صاحب‌خبر -

 

 

صبح سوم آذرماه 1392، محمدجواد ظریف و وزرای خارجه کشورهای 1+5 توافق هسته‌ای ژنو را امضا کردند؛ توافقی که حامیان دولت روحانی در داخل ایران، آن را توافق قرن خواندند و به جشن و پای‌کوبی پرداختند. از همان ساعات اولیه امضای این توافق، مسئولان و حامیان دولت یازدهم در حالی که مارش پیروزی سر می‌دادند، از دو ثمره تاریخی امضای ظریف سخن می‌گفتند: پذیرش حق غنی‌سازی اورانیوم در ایران و توافق قدرت‌های بزرگ جهان برای لغو تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان؛ یعنی تحقق هر دو خواسته اصلی کشورمان از بیش از 10 سال مذاکرات هسته‌ای با آمریکا و متحدانش. روحانی بلافاصله پیامی خطاب به مقام معظم رهبری صادر کرد و همین دو موضوع را به عنوان دستاوردهای اصلی توافق ژنو ذکر کرد. او ساعتی بعد هم کنفرانس خبری ترتیب داد و از شکسته شدن تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان و پذیرش حق هسته‌ای ایران از سوی آمریکا خبر داد و آن را نتیجه 100 روز دیپلماسی مقتدرانه دولت خویش جلوه داد.

روحانی در همان کنفرانس خبری با بیان این که از این پس تحریم‌ها برداشته خواهد شد، فعالان اقتصادی کشور را مخاطب قرار داد و به آن‌ها گفت که دولت یازدهم، مانع تحریم‌ها را برداشت و اینک وقت شما است که مشکلات اقتصادی کشور را رفع کنید.

از صبحگاه سوم آذرماه 1392 تا هفته‌ها و حتی ماه‌ها بعد از آن، حامیان دولت یازدهم خصوصاً نشریات زنجیره‌ای و طیف‌های تجدیدنظرطلب، توپخانه پر سر و صدایی به راه انداختند که با امضای توافق ژنو و رفع تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، حل مشکلات اقتصادی کشور آغاز شده و دوران رونق اقتصاد و رفاه معیشتی مردم در راه است. این طیف‌ها از صف کشیدن شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در بازار ایران خبر می‌دادند و در حباب بازار سرمایه کشور می‌دمیدند؛ آن‌ها به گونه‌ای شرایط آینده اقتصادی کشور را جلوه می‌دادند که گویی اگر کسی از سرمایه‌گذاری در بازارهایی چون بورس غفلت کند، از سوددهی بالای آن محروم مانده، چرا که با توافق ژنو شرایط رونق عظیم برای شرکت‌های بورسی فراهم شده است. چهره‌های حامی دولت یازدهم از تکنوکرات‌ها، لیبرال‌ها، سرمایه‌دارها، تجدیدنظرطلبان و حامیان فتنه گرفته تا آنان که فراکسیون رهروان را در مجلس نهم هدایت می‌کنند، همگی دست به قلم برده و در توصیف غیرقابل وصف توافق ژنو، یادداشت می‌نوشتند و نشریات زنجیره‌ای نیز هر روز با ده‌ها مطلب در مدح ظریف و روحانی و کری و اشتون و توافق ژنو و البته تمسخر و ذم منتقدان این توافق، روی دکه‌ها می‌آمدند و چشم مردمان را می‌نواختند. شبکه‌های مختلف تلویزیونی نیز دربست در اختیار مسئولان دولتی و حامیان آن‌ها بود تا در بهترین اوقات شبانه‌روز به شرح چگونگی حصول فتح‌الفتوح ژنو بپردازند و توضیح دهند که چگونه قدرت‌های بزرگ در برابر مذاکرات قدرتمندانه ظریف، سر تعظیم فرود آوردند و هم حق غنی‌سازی ایران را پذیرفتند و هم قبول کردند تمامی تحریم‌ها را لغو کنند. روزها می‌گذشت؛ هفته‌ها می‌آمد و می‌رفت؛ ماه‌ها به سر می‌آمد؛ و این حرف‌ها و وعده‌ها ادامه می‌یافت؛ اما روز به روز از حرارت آن کاسته می‌شد. به تدریج نه خبری از بازگشت شرکت‌های خارجی شد و نه تحریمی لغو شد و نه رونقی به اقتصاد ایران بازگشت و نه سفره مردم از توافق ژنو، خیری دید؛ و اینک یک سال از آن روزها گذشته است و دیگر چهره‌ای حاضر نیست در مدح این توافق، برای نشریات زنجیره‌ای یادداشت بنویسد، دیگر کسی آن را فتح‌الفتوح و توافق قرن نمی‌نامد، دیگر کسی ادعای شکسته شدن تحریم‌ها را ندارد، اما همچنان منتقدان توافق ژنو تخریب می‌شوند شاید به این گناه که از همان اول، این روزها را می‌دیدند و به خوش‌بینی افراطی به وعده‌های غربی‌ها هشدار می‌دادند. طیف‌هایی که سال گذشته با خوش‌بینی به آمریکا فریاد پیروزی سرمی‌دادند، این روزها در نشریات خود واقع‌بینانه‌تر به ماجرا نگاه می‌کنند. اگر نشریات زنجیره‌ای سال گذشته ویژه‌نامه‌های مفصل در مدح توافق ژنو و تبعات آن برای اقتصاد ایران، منتشر می‌کردند، این روزها گزارش‌هایی درباره بی‌تأثیری این توافق بر اقتصاد کشور منتشر می‌کنند.

 

  اعتراف پس از یک سال

ادامه مطلب را به گزارش ویژه‌ای که هفته گذشته یکی از نشریات تندروی حامی دولت درباره بی‌خاصیتی توافق ژنو منتشر کرد، اختصاص می‌دهیم چرا که همین مطلب اعتراف‌گونه کفایت می‌کند. در گزارش این نشریه، دیدگاه‌های فعالان اقتصادی حامی دولت، ذکر شده است. جالب آن که همین نشریه سال گذشته پس از توافق ژنو مدعی شده بود 30 تا 40 میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران آزاد خواهد شد تا به نوعی رکورد ذوق‌زدگی را در میان حامیان دولت روحانی به خود اختصاص دهد.

بخش‌هایی از گزارش ویژه این نشریه حامی دولت در هفته گذشته:

 تیم دیپلماسی روحانی در همان ماه‌های اول کار موفق شد به یک توافق موقت با اعضای گروه 1+5 دست یابد؛ توافقی که با حذف تدریجی تحریم‌ها و بازگشت بخشی از دارایی‌های بلوکه‌شده می‌توانست اقتصاد کشور را متحول کند اما اکنون بعد از ماه‌ها هنوز در کش و قوس مذاکره با غربی‌ها هستیم...

 به یاد داریم که روحانی در یکی از دیدارهای دیپلماتیک خود با رئیس مجلس کره‌جنوبی که سال گذشته برگزار شد از طلوع اقتصاد کشور سخن گفت. اگرچه این حرف موج امیدواری فعالان اقتصادی را بیشتر کرد اما اکنون و بعد از گذشت ماه‌ها باید پرسید که آیا اقتصاد کشور در عمل طلوع کرد یا خیر؟...

 ارزیابی عملکرد بخش اقتصادی کشور در یک سال گذشته- بعد از توافق موقت ژنو- را هدف قرار داده و دیدیم که تغییرات چندانی در این حوزه روی نداده است. اغلب فعالان در بخش‌های مختلف اقتصادی دستاوردهای ژنو را ناکافی و غیر تأثیرگذار دانسته‌اند...

 دولت یازدهم و در رأس آن شخص رییس‌جمهور تاکنون از ژنو به‌عنوان یک فرصت‌سازی در بخش‌های اقتصادی کشور یادکرده و تأکید داشته است که حتی در صورت عدم توافق به نقطه اولیه بازنمی‌گردیم. به نظر می‌رسد که سیاستمداران و فعالان اقتصادی کشور در میزان اثرگذاری ژنو در رشد و توسعه اقتصاد اختلاف نظر عمیقی دارند.

 اگرچه دولت جدید تمرکز خود را بر پیشبرد مذاکرات هسته‌ای گذاشته است تا از این طریق در بخش‌های دیگری همچون اقتصاد نیز گشایشی حاصل شود اما تاکنون به نتیجه خوبی نرسیده‌ایم.

 درست است که با لغو تحریم ما می‌توانیم از شرکت‌هایی مثل رنو یا پژو خرید کنیم اما این اتفاق در عمل نمی‌افتد زیرا LC گشایش نمی‌شود و مشکلات ما در انتقال پول کمافی‌السابق ادامه دارد به همین خاطر است که لغو بخشی از تحریم تنها ظاهر قضیه است و گرهی از کار ما باز نکرده است.

 لازمه اثربخشی لغو تحریم این بود که مشکلات ما در مبادلات مالی حل شود. این موضوع اصلی و کلی است که تمام صنایع را در برمی‌گیرد. هیچ‌کس و در هیچ صنعتی نمی‌تواند از اروپا جنس بخرد مگر از طریق دور زدن و دست به دست کردن پول به واسطه صراف‌ها که پیش از این نیز انجام می‌شد.

 بالا رفتن قیمت تمام شده در واردات و پایین آمدن قیمت فروش در صادرات از جمله اصلی‌ترین مشکلات است که هم‌اکنون نیز بدون هیچ تغییری به قوت خود باقی است.

 یکی دیگر از مشکلاتی که تحریم‌ها به بار آورده موضوع نقل و انتقالات مالی است. ما پس از تحریم این کار را از طریق واسطه‌ها انجام داده‌ایم. دلالان برای این کار کارمزدهای بالا می‌گیرند و هزینه دیگری بر بنگاه‌های اقتصادی تحمیل می‌شود. این مشکل و هزینه نیز مرتفع نشده است.

 نکته قابل توجه دیگر این است که اسناد گواهی مبدأ وقتی که مشخص می‌شد کالا متعلق به ایران است هیچ کشتیرانی کالای ما را حمل نمی‌کرد و ما با مشکل عمده‌ای مواجه بودیم و این مسئله نیز همچنان وجود دارد.

 مراودات ما هنوز آزاد نیست و نمی‌توان به سادگی از آلمان یا... یک کالا وارد کرد. برای این کار باید جنس را به ترکیه یا دوبی بیاوریم در آنجا هزینه بارگیری، انبارداری، ترخیص و... بپردازیم و مجدداً جنس را به کشور وارد کنیم. برای پرداخت پول نیز روال شبیه به همین وجود دارد و متأسفانه هنوز تغییری در این روند پدید نیامده است.

 

 حقانیت بزدل‌ها و جهنمی‌ها

طی یک سال گذشته، دلسوزان نظام و اصولگرایان نسبت به خوش‌بینی غیرمنطقی دولت روحانی و حامیانش نسبت به توافق ژنو بارها هشدار دادند؛ اما پاسخ دولتی‌ها توهین‌هایی چون حواله به جهنم و بی‌سواد و بزدل و ... بود. با این حال، به تدریج خود دولتی‌ها و حامیان آن‌ها نیز فهمیدند که توافق ژنو نه تنها تأثیری بر اقتصاد کشور نگذاشته، بلکه در برخی بخش‌ها با تشدید تحریم‌ها، اوضاع بدتر هم شد. البته مسئولان ارشد دولت تا حد ممکن تلاش کرده‌اند به خلف وعده‌های غربی‌ها و افزایش تحریم‌ها پس از توافق ژنو، اشاره نکنند و با استناد به آمارها و ادعاهای عجیبی چون خروج از رکود در فصل بهار امسال، تلاش کرده‌اند همچنان ظاهر توافق ژنو را بزک‌کرده حفظ نمایند. با این حال، دیگر عامه مردم هم به این حقیقت رسیده‌اند که نه از توافق ژنو، بلکه از ده‌ها توافق مشابه آن نیز ثمری به سفره معاش آن‌ها نمی‌رسد، چون ذات مشکلات اقتصادی ایران، داخلی است و نه خارجی. این همان نقطه عطف دقیقی است که مقام معظم رهبری از سال‌ها پیش روی آن دست گذاشتند و دولت‌ها را به حرکت به سمت اقتصاد مقاومتی فراخواندند.

 

  اقتصاد مقاومتی، فدای خوش‌بینی بی‌حاصل به توافق ژنو

اگر دولت یازدهم طی یک سال اخیر در عرصه اقتصاد دست روی دست نمی‌گذاشت و منتظر آزادسازی دلارهای بلوکه‌شده از جانب آمریکا نمی‌شد و مجدانه برای اجرای اقتصاد مقاومتی آستین همت بالا می‌زد، مطمئناً تاکنون تورم بر مبنای جیب مردم کاهش یافته بود، رونق اقتصادی نیز در واقع اقتصاد کشور متجلی شده بود، چند صد هزار نفر به طور حقیقی شاغل شده بودند و نیازی به آمارسازی برای موجه جلوه دادن اثرات اقتصادی توافق ژنو نبود. متأسفانه فرصت‌سوزی یک ساله دولت در عرصه اقتصاد، سبب شد توهم توافق ژنو عملاً آثار منفی بر اقتصاد ایران بگذارد و یک سال اقتصاد کشور را عقب ببرد.

 

بازخوانی مواضع یکسال اخیر رهبر انقلاب مبنی بر عدم خوش بینی به آمریکا

آنچه امام خامنه ای در خشت خام می دید

 

9دی- پس از گذشت یکسال از توافق ژنو آنچه اکنون بیش از هر چیز نمود دارد تحقق پیش بینی های حکیمانه رهبر معظم انقلاب از نتایج خوش بینی به آمریکا و مذاکره با غرب است. با توجه به روشن شدن واقعیت ها و نتایج توافق ضعیف ژنو مناسب است مسئولین سیاست خارجی یک بار دیگر سخنان رهبری درباره این مذاکرات طی یکسال اخیر را مطالعه کنند تا لزوم تبعیت از رهنمودهای ایشان در سیاست های کلان خارجی کشور بیش از پیش برایشان روشن گردد.

 

  بارها گفته ام هسته ای بهانه است

 اگر در زمینه‌ی هسته‌ای هم به توافق برسیم، معنای آن این نیست که همه‌ی تحریمها برداشته خواهد شد؛ هنوز چیزهای دیگری هم هست؛ این همان حرفی است که ما همیشه میگفتیم. من بارها در همین جلسه و جلسات گوناگون دیگر عرض کرده‌ام که [موضوع] هسته‌ای بهانه است؛ مسئله‌ی هسته‌ای هم نباشد، یک بهانه‌ی دیگری می‌آورند: مسئله‌ی حقوق بشر هست، مسئله‌ی حقوق زنان هست، مسائل گوناگون فراوان را میسازند؛ جعل کردن و بهانه‌گیری که خیلی مایه‌ای نمیخواهد، دستگاه تبلیغاتی و امپراتوری تبلیغاتی هم که در اختیار آنها است.

بیانات در دیدار مسئولان نظام/ 16/04/93

دشمنىِ دشمنان ما به‌خاطر این است که نظام جمهورى اسلامى در مقابل نظام سلطه ایستاده است؛ در مقابل عادت بدِ تقسیم دنیا به سلطه‌گر و سلطه‌پذیر ایستاده است؛ بقیه‌ى چیزها بهانه است. امروز بهانه، مسئله‌ى هسته‌اى است؛ یک روز بهانه، حقوق بشر است؛ یک روز بهانه، یک چیز دیگر است. آنها میخواهند نظام جمهورى اسلامى را از ایستادگى در مقابل قلدرها و گردن‌کلفت‌ها و باج‌بگیرها و زورگویان عالم منصرف کنند؛ البته این اتفاق نخواهد افتاد.

بیانات در دانشگاه افسرى و تربیت پاسداری امام حسین علیه‌السلام/ 31/02/93

 

  تجربه می شود ولی خوش بین نیستم

بنده هم اوّلِ امسال در مشهد مقدّس در سخنرانی گفتم [که‌] مذاکره در موضوعات خاص اشکالی ندارد؛ منتها گفتم من اعتماد ندارم، خوشبین نیستم به مذاکره، لکن میخواهند مذاکره کنند، بکنند؛ ما هم به اذن‌الله ضرری نمیکنیم.

 یک تجربه‌ای در اختیار ملّت ایران است - که حالا من مختصراً عرض خواهم کرد - این تجربه ظرفیّت فکری ملّت ما را بالا خواهد برد؛ مثل تجربه‌ای که در سال 82 و 83 در زمینه‌ی تعلیق غنی سازی انجام گرفت، که آن‌وقت تعلیق غنی سازی را در مذاکرات با همین اروپاییها، جمهوری اسلامی برای یک مدّتی پذیرفت. خب ما دو سال عقب افتادیم، لکن به نفع ما تمام شد. چرا؟ چون فهمیدیم که با تعلیق غنی سازی، امید همکاری از طرف شرکای غربی مطلقاً وجود ندارد. اگر ما آن تعلیق اختیاری را - که البتّه به‌نحوی تحمیل شده بود، لکن ما قبول کردیم، مسئولین ما قبول کردند - آن روز قبول نکرده بودیم، ممکن بود کسانی بگویند خب یک ذرّه شما عقب‌نشینی میکردید، همه‌ی مشکلات حل میشد، پرونده‌ی هسته‌ای ایران عادی میشد. آن تعلیق غنی سازی این فایده را برای ما داشت که معلوم شد با عقب‌نشینی، با تعلیق غنی سازی، با عقب افتادن کار، با تعطیل کردن بسیاری از کارها مشکل حل نمی شود؛ طرف مقابل دنبال مطلب دیگری است؛ این را ما فهمیدیم، لذا بعد از آن شروع کردیم غنی سازی را آغاز کردن. امروز وضعیّت جمهوری اسلامی با سال 82، زمین تا آسمان فرق کرده؛ آن روز ما چانه میزدیم سرِ دو، سه سانتریفیوژ، [در حالی که‌] امروز چندین هزار سانتریفیوژ مشغول کارند. جوانهای ما، دانشمندان ما، محقّقین ما، مسئولین ما همّت کردند، کارها را پیش بردند.

بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان/ 12/08/93

 

  ملت بیدار باشد تا تبلیغات چی های داخلی دشمن فریبش ندهند

بنابراین از مذاکراتی هم که امروز در جریان است، ما ضرری نخواهیم کرد. البتّه بنده همچنان که گفتم خوشبین نیستم؛ من فکر نمیکنم [از] این مذاکرات آن نتیجه‌ای را که ملّت ایران انتظار دارد، به‌دست بیاید، لکن تجربه‌ای است و پشتوانه‌ی تجربی ملّت ایران را افزایش خواهد داد و تقویت خواهد کرد؛ ایرادی ندارد امّا لازم است ملّت بیدار باشد. ما از مسئولین خودمان که دارند در جبهه‌ی دیپلماسی فعّالیّت میکنند، کار می کنند، قرص و محکم حمایت میکنیم، امّا ملّت باید بیدار باشد، بداند چه اتّفاقی دارد میافتد [تا] بعضی از تبلیغاتچیهای مواجب‌بگیر دشمن و بعضی از تبلیغاتچیهای بی مزدومواجب - از روی ساده‌لوحی - نتوانند افکار عمومی را گمراه کنند.

بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان/ 12/08/93

 

  کوتاه آمدن در مقابل غرب هیچ مشکل اقتصادی را حل نخواهد کرد

 یکی از ترفندها و خلاف‌گوییها این است که این‌جور القا کنند به افکار عمومی مردم که اگر ما در قضیّه‌ی هسته‌ای، تسلیم طرف مقابل شدیم، همه‌ی مشکلات اقتصادی و معیشتی و غیره حل خواهد شد؛ این را دارند تبلیغ میکنند. البتّه تبلیغاتچیهای خارجی با شیوه‌های کاملاً ماهرانه‌ی تبلیغاتی خط میدهند، در داخل هم بعضی از روی ساده‌لوحی و بدون اینکه نیّت سوئی داشته باشند، بعضی هم واقعاً از روی غرض همین را دارند تبلیغ میکنند که اگر ما در این قضیّه کوتاه آمدیم و تسلیم شدیم در مقابلِ طرف مقابل، همه‌ی مشکلات اقتصادی و مانند اینها حل خواهد شد؛ این خطا است. چرا خطا است؟ چند علّت دارد. من مایلم شما جوانهای عزیزمان - هم شما که در این جلسه تشریف دارید، هم قشر جوان فرهمند ما، قشر جوان آگاه ما، جوان پرانگیزه‌ی ما، دانشجویان ما، دانش‌آموزان ما در سرتاسر کشور که من یکوقت گفتم شماها افسران جنگ نرمید - فکر کنید روی این مسائل.

بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان/ 12/08/93

 

 مسئله، هسته ای نیست آنها با موجودیت ما مخالفند

 یک مسئله این است که دشمنی آمریکا با ملّت ایران و با جمهوری اسلامی اصلاً حول محور هسته‌ای نیست؛ این خطا است اگر خیال کنیم که دعوای آمریکا با ما سرِ قضیّه‌ی هسته‌ای است؛ نه، قضیّه‌ی هسته‌ای بهانه است؛ قبل از اینکه مسئله‌ی هسته‌ای مطرح باشد، همین دشمنیها، همین مخالفتها از اوّل انقلاب بود؛ اگر یک روزی هم مسئله‌ی هسته‌ای حل شد - فرض کنید جمهوری اسلامی عقب‌نشینی کرد؛ همان‌که آنها میخواهند - خیال نکنید مسئله تمام خواهد شد؛ نه، ده بهانه‌ی دیگر را به‌تدریج پیش میکشند: چرا شما موشک دارید؟ چرا هواپیمای بدون سرنشین دارید؟ چرا با رژیم صهیونیستی بدید؟ چرا رژیم صهیونیستی را به رسمیّت نمیشناسید؟ چرا از مقاومت در منطقه‌ی به قول خودشان خاورمیانه حمایت میکنید؟ و چرا؟ و چرا؟ و چرا؟ مسئله این نیست که اینها سرِ قضیّه‌ی هسته‌ای با جمهوری اسلامی اختلاف پیدا کرده باشند؛ نه، تحریم آمریکا از اوّل انقلاب شروع شد، روزبه‌روز هم بیشتر شده است، تا امروز که خب به نقطه‌ی بالایی رسیده. دشمنیهای دیگر [هم ]کردند: اینها هواپیمای جمهوری اسلامی ر ا سرنگون کردند، 290 انسان مسافر را کشتند؛ اینها اوایل انقلاب هنوز مردم از هیجان انقلاب بیرون نیامده، کودتای پایگاه شهید نوژه را به راه انداختند، علیه انقلاب کودتا کردند؛ اینها از ضدّانقلابها در هر نقطه‌ای از کشور که بودند حمایت کردند؛ به ضدّانقلاب سلاح دادند و مانند اینها؛ همان کاری که بعدها در بعضی کشورهای دیگر کردند، در اینجا[هم‌] این کارها را کردند. مسئله مسئله‌ی هسته‌ای نیست؛ باید همه به این توجّه داشته باشند. این نیست که ما خیال کنیم دشمنی آمریکا با جمهوری اسلامی ایران به‌خاطر مسئله‌ی هسته‌ای است؛ نه، مسئله مسئله‌ی دیگری است؛ [مسئله این است که‌] ملّت ایران به خواسته‌های آمریکا نه گفت، ملّت ایران گفت آمریکا علیه ما هیچ غلطی نمیتواند بکند. اینها با موجودیّت جمهوری اسلامی مخالفند، با نفوذ و اقتدار جمهوری اسلامی مخالفند. همین اواخر یکی از سیاستمداران و از عناصر فکری آمریکا گفت - و گفته‌ی او پخش شد، این مسئله‌ی پنهانی هم نیست - که ایران چه اتمی باشد، چه اتمی نباشد، خطرناک است. این شخص صریحاً گفت نفوذ و اقتدار ایران - به قول خودشان هژمونی ایران - در منطقه خطرناک است؛ ایرانی که امروز از اعتبار برخوردار است، از احترام برخوردار است، از اقتدار برخوردار است. آنها با این دشمنند، با این مخالفند. آن روزی اینها راضی میشوند که ایران یک ملّت ضعیف، کنارمانده، منزوی، بیاعتبار و بیاحترام باشد؛ مسئله مسئله‌ی هسته‌ای نیست.

بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان/ 12/08/93

 

  راه حل مشکلات نگاه به درون است

مطلب دیگر این است که ما برای مسائل اقتصادی کشور همه‌ی تلاشمان بایستی متمرکز باشد بر روی مسائل داخلی؛ آن پیشرفتی، آن گشایشی ارزش دارد که متّکی باشد به قدرت درونی یک ملّت. یک ملّت اگر به قدرت خود، به تواناییهای خود متّکی بود، دیگر از اخم یک کشور، از تحریم یک کشور متلاطم نمیشود؛ این را باید ما حل کنیم. همه‌ی حرف ما با مسئولین - چه مسئولین گذشته، چه مسئولین امروز - همین است که باید برای گشایش مسائل کشور و مشکلات کشور، از جمله مشکلات اقتصادی، نگاه به درون باشد. ما در کشور ظرفیّتهای زیادی داریم؛ از ظرفیّتهای این ملّت که عبارت است از، هم امکانات انسانی، هم امکانات طبیعی، هم امکانات جغرافیایی و موقعیّت منطقه‌ای باید استفاده کرد. البتّه ما از تحرّک دیپلماسی هم حمایت میکنیم. وقتی میگوییم از درون بایستی کارها اصلاح بشود، معنایش این نیست که چشممان را ببندیم، تحرّک دیپلماسی نداشته باشیم، با دنیا کار نکنیم؛ چرا، تحرّک دیپلماسی، حضور دیپلماسی کار بسیار لازمی است - مسئولینی که این کارها را میکنند، بخشی از کارهایند - لکن تکیه بایست بر روی مسائل داخلی باشد. 

بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان/ 12/08/93

 

  باز هم تکرار می کنم: به دشمنی که لبخند می زند اعتماد نکنید

باز هم تکرار میکنیم: با تلاشی که دولت محترم و مسئولین کشور دارند انجام میدهند، ما موافقیم. یک کاری است، یک تجربه‌ای است، احتمالاً یک اقدام مفیدی است؛ این کار را انجام بدهند، اگر نتیجه گرفتند که چه بهتر، امّا اگر نتیجه نگرفتند، معنایش این باشد که برای حلّ مشکلات کشور بایستی کشور روی پای خودش بایستد. این توصیه‌ی قبلی خودمان را باز هم تکرار میکنیم: به دشمنی که لبخند میزند، اعتماد نکنید؛ این را ما به مسئولینمان، به بچّه‌های خودمان، فرزندان خودمان - اینهایی که در مسئله‌ی دیپلماسی مشغول کار هستند، بچّه‌های مایند، جوانهای خود مایند - [توصیه میکنیم‌]؛ توصیه‌ی ما به اینها این است: مراقب باشید لبخند فریبگرانه شما را دچار اشتباه نکند، دچار خطا نکند؛ ریزه‌کاریهای کار دشمن را ببینید.

بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان/ 12/08/93

 

  از برکات همین مذاکرات آشکار شدن دشمنی آمریکا با ملت ایران بود

امروز هم مقابله با دشمنیهای دشمن و رفع همه این گرفتاریها، با ایستادگی ملّت، با تکیه بر تواناییهای درونی کشور، با اعتماد به خدایی که دلها را اینجور آماده کرده است و به این جهت هدایت کرده است، ممکن است. البتّه وقتی دشمن نگاه کرد، دید یک ملّتی عازم است، ایستاده است، تصمیم دارد کار خودش را پیش ببرد، آن دشمن ناچار به عقب نشینی میشود؛ همین هم هست. این اشتباه آنها را ملّت ایران به هم خواهند زد؛ اینکه خیال می کنند، میگویند ما تحریم کردیم، ایران مجبور شد بیاید پای میز مذاکره، نه، [اینطور نیست]. ما قبلاً هم اعلان کردیم، قبل از این حرفها هم ما گفتیم [که] نظام جمهوری اسلامی درباره موضوعات خاصّی که مصلحت بداند، با این شیطان برای رفع شرّ او و برای حلّ مشکل، مذاکره میکند؛ معنای این آن نیست که این ملّت مستأصل شده است، ابداً.

یکی از برکات همین مذاکرات اخیر این بود که دشمنی آمریکاییها و مسئولین دولت ایالات متّحده آمریکا با ایران و ایرانی، با اسلام و مسلمین آشکار شد، برای همه مدلّل شد، همه این را فهمیدند. میشنوید لحنهای اینها را، حرفهای اینها را؛ آنجایی که اقدام نمیکنند، میگویند نمیتوانیم - راست میگویند، نمیتوانند - و اگر میتوانستیم تاروپود صنعت هسته ای ایران را بکلّی از هم جدا کنیم، می کردیم، امّا نمی توانیم. بله، البتّه نمی توانند. 

بیانات در دیدار مردم قم/ 19/10/92

  شیطان با تهدید و تطمیع دستگاه محاسباتی انسان را دچار اختلال می کند

کار شیطان اغوا کردن است؛ اغوا یعنی چه؟ یعنی ایجاد اختلال در دستگاه محاسبه‌ی شما - شیطان این است دیگر - نقطه‌ی مقابل، کارکرد تقوا است؛ سعی شیطان این است که شما را اغوا کند، یعنی دستگاه عقل را، دستگاه فطرت را، دستگاه سنجش صحیح را که در وجود انسان گذاشته شده است، از کار بیندازد؛ یعنی انسان را دچار خطای در محاسبه کند. کار تقوا نقطه‌ی مقابل است: اِن تَتَّقُوا اللهَ یَجعَل لَکُم فُرقانا، تقوا به شما فرقان، یعنی آگاهی برای جدا کردن حق از باطل را میدهد. در آیه‌ی شریفه‌ی دیگر [میفرماید]: وَ اتَّقُوا اللهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ الله؛ تقوا موجب این است که خدای متعال دریچه‌های دانش را، آگاهی را، دانایی را به روی شما باز کند.

 تأثیر شیطان در دستگاه محاسبه‌ی ما، از راه تهدید و تطمیع است؛ از یک طرف ما را میترساند: آیه‌ی شریفه‌ی قرآن در سوره‌ی مبارکه‌ی آل‌عمران [میفرماید]: اِنَّما ذلِکُمُ الشَّیطنُ یُخَوِّفُ اَولِیآءَهُ فَلا تَخافُوهُم وَ خافُونِ اِن کُنتُم مُؤمِنین. ... یکی از کارهای شیطان ترساندن است: اَلشَّیطنُ یَعِدُکُمُ الفَقر؛ شما را از فقر میترساند - بنابر یک احتمال در معنای این آیه‌ی شریفه - این تهدید بود، از طرف دیگر تطمیع است؛ از سوی دیگر وعده میدهد شیطان، وعده‌های فریبنده؛ اینجا هم آیه‌ی شریفه‌ی قرآن میفرماید: یَعِدُهُم وَ یُمَنّیهِم وَ ما یَعِدُهُمُ الشَّیطنُ اِلّا غُرورا؛ وعده میدهد، آرزوها را در دل آنها بیدار میکند، زنده میکند، یک آینده‌ی رنگی و دروغین و خیالی مثل سراب در مقابل چشم مؤمنینِ‌به‌خود میگذارد؛ وَ ما یَعِدُهُمُ الشَّیطنُ اِلّا غُرُورا؛ امّا فریب است. از یک طرف تهدید، از یک طرف تطمیع؛ مثل رفتاری که امروز آمریکا دارد و قدرتهای استکباری همیشه [دارند]؛ از یک طرف تهدید میکنند، از یک طرف تطمیع میکنند. تطمیع، فقط تطمیع شخصی نیست؛ تطمیع‌های کلّی: «چنین میکنیم، چنان میکنیم»؛ بعد هم نمیکنند، دروغ میگویند؛ کار شیطان این است. همه‌ی این کارهایی که شیطان انجام میدهد - این اغوا، این تهدید و تطمیع - برای این است که دستگاه محاسباتیِ انسان مؤمن را از کار بیندازد تا محاسبه‌ی غلط انجام بدهد؛ وقتی دستگاه محاسباتی از کار افتاد، کار خراب میشود. محاسبه‌ی غلط، یکی از بزرگ‌ترین خطرها است؛ گاهی حیات انسان را تهدید میکند؛ گاهی سرنوشت انسان را تهدید میکند؛ چون توان انسان، نیروی انسان، توانایی‌های انسان، تحت سرپنجه‌ی اراده‌ی او است، و اراده‌ی انسان تحت تأثیر دستگاه محاسباتی او است: اگر دستگاه محاسباتی بد کار کرد، اراده‌ی انسان تصمیمی میگیرد و در جهتی میرود که خطا است؛ آن‌وقت نیروهای انسان، همه‌ی توانایی‌های انسان در این جهتِ خطا به کار می‌افتد؛ این آن چیزی است که باید مراقب آن باشید.

بیانات در دیدار مسئولان نظام/ 16/04/93

 

  یکی از خطاهای محاسباتی فراموشی نصرت الهی است

عرض کردیم، مراقبت در مورد شخصی که مسئولیّت ندارد به یک معنا است، مراقبت در مورد من و شما که حوزه‌ی مسئولیّتی داریم، به یک معنای دیگر است. مراقب باشیم که دستگاه محاسباتی ما به‌وسیله‌ی شیطانهای انس و جن دچار اختلال نشود، مسائل را بد نفهمیم. شیطان که فقط شیطان جنّی نیست؛ ابلیس که فقط نیست؛ جَعَلنا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیطینَ الاِنسِ وَ الجِنِّ یوحی بعضُهُم اِلی‌ بَعضٍ زُخرُفَ القَولِ غُرورًا؛ شیاطین انس و جن به هم کمک هم میکنند. من همین‌جا تأکید کنم: یکی از خطاهای محاسباتی این است که انسان در چهارچوب عوامل محسوس و صرفاً مادّی محدود بماند؛ یعنی عوامل معنوی را، سنّتهای الهی را، سنّتهایی که خدا از آنها خبر داده است، آن چیزهایی را که با چشم دیده نمیشود، ندیده بگیرد؛ این یکی از خطاهای بزرگ محاسباتی است. خداوند فرموده است: اِن تَنصُرُوا اللهَ یَنصُرکُم وَ یُثَبِّت اَقدامَکُم، دیگر از این واضح‌تر؟ اگر شما در راه خدا حرکت کنید، دین خدا را نصرت کنید، خدا شما را نصرت خواهد داد؛ این سنّت الهی است، این غیر قابل تغییر است: وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللهِ تَبدیلاً؛ اگر در راه احیای دین الهی حرکت کردید و این جهت را رعایت کردید، خدا شما را نصرت خواهد داد.

بیانات در دیدار مسئولان نظام/ 16/04/93

 

  با تحریم و تهدید نظامی می خواهند در دستگاه محاسباتی ما اخلال ایجاد کنند

آنچه من میخواهم در این بخش از عرایضم - که عمده‌ی حرف من هم همین است - عرض بکنم، این است که ما امروز در محاسباتمان نباید دچار اشتباه بشویم؛ نگذارید دشمن در دستگاه محاسباتی شما اثر بگذارد؛ نگذارید اغوا کند؛ نگذارید تطمیع او یا تهدید او اثر بگذارد. امروز نبرد جمهوری اسلامی با استکبار - که با انقلاب آغاز شد و همچنان با قوّت ادامه دارد - همان نبرد پیغمبران با طواغیت زمان، با شیاطین انس و جن است. ما دنبال آرمانهای بلند هستیم؛ دنبال تشکیل جامعه‌ی اسلامی، نظام اسلامی، کشور اسلامی، امّت اسلامی و تحقّق بخشیدن به آرزوهای بزرگ پیامبران و صدّیقان و شهیدان [هستیم‌]؛ و دستگاه‌های شیطانی زمان یک جبهه‌اند و طبعاً با یک‌چنین حرکتی مخالفند. [بنابراین] کارشکنی میکنند، اذیت میکنند، تهدید میکنند؛ در عین حال با همه‌ی زرق و برقی که آن جبهه‌ی مقابل دارد و جلال ظاهری و توانایی‌های مادّی‌ای که دارد، این حرکت الهی و حرکت پیامبرانه راه خودش را دارد ادامه می دهد و پیش میرود، اثر میگذارد، روزبه‌روز توسعه پیدا میکند، روزبه‌روز عمق پیدا میکند.

 آنچه ما امروز در مجموعه‌ی رفتار دستگاه استکبار مشاهده میکنیم، همین است؛ هدف ایجاد اختلال در نظام محاسباتی و دستگاه محاسباتی من و شما است. در میدانهای دیگر، استکبار نتوانسته است، کاری از او برنیامده است. در میدانهای واقعی، تنها دو عامل مادّی در اختیار جبهه‌ی استکبار بوده و هست: یکی تهدید نظامی، یکی تحریم. استکبار غیر از این دو هیچ چیز در اختیار ندارد. از لحاظ قدرت منطق، قدرت استدلال، توانایی بر اثبات حقّانیّت، دست استکبار بسته است. تنها دو کار میتواند بکند: یکی تهدید نظامی است که مرتّب میکند، یکی هم تحریم؛ این دو هم علاج دارد.

تحریم را با مجاهدتِ در باب اقتصاد مقاومتی بایستی خنثی کرد. این نکته‌ای که امروز رئیس جمهور محترم گفتند؛ قبلاً هم ایشان گفته بودند و این نکته‌ی کاملاً درستی است: برنامه‌های اقتصادی براساس و با فرض ماندن تحریمها بایستی برنامه‌ریزی بشود و تعقیب بشود و تحقّق پیدا بکند. فرض کنیم که این تحریمها ذرّه‌ای و سرِ سوزنی کم نخواهد شد؛ که حالا خود آنها هم همین را میگویند. آنها هم میگویند که تحریمها دست نخواهد خورد، حتّی از حالا شروع کردند که اگر در زمینه‌ی هسته‌ای هم به توافق برسیم، معنای آن این نیست که همه‌ی تحریمها برداشته خواهد شد؛ هنوز چیزهای دیگری هم هست؛ این همان حرفی است که ما همیشه میگفتیم.

هم در زمینه‌ی تحریم، هم در زمینه‌ی تهدید نظامی، دست دشمن خالی است: وَ لا تَهِنوا وَ لا تَحزَنوا وَ اَنتُمُ الاَعلَونَ اِن کُنتُم مُؤمِنین؛ اگر ما [مؤمن باشیم‌]، دشمن در میدان واقعی کاری نمیتواند بکند. خب، حالا که کاری در میدان واقعی نمیتواند انجام بدهد و دستش از تأثیرگذاری خالی است، راه علاج دشمن چیست؟ راه علاج این است که دستگاه محاسبه‌ی طرف مقابل را دچار اختلال کند؛ دستگاه محاسباتی من و شما را؛ این کار را هم با تبلیغات، با کار سیاسی، با تماسهای گوناگون دنبال میکنند؛ میدانند که جمهوری اسلامی برای رسیدن به هدفهای خود دارای توان است؛ باید نخواهد؛ اگر «خواست»، میتواند؛ میخواهند کاری کنند که نخواهد. امروز تلاش دنیای استکبار و در رأس آنها آمریکا است و این همان جنگ نرمی است که ما از چند سال قبل از این درباره‌ی آن بحث کردیم، حرف زدیم؛ دیگران هم گفته‌اند و نوشته‌اند و بحث کرده‌اند.

بیانات در دیدار مسئولان نظام/ 16/04/93

 

  عناصر اصلی محاسبات ما اعتماد به خدا و بی اعتمادی به دشمن است

 محاسبات ما را نمیتوانند عوض کنند؛ محاسبات جمهوری اسلامی از روز اوّل براساس منطق عقلانی بوده است؛ براساس یک قوّه‌ی عاقله‌ای بوده است. عناصری که این محاسبات را شکل میداده اینها است: اوّل، اعتماد به خدا و سنن آفرینش؛ دوّم، بی‌اعتمادی به دشمن و شناخت او. از جمله‌ی موارد اعتماد به خدا و سنن آفرینش، اعتماد به مردم است؛ اعتماد به ایمانها است؛ اعتماد به محبّتها است؛ اعتماد به انگیزه‌های صادقانه است؛ اعتماد به صدق مردم است - که امام بزرگوار ما مظهر این اعتماد بود - اعتقاد به خودباوری و اینکه «ما میتوانیم»؛ تکیه‌ی به عمل و پرهیز از بیکارگی؛ اعتماد به نصرت الهی؛ تکیه‌ی به تکلیف و مجاهدت در راه تکلیف؛ اینها آن چیزهایی است که از روز اوّل تا امروز مجموعه‌ی عناصر قوّه‌ی عقلانی نظام اسلامی را - که پایه و زیربنای حرکت او بود - شکل داده است؛ بیانات امام را مراجعه کنید؛ فرمایشات امام مملو و مشحون از همین معارف و معانی است.

بیانات در دیدار مسئولان نظام/ 16/04/93

 

  نتیجه مذاکرات یکسال اخیر با آمریکا تندتر شدن و اهانت آمیزتر شدن لحن آنهابود

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور، ضمن تبیین ویژگی‌های دیپلماسی ایرانی و ضرورت دیپلماسی فعال و هوشمند در دوران بسیار مهم گذر به نظم جدید جهانی سخنان مهمی را در بی‌فایده بودن تعامل با آمریکا بیان کردند.

ایشان با بیان چند دلیل و استدلال درباره نفی تعامل با آمریکا تأکید کردند: رابطه با آمریکا و مذاکره با این کشور به جز در موارد خاصی برای جمهوری اسلامی نه تنها هیچ نفعی ندارد بلکه ضرر هم دارد و کدام عاقلی است که دنبال کار بی‌منفعت برود!؟

ایشان افزودند: عده‌ای اینجور وانمود می‌کردند که اگر با آمریکایی‌ها دور میز مذاکره بنشینیم بسیاری از مشکلات حل می‌شود، البته ما می‌دانستیم اینجور نیست اما قضایای یک سال اخیر برای چندمین بار این واقعیت را اثبات کرد.

رهبر انقلاب خاطرنشان کردند: در گذشته میان مسئولان ما و مسئولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر بخاطر مسائل حساس هسته‌ای و تجربه‌ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماس‌ها، نشست‌ها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایده‌ای عاید نشد بلکه لحن آمریکایی‌ها تندتر و اهانت‌آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه‌ی بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبون‌های عمومی بیان کردند.

