دستی، کرده اند که از بهترین سوغاتی‌های این روستای تاریخی می‌باشند.
دیوار‌های قطور خانه‌ها باعث شده که به صورت طبیعی داخل خانه‌ها در تابستان‌ها خنک و در زمستان‌ها گرم باشد. به غیر از طبقه همکف، سایر طبقات دارای نورگیرها و پنجره‌هایی از چوب و شیشه هستند. نکته جالب دیگر در رابطه با این روستا این است که این روستا دارای مسجد، مدرسه، حمام و آسیاب هم هست و یکی از بزرگ‌ترین کران‌ها را به مسجد روستا تبدیل کرده اند.
این روستا یک منطقه ییلاقی است و دارای آب و هوای بسیار دلپذیر ومطلوب می‌باشد. یکی دیگر از ویژگیهای این روستا، چشمه‌های آب معدنی آن است که برای درمان بیماری‌های کلیوی بسیار مفید است چون درصد سنگینی آب آن بسیار ناچیز است. لازم به ذکر است که جهت رفاه حال گردشگران، هتل صخره ای لاله کندوان که بسیار با شرایط این روستا نیز همگون است، با تسهیلات و امکانات مناسب ساخته و آماده خدمات رسانی به مسافران عزیز می‌باشد.
آسیاب‌خرابه
یکی از مکان‌های دیدنی و گردشگری استان آذربایجان شرقی است که در شهرستان جلفا و در چند کیلومتری مرز ایران با جمهوری آذربایجان واقع شده‌است.
این جاذبه گردشگری، در حدود 27 کیلومتری‌هادی‌شهر و در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان در 5 کیلومتری روستای مینجان آباد، در حاشیه رود ارس قرار گرفته‌است.
آسیاب‌خرابه شامل آبشارهای کوچک و بزرگ است که از بالای کوه به سمت پایین آن سرازیر می‌شود. آب این آبشارها از چشمه‌های متعدد موجود در بالای آسیاب که از کوه کیامکی سرچشمه می‌گیرد، تأمین می‌گردد. سطح دیواره‌های آبشار از خزه‌ها و سایر گیاهان آبزی پوشیده شده‌است به طوری که منظره‌ای زیبا به وجود آمده‌است. در اطراف چشمه‌ای که در آسیاب خرابه قرار دارد، درختان انجیر بسیار زیبایی روییده‌است که چشم‌اندازی دلپذیر به وجود آورده‌اند و در سمت راست دره آبشارهای فراوانی به وجود آمده‌است.
قوری گول
دریاچه و آب راکد قوری گول درکنار جاده تبریز – بستان آباد در فاصله 45 کیلومتری شرق تبریز در میان ارتفاعات شرقی گردنه " شبلی " واقع شده است . این مکان به اشکال مختلف نامیده می‌شود ؛ مردم محل ، این مکان را " قوری گول " به معنی استخر خشک می‌نامند ، اما برخی دیگر آن را " دوری گول " به معنی استخر آب زلال و برخی " قویی گول " به معنی استخر گودال ژرف و عمیق نامیده اند .
درازا و پهنای این دریاچه چهار کیلومتر در چهار کیلومتر و مساحت آن 16 کیلومتر مربع است و حداکثر عمق آن به 13 متر می‌رسد .
بندرشرفخانه
یکی از بنادر دریاچه ارومیه‌است. این بندر از توابع شهرستان شبستر استان آذربایجان شرقی است و فاصله آن از شهرستان شبستر 20 کیلومتر و از شهر تبربز حدود 90 کیلومتر است. این بندر در مسیر قطار تبریز-دیزج خلیل-بندر شرفخانه-سلماس قرار دارد.
این بندر دارای آب و هوای معتدل و باغ‌ها سرسبز میوه‌است.
