سديم و کلر دو جزء اصلي نمک خوراکي ميباشد. مصرف نمک مانند چربي ها براي بدن ضروري ميباشد، اما مصرف بيش از نياز ميتواند براي بدن مضر باشد. برخي از کارکردهاي نمک خوراکي (سديم) در بدن شامل تنظيم حجم خون، فشار خون، تعادل مايعات و عملکرد سلول مي باشد.

عدم مصرف کافي نمک ميتواند به انقباضات شديد عضلاني، ريتم ضعيف قلب، مرگ ناگهاني، ايست قلبي و سرگيجه منجر گردد.

برخي مضرات مصرف بيش از اندازه نمک:

1- ابتلا به پر فشاري خون

2- سرطان معده

3- افزايش خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي- عروقي

4- پوکي استخوان و ....

مصرف نمك در ايران:

- ايران يکي از پر مصرف ترين كشورهاست كه ميانگين روزانه مصرف نمك مردمانش3-2برابر استاندارد جهاني است.

- طبق نظر محققان ميزان مصرف نمک در ايران حدود 10 تا 15 گرم در روز است که اين ميزان بسيار بيشتر از حد استاندارد مصرف نمک (حداکثر 5 گرم در روز، تقريبا معادل يک قاشق چايخوري) است.

- سرانه مصرف نمك در يك سال توسط ايراني‌ها، شش كيلوگرم است؛‌ در حالي كه در جهان سالانه سه كيلو نمك مي‌خورند.

- ما دو برابر استانداردهاي جهاني غذايمان را شور مي‌كنيم!

فشارخون اصلي ترين عامل مرگ ومير در جهان است. مصرف زياد نمك از مهمترين عوامل فشارخون بالا و بروز بيماري هاي قلبي و عروقي است.

ميزان سديم مصرفي در افراد ميانسال و مسن، افراد با فشار خون بالا، ديابت و مشکلات کليوي بايد به کمتر از 1500 ميلي گرم در روز، يعني کمتر از 3 گرم نمک روزانه محدود شود.

نمک بايد به مقدار بسيار کم مصرف شود و همان مقدار کم نمک نيز فقط از نوع تصفيه شده يددار باشد.

نمک تصفيه شده نمکي است که در آن ناخالصي هاي نامحلول مانند فلزات سنگين و همچنين ناخالصي هاي محلول مانند آهک، شن و ماسه طي فرآيندي در کارخانه حذف شده است.

نمک خوراکي بايد از نوع يد?دار و تصفيه شده باشد. کمبود يد بر روي رشد و تکامل جسمي و مغزي اثر
مي گذارد.

نمک تصفيه نشده به علت داشتن ناخالصي در افرادي که سابقه بيماري?هاي گوارشي، کليوي و کبدي دارند و حتي مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتي?هاي گوارشي، کليوي، کبدي و حتي کاهش جذب آهن در بدن مي?شود.

از مصرف نمک دريا به دليل اينکه فاقد يد کافي است و داراي ناخالصي مي باشد خوداري کنيد.

همواره به درج پروانه ساخت از وزارت بهداشت روي بسته?بندي نمک يددار تصفيه شده توجه نماييد.

دقت کنيد که عبارت «نمک يد دار تصفيه شده» بر روي بسته?بندي نمک درج شده باشد و از خريد هرگونه نمک با عنوان «صادراتي صنعتي» و يا «نمک دريا» خودداري نماييد.

نگهداري و ذخيره نمودن نمک يددار به مدت طولاني (بيش از 6ماه) موجب از دست رفتن بخشي از يد آن مي?شود.

براي حفظ يد در نمک، بايد نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستيکي، چوبي، سفالي و يا شيشه?هاي رنگي و تيره نگهداري کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ، نمک را در انتهاي پخت اضافه نمود تا يد آن در حداکثر مقدار حفظ شود.

توصيه هايي براي کاهش مصرف نمک:

- غذاهاي آماده مانند سوسيس، كالباس، پيتزا، سيب زميني هاي سرخ شده، سس گوجه فرنگي، گوشت هاي نمك زده، كنسروها و سوپ هاي آماده حاوي ميزان زيادي نمک مي باشند که بايد در مصرف آنها جانب احتياط را رعايت نمود.

- زماني كه غذا را آماده مي كنيد سعي كنيد به آن نمك اضافه نكنيد. از پودر سير، سبزيجات خشك ،‌ آب ليموي تازه يا ليمو ترش، ادويه ها در غذا استفاده كنيد. رزماري، زنجبيل، فلفل سياه و قرمز را امتحان كنيد.

- برچسب اطلاعات غذايي را مطالعه كنيد. سعي كنيد مواد غذايي با برچسب كم نمك و بي نمك را انتخاب نماييد.

- در برچسب بعضي مواد غذايي مقدار سديم موجود در 100گرم از ماده غذايي ذکر شده است. براي تبديل مقدارسديم به نمک بايستي آن را در عدد 2.5 ضرب کنيد.

- هميشه مصرف بالاي نمک به معني شور کردن غذاها نيست، بلکه درصد بالايي از نمکي که روزانه مصرف مي‌کنيم، نمک پنهان است که در درون مواد غذايي گوناگون مانند نان، پنير، گوشت هاي فراوري شده مانند همبرگر، سوسيس و... وجود دارد.

- انواع تنقلات شور، ترشي ها، آجيل ها و مغزهاي شور از مهمترين منابع دريافت غذايي نمک مي باشند، لذا از مصرف زياد آنها اجتناب نماييد.

- به غذاي كودك زير يكسال نمك اضافه نکنيد تا ذائقه او به غذاهاي شور عادت نکند.

منبع: روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي تهران