رهبر انقلاب افزودند: البته مسئولان ما در نشست‌ها در جواب طلبکاری آنها، جواب‌های قوی‌تر و گاهی گزنده‌تر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی‌ها، به هیچ چیز کمک نمی‌کند.

 

  فایده این مذاکرات این بود که همه بفهمند بی فایده است

رهبر انقلاب در همین زمینه، افزایش تحریم‌ها را مورد اشاره قرار دادند و گفتند: آمریکایی‌ها نه تنها دشمنی‌ها را کم نکردند بلکه تحریم ها را هم افزایش دادند! البته می‌گویند این تحریم‌ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه‌ی تحریم هم، فایده‌ای نداشته است. ایشان افزودند: البته در زمینه‌ی ادامه‌ی مذاکرات هسته‌ای، منع نمی‌کنیم و کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند دنبال می‌شود اما این، یک تجربه‌ی ذیقیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرف زدن با آمریکایی ها، مطلقاً تأثیری در کم کردن دشمنی آنها ندارد و بدون فایده است. رهبر انقلاب در تبیین ضررهای ناشی از مذاکره با آمریکایی ها افزودند: این کار ما را در افکار عمومی ملت‌ها و دولت‌ها به تذبذب متهم می‌کند و غربی‌ها با تبلیغات عظیم خودشان، جمهوری اسلامی را دچار انفعال و دو گانگی جلوه می‌دهند.

ایشان همچنین ضرر دیگر نشست و برخاست با آمریکا را ایجاد زمینه برای طرح توقعات جدید از سوی آنها دانستند. رهبر انقلاب در جمع‌بندی این بخش از سخنانشان، تعامل با رژیم صهیونیستی را موضوعاً منتفی خواندند و درباره آمریکایی‌ها هم گفتند: تا وقتی وضع کنونی یعنی دشمنی امریکا و اظهارات خصمانه دولت و کنگره آمریکا درباره ایران ادامه دارد تعامل با آنها نیز هیچ وجهی ندارد.

بیانات در دیدار مسئولان وزارت خارجه و سفرا و رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با رهبر انقلاب/ 22/05/93

 

 

4 شباهت تاریخی قطع نامه و توافق ژنو!

کامران غضنفری نویسنده کتاب راز قطعنامه ضمن انتقاد از تیم مذاکره کننده هسته ای گفت: بنده سالها درباره اسناد و نقش افراد و چگونگی تحمیل جام زهر به حضرت امام تحقیق نموده ام، امروز هم خبرهای مرتبط با مذاکرات هسته ای را دقیق و مرتبا پیگیری میکنم. بین این دو برهه تاریخی 4 مورد شباهت عینی میبینم که واقعا نمی توان از آن به آسانی گذشت.

نویسنده کتاب راز قطعنامه یکی از این شباهت ها را شباهت در افراد و شخصیت های کلیدی مذاکره میداند و می گوید: ما وقتی نگاه میکنیم میبینیم در سال 66 آقای هاشمی، روحانی، ظریف و امثال این افراد در مرکز این برنامه قرار دارند و تمام تلاششان را از طریق فشار به امام، دادن اطلاعات غلط و... به کار میگیرند تا امام را مجاب به پذیرش قطعنامه مورد نظر آمریکا کنند، در سال 82 و در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی نیز همین افراد بودند که آن معاهده ننگین سعدآباد را امضا کردند و آمریکا در آنجا توانست تعلیق کامل هسته ای را از طریق آن 3کشور بر ما تحمیل کند، امروز هم همین تیم پای میز مذاکره مستقیم با آمریکا رفته و آدم با سابقه ای که از آنها میبیند دچار نگرانی میشود. ایشان شباهت دوم این روزها با روزهای تحمیل قطع نامه میداند و میگوید: آن زمان امام بر مقاومت و ادامه جنگ تاکید میکردند و مرتبا بر تنبیه متجاوز و ادامه دفاع اصرار می ورزیدند؛ اگر سخنان امام را در سال های 66 و حتی ابتدای سال 67 ببینید، ایشان تا آخرین هفته ها، محکم و قاطعانه از دفاع و مبارزه حمایت و مردم را برای حضور در جبهه ها بسیج میکردند. امروز نیز رهبرانقلاب بر مقاومت و ایستادگی دربرابر زیاده خواهی های آمریکا مرتبا تاکید میکنند و مردم و مسئولان را به ایستادگی دعوت میکند، ایشان نیز تا امروز بر مقاومت، بی اعتمادی به آمریکا، شکست آمریکا و ... تاکیدات فراوانی داشته اند. دکتر غضنفری شباهت سوم فضای مذاکرات هسته ای با تحولات پایان جنگ در برخی کارها برای ایجاد فشار بر امام و رهبری دانست و افزود: در آن روزها برخی شایعات به راه افتاد که مردم دیگر به جبهه نمی آیند و جبهه ها خالی شده است. امروز هم متاسفانه برخی دست ها مدام وضعیت کشور را بحرانی نشان میدهند و به دنبال ایجاد فشار روانی چه در عرصه سیاسی و چه اقتصادی هستند، آقای رییس جمهور از بدهی و خزانه خالی و رکود تورمی و... مرتب می گوید، سبد کالا توزیع میکنند، دیگر همکاران ایشان و رسانه های همسویشان نیز همین خط را دنبال میکنند.

وی شباهت چهارمی که بین این دو ماجرا و پروسه برشمرد، شباهت بین دو دشمن بود و گفت: آن زمان درست است که صدام را آمریکای جنگ طلب و عهدشکن پشتیبانی میکرد، اما شخصیت صدام هم فردی غیر قابل اعتماد و جنگ طلب بود، این غیرقابل اعتماد بودن وقتی برای همه واضح تر شد که بعد از پذیرش قطع نامه، مجددا عراق به مرزهای ما حمله میکند و چند عملیات در جنوب و غرب انجام داد که معروفترین آنها مرصاد است. ما همین وضعیت را امروز میبینیم، بعد از ژنو به لیست تحریم ها اضافه میکنند، ساختمان های ما در آمریکا را مصادره میکنند، اشخاص و شرکت های جدید را محروم میسازند.

 

یادداشت رئیس کمیته هسته‌ای مجلس

5 انتظار راهبردی برای لغو کامل تحریم‌ها

 

ابراهیم کارخانه‌ای نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیته هسته‌ای خانه ملت طی یادداشتی 5 انفجار راهبردی برای لغو کامل تحریم‌ها را ارائه کرد.متن کامل این یادداشت به شرح ذیل است:

تحریم‌های ظالمانه‌ای که علیه ملت ایران وضع شده و انجام توافقنامه منوط به لغو کامل آنهاست به طور کلی به 4 دسته تقسیم می‌شود:

 تحریم‌های دولت آمریکا که با مجوز رئیس‌جمهور اعمال می‌گردد، شامل 18 تحریم می‌باشد که تنها در سه مورد آن به عدم اشاعه سلاح‌های بیولوژیکی، شیمیایی و هسته‌ای نیز اشاره گردیده و 15 مورد آن صرفا به حقوق بشر، تروریسم و سایر موارد برمی‌گردد.

  تحریم‌های کنگره آمریکا که شامل 10 تحریم است و علاوه بر عدم اشاعه سلاح‌های بیولوژیکی، شیمیایی و هسته‌ای؛ تحریم‌های حقوق بشر، تروریسم و سایر موارد را نیز شامل می‌شود.

تحریم‌های شورای امنیت که در فاصله سال‌های 2006 الی 2010 در چهار مورد علیه ملت ایران وضع شده و آخرین آن قطعنامه 1929 می‌باشد.

 تحریم‌های اتحادیه اروپا که شامل انواع تحریم‌هاست.

بر این اساس موارد راهبردی ذیل پیشنهاد می‌گردد:

 لغو کامل کلیه تحریم‌ها اعم از هسته‌ای و غیرهسته‌ای

 لغو محدودیت دسترسی به اقلام با کاربرد‌های دوگانه غیرهسته‌ای

 تضمین لازم و مستحکم برای الزام پایبندی اعضا که به انجام تعهداتی که پذیرفته‌اند

 تضمین لازم و مستحکم برای عدم تمدید تحریم‌ها در قالب‌های دیگر از قبیل حقوق بشر، تاریخ و سایر موارد

 لغو کامل کلیه تحریم‌ها (و نه تعلیق) به محض انجام توافق با قید اینکه در صورت عدم لغو تحریم‌ها توافقنامه فاقد اعتبار خواهد بود.

 

بازی دیپلماتیک «بُرد - بُرد» یا فریاد غارت عزت ایران «بُردبُرد»

انفعال یک جانبه

 

حسین قاسمی

 «بُرد بُرد» را مردم زمانی می‌گویند که دزدی صورت بگیرد و مردم داد می‌زنند بُرد بُرد!

ولی بُرد-بُرد در اصطلاح به یک راهبردگفته می‌شود که باعث ایجاد سود مشترک به نفع هر دو طرف خواهد بود. بدیهی است که عملکرد ذکر شده می‌تواند در تجارت، رابطه، مباحثه، مذاکره در کلیه تبادلات بین دو نفر یا دو گروه اتفاق بیفتد. در نظریه بازی‌ها به حالتی از بازی گفته می‌شود که بازنده‌ای ندارد و همواره طرفین برنده هستند.

رییس جمهور وتیم همراه درسیاست خارجی از ابتدا سیاست اعلامی خود را در بحث مذاکرات هسته ای ،«بُرد - بُرد»اعلام نمودند.سیاستی که هرچند انتقادات جدی به ان مطرح بود ولی به عنوان یک گزینه حداقلی در بخشی از جامعه پذیرفته شد. اما براساس نظرات و مطالبی که از سوی غربیها و برخی حامیان دولت مطرح می شود گویا قصه چیز دیگری است.یامابه علت «بی سوادی» منظور اقای رییس جمهور وتیم او را بد متوجه شده ایم یا اینکه برخی چهره های نزدیک به دولت فهمی دیگر از«بُرد - بُرد» دارند. آنچه عده ای درحال پیگیری ان هستند و داد ملت را دراورده است وخطاب به دولتمردان درباره کوتاه آمدن ازحقوق ملت و زیاده خواهی امریکا مطرح می کنند ان است که طرف غربی درسایه مواضع ذلت بار برخی افراد همه چیز را دارد می برد لذا مجبوریم فریاد بزنیم دشمن همه چیز را «بُردبُرد».

 

مدتی پیش داوود هرمیداس باوند از اعضای جبهه بااصطلاح ملی درگفتگوبا ماهنامه ایران فردا راهبرد بُرد - بُرد دولت رااینگونه تفسیر وحمایت میکند:

«وقتی صحبت از برد-برد می شود به معنی نسبت مساوی 50درصد برای طرفین نیست ،بلکه در واقعیت 80درصد به نفع غرب و20درصد به نفع ایران است.این مسئله به معنای به هم زدن بازی نیست،بلکه ناشی از یک ضرورت است.شماباید دقت داشته باشید اگرتوافقات طی چهارماه اینده به نتیجه نرسد ماباشروع وتشدید تحریم ها روبرو می شویم وممکن است تبعات غیرقابل پیش بینی متوجه کشور شود که به هیچ وجه به صلاح نیست.»

نسخه پیچی این عضو جبهه به اصطلاح ملی آن هم در نشریه نیروهای به اصطلاح ملی مذهبی که سنگ ملیت وملت و ایرانیت را به سینه میزنند و از روز اول تشکیل تاکنون خلاف ان رفته اند مصداق این ضرب المثل ترکی است.

یک ضرب‌المثل شیرین ترکی می‌گوید: «کچل‌ین آدین گویاللار زلفعلی، چُلاق‌ین آدین قدمعلی و قره‌بالانین آدین چراغعلی!»

ترجمه‌اش هم که اظهُر مِن‌الشمس است. اما کوتاه و مختصر شده‌اش این است که نام کچل را زلفعلی و ادم فلج و چلاق را قدمعلی و ادم کور راچراغعلی می گذارند و کنایه از این است که نام یک نفر با رفتار و عادات وی کاملاً تضاد و تقابل است.

 

سال گذشته نیز روزنامه اصلاح طلب «بهار» در یادداشتی با عنوان "«ابتکار یکجانبه» در موضوع هسته‌ای" با اشاره به پرونده هسته ای کشورمان خواستار اعتمادسازی یکجانبه از سوی جمهوری اسلامی ایران با غرب و امتیاز دادن یکسویه به آنها شد. "بهار" نوشت: تاکنون موضوع هسته‌ای، عمدتا تمرکز بر معامله (بده – بستان) بوده است، اما سیاست «ابتکار یکجانبه» خروج از این چارچوب را پیشنهاد و یک اقدام اعتمادساز یک‌طرفه را توصیه می‌کند. در واقع در موضوع هسته‌ای، دستگاه دیپلماسی ایران باید دست به یک «ابتکار یکجانبه» اعتمادساز بزند. بدون آن‌که بخواهد ما‌به‌ازا و امتیازی در قبال آن دریافت کند.

روزنامه اصلاح طلب برای ابتکار خود مثال هم ذکر و توصیه کرد: این «ابتکار یکجانبه» اعتمادساز می‌تواند در هر یک از حوزه‌های شفاف‌سازی در برنامه هسته‌ای (transparency)، اقدامی در راستای ارتقای نظام راستی‌آزمایی (Varification)، یا عدم ‌اعمال حقی از حقوقمان باشد. به‌طور مثال در یک اقدام یکجانبه ایران می‌تواند 50 کیلوگرم از اورانیوم غنی شده با خلوص 20‌درصد خود را تبدیل به میله سوختی کند.

روزنامه بهار در ادامه نوشته است: «ابتکار یکجانبه» از سوی ایران کارکرد «اعتمادسازی» دارد و نشان‌دهنده حسن‌نیت و همچنین عزم سیاسی کشور برای حل پرونده هسته‌ای است. در وهله دوم، «ابتکار یکجانبه» توپ را به زمین طرف مقابل می‌اندازد...

مخالفان سیاست «ابتکار یکجانبه» ممکن است بر احتمال بی‌نتیجه بودن این سیاست تمرکز کنند یا حتی انگ «سازش‌کاری» بزنند، اما باید توجه داشت که نخست، مزایای خارجی و داخلی این سیاست از هزینه‌های آن بیشتر است و بنابراین حتی با وجود احتمال شکست، ارزش ریسک را دارد."

 

 چندی پیش نیز شش کارگردان سینما با بازی در فیلم جناب اقای ظریف با تشکیل کمپینی خواستار توافق به هر قیمتی شدند با این عنوان:"هیچ توافقی بدتر از عدم توافق نیست !"

مجید مجیدی از امضا کنندگان این بیانیه درباره کارگردانی این فیلم توسط ظریف می گوید:

«چند روز پیش از سوی آقای ظریف وزیر امور خارجه با ما تماسی گرفته و خواسته شد که عده‌ای از هنرمندان که وجهه بین‌المللی دارند در مسیر مذاکرات هسته‌ای و برای احقاق حقوق حقه مردم ایران، دولت را یاری رسانند و به‌همین منظور پوستری از سوی وزارتخانه آماده شد که ما نیز آن را تایید کردیم»

جواد به معنای بخشنده وسخی است وخوب است به اقای ظریف یاداوری شود که درست است اسم شما جواد است ولی بخشندگی هم قواعدی دارد،حساب وکتابی دارد.مگر کسی می تواند عزت وغرور ملی را به دشمن ببخشد؟

مگر کسی می تواند حقوق ملت را مفت به دشمن ببخشد.لطفا دست بخشندگی درمقابل دشمن نداشته باشید ؛البته کاسه گدایی هم مقابل دشمن دراز نفرمایید. سرتان را بلند بگیرید، شما نماینده ملتی بزرگ هستید .به قد ووزن خود نگاه نکنید ،به عظمت ملت در هنگام مقابله با دشمن و تصمیم گیری ها نگاه کنید.

 

 بنظر میرسد این روزها عده ای در بحث مذاکرات، آگاهانه و به ندرت ناآگاهانه دارند برای دشمن بازی می کنند. مهمترین اقدام و عملیات روانی دشمن در مذاکره تنزل خواسته های حریف به «کف» می باشد.

برخی از نظریه پردازان سیاسی از «مذاکره» با عنوان «بازی میان کف و سقف» یاد می کنند و توضیح می دهند که در جریان مذاکره هر یک از طرفین تلاش می کنند «سقف» مطالبات خود را تا آنجا که ممکن است بالاتر ببرند و در همان حال، خواسته های حریف را به «کف» برسانند به گونه ای که مرحله بعد از «کف»، زمین گیر شدن طرف مقابل را به دنبال داشته باشد.  باید توجه شود که محفل ویا جریانی در درون کشور که خود را حامی دولت نیز معرفی می کنند در راستای این سیاست دشمن در حال اقدام هستند.  یعنی تئوریزه کردن تنزل مطالبات و خواسته های ملت ودر کنار آن  تئوریزه کردن لزوم پذیرش افزایش سقف مطالبات ودرخواست های غرب.

 

به جای آنکه تیم ایرانی شرط بگذارد، کاخ سفید مطالبه امتیاز می‌کند!

آقای نتانیاهو شرط دیگری ندارند؟

 

دور جدید مذاکرات هسته ای هفته گذشته در وین و در ساختمانی کنار میدان تئودور هرتزل، پدر معنوی صهیونیسم آغاز شد.

تلاش برای دستیابی به توافق جامع هدف از این دور مذاکرات اعلام شده اما با توجه به اختلافات موجود، به نظر می رسد محور اصلی این گفتگوها دستیابی به توافقی برای تمدید مذاکرات است.

البته با توجه به تجریه مذاکرات پیشین به ویژه آنچه که سوم آذرماه سال گذشته در ژنو اتفاق افتاد، مقامات آمریکایی با این گمان که تیم ایرانی به دنبال امضای توافق حتی «توافق ضعیف» است از فرصت کم باقی مانده تا ضرب الاجل 24 نوامبر استفاده کرده و بار دیگر پیشنهادات خود در مسقط را تکرار می‌کنند.

بر اساس اخبار برخی منابع خبری جان کری وزیر خارجه آمریکا در مسقط به همتای ایرانی خود گفت آمریکا تنها با چرخش 1500 سانتریفیوژ نسل اول موافق است. این یعنی بین خط قرمز 190 هزار سو ایران و پیشنهاد آمریکا حدود «188 هزار سو» اختلاف وجود دارد برای همین بعید است که تیم ایرانی چنین پیشنهادی را بپذیرد.

وقتی گزینه توافق جامع از روی مذاکرات برداشته شود، گزینه بعدی یعنی تمدید مذاکرات برای یک دوره زمانی دیگر روی میز قرار می گیرد.

تجربه پیشین مذاکرات تمدید توافق که در تیرماه سال جاری در وین برگزار شد؛ بیانگر آن است که مقامات آمریکایی تمدید مذاکرات ژنو را به پذیرش تعهداتی فراتر از تعهدات توافق ژنو از سوی ایران مشروط می کنند.

در مذاکرات وین 6 که بر اساس آن توافق ژنو برای یک دوره 4 ماه تمدید شد، با فشار مقامات آمریکایی تیم ایرانی سه تعهد جدید پذیرفت:

اول آنکه بیش از 4000 کیلو اورانیوم 2 درصد را به جای قراردادن در فرآیند غنی سازی مجدد، تا سطح اورانیوم طبیعی رقیق نماید.

تعهد دومی که ایران در نتیجه توافق وین پذیرفت به اکسید کردن اورانیوم های رقیق شده 20 درصد مربوط می شود.

سومین تعهدی قبول نظارت های بیشتر از  نظارت های اشاره شده در توافق ژنو، بوده است.

حال و در آستانه تمدید دوباره توافق ژنو گفته می‌شود آمریکا در نظر دارد امضای توافق جدید را مشروط به پذیرش تیم مذاکره کننده ایران به انتقال بخشی از ذخایر اورانیوم به روسیه کند.

این بدان معناست که کاخ سفید پروژه خود برای کاهش ذخایر 8 تنی اورانیوم 5 درصد ایران به حدود 2 تن را نه با شروع توافق جامع بلکه پیش از آن و در توافق تمدید مذاکرات آغاز می‌کند.

کاهش ذخایر اورانیوم 5 درصد ایران که حاصل سال ها غنی سازی اورانیوم در تاسیسات هسته ای کشور است از خواسته های اساسی طرف مقابل در جریان مذاکرات هسته ای بوده که کاملا در تعارض با خطوط قرمز نظام و منفعت ملی ایران است. 

تعیین پیش شرط از سوی آمریکا برای تمدید مذاکرات در حالی است که کاخ سفید با بهره گیری از اضعاف فنی توافق ژنو از اجرای تعهدات خود مانند عدم تحریم بیشتر ایران، عدم صدور مجوز تامین و نصب قطعات یدکی برای ایمنی پرواز هواپیماهای غیرنظامی ایرانی، خدمات مرتبط صدور مجوز بازرسیهای مربوط به ایمنی و تعمیرات در ایران و ... خودداری می‌کند.