از آثار تاریخی این بندر می‌توان به اسکله تال اشاره کرد. این اسکله با قدمت یکصد سال اکنون در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
موزه قاجار
موزه قاجار یکی از موزه‌های شهر تبریز است. این موزه در محل خانه امیرنظام گروسی و در محله ششگلان قرار گرفته‌است. موزه قاجار در سال 1385 خورشیدی پس از مرمت و بازسازی، به‌طور رسمی راه‌اندازی شد.
خانه امیرنظام گروسی که در دوره ناصرالدین شاه و در زمان پیشکاری امیر نظام گروسی و توسط وی ساخته شده‌است در سال 1370 توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شد با شماره 1749 در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردید. پس از مرمت و بازسازی بنا با حفظ ویژگیهای معماری و شاخص‌های سنتی بنا به عنوان موزه قاجار مورد استفاده قرار گرفت. این موزه در نزدیکی مقبره الشعرا تبریز که مدفن بیش از 400 شاعر نامی از جمله شهریار، قطران، اسدی طوسی، فاریابی و ثقةالاسلام است قرار دارد.
بازار تبریز
بازار تبریز از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بازارهای سرپوشیده در سطح جهان به‌شمار می‌رود که در شهر تبریز در ایران واقع شده‌است. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان است. بازار تبریز در مردادماه سال 1389 خورشیدی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار از بازارچه‌ها دالان‌ها، تیمچه‌ها سراها و کاروانسراهای متعددی
تشکیل یافته است.
پیش‌تر به جهت قرارگرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جاده ابریشم و گذر روزانه هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق
بسیار خوبی برخوردار بوده است.
باغلارباغی
پارک سیاحتی، تفریحیِ باغلارباغی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال‌های ابتدایی دهه هفتاد خورشیدی، در شهر تبریز احداث گردیده‌است، یکی از 3 پارک مهم این شهر است (ائل‌گلی، باغلارباغی و باغ گلستان).
در‌های ورودی این پارک، همه‌روزه در ساعت 16 باز می‌شود و در ساعت 24 بسته می‌شود و عده زیادی از مردم در این 8 ساعت، از این پارک استفاده می‌کنند.
پارک باغلارباغی در مجاورت بلوار استاد شهریار و در ضلع شمالی ورودی کوی ولی‌عصر و جنب «پارک ولی‌عصر» واقع شده‌است.
پل خداآفرین
یکی از آثار تاریخی استان آذربایجان شرقی که در شهرستان خداآفرین واقع شده‌است. این پل از دو پل مستقل تشکیل شده‌است که قسمت‌هایی از یکی از این پل‌ها شکسته و نیمی از آن باقی‌مانده‌است؛ ولی پل دیگر کاملاً سالم می‌باشد. پل خداآفرین در نزدیکی سد خداآفرین و در چند کیلومتری روستای ساری‌جالو از توابع بخش منجوان قرار گرفته‌است.
عمارت ایل گلی
شاه گلی ( استخر شاه ) سابق و ایل گلی ( استخر مردم ) فعلی از گردشگاه‌های زیبا و دلکش تبریز و ایران است که در جنوب شرقی تبریز، بر دامنه تپه ای واقع شده است .
ایل گلی، استخری بزرگ است که مساحت آن 54675 متر مربع می‌باشد. در جنوب آن تپه ای است که آن را از بالا تا پایین همسطح استخر پله بندی کرده و نهر آبی از آن به طرف پایین روان است. از سمت جنوبی و از وسط استخر خیابانی کشیده شده که استخر را به صورت شبه جزیره ای درآورده است و در مرکز استخر، عمارت باشکوه دو طبقه ای ساخته شده است. در پیرامون استخر از روزگاران قدیم، درختان کهنسالی سر به هم آورده که انعکاس عکس آنها در آب، به زیبایی آن محوطه می‌افزاید. تمام تپه‌های جنوبی استخر به شکل بسیار زیبایی چمنکاری و گلکاری شده در روزهای گرم تابستان استراحتگاه مردم تبریز و مسافران سایر شهرها می‌باشد. نادر میرزای قاجار می‌نویسد:
« این آبگیر در اوایل حکومت قاجار، ملک یک سلسله از مساوات تبریز و انباشته از خاک و ریگ بود. قهرمان میرزا پسر هشتم عباس میرزا نایب السلطنه که در آن هنگام حکمران آذربایجان بود. آن ملک را در مقابل سالی سی و پنج خروار غله بخرید. سپس در آبادی و عمران آن همت گماشت».و از اعتمادالسلطنه نقل است که : «عمارت دریاچه عبارت از کلاه فرنگی دو طبقه بسیار آبادی است و بزرگی این دریاچه به درجه‌ای است که به قدر دو آسیا سنگ آب در آن وارد می‌شود ولی مدت شش ماه از آب پر می‌گردد.»
