به گزارش اکوایران، پیشرفت‌هایی که در دهه اخیر در کشورهای خلیج فارس شاهد آن بودیم باعث شده تا سودای افزایش ارتباطات در جنبه‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.

تقویت ارتباط منطقه‌ای

به نوشته مدرن‌دیپلماسی،  شورای همکاری خلیج‌فارس متشکل از اقتصادهای قدرتمند منطقه ای است که ثروت بسیار آن‌ها بر پایه ذخایر عظیم نفت و گاز بدست آمده است. به گفته مرکز مطالعات و تحقیقات نفت ملک عبدالله، شورای همکاری خلیج فارس دارای 497 میلیارد بشکه  ذخایر نفتی است که 34 درصد از عرضه جهان را تشکیل می دهد. اما اقتصاد وابسته این کشورها به دلیل کاهش تدریجی قیمت جهانی نفت و تغییرات آب‌وهوایی دچار نوسانات بسیاری می‌شود و به دلیل مشکلات مشابهی که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دارند، برای مهار این مشکلات هم باید تلاش‌های مشترک کنند.

تقویت ارتباط منطقه‌ای یکی از راه‌های دستیابی به این هدف است. این به بهبود اقتصاد همه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در آینده کمک می کند و به برقراری ارتباط با بازارهای بزرگتر کمک میکند.

 ارز خلیجی برای تقویت ارتباط منطقه‌ای

در پی چنین رویکردی، در سال‌های اخیر گام‌های متعددی توسط کشورهای خلیج‌فارس برای بهبود ارتباطات منطقه‌ای برداشته شده است، به عنوان مثال می‌توان به برنامه‌ای که از دهه 1980 برای ایجاد ارز مشترک شورای همکاری خلیج فارس به نام‌های خلیجی یا دینار اشاره کرد.

انتظار می‌رود هر دلار آمریکا معادل  1.984 این ارز باشد. البته کشورهای عمان، امارات تا اطلاع ثانوی از این برنامه خارج شده‌اند. با این حال، این برنامه هم‌چنان در دولت‌های شورای همکاری خلیج فارس محبوب و در حال بررسی است.

این منطقه در حال حاضر به دلیل شباهت در معیارهای متعدد اقتصادی، ارزشی، فرهنگی و تاریخی توانایی ایجاد یک ارز مشترک را دارند. سیاست ارز مشترک با حذف موانع مرزی منجر به تقویت جریان‌های تجاری در منطقه می‌شود و در نتیجه کالاها و خدمات، به ویژه در زمینه مراقبت‌های بهداشتی، گردشگری، و آموزش و رفاه اقتصادی همه کشورهای درگیر ارزان‌تر می‌شود‌، ارتباط منطقه‌ای افزایش می‌یابد و تثبیت ارزش این ارز می‌شود. گردشگران و شهروندان برای سفر به کشورهای منطقه نیازی به تبادل ارز ندارند. در پی آن، باعث سهولت تبادل نیروی کار شده و بیکاری را به طور کلی کاهش داد و باعث ایجاد فرصت‌های بیش‌تر برای نیروی کار داخلی با تحصیلات عالی می‌شود. هم‌چنین در پی اتصال قوی‌تر منطقه‌ای‌، یک‌پارچگی اقتصادی در شورای خلیج فارس بیش‌تر میشود.

شبکه حمل‌ونقل خلیج‌فارس

کشورهای شورای خلیج فارس به صورت جدی بررسی تقویت‌های پیوندهای حمل و نقل را شروع کرده‌اند. پس از تدقیق و بررسی دقیق، کشورهای حاشیه خلیج فارس موافقت کردند که در سال 2009 یک خط آهن به طول 2177 کیلومتر بسازند که از کویت وارد عربستان سعودی می‌شود، بحرین را به قطر متصل می‌کند، سپس از امارات می‌گذرد و به عمان ختم میشود. هم‌چنین، شبکه‌های گسترده راه‌آهن را در عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و عمان به هم متصل می‌کند که منجر به بهبود ارتباطات منطقه‌ای در خلیج‌فارس می شود. انتظار می‌رود این پروژه تا سال 2025 تکمیل و هزینه‌های تجاری، زمان سفر و اتصال بین بنادر و شهرها را به شدت بهبود بخشد.

این امر باعث افزایش جریان تجاری در سراسر بلوک و جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی خواهد شد. همچنین هدف شورای همکاری خلیج فارس ایجاد بازار مشترک و اتحادیه گمرکی مشترک برای تقویت بیشتر اتصالات منطقه‌ای است که منجر به رشد اقتصادی و یک‌پارچگی بیش‌تر خواهد شد. سعودی‌ها در حال حاضر گسترش شبکه گسترده خطوط راه آهن خود را آغاز کرده‌اند و ایستگاه القریات که ریاض را به اردن و بقیه نواحی شمال عربستان سعودی متصل می‌کند، به طول 1215 کیلومتر تکمیل کرده‌اند. علاوه بر این، قطار سریع‌السیر حرمین شریفین را برای متصل کردن شهرهای مقدس مکه و مدینه از طریق یک مسیر 450 کیلومتری  در ایستگاه رابغ افتتاح کرده‌اند.