تیم ایرانی باید این نکته را مدنظر قرار دهد در حال حاضر پیش از آنکه جمهوری اسلامی به توافق جامع و یا تمدید مذاکرات احتیاج داشته باشد این دولت دموکرات آمریکا است که برای فرار از شکست های سیاسی در داخل به امضای توافق جامع و یا ادامه یافتن مذاکرات احتیاج دارد.

در واقع تیم ایرانی به جای پذیرش تعهدات جدید که حتی برخلاف توافق ژنو است باید از فرصت تمدید مذاکرات استفاده کرده و ضعف‌های توافق ژنو را برطرف کند تا کشورهای 1+5 آنچه که سوم آذر سال گذشته متعهد شدند را حداقل پس از یک سال اجرایی کنند.

 

لغو کلیه تحریم ها یا تعلیق بلندملت بعضی تحریم ها؛

بازی آمریکا در تونل زمانِ بی انتها

 

مذاکرات هسته‌‌ای ایران و شش قدرت جهانی بدون هیچ نتیجه روشنی ادامه دارد. بازار گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای و پیش‌بینی‌ها درباره نتایج این تلاش‌های دیپلماتیک بسیار داغ است و گزارش‌های گوناگونی درباره چشم‌انداز آتی مذاکرات و سناریوهای مختلفی که ممکن است روی دهند، منتشر می‌‌شوند.

در اغلب این گزارش‌ها ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در کشورمان و نیز جدول زمانی و نحوه رفع تحریم‌ها از بزرگترین موانع دستیابی به توافق مطرح شده‌اند. درباره سانتریفیوژها گفته می‌شود که ایران و آمریکا در حال نزدیک شدن به مصالحه و فرمولی هستند تا بر اساس آن از این مانع عبور کنند اما در حوزه تحریم‌ها هنوز اختلافاتی اساسی باقی مانده‌اند.

در آمریکا موانع بزرگی برای اتخاذ رویکردی عقلانی و منطقی نسبت به مذاکرات وجود دارند - البته از زاویه ای دیگر اینها موانع نیستند بلکه دقیقا استراتژیهای آمریکا هستند که مبتنی بر کش دار شدن مذاکرات است تا همه چیز (به معنای واقعی کلمه) هسته ای ایران از بین برود- که می‌توانند افق دستیابی به توافق را تیره سازند.

 

  تحریم‌ها؛ سلاحی که آمریکا نمی‌خواهد کنار بگذارد

از زمانی که آمریکا تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان را آغاز کرده تمام تلاش خود را انجام داده تا جامعه بین‌المللی را نیز مجبور به همکاری با این تحریم‌ها کند. بالاخص در یک دهه اخیر که واشنگتن تحریم‌ها علیه کشورمان را تشدید کرده، منابع بسیاری را به کار گرفته تا درزها و شکاف‌های این تحریم‌ها را پر کند و اکنون که چشم‌انداز توافق احتمالی پدیدار گشته، در صدد است تا در ازای وعده برچیدن این تحریم‌ها حداکثر امتیاز را از کشورمان بگیرد.

گرت پورتر، تحلیلگر آمریکایی مسائل بین‌الملل می‌نویسد: "اما موضع مذاکراتی آمریکا درباره رفع تحریم‌ها، مشکلات سیاسی برای ایران ایجاد کرده است و مانع موفقیت مذاکرات است. آمریکا همچنین برخی تحریمهای یک طرفه خود را نیز تعلیق می کند، اما تعدادی از این تحریمها تعلیق نخواهد شد، بعلاوه تحریمهای شورای امنیت نیز حداقل برای چندین سال باقی خواهد ماند. این مواضع از طرف ایرانی ها به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایران اعلام کرده است تهران پس از توافق جامع هسته ای باقی ماندن حتی یک تحریم را نمی پذیرد."

این تحلیلگر آمریکایی در ادامه می‌نویسد که دولت آمریکا برای مواضع جایگزین در برخی یا همه پیشنهادات خود برنامه ریزی کرده است، اما تنها یک بازنگری کامل بر کل راهبرد مذاکره در این موضوع است که می تواند از شکست تقریبا قطعی دستیابی به توافق  جلوگیری کند.

سرگی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه و مذاکره کننده ارشد این کشور، نیز پیشتر اعلام کرده است که اختلافات بر سر تحریم‌های ضد ایرانی، مهمترین مانع دستیابی به توافق هسته‌ای تا 24 نوامبر (3 آذر) است.

 

  پارانویای گریز هسته‌ای

مقامات آمریکایی هر گاه خواسته‌اند درباره برنامه هسته‌ای ایران سخن بگویند به "گریز هسته‌ای" [مدت زمان لازم برای تولید مواد اولیه یک بمب هسته‌ای] به عنوان یکی از نگرانی‌های عمده خود اشاره کرده‌اند. این امر موجب شده رویکرد آنها در قبال برنامه هسته‌ای ایران وارد مسیری غیرمنطقی و غیرعقلانی شود.

اشتفان والت، نظریه‌پرداز مشهور آمریکایی در این باره می‌گوید: "نکته دیگری که اهمیت زیادی دارد این است که وسواس بر سر ظرفیت گریز ایران موجب نادیده گرفته شدن واقعیت‌های سیاسی و استراتژیک گسترده‌تر می‌شود که باید راهنمای رویکرد کلی جامعه بین‌المللی در قبال برنامه‌های هسته‌ای ایران باشد. پارانویایی گریز بر این تصور است که تهران مصمم به دستیابی به سلاح هسته‌ای است و به محض اینکه گمان کند جهان به ایران پشت کرده، در جهت هسته‌ای شدن گام بر می‌دارد. همچنین این پارانویا تصور می‌کند که تلاش ایران برای هسته‌ای شدن به طور کلی پیامد‌های استراتژیک منفی شامل حمله به همسایگان یا اسرائیل به همراه دارد. این در حالی است که تا کنون هیچ کشور هسته‌ای قادر نبوده کشور دیگر را با هدف حمله هسته‌ای قرار دهد و اسرائیل نیز حمله هسته‌ای احتمالی از جانب ایران را بی پاسخ نخواهد گذاشت. به طور خلاصه، وسواس معمولا بخشی از تصور بدترین شرایط است که برای دهه هاست رهبری سیاست آمریکا را بر عهده دارد."

مسأله "ابعاد نظامی احتمالی" برنامه هسته‌ای ایران نیز در همین چارچوب مطرح می‌شود. آژانس در گزارش‌های خود به کرّات درباره این پدیده سخن رانده و بارها مدعی شده که عدم همکاری ایران منجر به حل نشدن این موضوع گشته در حالیکه این داستان روی دیگری نیز دارد. یوساف بات، فیزیکدان هسته‌ای و مشاور علمی ارشد در شورای اطلاعات امنیتی آمریکایی-بریتانیایی در لندن، طی مقاله‌ای در نشنال اینترست،‌ معتقد است که آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در حالی وارد بحث "ابعاد نظامی احتمالی" شده که تخصص لازم را برای این کار نداشته و به منابع اطلاعاتی ثالث و نامعتبر برای تصمیم‌گیری در این حوزه متکی است.

در حقیقت توهم طرف آمریکایی و ناتوانی‌های فنی آژانس منجر به بروز مسأله‌ای شده که طرف غربی مذاکرات و بالاخص واشنگتن آن را یکی از پایه‌های مذاکراتی خود قرار داده و از طرف ایرانی می‌خواهد درباره چیزی مصالحه و همکاری کند که اصلا وجود خارجی نداشته و زائیده وسواس فکری غیرعقلانی خودشان است.

 

  لابی اسرائیل و دشمنی همیشگی ایران و آمریکا

دخالت‌های لابی‌ طرفدار رژیم صهیونیستی در عرصه سیاست خارجی آمریکا مسأله پنهانی نیست. طرفداران اسرائیل در آمریکا تمامی تلاش خود را کرده‌اند که به دلیل حمایت‌های ایران از مقاومت در برابر اشغالگران صهیونیستی، کشورمان را به صورت تهدیدی پیش روی جامعه جهانی نمایان کنند.

قدرت و نفوذ لابی اسرائیل به حدی است که حتی نمایندگان دموکرات کنگره آمریکا، برای اینکه کرسی خود را حفظ کنند، در برابر سیاست‌های دولت موضع می‌گیرند. والت با اشاره به بی‌توجهی نمایندگان کنگره به منافع ملی، زمانی که درباره برنامه هسته‌ای ایران بحث می‌شود، می‌نویسد: "بخشی از آن به این دلیل است که حزب جمهوری‌خواه یک تمایل ذاتی به مخالفت با هر آنچه دارد که دولت اوباما به دنبال انجام آن است، حتی اگر آنچه اوباما می‌خواهد انجام دهد، خوب باشد. اما این توجیه نمی‌کند که چرا دمکرات‌هایی مانند رابرت منندز از نیوجرسی نیز تا این اندازه تندخو شده‌اند. دلیل اصلی این رویکرد، ادامه نفوذ آیپک و دیگر گروه‌های تندرو در لابی اسرائیل مانند اتحادیه مبارزه با افتراء، کنگره رؤسای سازمان‌های یهودی آمریکا و دیگر گروه‌هاست که سال‌ها با هر گونه از سرگیری روابط با تهران مخالفت می‌کنند."

مواضع بنیامین نتانیاهو و سایر سران رژیم صهیونیستی درباره مذاکرات هسته‌ای ایران کاملا مشخص است. از این روی می‌توان به راحتی فهمید که گروه‌هیای ثروتمند و حامی این رژیم در آمریکا، چه انتظاری از سیاست خارجی واشنگتن در قبال مذاکرات هسته‌ای دارند: شکست کامل، حرکت به سوی تشدید تحریم‌ها و در نهایت جنگ.

یقینا چنین رویکردی در تضاد با منافع ملی آمریکایی است که بحران‌هایی پی‌ در پی را در حوزه سیاست خارجی خود تجربه می‌کنند اما یقینا در نظر لابی اسرائیل خواسته‌های رهبران صهیونیسم جهانی بر منافع ملی آمریکا ارجحیت دارد. در حقیقت سیاست خارجی آمریکا برای اینکه نه فقط در مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران بلکه در سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای حامی و دنباله‌رو منافع ملی این کشور باشد، باید دست لابی صهیونیسم را از عرصه قانون‌گذاری وسیاست خارجی کوتاه سازد. ضرورتی که چشم‌انداز تحقق آن بسیار تیره و تار است.

 

  نبرد جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در میدان هسته‌ای

همانگونه که پیشتر از به نقل از والت نوشتیم جمهوری‌خواهان آمریکایی تمایل دارند تا تقریبا با هر آنچیزی که رئیس‌جمهور دموکرات این کشور انجام می‌دهند، صرف‌نظر از آنچه منافع ملی این کشور اقتضاء‌ می‌کند، مخالفت کنند. باید به این گرایش ذاتی مسأله کمپین انتخاباتی را نیز افزود. انتخابات در آمریکا بسیار هزینه‌بر است و باید حامیان مالی بزرگی از یک نامزد پشتیبانی کنند تا وی بتواند به کپیتال هیل راه یابد. علاوه بر این رسانه‌ها نیز باید روی خوش به کاندیدای مذکور نشان دهند و دستکم از تخریب وی برحذر باشند.

در اینجاست که جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند زیرا یکی از بزرگترین حامیان این دو حزب لابی صهیونیستی است و برای اینکه کاندیداها از منابع مالی و رسانه‌های منحصر بفرد این گروه‌ها استفاده کنند باید بر اساس منویات آنها عمل نمایند. از این روست که می‌بینیم حتی دموکرات‌ها نیز برای اینکه حضورشان در عرصه سیاسی آمریکا را تضمین کننده هم‌راستا با جنگ‌طلبان نئومحافظه‌کار در حال سنگ‌اندازی دربرابر توافق هسته‌ای هستند.

این نبرد تنها محدود به کنگره نیست بلکه در عرصه رسانه‌ای آمریکا نیز جنگی تمام عیار علیه برنامه هسته‌ای ایران در جریان است. روزی نیست که در یکی از روزنامه‌های پرتیراژ آمریکایی یادداشتی در نفی هر گونه مصالحه و پذیرش حقوق هسته‌ای ایران منتشر نشود و هر چه به سمت پایان ضرب‌الاجل پیش می‌رویم این روند شتاب بیشتری به خود می‌گیرد.

با بحران فلسطین و چشم‌انداز تیره سازش با اسرائیلی‌ها،‌ بحران اوکراین و تشدید تنش‌ها با روسیه، افزایش احتمال چالش‌های پیش روی آمریکا در شرق آسیا و در مواجهه با چین، وضعیت عراق و افغانستان که هنوز از تبعات اشغال آمریکا رها نشده‌اند و بسیاری مسائل دیگر، دولت اوباما کارنامه‌ای شکست خورده در حوزه سیاست خارجی از خود بر جای گذاشته است و اینک اگر در جبهه توافق هسته‌ای نیز سنگ‌اندازی جنگ‌طلبان واشنگتن موفقیت‌آمیز باشد، وی تبدیل به رئیس‌جمهوری خواهد شد که هیچ‌گاه نتوانسته از دیپلماسی برای کاهش تنش‌ها استفاده کند.

 

  لزوم تغییر رویکردها و راهبردهای سیاست خارجی آمریکا

دولت آمریکا باید برای دستیابی به توافقی که می‌تواند تنها نکته مثبت در رزومه دیپلماتیک هشت سال زمامداری باراک اوباما باشد موانع فوق را بر طرف سازد و برطرف کردن این موانع نیازمند تغییر در نگرش دولتمردان این کشور به عرصه سیاست خارجی است. این کشور نه باید تحریم‌ها را شمشیری طلایی بداند که همیشه باید در نیام داشته باشد تا هر کجا که احساس کرد آن را علیه کشورمان به کار گیرد. برای نیل به توافق باید تحریم‌ها به صورت کامل برچیده شوند. دولت اوباما باید واقعیت‌های ایران هسته‌ای را مد نظر قرار داده و تسلیم ادعاهای تبلیغاتی جنگ‌طلبان تندرو درباره نیات و اهداف برنامه هسته‌ای تهران نشود. یک دهه فعالیت فزاینده صلح‌آمیز هسته‌ای نشان داده است ادعاها درباره "ابعاد نظامی احتمالی ایران" سناریوسازی‌هایی اطلاعاتی و نامعتبر برای جلوگیری از دستیابی به توافقی هسته‌ای بوده‌اند.

پدیده‌ لابی‌گری در سیستم قانون‌گذاری آمریکا نه تنها بر مواضع این کشور در مذاکرات هسته‌ای بلکه در تمام سیاست‌های داخلی و خارجی واشنگتن سایه انداخته است. لابی‌گرها نه منافع ملی آمریکا بلکه منافع پشتیبانان مالی خود از صهیونیسم گرفته تا کشورهای نفت‌خیز حاشیه خلیج فارس را مد نظر دارند. نفوذ اینان در سیستم حکومتی آمریکا به صورت کلی منافع امنیتی، اقتصادی و اجتماعی آمریکا را نشانه گرفته و البته در موضع‌گیری‌های دولت اوباما درباره مذاکرات هسته‌ای ایران نیز به خوبی عیان شده است.

دست آخر اینکه همانگونه که مقامات کشورمان بارها در سطوح مختلف بیان کرده‌اند، رقابت‌های درون حزبی آمریکا مسأله داخلی این کشور است. لازمه برخورداری از یک سیاست خارجی موفق حمایت یک صدا و همه جانبه منابع قدرت یک کشور از آن است. در صورتی که اوباما نتواند چنین اجماعی را پدیدار سازد دیر یا زود کنگره تحت کنترل جمهوری‌خواهان دست به خرابکاری در فرآیند توافق و مذاکرات خواهد زد. زمان کم است و در حالی که وزیر خارجه اوباما بر سر میز مذاکره با دیپلمات‌های ایرانی قرار دارد خود وی نیز بهتر است چاره‌ای برای فضای داخلی این کشور بیندیشد و گرنه مسؤول شکست این مذاکرات در وهله نخست دولت آمریکا خواهد بود.

 

توانمندی هسته‎ای بماند؛ نقشه راه برای لغو کامل تحریم‌ها چیست؟

پناه بردن از مار غاشیه «توافق جامع» به عقرب جرّاره «تمدید ژنو»

زمانی که این یادداشت را می خوانید همزمان با ضرب الاجل 24 نوامبر برای تعیین سرنوشت مذاکرات جامع هسته ای است. دهمین دور مذاکرات جامع هسته ای که هفته پیش در وین آغاز شده با یکی از این دو توافق به پایان می رسد: «توافق ایران و 1+5 درباره تمدید مذاکرات برای یک دوره زمانی دیگر و یا امضای توافق جامع هسته ای.»

با این حال موضوعی که همچنان بین ایران و آمریکا مورد اختلاف است به موضوع تحریم ها باز می گردد.

مقامات آمریکایی با 8 پیش شرط و در ازای دریافت برخی از امتیازات اساسی از ایران موافق به تعلیق بخشی از تحریم ها هستند.

این شروط عبارتند از:

1) رفع تحریم ها فقط مربوط به تحریم هایی می شود که تحت عنوان فرمان اجرایی رئیس جمهور آمریکا قرار دارد.

2) در صورت توافق نهایی تحریم ها تعلیق می شود و لغو نخواهد شد.

3) تحریم هایی که به صورت احتمالی تعلیق خواهد شد فقط تحریم های مربوط به موضوع هسته ای است و تحریم های حقوق بشر و تروریسم را شامل نمی شود.

4) پس از توافق نهایی نیز بلافاصله تحریم ها  تعلیق نخواهد شد بلکه باید در ابتدا ایران تعهدات خود را اجرا کند.

5) آژانس باید فعالیت های ایران را تایید کند.

6) پروتکل الحاقی از سوی ایران به اجرا درآید.

7) رضایت و رای گیری کنگره به منظور تعلیق تحریم ها لازم است بدون رضایت کنگره تحریمی تعلیق نمی شود.

8) برنامه موشکی ایران مورد بازبینی قرار بگیرد و به صورت جدی محدود شود.

شروط کاخ سفید برای رفع تحریم ها علیه ایران در حالی است که بر اساس خطوط قرمز نظام و همچنین بیانیه هایی که توسط نمایندگان مجلس صادر شده است، در موضوع لغو تحریم ها علیه ایران باید 6 شرط از سوی تیم مذاکره کننده مورد تاکید قرار بگیرد و حذف حتی یکی از این گزینه ها برخلاف مصالح ملی و خطوط قرمز اعلام شده است.

بر این اساس:

1) پیش از پذیرش خواسته های طرق مقابل، اعضای تیم مذاکره کننده سرنوشت امتیازات قبلی که در قالب برنامه مشترک اقدام به ایران ارائه شده بود را  مشخص کنند. این در حالی است که با گذشت تقریبا یک سال از انعقاد توافق ژنو برخی از امتیازات ارائه شده به ایران مانند تعویض و تعمیر قطعات هواپیما، افزایش تحریم ها، تهدید کشورها به انجام معاملات اقتصادی با ایران، عدم واریز اقساط تعیین شده در زمان تعیین شده و ... اجرایی نشده است.

2) اعضای تیم مذاکره کننده ایران باید بر موضوع «لغو» تحریم ها تاکید داشته باشند چه آنکه برخی مقامات آمریکایی اعلام کردند در صورت حصول توافق نهایی تحریم ها در ابتدا «تعلیق» شد. تعلیق تحریم ها بدین معناست که کاخ سفید و یا کنگره می توانند به راحتی بار دیگر تحریم های تعلیق شده را علیه ایران وضع کنند.

3) تحریم ها باید به صورت دفعه ای و یکباره لغو شود.

4) تحریم ها نباید مورد تفکیک قرار بگیرد و لغو تحریم ها باید شامل تحریم های شورای امنیت، اتحادیه اروپا، فرمان های اجرایی رئیس جمهور آمریکا، تحریم های وضع شده توسط کنگره آمریکا و تحریم های مربوط به سیستم مالی ایران (سوئیفت) باشد.

5) تحریم ها نباید تقسیم پذیر باشند چرا که برخی از طرف های خارجی با تقسیم کردن تحریم های درون سرزمینی و برون سرزمینی به شکل دیگری در صدد فرار کردن از لغو یکباره تحریم ها هستند.

6) علاوه بر موارد بالا، تیم مذاکره کننده ایران برای جلوگیری از شانه خالی کردن 1+5 از تعهدات توافق جامع به ویژه لغو تحریم ها ، یک «نهاد و مرجع قضایی» را به عنوان بررسی تعهدات طرفین معین نمایند تا ضمانت اجرایی مشخص برای امتیازات طرف مقابل به ویژه موضوع لغو تحریم ها در نظر گرفته شود.

بی توجهی به هر یک از اصول بالا، راه گریزی را به طرف مقابل باز می گذارد تا بتواند همچنان رژیم تحریم ها را علیه ایران حفظ کند.

در واقع مقامات آمریکایی به دنبال آن هستند در توافق جامع و در ازای محدودیت جدی برای برنامه هسته ای با وضع برخی عبارات در متن توافقنامه و تفسیرهایی که پس از امضای توافق از آن ارائه می دهند، در عمل هیچ امتیاز قابل توجهی را به ویژه در موضوع تحریم ها به ایران ارائه ندهند.