صنایع دستی آذربایجان شرقی
آذربایجان شرقی با برخورداری از انواع گوناگون صنایع دستی و سوغات جزو استان‌های پرجاذبه به لحاظ سوغاتی به حساب می‌آید.سوغات استان آذربایجان‌شرقی به دو دسته خوراکی‌ها و صنایع دستی تقسیم می‌شود:در بخش صنایع دستی می‌توان به گلیم و قالی‌های دستباف و تابلوفرش‌های نفیس و بی‌نظیر اساتید تبریزی اشاره کرد.
پارچه بافی
بافتن پارچه با دست ، خصوصاً پارچه‌های ابریشمی و زری از قدیم در ایران و همچنین آذربایجان شرقی معمول و متداول بوده است. چنانکه در دوره صفویه که به عصر طلا یی و درخشان بافندگی شهرت دارد، پارچه‌هایی از حریر ساده ، ابریشم زربفت و مخمل ابریشمی بافته شده، که نمونه‌هایی از آنها در موزه آستان قدس رضوی و موزه هنرهای
تزیینی اصفهان موجود است.
نقره سازی
صنعت نقره سازی از دیر باز در تبریز رواج داشته است. تا 20 سال پیش حدود 25 کارگاه نقره سازی با 100 نفر هنرمند نقره کار در تبریز فعالیت داشتند. اما امروزه این هنر بی نظیر دستی در حال نابودی است و صاحبان این هنر به مشاغل دیگری روی آورده اند.
سفالگری و سرامیک سازی
محصولات سرامیک استان در چند کارگاه در شهر زنوز و تبریز تولید می شود. استادکاران سرامیک زنوز از نوع خاک مرغوب ( کائولن یا خاک چینی) استفاده می کنند. علاوه بر کارگاه‌های سرامیک سازی زنوز، در کوزه کنان شبستر هم صنعت سفالگری دارای سابقه ای بس طولانی است و تولیدات سفال آن در سراسر آذربایجان توزیع می شود. اخیراً کارگاه آموزش سفالگری در مرکز هنرهای سنتی میراث فرهنگی آذربایجان شرقی به آموزش علمی و هنری این صنعت پرداخته و هنرجویان بسیاری را آموزش داده است.
سوزن دوزی
سوزن دوزی در بخش ممقان در 50 کیلومتری غرب تبریز از دیرباز رواج داشته است. در سال‌های اخیر با توجه به درآمد اندکی که از این صنعت عاید هنرمند سوزن دوز می شد، به تدریج علاقه به این هنر کاهش یافت ؛ ولی با تلاش سازمان صنایع دستی، صنعت سوزن دوزی دوباره رونق یافته است. به جای ماده اولیه سوزن دوزی که در گذشته ابریشم طبیعی بود، امروزه از ابریشم مصنوعی استفاده می شود.
سبد بافی
در شهر تبریز، بافت سبد برای حمل نان و میوه رواج دارد. برای بافتن سبد از تـَرکـِه ( چوب انعطاف پذیر درخت ) درختان قره آغاج، سنجد، به، آلبالو و بید استفاده می شود. در شهر مراغه و روستاهای اطراف آن نیز سبدهای بسیار ظریفی از چوب موسون می بافند. در مرند و روستاهای بُناب و بهرام و کشکسرای ، از ساقه گندم برای ساخت سبد استفاده می شود.