امارات همچنین زیرساخت‌های راه آهن موجود خود را از طریق شبکه ریلی ملی که 11 شهر را با قطارهایی با سرعت 200 کیلومتر در ساعت به هم متصل می کند، گسترش داد. در سوی دیگر، کشور قطر نیز شبکه راه آهن گسترده‌ای را به عنوان بخشی از تلاش‌های خود برای سازماندهی جام جهانی فوتبال در سال گذشته ساخته‌اند که شامل 26 پروژه است و در این پروژه خطوط راه‌آهن نیز به راه‌آهن شورای همکاری خلیج فارس متصل خواهد شد که باعث تقویت و تسهیل ارتباطات در زمینه های اطلاعات و کالاها می‌شود.

ترکیب استراتژی های بلندمدت منطقه‌ای

اقدامات دیگری که شورای همکاری خلیج فارس برای تقویت ارتباطات منطقه ای انجام داده، برداشتن گام‌هایی برای ترکیب برنامه‌های استراتژیک بلندمدت هر یک از اعضا است. همه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اهداف بلندمدت مشابهی از جمله چشم انداز 2030 عربستان، چشم انداز 2030 بحرین، چشم انداز 2035 کویت، چشم انداز 2030 امارات متحده عربی، چشم انداز 2030 قطر و چشم انداز 2040 عمان برای خودشان ترسیم کرده‌اند.

هسته اصلی این طرح‌ها رهایی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از وابستگی به نفت، مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی و افزایش گردشگری و سرگرمی برای تنوع بیشتر اقتصادی است. ادغام این برنامه‌ها و تلاش‌ها باعث افزایش ارتباط و کارآمدی این برنامه‌‌ها میشود.

حذف محدودیت‌های مرزی

رویکردهای دیگر شامل کاهش یا حذف محدودیت‌های مرزی برای ایجاد امکان رفت و آمد آزاد بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس برای شهروندان و گردشگران است. یکی از عوامل اصلی محدودکننده تجارت، محدودیت‌های مرزی است، باوجود محدودیت‌های مرزی درصد تجارت حتی باوجود فاصله اند، کاهش می‌یابد. با ازبین بردن این محدودیت‌ها، تجارت افزایش می‌یابد و ارتباط منطقه‌ای با کشورهای مجاور افزایش می‌یابد. علاوه بر این، گردشگران همچنین می‌توانند به راحتی به سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس دسترسی داشته باشند و از این رو پول بیشتری خرج کنند، رقابت فرامرزی بین بازارها نیز افزایش می‌یابد که منجر به ایجاد قیمت‌های رقابتی‌تر می‌شود، در نهایت تفاوت قیمت‌ها برای مردمی که نزدیک مرزها زندگی میکنند،کاهش میابد.

ضرورت تعمیق دیپلماسی

برای تحقق این امر، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس باید روابط دیپلماتیک خود را بهبود بخشند.

این امر پس از تنش‌های دیپلماتیک بین قطر و عربستان سعودی بین سال‌های 2017 و 2021 که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را مجبور کرد، مسیر پروازها و کشتی‌های خود را تغییر دهند،صادق است. چنین بحران‌های دیپلماتیک به چشم‌انداز ارتباط منطقه‌ای در شورای همکاری خلیج فارس آسیب می‌زند و باید تلاش کرد که از آن‌ها اجتناب کرد. رشد اقتصادی در این منطقه نیز 3.2 درصد بوده که باتوجه به هدف 7.3درصدی و رشد 5.8 درصدی در سال2022، بسیار کم است.

علاوه بر این، قیمت نفت از سال‌ها قبل رو به کاهش بوده است که برای اقتصادهای شورای همکاری خلیج فارس خطری ایجاد می‌کند. اگرچه کاهش تولید توسط کشورهای عضو اوپک باعث افزایش قیمت نفت در کوتاه مدت خواهد شد (کمک برای گذر از قیمت 80 دلار برای هر بشکه در سال‌های گذشته)، اما با این حال این رویکرد پایدار نخواهد بود. بنابراین، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در ارتباط با اتصال منطقه ای با طیف وسیعی از چالش های جدی روبرو هستند. با این حال، فرصت ها بسیار بیشتر از چالش هاست و شورای همکاری خلیج فارس از پتانسیل تبدیل شدن به یک نیروگاه اقتصادی در منطقه برخوردار است.