با این حال با مدنظر قرار دادن موارد شش گانه فوق الذکر، نقشه های طرف مقابل برای حفظ رژیم تحریم ها علیه ایران پس از امضای توافق جامع بی اثر می شود.

 

«مذاکره با آمریکا» فایده‌ای نداشت، تحریم ها بیشتر هم شد؛ 100 تحریم پس از توافق ژنو توسط آمریکا و اروپا

تَرَک بر دیوار ادعای لغو تحریم ها

 

  تقریباً هفت ماه و نیم پس از امضای توافق ژنو و در اواسط تابستان امسال بود که مقام معظم رهبری به صراحت خط بطلانی بر خوش‌بینی و تبلیغات گسترده دولت یازدهم و حامیان آن درباره ثمربخش بودن مذاکره با آمریکا و توافق ژنو کشیدند. رهبر معظم انقلاب در دیدار 22 مرداد امسال خود با مسئولان وزارت امور خارجه و سفرا و رؤسای نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور طی سخنانی تاریخ‌ساز و هدایتگر فرمودند: «در یک سال اخیر به خاطر مسائل حساس هسته‌ای و تجربه‌ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماس‌ها، نشست‌ها و مذاکراتی داشته باشند... اما درمجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی‌ها، به هیچ‌چیز کمک نمی‌کند... آمریکایی‌ها نه‌تنها دشمنی‌ها را کم نکردند بلکه تحریم‌ها را هم افزایش دادند! البته می‌گویند این تحریم‌ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه تحریم هم فایده‌ای نداشته است.»

 

  تعهداتی که عمل نشد

3 آذر 92 ایران و گروه 1+5، توافقنامه ژنو را به امضا رساندند و هر یک از دو طرف در ازای امتیازاتی که از طرف مقابل دریافت کردند، متعهد به انجام برخی تعهدات شدند که یکی از چالشی‌ترین این موارد، بحث خودداری از اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران بود. در مذاکرات ژنو این بندها مورد توافق قرار گرفته بود:

 «هیچ تحریم جدیدی از طرف شورای امنیت سازمان ملل بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع نمی‌شود.»

 «هیچ تحریم جدیدی از طرف اتحادیه اروپا بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع نمی‌شود.»

 «دولت آمریکا، با همکاری مستمر و ایفای نقش متناسب رئیس‌جمهور و کنگره، مانع اعمال تحریم‌های جدید علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران خواهد شد.»

همچنین در مقدمه توافق ژنو یا همان «برنامه اقدام مشترک» نیز تصریح شده است:

«در طول این مدت همه طرف‌های ماجرا تلاش خواهند کرد تا فضای سازنده برای انجام مذاکرات با حسن‌نیت، پابرجا باقی بماند.» نکته اصلی اینجا است که در توافق ژنو برای راستی‌آزمایی این‌که ایران به تعهدات خود عمل کرده یا نه؛ مسئول آن تعیین شده و آژانس قرار بود این کار را انجام دهد و این نهاد نیز تاکنون در چند گزارش رسمی خود تأیید کرده که ایران بند به بند تعهدات خود در ژنو را انجام داده است و حتی وزارت خارجه آمریکا نیز در گزارش‌هایی همین موضوع را اعلام کرد. با این حال، عملکرد آمریکا و متحدانش طی یک سال سپری‌شده از توافق ژنو، نشان می‌دهد برخلاف ادعاهایی که پس از توافق ژنو در داخل کشور به عنوان یک امتیاز بزرگ و تاریخی مطرح می‌شد، ماشین تحریم علیه ایران متوقف نشد. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده به‌ویژه بر پایه گزارش وزارت خزانه‌داری آمریکا در طی حدود یک سال پس از توافق ژنو نزدیک به 100 مورد تحریم جدید از سوی آمریکا و اروپا علیه شرکت‌ها، بانک‌ها و افراد با ادعای ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران یا مسائل حقوق بشر و تروریسم اعمال شده است. البته این تعداد شامل موارد جزئی نیست که در صورت محاسبه آنها قطعاً تعداد این تحریم‌ها را افزایش خواهد داد.

 

	تاریخ	اسامی تحریم‌شدگان
1	8 آذر 92	تحریم اتحادیه اروپا علیه 17 شرکت ایرانی
2	21 آذر 92	تحریم 4 شرکت خارجی و 5 نهاد ایرانی از سوی آمریکا
3	4 بهمن 92	وضع جریمه 152 میلیون دلاری به بانک کلیراستریم آلمان از سوی آمریکا
4	8 بهمن 92	جریمه بانک روسی «بانک ماسکوا» از سوی آمریکا
5	17 بهمن 92	تحریم 18 شرکت و 14 فرد ایرانی از سوی آمریکا
6	17 بهمن 92	تحریم یک شهروند تبعه ترکیه از سوی آمریکا
7	17 بهمن 92	تحریم چند تن از اعضای سپاه پاسداران از سوی آمریکا
8	9 اردیبهشت 93	تحریم 8 شرکت چینی و 2 شرکت در دبی از سوی آمریکا
9	19 تیر 93	جریمه 500 میلیون دلاری  کومرتس بانک، دومین بانک بزرگ آلمان از سوی آمریکا
10	22 تیر 93	جریمه 8 میلیارد و 900 میلیون دلاری بانک فرانسوی بی ان پی پاریباس از سوی آمریکا
11	7 شهریور 1393	تحریم بیش از 25 فرد و شرکت ایرانی و غیر ایرانی از سوی آمریکا
12	16 مهر 93	اصرار اتحادیه اروپا بر تداوم تحریم شرکت ملی نفتکش ایران
13	29 مهر 93	ممنوعیت سرمایه‌گذاری در نفت و انرژی در ایران از سوی کنگره پنسیلوانیای آمریکا
14	15 آبان 93	منع پرداخت هزینه استفاده از خدمات پروازی و عبور از مسیر هوایی ایران توسط شرکت‌های هوایی غیرآمریکایی از طریق مؤسسات مالی آمریکایی
15	17 آبان 93	تحریم سه موسسه بانکی، آموزشی و یک سرمایه‌دار ایرانی از سوی اتحادیه اروپا
16	23 آبان 93	تحریم مجدد دانشگاه شریف، شرکت سورینت و بابک زنجانی از سوی انگلستان

 

تدارک نمایش جشن برای یک افتضاح دیپلماتیک

جشن تعلیق

 

کیهان نوشت: تردیدها درباره احتمال توافق نهایی در مذاکرات وین افزایش یافته است. روزنامه واشنگتن پست در این باره نوشت: مذاکرات سه روزه هفته گذشته در عمان بین ایران و گروه پنج به علاوه یک، پیشرفتی نداشت و این امر باعث شده که مذاکره کنندگان و کارشناسان هسته‌ای درباره امکان دستیابی به توافق در مهلت تعیین شده در 24 نوامبر (سوم آذر) ابراز تردید کنند. براساس این گزارش «مارک فیتز پاتریک» دیپلمات سابق آمریکایی و مدیر برنامه خلع سلاح و منع گسترش تسلیحاتی در مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی گفت: کاملاً مشخص است که توافق جامع در کار نخواهد بود. اختلافات دو طرف بسیار است و مسائلی که برای رسیدن به توافق لازم است بسیار پیچیده هستند و حتی اگر دوطرف خواستار حل و فصل این موضوعات باشند، رسیدگی به همه آنها به صورت یکجا امکان‌پذیر نیست. این روزنامه آمریکایی، بهترین سناریو را توافق دو طرف برای ادامه مذاکرات دانست. این روزنامه می‌نویسد: ایران ظاهراً بر لغو فوری همه تحریم‌هایش تأکید دارد، اما دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی به دنبال اقداماتی برای لغو تدریجی تحریم‌ها پس از نشان دادن همکاری ایران هستند. روزنامه فایننشال تایمز در گزارش مشابهی خاطرنشان کرد: با گذشت تقریباً یک سال از مذاکرات هسته‌ای و پایان رسمی مهلت مذاکرات در 24 نوامبر (3 آذر) احتمال موفقیت مذاکرات و دستیابی به توافق اندک است و بسیاری از اختلافات اساسی هنوز رفع نشده است. این روزنامه با بیان اینکه ایران خواستار لغو تحریم‌هاست گفت اما غرب نمی‌پذیرد، «کلیف کوپچان» مدیر گروه اروسیا نوشت: مقامات ایرانی باید بتوانند این توافق هسته‌ای اسف‌بار را به عنوان یک پیروزی نزدملت خود جلوه دهند(!)

فایننشال تایمز با اشاره به ابراز تردید کارشناسان درباره امکان دستیابی به توافق تا دوشنبه آینده (پایان مهلت مذاکرات) به نقل از «مارک فیتز پاتریک» مدیر مطالعات منع گسترش تسلیحاتی در مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی ادامه داد: احتمال توافق 30 درصد است.

از سوی دیگر آسوشیتدپرس گزارش می‌دهد که «غرب بدون توضیح روشن درباره پایان تحریم‌ها خواستار حذف حدود 5500 سانتریفیوژ ایران از مجموع 10 هزار سانتریفیوژ فعال است،(!) غرب می‌خواهد این محدودیت غنی‌سازی و حجم آن بیش از یک دهه طول بکشد. وزیران خارجه انگلیس و آمریکا نیز پیش از مذاکرات وین از موضع متکبرانه سخن گفتند. این دو در کنفرانس خبری مشترک بدون اشاره به مطالبات مشروع ایران، از موضع طلبکاری اظهار نظر کردند. کری در این زمینه گفت: مشخص است که ضروری است ایران با ما همکاری کند و همه تلاشهای ممکن را صورت بدهد تا به جهانیان ثابت کند برنامه‌اش صلح‌آمیز است.  فیلیپ هاموند همتای انگلیسی کری نیز در کنفرانس خبری مشترک گفت: با آنکه ما امیدواریم بهترین نتیجه به دست آید و توافقی حاصل شود، اما توافق بد را با ایران امضا نخواهیم کرد. باید انعطاف‌پذیری بیشتری از جانب ایران را شاهد باشیم تا ما را متقاعد کنند که انگیزه‌های آنها در برنامه هسته‌ای‌شان کاملاً صلح‌آمیز است. 

در این میان روزنامه گاردین جزئیات طرح آمریکا در مذاکرات مسقط را فاش کرد که گفته می‌شود موجب ناراحتی روحانی شده است. به نوشته گاردین «طی مذاکرات عمان در ماه جاری اختلافات درباره نکات اصلی پس از اینکه طرح مکتوبی از سوی 5+1 به ایران ارائه شد، تشدید شد. چرا که آمریکا پیشنهاد داد تحریم‌ها در یک دوره کوتاه مدت و به شکل محدود تخفیف می‌یابد.» در مقابل آمریکا خواستار رساندن غنی‌سازی ایران به ظرفیت صفر یا کاریکاتوری است.  به نوشته روزنامه دولتی شهروند، ناخن‌خشکی آمریکا در مسقط موجب عصبانیت روحانی شده است. در مقابل این گزارش، شبکه خبری بلومبرگ نوشت: برخی مقامات ایرانی نسبت به مذاکره‌کنندگان غربی دید خوش‌بینانه‌تری در زمینه دستیابی به توافق نهایی دارند(!) و می‌گویند توافق امکانپذیر است.

 محمد جواد ظریف وزیر خارجه به هنگام ورود به وین گفت: «آنچه برای این هفته لازم است این است که با اعتماد به نفس، همه گروه‌ها و افراد کاری کنند که با نشان دادن همدلی و وحدت ملی نتیجه هر چه باشد چه توافق باشد و چه ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی، روز سوم آذر انشاء‌الله پیروزی ملی در رسیدن به اهدافی باشد که از این مذاکرات به دنبال آن بودیم.

 گفته می‌شود برخی محافل افراطی که سهم اصلی را در طلبکار کردن آمریکا ظرف یک سال اخیر داشته‌اند. در محافل داخلی گفته‌اند باید به هر طریق شده و مذاکرات به هر سمتی که برود نمایش جشن پیروزی ترتیب بدهیم!

 

 

راز آنچه مرقوم داشتند

 

پس از توافقنامه ضعیف ژنو، رئیس جمهور در نامه ای به رهبر معظم انقلاب اسلامی به ارائه گزارش کوتاهی به ایشان مبادرت کرده و ایشان نیز در پاسخ به تقدیر از تیم مذاکره کننده هسته ای پرداختند. چند روز قبل از امضای توافق ژنو رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در دیدار با بسیجیان اعلام داشتند که: «اصرار دارم بر تثبیت حقوق ملّت ایران، از جمله مسئله حقوق هستهاى؛ اصرار داریم بر اینکه از حقوق ملّت ایران یک قدم عقبنشینى نباید بشود. ما البتّه در جزئیّات این مذاکرات مداخله نمی کنیم؛ یک خطوط قرمزى وجود دارد، یک حدودى وجود دارد، این حدود باید رعایت بشود؛ این را گفتیم به مسئولین و موظّفند که این حدود را رعایت کنند؛ از هارت وهورت دشمنان و مخالفان هم واهمه اى نداشته باشند و ترسى به خودشان راه ندهند.»

اما رئیس جمهور در نامه خود به رهبری اعلام کرد که ما همه خطوط قرمز مد نظر نظام را رعایت کرده و در عین حال توانسته ایم دشمن را به خضوع در برابر خواسته های خود وادار نمائیم. در این بین به مرور بخش هایی از این نامه می پردازیم:«فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاکراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیتهای هسته ای را در صحنه بین المللی اثبات کنند و گام نخست را به گونه ای پیش برند که حقوق هسته ای و حق غنی سازی ملت ایران مورد اذعان قدرتهای جهانی -که سالها سعی بر انکار آن داشتند- قرار گیرد و راه برای گامهای بلند بعدی در حراست از پیشرفتهای فنی و اقتصادی کشور گشوده شود. توفیق در این مذاکرات نشان داد که می توان با رعایت همه اصول و خطوط قرمز نظام، با ارائه منطقی و مستدلِ مواضع ملت ایران و اتمام حجت برای افکار عمومی جهان، قدرتهای بزرگ را نیز به احترام به حقوق ملت ایران فراخواند و گامهای بعدی را نیز در مسیر حل و فصل نهایی اختلافات با استحکام برداشت. دستاوردهای قطعی این توافق اولیه، به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته ای فرزندان این مرز و بوم بوده است و در کنار آن با توقف روند تحریمهای ظالمانه، بخشی از فشارهای غیرقانونی در تحریمهای یکجانبه برداشته و فروپاشی سازمان تحریم آغاز شده است». اما هوشمندی پاسخ رهبری در آنجاست که ایشان در جواب نامه رئیس جمهور بدون اشاره به متن توافق نامه در حقیقت اعلام فرمودند که در صورت دستیابی هیئت مذاکره کننده هسته ای به چنین دستاوردهایی، این اقدام قابل تقدیر و تشکر است. ایشان در این پاسخ چنین بیان کردند که: «جناب آقای رئیس جمهور- دستیابی به آنچه مرقوم داشته اید در خور تقدیر و تشکر از هیئت مذاکرات هسته ای و دیگر دست اندرکاران است و می تواند پایه اقدامات هوشمندانه بعدی قرار گیرد. بی شک فضل الهی و دعا و پشتیبانی ملت ایران عامل این موفقیت بوده و در آینده نیز خواهد بود انشاءالله. ایستادگی در برابر زیاده خواهی ها همواره باید شاخص خطّ مستقیم حرکت مسئولان این بخش باشد، و چنین خواهد بود انشاء الله.»

آنچه از این بیان برداشت می شود در حقیقت معلق سازی جزای یک جمله شرطیه به شرط آن است. به عبارت دیگر، متن نامه رئیس جمهور حکایت از همان خوش بینی همیشگی به غرب دارد و پاسخ رهبری حکایت از عدم خوش بینی به غرب، که البته این با واقعیت تطبیق دارد. در واقع آنچه از متن توافق ژنو منتشر شد، چیزی نیست که رئیس جمهور در نامه به رهبری نگاشته است. این شاید ناشی از خوش بینی اعضای تیم مذاکره کننده به دشمن است که در پشت دستکش مخملین، با دستان چدنی با ملت ایران برخورد نموده است. 

بایستی دانست که تجلیل رهبری در حقیقت نه از وادادگی در متن بیانیه ژنو که از ایستادگی و مقاومتی است که دولت در صورت برخورداری از آن می تواند مورد اتصاف این تجلیل قرار گیرد.

 

یکسال افزایش تحریم‌ها، افزایش توقعات، لحن توهین آمیزتر

روح توافق ژنو، تأمین امنیت اسرائیل است

 

9دی- دولت آمریکا در یک سال اخیر، چندین بار تحریم جدید علیه ایران تصویب کرد و تعدادی از افراد و شرکت‌های ایرانی و غیر ایرانی را در فهرست تحریم‌های خود علیه کشورمان قرار داد. این در حالی است که طبق توافق ژنو قرار بود تحریم جدیدی علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان وضع نشود. این در حالی است که رهبر انقلاب با پیش بینی این وضعیت و با اشاره به این رویه‌ی آمریکایی‌ها، «مذاکره با آمریکا» را در برطرف شدن این مسأله بی‌فایده معرفی کرده بودند. در این گزارش به کالبدشکافی دقیق‌تر این مسأله پرداخته شده است.

 

افزایش تحریم‌ها

یکی از مهم‌ترین دلایل ورود ایران به مذاکره با گروه موسوم به 1+5، تلاش برای گرفتن بهانه از طرف غربی که منجر به اعمال تحریم‌های یک‌جانبه یا بین‌المللی علیه اقتصاد کشورمان شده است، بود. در این راستا توافقنامه‌ی ژنو حاوی برخی تعهدات غربی‌ها جهت برداشتن تحریم‌ها یا عدم افزایش آن‌هاست. این بند طبعاً مهم‌ترین بخش این توافقنامه و مورد توجه طرف ایرانی بوده است و به عنوان دستاورد اصلی آن به حساب می‌آید.

اما یکی از اصلی‌ترین رویکردهای تبلیغاتی طرف غربی در طول مذاکرات، تغییر دادن محور مذاکرات از «تحریم‌ها» به «مسأله‌ی هسته‌ای» کشورمان بوده که این موضوع باید حتماً مورد توجه مسئولان قرار بگیرد. به این ترتیب طرف غربی، «تعلیق» بخشی از تحریم‌ها و قبول بخشی از برنامه‌ی هسته‌ای کشورمان را به عنوان امتیاز اصلی واگذارشده وانمود می‌کند، اما در عین حال، اهرم فشار اصلی -یعنی تحریم‌ها- را همچنان حفظ می‌کند. به این ترتیب آنها در جهت فریب افکار عمومی مردم کشور ما تلاش می‌کنند که چنین توافقی را به عنوان یک توافق سخاوتمندانه از سوی خودشان معرفی کنند.

 طرف غربی، «تعلیق» بخشی از تحریم‌ها و قبول بخشی از برنامه‌ی هسته‌ای کشورمان را به عنوان امتیاز اصلی واگذارشده وانمود می‌کند، اما در عین حال، اهرم فشار اصلی -یعنی تحریم‌ها- را همچنان حفظ می‌کند. به این ترتیب آنها در جهت فریب افکار عمومی مردم کشور ما تلاش می‌کنند که چنین توافقی را به عنوان یک توافق سخاوتمندانه از سوی خودشان معرفی کنند.

اما آیا طرف غربی پس از توافقنامه‌ی ژنو به تعهداتش در قبال عدم وضع تحریم‌های جدید عمل کرده است؟ غربی‌ها حتی تحریم‌هایی را هم که هنوز موجود نبودند و ممکن بود در آینده وضع شوند -آن هم تنها تحریم‌هایی که به مسأله‌ی هسته‌ای ایران مربوط می‌شود- را جزء امتیازات حساب کردند و در بخش «عناصر گام اول» توافقنامه، در ردیف تعهداتشان نوشتند. این تعهدات عبارت بودند از:

 «عدم صدور قطعنامه‌های جدید تحریم هسته‌ای توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد»

 «عدم صدور قطعنامه‌های جدید تحریم هسته‌ای از سوی اتحادیه‌ی اروپا»

 «دولت آمریکا در چهارچوب اختیارات قانونی رئیس‌جمهور و کنگره‌شان از تحمیل تحریم‌های جدید هسته‌ای خودداری خواهد کرد.»

 

  گسترش تحریم‌های اتحادیه‌ اروپا

در تاریخ 8 آذر 92، یعنی کمتر از یک هفته پس از امضای توافق ژنو، اتحادیه‌ی اروپا نام شرکت مدیریت ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای ایران و 16 شرکت کشتیرانی را به فهرست شرکت‌های ایرانی تحت تحریم این اتحادیه افزود.

