صاحب‌خبر - همزمان با درگذشت و فقدان آیت ا... هاشمی رفسنجانی، برخی از رسانه ها و تحلیلگران به گمانه زنی پیرامون جانشینان احتمالی اش در مسئولیت های گوناگونی که داشت، پرداختند. مجمع تشخیص مصلحت نظام رهبر معظم انقلاب در اسفندماه سال 1390 طی حکمی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام را معرفی کردند. براساس این حکم آیت ا... هاشمی رفسنجانی کماکان به عنوان رئیس این مجمع انتخاب شد. مدت این احکام 5ساله بود که در اسفند ماه احتمالاً احکام جدید صادر خواهد شد. بی.بی.سی و فردا نیوز در خصوص جانشینان احتمالی هاشمی در سمت ریاست مجمع از افرادی همچون آیت ا... هاشمی شاهرودی، حجت الاسلام علی اکبر ناطق نوری، آیت ا... محمد یزدی، محسن رضایی، غلامعلی حدادعادل و علی اکبر ولایتی نام برده اند. بی.بی.سی البته احتمال انتخاب حجت الاسلام حسن روحانی را در این مسئولیت بعید ندانسته است. فردا نیوز در این باره می نویسد: اکثر شخصیت‌هایی که احتمال دارد بعد از او به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط رهبر معظم انقلاب انتخاب شوند، کار سختی را برای حفظ اعتدال سیاسی نمادینی که هاشمی با توجه به شخصیت خود در این جایگاه به وجود آورده بود، در پیش دارند. هرچند محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سوالی درباره تکلیف ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از آقای هاشمی رفسنجانی، گفت: این مسائل مربوط به رهبر انقلاب است. برخی برای این جایگاه حتی نام آیت ا... موحدی کرمانی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز تهران را نیز مطرح می کنند. همچنین برخی گمانه زنی ها پیش بینی می کند که ممکن است آیت ا... جنتی در این منصب قرار گیرند؛ البته موضوعی که با توجه به حضور وی در شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری بعید به نظر می رسد. مجلس خبرگان آیت ا... هاشمی رفسنجانی همچنین از اعضای مهم و برجسته مجلس خبرگان رهبری بوده است. او که با نقش آفرینی ویژه در انتخاب سرنوشت ساز این مجلس در سال 68، به عنوان یکی از چهره های صاحب نظر در خبرگان رهبری شناخته می شد در برهه ای مسئولیت ریاست این مجلس را نیز عهده دار بوده است. او در انتخابات اخیر مجلس خبرگان رهبری با کسب بیشترین رأی در حوزه انتخابیه تهران به این مجلس راه یافت. طبق ماده 79 آیین نامه اجرایی قانون انتخابات مجلس خبرگان، باید در استان تهران انتخابات میان دوره ای برگزار شود تا نماینده جایگزین ایشان انتخاب شود. در همین باره قائم مقام وزارت کشور اعلام کرد که برگزاری انتخابات میان دوره ای خبرگان رهبری در تهران منوط به درخواست مجلس خبرگان است. آیت ا... سید احمد خاتمی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری درباره تصمیم هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری برای برگزاری انتخابات میان دوره ای در تهران گفت: هنوز جلسه خبرگان رهبری برای بررسی این موضوع تشکیل نشده است. برخی از گمانه زنی ها از احتمال حضور مجدد سید حسن خمینی در این انتخابات خبر می دهند. محسن غرویان در گفتگو با روزنامه قانون در این خصوص گفت: در مجلس خبرگان آیت ا... سید حسن خمینی با ورود به این مجلس می‌تواند خلاء نبود ایشان را پر کند. ریاست هیئت امنای دانشگاه آزاد آیت ا... هاشمی رفسنجانی از بنیانگذاران دانشگاه آزاد اسلامی بود که ریاست هیئت امنای این دانشگاه را نیز بر عهده داشت. عبدا... جاسبی، عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی و رئیس سابق این دانشگاه در گفت وگو با میزان گفت: هنوز هیچ چیز درباره وضعیت دانشگاه آزاد معلوم نیست. وی درباره اینکه برخی از رسانه ها از سید حسن خمینی به عنوان رئیس جدید هیئت امنای دانشگاه آزاد نام برده اند، گفت: هنوز هیچ چیز معلوم نیست و ما باید منتظر باشیم. اعضای هیئت امنای دانشگاه آزاد عبارت اند از :3 نفر از اعضای هیئت مؤسس شامل مرحوم هاشمی رفسنجانی، سید حسن خمینی و عبدا... جاسبی و همچنین میرزاده، رئیس دانشگاه، وزیر بهداشت، نماینده وزیر علوم، رئیس نهاد رهبری در دانشگاه ها و 3نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد. یک منبع آگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو اعلام کرده است: در پی رحلت مرحوم هاشمی رفسنجانی، حجت الاسلام سید حسن خمینی از مهمترین گزینه‌های ریاست هیئت موسس و هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی است. با این حال برخی گمانه ها از احتمال حضور محمد هاشمی برادر مرحوم هاشمی رفسنجانی در این پست حکایت می کند. رهبری جریان اعتدال آیت ا... هاشمی رفسنجانی را می توان رهبر یک جریان فکری و سیاسی نیز دانست که این تاثیرگذاری فارغ از جایگاه های رسمی وی و جایگاهی تقریبا نانوشته است. جریان اعتدال-چه اصلاح طلب و چه اصولگرا- او را رهبر سیاسی خود می دانست. این قرابت تا حدی است که برخی از تحلیلگران معتقدند دولت اعتدال نیز با حمایت و پشتیبانی آیت ا... روی کار آمد و از نزدیکترین شخصیت های این جریان است. درباره رهبری این جریان نیز گمانه زنی ها متفاوت است. شاید محتمل ترین گزینه به تعبیر عصر ایران، برای جانشینی هاشمی در این باره، دکتر روحانی است. پر بیراه نیست که اگر دولت اعتدال را شبیه ترین دولت به سازندگی بنامیم. این شباهت تنها به اشتراک شخصیت های حاضر در این دو دولت نیز منحصر نمی شود، رویکردها و راهبردهای سیاسی مطرح شده از سوی دولت یازدهم قرابت زیادی با اهداف و برنامه های مرحوم آیت ا... هاشمی دارد. به همین دلیل روحانی را نیز شبیه ترین فرد به هاشمی در سپهر سیاسی کشور می نامند. برخی دیگر از رسانه ها مانند المانیتور نیز دیروز از گزینه های دیگری نام بردند: «نوه بنیانگذار انقلاب اسلامی(سید حسن خمینی) جانشین بالقوه آیت ا... رفسنجانی برای رهبری جریان های سیاسی بود که تحت پرچم هاشمی حرکت می کرد.» دراین میان البته علی مطهری نیز معتقد است: اگر بخواهیم شخصیت معتدلی را معرفی کنیم که بتواند نقش آیت ا... هاشمی را برای گروه های اعتدالی و اصلاح طلب ایفا کند آقای علی اکبر ناطق نوری است. با این حال درباره سرنوشت این جایگاه های رسمی و غیررسمی فعلاً گمانه زنی ها در حال انجام است و نمی توان با قطعیت درباره آن سخن گفت و باید منتظر ماند.∎​