ساز سنتی
قارمان از سازهای بادی کلاویه ای است که از صدها سال پیش در کشور روسیه ساخته می‌شود و از حدود 10 سال قبل نیز، ساخت آن در ایران متداول شده است.
در ساخت اتاق (بدنه) قارمان عمدتاً از چوب افرا، چوب کاج و… استفاده می‌شود. برای زیبایی ظاهر آن اشکال زیبایی از جنس صدف و به صورت معرق با پوشش پلی استر ایجاد می‌شود.
نگارگری
نگارگری، نقاشی سنتی با پیشینه ای کهن است که حالت روایی دارد و از دیدگاه عرفانی و فلسفی و بیان وقایع تاریخی بهره می‌برد. ترسیم جزئیات و حقیقت نهایی از ویژگیهای هنر نگارگری می‌باشد.دانش و هنر تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در گذشته فقط در انحصار چند کشور بوده اما خوشبختانه در سالیان اخیر هنرمندان ایرانی، به خوبی گام در عرصه این هنر نهاده و آثار زیبا و ارزشمندی را خلق نموده اند.
غذاهای سنتی استان آذربایجان شرقی
برای معرفی غذاهای سنتی استان آذربایجان شرقی، می‌توان به غذاهای ناب و دلپذیر از جمله خورشت هویج، دلمه‌ی کلم‌پیچ، سوغان سوی اهر، شوربای تره، شیرپلوی تبریز، قورماشورباسی، قویماق، کوفته تبریزی، کوکوی لوبیاسبز و لوبیاپلوی تبریز اشاره کرد.
کوفته تبریزی
امروزه شاهد حضور غذاهای جدید و غیر ایرانی، در بسیاری از رستوران‌ها، اغذیه فروشی‌ها و خانه‌های کشور هستیم که برخی از آنها به دلیل زمان طبخ سریع و مواد اولیه مدرن همچون سوسیس و کالباس، جای بسیاری از غذاهای بومی و سنتی را پر کرده‌اند. امری که متاسفانه به مرور زمان و با استفاده مداوم از آنها، باعث ایجاد مشکلات بیشمار جسمی، تغذیه و سلامتی خواهد شد. این مساله به حدی جدی و حائز اهمیت است که نگرانی بسیاری از پزشکان و کارشناسان تغذیه و سلامتی را برانگیخته است.
اما در کنار این غذاهای غیر مغذی و غیر بومی، هنوز هم می‌توان خوراک‌های محلی و اصیل ایرانی را مشاهده کرد که با وجود گذشت زمانی طولانی از پیشینه اولیه آن، همچنان به عنوان غذایی ثابت و دوست‌داشتنی توسط خانواده‌های ایرانی تهیه و میل می‌شود.
کوفته تبریزی یکی از غذاهای بومی و سنتی استان آذربایجان شرقی، شهرستان تبریز است که به دلیل طعم، عطر و خواص غذایی آن، نه تنها در این خطه از ایران، بلکه در سراسر کشور از طرفداران بسیاری برخوردار بوده و در سطح وسیعی تهیه و طبخ می‌شود. آشپزها و بانوان کدبانوی استان آذربایجان شرقی، با استفاده از موادی همچون گوشت چرخ‌کرده، برنج، لپه، تخم‌مرغ، پیاز، سبزی معطر (گشنیز، ترخون، جعفری، نعناع، شوید)، رب گوجه‌فرنگی، روغن، نمک، فلفل، زردچوبه و گردو این غذای لذیذ و فوق‌العاده را تهیه و طبخ می‌کنند. سرو کوفته تبریزی همراه نان تازه سنگک، سبزی‌خوردن، ماست و برخی از چاشنی‌های بومی طعمی ماندگار را به ارمغان خواهد
آورد.
نظر شما