 

   گسترش تحریم‌های آمریکا، فقط چند هفته بعد از توافق

21 آذرماه 92 و در حالی که تیم کارشناسان ایرانی همچنان در وین مشغول مذاکره با تیم غربی و بررسی امور مربوط به اجرایی‌شدن توافق ژنو بود، وزارت خزانه‌داری آمریکا نام شرکت‌ها و افرادی را به تحریم‌های خود افزود. مسئولان وزارت خارجه‌ی ایران این رفتار را به سردرگمی در دولت آمریکا و عملی بر خلاف روح توافق ژنو تعبیر نمودند و آقای عراقچی با انتقاد از این اقدام دولت آمریکا بیان داشت: «در حال ارزیابی شرایط هستیم و ان‌شاءالله عکس‌العمل مناسب را هم انتخاب خواهیم کرد.» چند روز بعد، آقای محمدجواد ظریف -وزیر امور خارجه- نیز در صفحه‌ی شخصی‌اش نوشت: «در چند روز گذشته  اقدامات نامناسبی از سوی آمریکایی‌ها صورت گرفت که ما به شکل مقتضی و با در نظر گرفتن همه‌ی جوانب امر به آن پاسخ دادیم.»

علاوه بر عکس‌العمل‌های طرف ایرانی، ماریا زاخاروا -سخن‌گوی وزارت خارجه‌ی روسیه- اقدام آمریکا را نقض آشکار روح حاکم بر توافق ژنو خواند که اجرای توافق ژنو را با چالش جدی مواجه خواهد کرد.

 

  گسترش تحریم‌های آمریکا برای بار دوم

با پایان یافتن بحث‌های کارشناسی برای تدارک سازوکار اجرایی‌کردن توافق ژنو، اجرای این توافقنامه به صورت رسمی از 30 دی 1392 آغاز شد. در شرایطی که کمتر از 20 روز از آغاز اجرای توافق گذشته بود، آمریکایی‌ها مجدداً در تاریخ 17 بهمن 1392، افراد و شرکت‌های جدیدی را به فهرست تحریم‌ها افزودند. این اقدام آمریکا با واکنش سخنگوی وزارت خارجه‌ی کشورمان مواجه شد. وزارت خارجه‌ی روسیه هم در بیانیه‌ی شدیداللحنی این اقدام را نقض مستقیم توافقنامه‌ی ژنو و نقض قوانین بین‌المللی خواند. همچنین آقای عباس عراقچی در شامگاه 20 بهمن 92 در گفت‌و‌گوی ویژه‌ی خبری، این رفتار را خلاف روحیه‌ی تفاهم و حسن نیت خواند و وعده داد اقداماتی که برای پاسخ به این امر تمهید شده است، انجام خواهد گرفت. احضار سفیر سوئیس به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران در روز 21 بهمن 92 پاسخ و اقدام متقابل مسئولان وزارت خارجه در قبال این بدعهدی مجدد آمریکایی‌ها بود. همچنین آقای محمدجواد ظریف در مصاحبه‌اش با روزنامه‌ی ایران در تاریخ 26 بهمن 1392، تحریم‌های وضع‌شده را غیر قانونی و موجب نقض توافق خواند. واقعیت اما این بود که طرف آمریکایی در کمتر از 20 روز از انعقاد توافق با ایران، به نقض تعهدات خود دست زده بود.

 

  گسترش تحریم‌های آمریکا برای بار سوم

سومین دور از گسترش دامنه‌ی تحریم‌ها در یک سال اخیر علیه شرکت‌ها و افرادی که با ایران مبادلات تجاری داشته‌اند، در روز 9 اردیبهشت 1393 و با اضافه‌شدن نام هشت شرکت چینی و دو شرکت مستقر در دوبی به فهرست تحریم‌ها و توقیف اموال آن‌ها صورت پذیرفت. حتی وزارت خارجه‌ی آمریکا جایزه‌ای پنج میلیون دلاری را برای بازداشت یک بازرگان چینی که با کشورمان به معاملاتی دست زده بود تعیین کرد.

 

  ایجاد تحریم‌های جدید، درست در زمان رسیدن به توافقات جامع

یکی از جدیدترین نمونه های تحریم‌های یکجانبه‌ی آمریکا علیه کشورمان، تحریم‌های دولت این کشور در هفتم شهریورماه امسال است. «کیت لین هایدن»، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در این‌باره گفت: این تحریم‌ها که به تصویب وزارت خرانه‌داری آمریکا رسیده است، به‌منظور تداوم اعمال فشارها بر دولت ایران بوده است. تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران بیش از 25 شخص حقیقی و حقوقی شامل شرکت‌های نفتی، هواپیمایی، حمل‌ونقل دریایی و بانک‌ها و برخی افراد را در بر می‌گیرد. حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان، این اقدام دولت آمریکا را زشت توصیف کرد و آن را ظلم و تجاوز به حقوق یک ملت دانست. به این ترتیب، طرف غربی از زمان انعقاد توافقنامه‌ی ژنو تاکنون، چندین دور تحریم جدید علیه کشورمان اعمال کرده است.

هم‌چنان که آشکار است، راهبرد اصلی طرف آمریکایی در مذاکرات هسته‌ای بر روی انتقال محور گفت‌وگو از «لغو تحریم‌ها» به «محدودکردن برنامه‌ی هسته‌ای ایران» متمرکز شده است. به این معنی که پس از گذشت مدتی از مذاکره، صرف نگهداشته‌شدن بخشی از برنامه‌ی هسته‌ای برای طرف ایرانی  یک دستاورد و موفقیت در مذاکرات محسوب گردد، در حالی که تحریم‌های اصلی دست‌نخورده باقی بماند و آمریکا صرفاً با آزاد کردن بخش اندکی از پول‌های بلوکه‌شده‌ی کشورمان، از لغو تحریم‌ها استنکاف کند و به این ترتیب، اهرم فشار تحریم‌ها را نگهدارد تا در زیاده‌خواهی‌های خود در دیگر زمینه‌های مورد مناقشه با ایران از آنها بهره ببرد.

 

 افزایش توقعات

نکته‌ی مهم دیگری که رهبر انقلاب در سخنان خود به آن اشاره کردند، موضوع افزایش توقعات طرف غربی و بیان این توقعات طلبکارانه در جلسات مذاکره و در تریبون‌های عمومی بود.

   طرح بحث توان موشکی ایران

در توافقنامه‌ی ژنو  موضوع رسیدگی به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل جهت رفع نگرانی‌های طرف غربی مورد اشاره قرار گرفته است. طرف غربی با این دستمایه و با سوءاستفاده از فضای مذاکرات و علی‌رغم انتظار طرف ایرانی، خواستار محدودیت برنامه‌ی موشکی ایران به عنوان بخشی از توافق جامع و نهایی پیرامون برنامه‌ی هسته‌ای کشورمان شده است. این در حالی است که برنامه‌ی موشکی کشورمان علاوه بر این‌که در زمره‌ی سلاح‌های متعارف و قانونی و در چهارچوب معاهدات بین‌المللی قرار دارد، اساساً ارتباطی با موضوع هسته‌ای نداشته و در حقیقت تمایل طرف غربی به مذاکره در این خصوص، غیرمنطقی و توقعی طلب‌کارانه و زیاده‌خواهانه محسوب می‌شود.

وندی شرمن -مذاکره‌کننده‌ی ارشد آمریکایی- در جلسه‌ی استماع سنای آمریکا در این‌باره صراحتاً اظهار داشت: «موضوع موشکی ایران باید در توافق جامع حل شود.» همچنین جان کری -وزیر امور خارجه‌ی آمریکا- در کمیته‌ی دفاعی سنای آمریکا تأکید کرد: «برنامه‌ی موشکی ایران جزئی از مذاکرات هسته‌ای فی‌مابین است.»

اگرچه استدلال طرف آمریکایی درباره‌ی لزوم محدودیت توان موشکی ایران این است که موشک‌های ایرانی توانایی پرتاب کلاهک هسته‌ای را دارد، اما به نظر می‌رسد یکی از مهمترین دلایل طرح این موضوع در مذاکرات هسته‌ای، حفظ امنیت رژیم صهیونیستی است. چرا که استدلال آنها درست مانند این می‌ماند که از ما بخواهند استخراج آهن از معادن کشور را قطع کنیم، چون با آن توانایی ساخت بدنه‌ی موشک‌هایی با توان حمل کلاهک هسته‌ای را به‌دست خواهیم آورد! البته این زیاده‌خواهی‌ها با عکس‌العمل وزارت خارجه‌ی کشورمان و رد مذاکره بر روی این موضوع و نیز عکس‌العمل اخیر آقای دکتر روحانی -رئیس‌جمهور- در دیدار با یوکیو آمانو –رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی- مواجه شد.

 

  بهانه حقوق بشر و مسأله حمایت از مقاومت

مدتی بود که بهانه‌ی آمریکا برای فشار بر کشورمان بیشتر بر موضوع هسته‌ای متمرکز شده بود، اما طرف آمریکایی اخیراً و مکرراً ضمن بیان این‌که بر نگهداشتن تحریم‌ها و عدم لغو آن‌ها مصمم است، حتی بر افزایش آن‌ها به دلیل به‌اصطلاح نقض حقوق بشر و حمایت از گروه‌های مقاومت تأکید می‌کند. به این ترتیب آمریکایی‌ها در این‌باره نیز یک گام به پیش آمده‌اند و به توقعات خود از ایران افزوده‌اند.

وندی شرمن –مذاکره‌کننده‌ ارشد آمریکایی- در جلسه‌ی نمایندگان کنگره‌ی آمریکا -در ابتدای مرداد ماه امسال- گفت: «حتی اگر با ایران به توافق نهایی درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌ای دست یابیم، تحریم‌ها به خاطر تروریسم و حقوق بشر سر جای خود باقی خواهند ماند.» ماری هارف -سخنگوی وزارت خارجه‌ی آمریکا- نیز در کنفرانس خبری خود اعلام کرد: «ما آشکارا اعلام کردیم که همچنان به تحریم‌های موجود کنونی علیه ایران به دلیل نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم ادامه می‌دهیم.» در بیانیه‌ی کاخ سفید هم به تاریخ 5 آذرماه 1392 (یعنی تنها دو روز پس از انعقاد توافقنامه‌ی ژنو) شاهد این عبارات هستیم: «تمامی تحریم‌های هدفمند مرتبط با حمایت مالی دولت ایران از تروریسم، نقش بی‌ثبات‌کننده‌ی ایران در منازعات سوریه و سابقه‌ی سیاه حقوق بشر ایران به قوت خود باقی خواهد ماند.»

جان کری -وزیر خارجه‌ی آمریکا- در 19 آذر‌ماه 1392 صراحتاً اظهار داشت: «اگر ایران به حمایت خود از دولت سوریه و حزب‌الله ادامه دهد، تحریم‌ها کاهش نمی‌یابد.» او در فروردین‌ماه امسال هم صراحتاً در سنای آمریکا  به سناتورها اطمینان داد که کاخ سفید به‌موازات موضوع هسته‌ای، موضوع حقوق بشر را نیز درباره‌ی ایران تا جایی که بتواند، ادامه خواهد داد و تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی همچنان پابرجا خواهد بود. در این راستا  رئیس سابق سیا نیز طی مقاله‌ای در روزنامه‌ی واشنگتن‌پست  راهکار «افزایش تحریم‌ها» را برای کنترل هر چه بیشتر ایران پیشنهاد داده و بیان داشت: «باید تحریم‌های مرتبط با تروریسم را حفظ کرد و حتی باید به فکر تحریم‌های جدیدی بود تا شرکت‌ها، بانک‌ها و افراد ایرانی مرتبط با فعالیت‌های مخل ثبات در منطقه، همچنان لای منگنه باشند. [...] همچنین باید طرح روشنی برای برقراری سریع و مجدد تحریم‌های فلج‌کننده را در صورتی که ایران به اندازه‌ی کافی از توافقنامه پیروی نکند، تنظیم کرد.»

 

  درخواست بازرسی‌های گسترده و غیر قانونی

غرب پس از تحمیل پروتکل الحاقی به کشورمان در مذاکرات سال 1382 که آن هم باعث تأیید صلح‌آمیز بودن برنامه‌ی هسته‌ای کشورمان حتی ظرف دو‌سال‌و‌نیم نشد، در این دور از مذاکرات یک گام جلوتر آمده و اکنون علاوه بر پروتکل الحاقی، درخواست جدید بازرسی‌های گسترده‌تر از پروتکل الحاقی (اصطلاحاً «مثبت پروتکل الحاقی») را روی میز مذاکرات گذاشته است. این در حالی است که باتوجه به نفوذ دشمنان ما در سازمان‌های بین‌المللی، حتی پذیرش خود پروتکل الحاقی با اما و اگرهای بسیار امنیتی مواجه است و برخی تحلیل‌گران مرتبط بودن شهادت دانشمندان هسته‌ای کشورمان با اجرای داوطلبانه‌ی پروتکل الحاقی را محتمل می‌دانند.

در این زمینه و به عنوان نمونه، چندی پیش دیوید آلبرایت و اولی هاینونن -دو تن از افراد مؤثر در سیاست خارجی آمریکا که سابقه‌ی حضور در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 را نیز دارند- در مقاله‌ای در مورد اختلافات موجود در مذاکرات پس از دور آخر (وین 6) (منتشرشده توسط مؤسسه‌ی علم و امنیت بین‌الملل) عنوان کرده‌اند: «ایران می‌گوید تصویب پروتکل الحاقی کافی است، اما هرچند این کار گامی مثبت است، کافی نیست. موافقت‌نامه‌ی درازمدت باید همچنین شامل چندین شرط دیگر در زمینه‌ی راستی‌آزمایی باشد که مجموعاً به «مثبت پروتکل الحاقی» معروفند. به گفته‌ی یک مقام ارشد، ایران به شروطی که برای ایجاد «مثبت پروتکل الحاقی» ضروری‌اند، تن نداده است.»

در همین راستا  آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای خواستار دریافت اسامی دانشمندان نظامی و موشکی کشور شده است که سردار حسین دهقان -وزیر دفاع کشورمان- در پاسخ به آن تأکید کرد: «ما اطلاعات دانشمندان دفاعی خود را به کسی نخواهیم داد. این موضوع از طرف ما پذیرفتنی نیست.»

 

  انتظارات جدید و زیاده‌خواهی‌های هسته‌ای

از جمله مواردی که پیش از این به هیچ‌وجه در مذاکرات هسته‌ای میان کشورمان با گروه 1+5 مطرح نبوده، تبدیل نیروگاه آب سنگین اراک به یک نیروگاه آب سبک است. این موضوع باعث محدودیت دسترسی ما به طیف گسترده‌ای از ایزوتوپ‌های مورد نیاز در صنایع هسته‌ای خواهد شد. علاوه بر این، طرح درخواست تبدیل سایت غنی‌سازی فردو –که یک سایت هسته‌ای بسیار مهم برای تأمین سوخت هسته‌ای مورد نیاز کشور است– از یک سایت صنعتی به یک سایت تحقیقاتی (که باعث معطل ماندن سرمایه‌ی عظیم صرف‌شده در آن می‌شود) از دیگر خواسته‌های مطرح‌شده‌ی طرف غربی است. همچنین برچیده شدن سانتریفیوژها به‌طوری که باعث از بین رفتن توان تولید سوخت مورد نیاز کشور در داخل می‌شود، از دیگر زیاده‌خواهی‌های جدید غربی‌ها است که در صورت پذیرش، این توان را برای سال‌ها محدود نموده و باعث وابستگی کشور در این زمینه به خارج می‌گردد.

 

لحن اهانت‌آمیزتر

در این بخش به فهرستی اجمالی از برخی موضع‌گیری‌های مقامات و صاحب‌نفوذان آمریکایی در طول مذاکرات هسته‌ای و اجرای توافقنامه‌ی ژنو اشاره می‌کنیم. «فریب‌کار خواندن ایرانیان»، «تهدید مکرر ایران به حمله‌ی نظامی در صورت حل نشدن موضوع در مذاکرات»، «تهدید به افزایش تحریم‌ها در صورت نتیجه‌ندادن مذاکرات»، «تهدید به حمله‌ی اتمی»، «کشیده‌شدن ایران به پای میز مذاکره بر اثر تحریم‌ها»، «مسئولیت‌ناپذیر خواندن ایران در عرصه‌ی بین‌المللی» و «اتهام مصرف داخلی داشتن مواضع مسئولان کشورمان» تنها بخشی از لحن اهانت‌آمیز آمریکایی‌ها در یک سال اخیر نسبت به ملت ایران و مسئولان کشورمان بوده است.

 

  نتیجه

با اشاره به اطلاعات و آمار ارائه شده، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که در مذاکرات یک سال اخیر که تماس‌هایی بین مذاکره‌کنندگان ایرانی و آمریکایی برقرار گردید، نه تنها از حجم خصومت‌ورزی آمریکایی‌ها با کشورمان چیزی کاسته نشد، بلکه لحن آن‌ها اهانت‌آمیزتر، توقعات آنان زیاده‌خواهانه‌تر و تحریم‌های آن‌ها علیه کشورمان افزون‌تر شده است.

به همین دلیل بود که رهبرانقلاب در زمینه‌ی مذاکره با آمریکا چنین فرمودند: «رابطه با آمریکا و مذاکره با این کشور به جز در موارد خاصی برای جمهوری اسلامی نه تنها هیچ نفعی ندارد بلکه ضرر هم دارد و کدام عاقلی است که دنبال کار بی‌منفعت برود!؟... عده‌ای این‌جور وانمود می‌کردند که اگر با آمریکایی‌ها دور میز مذاکره بنشینیم بسیاری از مشکلات حل می‌شود، البته ما می‌دانستیم اینجور نیست اما قضایای یک سال اخیر برای چندمین بار این واقعیت را اثبات کرد.»

 

گزارشی از ادبیات 12 ماه اخیر آمریکا پس از توافق ژنو/ لبخندهای دیپلماتیک ظریف و توهین های ادامه دار آمریکا

کابینه فحاشی ایالات متحده

 

شاید درست‌ترین تعبیر از مذاکرات هسته‌ای و گستاخی آمریکایی‌ها را رهبر انقلاب داشتند؛ تعبیری که تصریح داشت «مذاکرات، ادبیات آمریکا را اهانت‌آمیزتر کرد». سوم آذر یا همان 24 نوامبر کم کم از راه می‌رسد. ژنو میزبان نشستی است که خیلی‌ها آنرا سرنوشت‌ساز می‌دانند؛ بالاخره بعد از حدود 3 ماه مذاکره فشرده، سطرهای متن توافقنامه‌ای که خیلی‌ها منتظرش بودند، نهایی شد. «توافقنامه اقدام مشترک» که در بین مردم ایران با عنوان «توافقنامه ژنو» مشهور شد، آغاز راهی بود که ایران و کشورهای 1+5 را در مسیر توافق نهایی قرار می داد. ایران و کشورهای 1+5 متعهد شده بودند تا اقدامات را گام به گام جلو ببرند تا حواشی مساله هسته‌ای ایران برای همیشه تمام شود، اما تنها چند روز زمان نیاز بود تا برخی اظهارات عجیب یکی از اعضا، خوش‌بینی‌ها به توافق ژنو را کم کند. توافق ژنو همه را امیدوار کرده بود اما آمریکایی‌ها به گونه ای دیگر به توافق هسته‌ای با ایران نگاه می‌کردند، همین نگاه متفاوت در اظهارات مقامات این کشور نمود عینی داشت؛ مساله ای که برخی سیاستمداران و دیپلمات ها در ایران دوست نداشتند به صورت جدی به آن نگاه کنند و هرگاه در برابر پرسش خبرنگاران برای پاسخگویی به حرف های عجیب و بعضا تهدید آمیز آمریکایی ها قرار می گرفتند تنها به جمله «این اظهارات خلاف روح توافق ژنو است» بسنده می کردند.

مقامات آمریکایی از روز 3 آذر به بعد پیام جدیدی از توافق ژنو را برای خود تعریف کردند، پیامی که آنها تعریف کرده بودند حکایت از ضعف ایران و اثرگذاری تحریم‌ها داشت.

آنها بر اساس همین پیام در طول توافق 6 ماهه ژنو و همچنین در مدت تمدید 6 ماهه دوم، سعی کردند پیام خود از روح توافق ژنو را به دنیا مخابره کنند، پیامی که برخی سیاستمداران داخلی علاقه ای به شنیدن آن ندارند.

بررسی اظهار نظرهای مقامات آمریکایی در طول یک سال اخیر در آستانه 24 نوامبر و تاریخ انقضای توافق ژنو نشان می دهد که اوباما رئیس جمهور آمریکا،‌ جان کری وزیر امور خارجه و وندی شرمن معاون وزیر خارجه و رئیس تیم مذاکره کننده آمریکایی از همان روز بعد از توافق ژنو هدف دیگری جز توافق «خوب» هسته ای با ایران را دنبال می کردند. نکته قابل تامل‌تر آنکه هرچه به روزهای نهایی مذاکرات نزدیک تر می شویم، اظهارنظرهای مقامات آمریکایی علیه ایران و برنامه هسته‌ای آن تندتر و پرحجم‌تر می‌شود؛ اظهاراتی که شاید مرور آن در آستانه دور نهایی مذاکرات برای برخی دیپلمات ها مفید باشد.

در ادامه این گزارش، به بررسی برخی اظهار نظرهای مقامات آمریکایی درباره برنامه هسته‌ای ایران، توافق ژنو و همچنین توافق نهایی با کشورمان خواهیم پرداخت.

 

اظهارات باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا پس از توافق اقدام مشترک (ژنو)

اوباما: گزینه نظامی روی میز است/ تحریم‌ها ایران را به مذاکره کشاند

 

3 آذر 92

  اوباما پس از توافق ژنو

 «برای نخستین بار پس از یک دهه، ما برنامه اتمی ایران و بخش‌های کلیدی آن را متوقف کردیم.»

 «ایران نمی‌تواند از سانتریفیوژهای نسل آینده خود استفاده کند، اجازه راه‌اندازی سانتریفیوژهای جدید را نیز ندارد و تولیدات سانتریفیوژهای آن محدود خواهد شد. ایران کار بر روی راکتور پلوتونیوم خود را متوقف خواهد کرد و بازرسی‌های جدید، نظارت گسترده‌ای بر توانایی‌های اتمی این کشور خواهند داشت که به جامعه بین‌الملل اجازه می‌دهد پایبندی ایران به تعهداتش را ارزیابی کند.»

 «در برابر انجام این تعهدات (تعهدات ذکر شده در توافقنامه اقدام مشترک) توسط ایران، آمریکا و متحدانش موافقت کرده‌اند تا ضمن «ادامه شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران»، «تسهیلات محدودی» برای این کشور فراهم کنند.»

 «ما از اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران خودداری می‌کنیم و به دولت ایران اجازه می‌دهیم به بخشی از درآمدهای خود که بر اثر تحریم‌ها از آنها محروم شده بود، دسترسی پیدا کند.»

 «ساختار گسترده تحریم‌ها پابرجا می‌ماند و در صورتی که ایران ظرف شش ماه آینده از عمل به تعهداتش سر باز زند، ما این تسهیلات را متوقف کرده و فشار را افزایش خواهیم داد.»

 

16 آذر 92

 «اگر ایران به توافق پایبند نماند تحریم ها را افزایش می دهیم و آمادگی برای گزینه نظامی هم وجود دارد.»

 

22 بهمن 92

  اوباما در کنفرانس خبری مشترک با اولاند رئیس جمهور فرانسه

 «همچنان که آمریکا و فرانسه برای رسیدن به راهکاری دیپلماتیک برای موضوع هسته‌ای ایران با یکدیگر همکاری کردند، در زمینه اعمال تحریم‌های موجود علیه ایران نیز با یکدیگر ‌همکاری خواهند کرد.»

 «دولت آمریکا هفته گذشته چندین شرکت را در اروپا و خاورمیانه به سبب آنچه نقض تحریم‌های ایران خوانده، جریمه کرده و در لیست سیاه قرار داد؛ این دومین بار از زمان امضای توافق ژنو بود که دولت آمریکا ‌چنین کاری می‌کرد.»

 «هرچند شرکت‌های گوناگون در نقاط مختلف جهان احتمالاً مشغول بررسی زمینه‌های بازگشت به بازار ایران در صورت رسیدن به توافق نهایی هسته‌ای می‌باشند؛‌ اکنون آن‌ها‌ خودشان ریسک این کار را به جان می‌خرند، زیرا درباره تحریم‌هایی که ما کنترل آن را بر عهده داریم، همچون یک تن آجر بر سرشان خراب خواهیم شد.»

 

12 اسفند 92

  اوباما در مصاحبه با بلومبرگ

 «منطق تحریمها این بود که آنها را به میز مذاکره بیاورد. منطق طرح اقدام مشترک این است که پیشرفت برنامه هسته ای ایران را برای مدت مشخصی متوقف کند و اجازه دهد مذاکره کنندگان کار خود را ادامه دهند. ما 95 درصد این تحریمها را حفظ می کنیم.»

 «با ادامه تحریمهای فعلی نفت در مدت اجرای طرح اقدام مشترک، پولی که ایران از دست می دهد بیشتر از آن چیزی است که از باز شدن دسترسی ایران به بخش اندکی از داراییهایش به دست می آورد.»

 «در صورتی که دیپلماسی موفقیت‌آمیز نباشد و ایران به دنبال دستیابی به تسلیحات هسته‌ای باشد، تمام گزینه ها، از جمله اقدام نظامی، روی میز است. بر اساس طرح اقدام مشترک، اورانیوم غنی شده 20 درصدی ایران به صفر تبدیل و سایت اراک متوقف می‌شود.»

 

17 تیر 93

  یادداشت اختصاصی برای هاآرتص

 «ما در تلاش هستیم اطمینان حاصل کنیم ایران هرگز به تسلیحات اتمی دست پیدا نخواهد کرد. ما از طریق مذاکرات بین‌المللی فشرده در تلاش هستیم تا به صورت مسالمت‌آمیز یک تهدید بین‌المللی مهم ضد امنیت جهانی و منطقه‌ای را حل و فصل کنیم.»

 «ما به صراحت گفته‌ایم که هر گونه توافق با ایران بایستی حاوی تضمین‌هایی ملموس و آزمون‌پذیر مبنی بر این باشد که برنامه هسته‌ای ایران صرفاً اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌کند و ما در سر تا سر این فرایند مشورت نزدیکی با اسرائیل داشته‌ایم.»

 «همزمان با نزدیک شدن به موعد مذاکرات هنوز نمی‌دانیم که آیا این مذاکرات موفق خواهند شد یا خیر؛ اما کف مطالبات ما هنوز تغییری نکرده است. ما مصمم هستیم ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای باز داریم و تمامی گزینه‌ها را برای نیل به این هدف روی میز نگاه داشته‌ایم.»

 

20 تیر 93

  اوباما در گفت و گوی تلفنی با نتانیاهو

 «آمریکا توافقی را که تضمین نکند برنامه هسته‌ای ایران کاملا اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌کند نخواهد پذیرفت.»

 

2 مهر 93

  سخنرانی اوباما در مجمع عمومی سازمان ملل

 «آمریکا راه حلی دیپلماتیک را برای مسئله هسته ای ایران دنبال می کند. این بخشی از تعهد ما برای متوقف کردن تکثیر و انتشار تسلیحات اتمی است و دنبال این هستیم که از این طریق امنیت و صلح جهان را بدون این تسلیحات تضمین کنیم.»

 

15 آبان 93

  اولین سخنرانی پس از شکست در سنا

 «تحریم‌ها باعث شده است که ایران پای میز مذاکرات بیاید.»

 «اگر توافقی در کار نباشد این به دلیل سیاست آنها (ایران) است.»

 «اگر توافقی باشد، باید توافقی خوب باشد که مکانیزم‌های قابل راستی آزمایی داشته باشد تا مطمئن شویم که از آستانه هسته‌ای عبور نمی‌کنند. اگر ما توافقی داشته باشیم، مطمئنم که توافقی خواهد بود که مانع دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای خواهد شد.»

 

 اظهارات جان کری وزیر امور خارجه پس از توافق اقدام مشترک (ژنو)

جان کری: عدم توافق بهتر از توافق بد است/ اگر به توافق نرسیم ایران مقصر است

 

19 آذر 92

  جان کری در جلسه استماع سنا

 «کری ایران را به حمایت از تروریسم، حمایت از نظام سوریه و تلاش برای دستیابی به بمب هسته‌ای متهم کرد.»

 «این تنها یک گام اول است، و بر اساس گام آخر که آمریکا دید واضحی از آن دارد، داشتن یک نیروگاه آب سنگین برای ایران، غیرقابل قبول است و آن‌ها نمی‌توانند چنین نیروگاهی داشته باشند.»

 «باید در نظر داشت که تحریم‌ها یک هدف نیستند، بلکه ابزاری هستند برای آنکه ایران را به میز مذاکره بیاورند.»

 «تمام تحریم‌های مربوط به وضعیت حقوق بشر، حمایت از تروریسم، حمایت از رژیم سوریه پابرجا خواهند ماند... تنها بخش بسیار کوچکی از تحریم‌های ایران آن هم به صورت برگشت‌پذیر حذف می‌شود... اگر ایران به تعهدات خود عمل نکند، کاهش تحریم‌ها لغو می‌شود.»

 «رئیس‌جمهور اوباما متعهد است که اگر این توافق شکست بخورد، فشارها را افزایش می‌دهد.»

 «ما مشکلات زیادی با ایرانی‌ها داریم، آن‌ها از حزب‌الله حمایت می‌کنند، آن‌ها از رژیم سوریه حمایت می‌کنند، از تروریسم حمایت می‌کنند... ما مشکلات جدی با آن‌ها داریم، اما موضوع هسته‌ای اکنون اصلی‌ترین موضوع است که برای امنیت اسرائیل و منطقه نیز دارای اهمیت است.»

 

20 فروردین 93

  جان کری در کمیته روابط خارجی سنا

 «اگر مسکو و تهران در مسیر عقد این قرارداد حرکت کنند آمریکا تحریم های بیشتری را علیه تهران اعمال می کند.»

 «دولت آمریکا به ایران و روسیه در مورد این قرارداد نفتی هشدار داده و اعلام نموده که این قرارداد برهم زننده توافق هسته ای نوامبر 2013 است و اگر چنین قراردادی امضا شود مطمئنا با پاسخ آمریکا و افزایش تحریم های ما مواجه خواهد شد.»

 «ما به طور جدی و با چشمانی کاملا باز در حال انجام گفت‌وگوها هستیم. به همین دلیل، گرچه مذاکرات در حال انجام است، همچنان به اعمال تحریم علیه ایران ادامه می‌دهیم.»

 

10 خرداد 93

  جان کری در مصاحبه با پی بی اس

 «رئیس‌جمهور با ایران وارد تعامل شده است، ما (قبلا) در مسیر برخورد قطعی قرار داشتیم، چراکه آن‌ها در حال ساخت یک سیستم هسته‌ای بودند و جهان نیز در برابر آن‌ها ایستاده بود. اما رئیس‌جمهور یک سری تحریم‌ها را اعمال کرد و این تحریم‌ها ظرفیتی ایجاد کرد که بتوان ایران را به پای میز مذاکره آورد.»

 «همه تائید می‌کنند که در این مدت ساختار تحریم‌ها یکپارچه مانده است. برنامه هسته‌ای متوقف شده و به عقب بازگردانده شده است. اکنون همچنین زمانی را که ممکن است ایران برای گریز (به سمت سلاح اتمی) نیاز داشته باشد، را افزایش داده‌ایم. این یک موفقیت است.»

 

2 مهر 93

  جان کری در مصاحبه با سی ان ان

 «باید اطمینان یافت که توافق جامع تمام راه‌های دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را مسدود می‌کند.»

 «تهران باید صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود را اثبات کند و «عدم توافق بهتر از یک توافق بد است.» اگر «ایران و آمریکا» به توافق برسند، جهان جایی «امن‌تر» و «بهتر» خواهد بود و خاورمیانه می‌تواند به سمت شکل‌گیری منطقه عاری از تسلیحات هسته‌ای حرکت کند.»

9 آبان 93

  جان کری در مجله آتلانتیک

 «جهان در هفته‌های پیش روی خواهد فهمید که آیا ایران می تواند تصمیمات سخت مورد نیاز برای توافق هسته ای را اتخاذ کند یا نه.»

 «عدم توافق بهتر از یک توافق بد است.»

 «ایران چهار مسیر برای دستیابی به یک بمب در پیش روی دارد: تاسیسات مخفی به نام فردو که در کوهستان پنهان شده است، تاسیسات غنی‌سازی نطنز که آشکار و غیرپنهان است، راکتور آب سنگین پلوتونیوم اراک و البته، فعالیت های پنهانی.»

 «ما تعهد داده‌ایم که هدفمان بستن تمام این مسیرهاست چنانچه اگر ایران تلاش کند به سلاح هسته‌ای دست یابد، ما باید مهلتی یک ساله برای ممانعت از آن داشته باشیم.»

 

اظهارات وندی شرمن رئیس تیم مذاکره کننده آمریکایی پس از توافق اقدام مشترک (ژنو)

وندی شرمن: به تحریم ها علیه ایران ادامه می دهیم/ غنی سازی فعلی در ایران را قبول نداریم

 

15 بهمن 92

  شرمن در جلسه استماع مجلس سنا

 «ما و کنگره هدفی مشترک داریم و آن هم جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی است. ما سخت‌ترین تحریم‌ها که هیچ‌گاه علیه هیچ کشور دیگری اعمال نشده بود، را علیه ایران اعمال کردیم... من به شما اطمینان می‌دهم که اکنون بیش از چند هفته قبل به این هدف نزدیک شده‌ایم.»

 «ما توانسته‌ایم برای اولین بار در حدود یک دهه برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کنیم و در بخش‌هایی آن را به عقب برانیم.»

 «این مذاکرات بر اساس اعتماد نیست، بلکه هر راهکار جامعی بر اساس اقدامات قابل‌ راستی‌آزمایی خواهد بود که ما و جامعه بین‌الملل را مطمئن سازد که ایران به دنبال سلاح اتمی نیست و به آن دست نمی‌یابد.»

 «ایران برای برنامه صلح‌آمیز نیازی به یک سایت زیرزمینی ندارد، ایران نیازی هم به رآکتور آب‌سنگین اراک ندارد.»

 «تمرکز ما بر حل موضوع هسته‌ای ایران باعث نشده تا ما از موضوع حقوق بشر، حمایت آن‌ها از تروریسم و مداخلاتشان در کشورهای منطقه غافل شویم.»

 «اگر ایران به تعهداتش پایبند نباشد ما همه گزینه‌ها را مطرح خواهیم داشت تا نگذاریم ایران به بمب اتمی دست پیدا کند.»

 «ما از ایران می‌خواهیم تمام زندانیان سیاسی را آزاد کند، از جمله میرحسین موسوی و مهدی کروبی را که نزدیک به سه سال است که بدون اتهام رسمی در بازداشت خانگی به سر می‌برند. ما همچنین به ثبت موارد نقض حقوق بشر در گزارش‌های سالانه حقوق بشر و آزادی مذهبی ادامه می‌دهیم تا توجهات را به نحوه رفتار دولت با مردم جلب کنیم.»

 «بحث موشک‌های بالستیک ایران هم از مواردی است که باید در توافق نهایی به آن پرداخته شود.»

 

25 شهریور 93

  شرمن در جمع 200 سفیر حاضر در واشنگتن

 «دستیابی به توافق نهایی اتمی با ایران تا زمانی که این کشور ظرفیت غنی‌سازی‌ اورانیوم خود را کاهش ندهد، ممکن نخواهد بود.»

 

7 مرداد 93

  شرمن در کمیته روابط خارجی سنا

 «یک توافقنامه خوب، توافقنامه ای خواهد بود که راههای مختلفی را که ایران می تواند به سلاح اتمی دست پیدا کند می بندد این راهها عبارتند از: مسیر اورانیوم از طریق فعالیتهایش در نطنز و فوردو و مسیر پولوتونیوم از طریق راکتور آب سنگین اراک و همچنین مسیری پنهانی. از این رو لازم است محدودیتهای شدیدی علیه برنامه هسته ای ایران وضع شود و این برنامه به شدت محدود شود.»

 «کاهش تحریمها علیه ایران همچنان هدفمند و محدود خواهد بود به طوری که اگر نگویم هیچ، لااقل تاثیر اندکی برای التیام زخمهای عمیق اقتصادی ایران خواهد داشت.»

 «دولت اوباما به اعمال تحریمها به طور جدی و کامل ادامه خواهد داد.»

 «هر زمان که لازم باشد، چه در رابطه با کارنامه وحشتناک حقوق بشر دولت ایران، حمایت آن از تروریسم، خصومت علیه اسرائیل یا زندانیان سیاسی در ایران، در اعمال فشار بر این کشور تردید نخواهیم کرد. مذاکرات درباره یک مسئله ایجاب نمی کند که درباره مسائل دیگر سکوت کنیم.»

 

1 آبان 93

  شرمن در مرکز مطالعات واشنگتن

 «ایران مجهز به تسلیحات هسته ای موجب افزایش عناصر غیرقابل قبول بی ثباتی و خطر در بخشی از جهان خواهد شد که هم اکنون از بی ثباتی و خطر بسیاری رنج می برد. اگر تهران چنین سلاحی داشته باشد، دیگر کشورها در منطقه ممکن است همین هدف را دنبال کنند و موجب رقابت فاجعه بار تسلیحاتی شود.»

 «کاهش بیشتر تحریم ها فقط زمانی حاصل می شود که ما بتوانیم به توافق جامع دست پیدا کنم که نگرانی های جامعه بین المللی را برطرف می کند.»

 «مقامات ایران بسیار امید دارند جهان به این نتیجه برسد که وضع موجود دست کم درباره این موضوع محوری (غنی سازی) مورد قبول واقع شود، اما مسلما مورد قبول نمی شود اگر به این صورت بود ما هرگز نیازی به این گفتگوهای دشوار و پرزحمت نداشتیم.»

 

 اظهارات برخی دیگر از مقامات آمریکایی پس از توافقنامه اقدام مشترک (ژنو)

مقامات آمریکایی: ایران قابل اعتماد نیست/ تنها راه اطمینان تعطیلی فعالیت های هسته ای ایران است

 

6 آبان 93

  «هیل» پایگاه رسمی اطلاع رسانی کنگره آمریکا

 «توافقنامه دیپلماتیک همچنان یک روش مطلوب برای اطمینان حاصل کردن از عدم دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای است، اما دنبال کردن توافقی که به طور کامل چنین برآمدی ندارد، تنها، دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای را به تعویق می اندازد و برای امنیت ملی آمریکا نیز خطرناک است.»

 «اکثریت جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های کنگره معتقدند که از طریق تصویب تحریم‌ها می‌توانند، دست مذاکره‌کنندگان غربی را در مذاکره با ایران تقویت کنند.»

 «ایران قابل اعتماد نیست و برنامه هسته‌ای ایران باید به طور نامحدود تحت محدودیت باشد ولی مذاکره‌کنندگان بین‌المللی موافقت کرده‌اند که هرگونه توافق نهایی با ایران تاریخ انقضا داشته باشد.»

 

15 آبان 93

  ایلنا روز ـ لتینن، رئیس کمیته فرعی امور خاورمیانه و شمال آفریقا در مجلس نمایندگان آمریکا

 «تنها راه برای تأیید اینکه ایران در حال انجام فعالیت‌های هسته‌ای غیرقانونی نیست این است که این برنامه به طور کامل تعطیل شود.»

 «بسیاری از ما در کنگره بر این باوریم که تنها توافق هسته‌ای قابل قبول با ایران توافقی است که به موجب آن ایران تمامی فعالیت‌های غنی‌سازی خود را متوقف کند و با این روش ما می‌توانیم امنیت ملی خود و متحدانمان را حفظ کنیم.»

 

12 مهر 93

  نامه 354 نماینده کنگره به اوباما درباره برنامه هسته ای ایران

 «ایران در راه بازرسان آژانس انرژی اتمی سنگ اندازی می کند.»

 «توافق خوب توافقی است توافقی که بتواند مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته ای شود باید شامل روشن شدن ابعاد فعالیت های اتمی تحقیقاتی ایران در گذشته نیز بشود.»

 

23 آبان 93

  سناتور مک کین جمهوری خواه

 «بسیاری از ما احساس می‌کنیم، رئیس‌جمهور به‌قدری در پی یافتن نوعی از موفقیت است که می‌خواهد توافقی را انجام دهد که از نظر بسیاری از ما بسیار خطرناک است.»

 

23 آبان 93

  رابرت منندز و مارک کِرک دو سناتور آمریکایی در نامه ای به اوباما

 «توافق خوب را توافقی است که به متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران بسنده نکرده و آن را از میان ببرد.»

 «این «جنون» است که آمریکا در توافق احتمالی با ایران به این کشور اجازه برخورداری از توانمندی های هسته ای بدهد.»

 

18 آبان 93

  گراهام نماینده سنا

 «سنا طبق قانون حق و وظیفه دارد مانع توافق بد با ایران شود و هرگونه توافق بد دولت اوباما با ایران بر سر مساله هسته‌ای را وتو خواهد کرد.»

 «اگر توافقی بد باشد و یا به ایران اجازه غنی سازی بدهد ، این توافق یک توافق بد است ، و ما آن را به رسمیت نمی شناسیم.»

 

25 آبان 93

  سخنگوی عربی زبان وزارت خارجه آمریکا

 «تاکید می‌کنم که هیچ معامله‌ای با ایران وجود ندارد.»

 «تمامی دولت‌های همسایه ای ایران موافق تحریم اقتصادی‌اش هستند، تحریمی که اقتصاد ایران کاملا نابود کرد و تاثیری بسیار در بازگشتش به مذاکرات 5+1 داشت.»

 «ما می‌دانیم که تهران عامل ناآرامی‌های بسیاری در میان دولت‌های منطقه شده است اما ما این کشور را از رسیدن به سلاح هسته‌ای بازداشتیم.»

 

 اما آمریکایی ها تنها به اظهار نظر بسنده نکردند و اقدامات عملی نیز در دستور کار آنها قرار گرفت؛ اقداماتی از جنس تحریم.

تحریم هایی که جدید بود/ مذاکراتی که لحن آمریکا را اهانت آمیز تر کرد

آمریکا تنها 18 روز پس از توافق ژنو در 21 آذر سال 92 اعلام کرد که 4 شرکت خارجی و 5 نهاد ایرانی را مورد تحریم قرار داده است. انتشار این خبر مانند آب سردی بر پیکر توافقی بود که هنوز حتی راهکارهای اجرا شدن آن نیز مشخص نشده بود. وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرد که این تحریم ها به دلیل حمایت این شرکت ها از برنامه هسته ای ایران بوده و در واقع تحریم ها جدیدی محسوب نشده و ناقض توافق ژنو نیست؛ ادعایی که برخی در داخل کشور نیز سعی می کردند با آن همراه شوند.

رهبر معظم انقلاب اما در این میان نظری متفاوت با مسئولان آمریکایی و برخی سیاستمداران داخلی داشتند.

ایشان در مرداد ماه سال 93 در دیدار با سفرا و مسئولان نمایندگی ها جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با اشاره به مذاکرات هسته ای میان ایران و کشورهای 1+5 و به ویژه آمریکا فرمودند: «در گذشته میان مسئولان ما و مسئولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر بخاطر مسائل حساس هسته‌ای و تجربه‌ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماس‌ها، نشست‌ها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایده‌ای عاید نشد بلکه لحن آمریکایی‌ها تندتر و اهانت‌آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه‌ی بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبون‌های عمومی بیان کردند.» ایشان در ادامه تصریح کردند: «البته مسئولان ما در نشست‌ها در جواب طلبکاری آنها، جواب‌های قوی‌تر و گاهی گزنده‌تر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی‌ها، به هیچ چیز کمک نمی‌کند. آمریکایی‌ها نه تنها دشمنی‌ها را کم نکردند بلکه تحریم ها را هم افزایش دادند! البته می‌گویند این تحریم‌ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه‌ی تحریم هم، فایده‌ای نداشته است.»

همه اتفاقات یکسال اخیر و تنها مرور اظهارات کینه جویانه مقامات آمریکایی ثابت می کند کسی که آن سوی میز نشسته است قابل اعتماد نیست و برداشتش از لبخندهای دیپلماتیک ضغف طرف مقابل است نه دوستی. آمریکایی ها با اظهارات یک سال اخیر خود نشان دادند که راه حل پایان دادن به مساله هسته ای ایران را تنها در برچیده شدن آن دانسته و البته پایان مساله هسته ای را زمینه ای برای آغاز فشار در زمینه حقوق بشر و دیگر مسائل داخلی ایران می دانند. حال در آستانه دور نهایی مذاکرات و پس از یکسال از توافق ژنو باید دید چه اتفاقی در پشت درهای بسته سالن مذاکرات خواهد افتاد؛ آیا ایران طرف مقابل را برای یک توافق «خوب» قانع می کند و یا طرف دیگر توافقی «خوب تر» را به نفع خود رقم خواهد زد.

 

 

آب سنگین اراک دیگر وزنی ندارد

منظور از بازطراحی اراک همان تعطیلی است دیگر؟

 

آمریکایی ها تقریبا در هر سخنرانی که درباره آینده برنامه هسته ای ایران انجام داده اند، موضوع آب سنگین اراک را پیش کشیدند. به عنوان نمونه جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا روز 10 فروردین در سنا گفته است: «این یک اصل قطعی است که ایران به یک راکتور آب سنگین تمام عیار نیاز ندارد». علاوه بر جان کری، وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا نیز تاکنون بارها بر تعطیلی آب سنگین اراک و یا یافتن راهی برای از دسترس خارج کردن این راکتور از چرخه تولید برای زمانی طولانی سخن گفته است.

برخلاف آنچه در رسانه ها منعکس گردیده، از جملات فوق بر می آید که مساله اصلی تعطیل شدن اراک و حتی تبدیل شدن آن به آب سبک نمی باشد، چرا که خیلی واضح است چنین اتفاقی با واکنش های تند مردم مواجه گردیده و به نحوی صریح عبور از خط قرمز ها محسوب می گردد. سخنان فوق به صورت کاملا روشنی نشان می دهد که آمریکایی ها با راکتور آب سنگین غیر تمام عیار مشکلی ندارند! لذا مهم ترین عنصری که باید با دقت بیشتری در این زمنیه دنبال نمود، تغییر ماهیت نرم و خاموش این راکتور می باشد.

اظهارات آقای صالحی همین پیش بینی ها را تایید می نماید. وی در برنامه “من طهران” شبکه العالم، در خصوص نیروگاه آب سنگین اراک گفت:

قرار بر این شده که با باز طراحی قلب رآکتور اراک، سوخت آن را از طبیعی به سوخت غنی شده تبدیل کنیم که میزان غنای این سوخت بین چهار تا پنج درصد است و ما در حال انجام محاسبات در این زمینه هستیم. … جزییات مطرح شده به اطلاع گروه 1+5 رسیده و آنها نیز موافقند چون نگرانی آنها درخصوص پلوتونیوم بود و ما این مشکل را به این شیوه حل کردیم و از این پیشنهاد ایران استقبال کردند!

رییس جمهور نیز در آخرین گفت و گوی تلویزیونی خود با لحنی مفتخرانه پیرامون این موضوع می گوید:

در اینکه در نطنز باید غنی سازی شود، در اینکه فردو مرکزی هست برای ایران، در اینکه در اراک نیروگاه میخواهیم بحثی نیست؛ حالا اینکه چگونه باشد داریم بحث می کنیم. هیچکس دنبال این نیست که بگوید ایران غنی سازی نکند؛ این بحث فراموش و حذف شده است. در اینکه ایران نیروگاه برای رادیو دارو داشته باشد کسی بحث ندارد. حتی اینکه ایران از سایر تکنولوژی های مدرن هسته ای باید استفاده کند کسی شک ندارد. خیلی ساده نباید از کنار این جملات مبهم عبور نمود، در حالی رییس جهمور به داشتن نیروگاه در اراک افتخار می نماید که مشخص نیست منظور از داشتن نیروگاه، داشتن ساختمان نیروگاه و تغییر ماهیت یافته کارکرد آن است یا نیروگاهی با هویت اصلی؟

این خطرناک است که ایران سناریوهایی را بپذیرد که ظاهر کار را حفظ می‌کند اما در عمل به معنی تعطیلی کامل یا تقریبا کامل تاسیسات است. برای توضیح بیشتر لازم است بیان شود که تولید پولوتیونیم، تولید رادیو ایزوتوپ صنعتی و دارویی، تحقیقات در زمینه پولوتونیم و رادیوایزوتوپ ها و تولید برق، چهار عملی است که راکتور اراک انجام می‌دهد و اگر این امور توسط راکتور اراک صورت نگیرد یعنی عملاً این واحد تعطیل شده است. به گفته کارشناسان هرگونه کاهش قدرت راکتور یا اعمال تغییرات دیگر 3 کارکرد اول را تعطیل می‌کند و صرفا کارکرد آخر که کم اهمیت‌ترین کارکرد راکتور اراک است باقی خواهد ماند. با توجه به اینکه تیم مذاکره‌کننده ایرانی تغییر طراحی در راکتور اراک را به عنوان بخشی از پیشنهادش در مذاکرات با کشورهای 1+5 مطرح کرده است؛ با این پیشنهاد:

ابتدا به ساکن راکتور اراک تا زمان بازطراحی باید تعطیل شود. از آن مهم تر اینکه چون این باز طراحی در دنیا جدید است معلوم نیست که چه زمانی به پایان برسد، کمااینکه پس از انقلاب با رها کردن طراحی و ساخت نیروگاه بوشهر توسط آلمان‌ها، تغییر طراحی آن توسط روس‌ها 20 سال  به طول انجامید.

با فرض اینکه این بازطراحی با موفقیت انجام و راکتور راه اندازی شود، طبق پیشنهادی که ایران داده و رئیس سازمان انرژی اتمی آن را مطرح کرده است، تولید پولوتونیم در این راکتور80 درصد کاهش پیدا می‌کند و با توجه به اینکه بعضی رادیو ایزوتوپ ها تنها در اراک تولید می شود و در راکتور آب سبک امکان تولید ندارد، حدود نیمی از رادیوایزوتوپ‌ها نیز دیگر نمی‌تواند تولید شود.

متاسفانه در متن ضعیف توافقنامه ژنو و در قسمت «عناصر گام نهایی راه حل جامع» نیز درباره راکتور اراک آمده است: به رفع کامل نگرانی های مربوط به راکتور اراک، که توسط آژانس با نام IR40 شناخته می­شود، مبادرت ورزد؛ عدم بازفرآوری یا عدم ساخت تأسیساتی که توانایی بازفرآوری داشته باشد. با این اوصاف به نظر می‌رسد پیشنهاد بازطراحی راکتور اراک به منظور حفظ این تاسیسات در ظاهر و تعطیل کردن آن در عمل باشد و اینکه عنوان این تاسیسات «آب سنگین» باشد یا «آب سبک» تفاوت چندانی ندارد، البته ظاهر امر حاکیست طرف مقابل به این بازطراحی نیز رضایت ندارد و این تازه قدم اول می باشد و با استناد به متن توافق ژنو که در آن گفته شده در مرحله گام نهایی «نگرانی‌های مربوط به راکتور اراک به طور کامل برطرف شود» خواستار عقب نشینی‌های بیشتر در این مورد است، کما اینکه جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی می گوید:

ما به ایران هرگز اجازه نخواهیم داد که نیروگاه اراک را راه اندازی کند.

 

بررسی تبیینی سیر مذاکرات ایران و 1+5؛

یک سال تنش زدایی بی نتیجه که بازهم ادامه دارد

مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 که از سال 82 شروع شد با زیاده خواهی طرف غربی به سمت حل شدن نمی رود. موضوعی که از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاست‌خارجی جمهوری اسلامی در این چندین ساله یاد می‌شود. اکنون فرصتی است تا با پرداخت مناسب به این مساله قواعد عمل دیپلمات‌هایمان به به نحو عینی‌تری دریابیم. این نوشتار برآنست مذاکرات هسته‌ای عمان را با تکیه بر متن اصلی قرارداد ژنو مورد مداقه قرار دهد تا از این رهگذر دلایل رسیدن و یا نرسیدن به توافق نهایی را برای مردم عزیز ایران تشریح نماید.

 

  ریشه‌ی اختلافات هسته‌ای با غرب

برخی کارشناسان براین باورند که منشاء اختلافات ما با غربی‌ها بر سر همین موارد پیش‌آمده‌ی کنونی است. لذا اگر ما بتوانیم اعتماد از دست رفته‌ی فیمابین را بازگردانیم بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. این گروه بر این عقیده‌اند که با پایین کشیدن فیتیله‌ی فعالیت‌های هسته‌ای و موافقت با غالب نظریات و انتظارات غربی‌ها می‌توان از آتش خشم آنها در امان بود و به حضور خود در جامعه‌ی بین‌المللی بدون هیچ خدشه‌ای ادامه دهیم. آنطور که برمی‌آید، تفکری توأم با مقهوریت و ترس در ارائه‌ی نظر این افراد دیده می‌شود که در نظر نگارنده طیفی از روشنفکران غربزده‌ی ایران در این گروه قرار می‌گیرند. اما گروه دوم متخصصان مسایل سیاسی براین باورند که اختلاف ما با غرب، تنها به محور هسته‌ای محدود نمی‌شود. بلکه غرب و در رأس آن آمریکا با استقلال ایران و این ظرفیت روبه‌رشد و تشکیل یک شخصیت هژمونیک از انقلاب اسلامی مردم ایران مخالفند. این افراد برای اثبات این مهم به انواع فشارها و تحریم‌های مرتبط و غیر مرتبط با برنامه‌ی هسته‌ای ایران اشاره می‌کنند. و نیز از منابع دینی همچون قرآن و روایات، دشمنی ریشه‌ای آنها با اسلامیت و ایرانیت کشورمان را مورد توجه و بررسی قرار می‌دهند. هرچند غرب در زمان‌های مختلف از آسیب رساندن به جمهوری اسلامی ایران دریغ نداشته است اما بایستی با استفاده از ظرفیت گفتگو و مذاکره برای اثبات حقانیت ایران در این ماجرا استفاده کرد. لذا با تاکید بر احقاق حقوق حقه‌ی ملت ایران قائل به اتخاذ مواضع هشیارانه و محکم در چارچوب معاهده‌ی(NPT) مقابل طرف غربی هستند.

با مروری بر سیر مذاکرات هسته‌ای و مهمترین گام‌های این سالها، یعنی مذاکرات بغداد، آلماتی یک و دو، سیر نزولی موضع غربی‌ها را به راحتی می‌توان دریافت. (بخشی از روایت تیم مذاکره کننده موفق سعید جلیلی و یارانش را مرور می کنیم:) «1+5 در آلماتی- 1 هم از در‌خواست‌های خودش و هم در مابه‌ازا‌هایی که از ایران می‌خواست، عقب نشست. غربی‌ها گفتند اینکه گفته بودیم غنی‌سازی 20 درصدی را برای همیشه تعطیل کنید، نمی‌خواهیم؛ شما (ایران) فقط شش ماه تعلیق کنید. همچنین گفتند اینکه گفته بودیم فردو هم تعطیل شود، نمی‌خواهیم. ایران 3 هزار تا سانتریفیوژ می‌تواند در آن جا داشته باشد ولی فعلاً در فردو غنی‌سازی نکنید (کاهش آمادگی فردو). خواسته سو‌‌م‌شان هم این بود که گفتند لازم نیست سوخت را بیرون (به کشور ثالث) بفرستید، بروید و سوخت را  همان داخل  اکسید کنید. ایران گفت ما‌به‌ازای اینها چیست؟ آنها گفتند علاوه بر اینکه تحریم جدید نمی‌کنیم ،دو چیز دیگر هم اضافه می‌کنیم: 1) لغو تحریم پتروشیمی 2) لغو تحریم طلا و فلزات گرانبها. باز هم مذاکره کردیم و گفتیم که اینها را قبول نداریم. گفتیم که سه در‌خواست شما را نمی‌توانیم قبول کنیم و ما به ازا‌ها را هم قبول نداریم. البته ایران گفت ممکن است به یکی از اینها فکر کنیم، مشروط به اینکه تحریم‌های نفتی و بانکی، هر دو را بر‌دارید. این بحث‌ها در آلماتی-2 مطرح شد. در جلسه آلماتی-2 گفتیم که ممکن است از سه تا در‌خواستی که شما (غرب) مطرح کردید، به یکی فکر کنیم. ولی ما به ازایش باید لغو کامل تحریم‌ها (چه یکجانبه و چه چند جانبه) باشد، ما باید 100 را می‌گرفتیم و می‌آمدیم جلو که به یک نتیجه‌ای برسیم. تأکید کردیم که اگر ما گام 25 کیلومتری برداشتیم، شما هم باید متقابلاً (هم‌وزن) گام 25 کیلومتری بردارید؛ از ما نخواهید که گام 25 کیلومتری برداریم و خودتان 5 کیلومتری! ایران گفت که ما نه می‌خواهیم تحریم‌های پتروشیمی را تعلیق کنید و نه طلا را! شما باید تحریم‌ها را کامل لغو کنید. اگر تحریم‌های نفتی و بانک را با هم لغو کنید،‌ شاید حاضر باشیم که یک کارهایی انجام بدهیم!  ضمناً گفتیم که تجدید توافق (renewable) هم امکان ندارد. تازه مدت اقدامات هم نه شش ماه، بلکه سه ماه باید باشد. البته اینها را که اینطور ساده می‌گوییم، تیم ایران حتماً مقدار زیادی درباره‌اش بحث کرده است. تیم ایرانی گفت آخر کار که قرار بر توافق شد، ممکن است درباره 20 درصد هم فکری بکنیم ولی اینکه می‌گویید غنی‌سازی نکنید، اصلاً امکان ندارد. 3 هزار دستگاه سانتریفیوژ ما غنی‌سازی 5 درصد را در  فردو انجام خواهد داد.»

 

  آلماتی 2، مذاکراتی بسیار جدی

«حرفمان این بود که لغو تحریم نفتی و بانکی حتماً باید انجام شود ولی از سه درخواستی که طرف غربی مطرح کرده بود، گفتیم فقط حاضریم بر سر یکی مذاکره کنیم. مذاکره‌کننده‌های غربی آمدند گفتند که بعضی از درخواست‌هایی که ایران دارد، (مثل تجدیدناپذیر بودن توافق) در اختیار ما هست ولی شما هم باید دوره شش ماهه را قبول کنید. آقای رابرت آینهوون نماینده وقت امریکا که آدم مسلط و حرفه‌ای هم بود،‌ به نماینده ایران گفته بود که بحث تجدیدپذیر را سعی می‌کنیم به یک سرانجامی برسانیم و نماینده ما هم گفته بود حالا که بحث به اینجا رسید، بقیه را هم به یک سرانجامی برسانید. در همان جا (آلماتی- 2) بود که خانم اشتون اعلام کرد مذاکرات خیلی خوب بوده و وعده داد «در کمتر از یک هفته با وزرای خارجه 1+5 گفت‌وگو می‌کنم و نتیجه را برای شما می‌گویم». می‌خواست مجوز لغو تحریم‌های نفتی یا بانکی (حداقل یکی) را بگیرد، چونکه می‌گفت چنین مجوزی در سطح وزرای خارجه است. ولی خانم اشتون که قرار بود یک هفته‌ای نتیجه را گزارش بدهد، گزارش نداد. بعداً معلوم شد که انگلیسی‌ها گفته بودند باید صبر کنیم تا انتخابات برگزار شود! این در حالی بود که خود خانم اشتون برآوردش این بود که باید در مقطع قبل از انتخابات با ایران توافق کنیم، چونکه برآوردش براساس نظرسنجی‌های اولیه انتخابات ایران این بود که  اگر تیم بعدی بیاید از تیمی که در آلماتی بود سخت‌تر خواهد بود. به خاطر همین به تیم ایران گفته بود ظرف یک هفته جواب وزرای خارجه را برایتان می‌آورم ولی طرف انگلیسی گفته بود چون انتخابات در پیش است باید بمانیم تا نتیجه انتخابات مشخص شود!"

 

  اکنون کجا ایستاده‌ایم؟ برنامه‌ی اقدام مشترک چیست؟

با روی کار آمدن دولت جدید در ایران و تغییر شتاب‌زده‌ی تیم مذاکره‌کننده‌ی ایران، روند تغییر معادلات آغاز شد. تیم و تفکر پشت آن با ابراز مواضع متفاوت، طمع غربی‌ها را برانگیخت و نوع معادلاتشان با ایران به طرز شگفت‌انگیزی تغییر یافت. داده‌‎ها و ستانده‌هایی که نفع حداکثری ایران را تامین می‌کرد به سوی حداقلی شدن پیش رفت. و در نتیجه‌ی چند دور مذاکرات در سطح وزرای امور خارجه، برنامه‌ی اقدام مشترک تنظیم و مورد موافقت دو طرف قرار گرفت. اگرچه دیپلمات‌های ایرانی از این برنامه در محافل سیاسی و رسانه‌ها به عنوان طرح اقدام مشترک یادمی‌کردند، درواقع این طرح یک معاهده‌ی منسجم و واحد بود که از طرف ظریف، وزیر امور خارجه، و طرف‌های غربی به امضاء رسید. که نه مجلس و یا هیچکس دیگری توان اعمال نظر و یا تغییر پسینی در آن را ندارد. این طرح شامل چهار گام است. که سه مرحله‌ی آن دارای قابلیت راستی‌آزمایی متوسطی است(یعنی طرفین می‌توانند مقدار تعهد شان را با مقدار مشخص‌شده در توافق ارزیابی کنند) اما مرحله‌ی چهارم که از آن کمتر اسمی آورده می‌شود، کمی مورد غفلت قرار گرفته است. زیرا طرف غربی قول داده در صورت تامین کلی نظر شان نسبت به اعتمادشان به ایران،  در گام چهارم به تدریج تحریم‌ها را برطرف خواهند کرد. روندی که اکنون درآن غوطه‌ور هستیم گام سوم معاهده است.برای درک بهتر گام سوم معاهده‌، متن ترجمه شده‌ معاهده را باید در نظر داشت.

بسیاری از متخصصان معتقدند تمام مشکلات یکسال اخیر ناشی از متن ضعیف توافق ژنو است.

 

  در مذاکرات عمان تا سوم آذر، چه مواردی بحث شود؟

در طی مذاکرات ژنو و مذاکرات پراکنده‌ی دیگر ایران و 5+1 به نتایجی رسیدند که موقت است. برای مثال ایران متعهد شد غنی سازی 20 درصد را کنار بگذارد و بسیاری قول‌ها و تعهدات دیگر، و در مقابل غرب هم حاضر شد، تحریم‌هایی را تعلیق و نه لغو نماید(به متن معاهده نگاه کنید). اما در متن توافق‌نامه یک تعبیر گام نهایی آمده‌است که نکات مبهم بسیاری دارد. این ابهامات درواقع همان مواردی است که بایستی به شکلی دقیق و قابل سنجش وارزیابی وعددی تبیین و روشن شود. همانطور که دیده می‌شود مقدار زمانی که ما باید طبق توافق‌نامه به آن پایبند باشیم تا پس از آن با ما مانند دیگران رفتار شود(تا حقمان را رعایت کنند)، محتوا در جدول زمانی، برنامه‌ی غنی‌سازی، نیازهای عملی و...عبارت‌هایی هستند که نامشخص باقی مانده است.

 

∎​