هفت ماه پیش، ورود کاروانی حامل 37 بمبگذار انتحاری داعش به الرمادی، مرکز استان الانبار عراق، کافی بود تا نیروهای مدافع دولتی، شهر را ترک کرده و نزدیک به 450 هزار شهروند عراقی را به امان داعش رها کنند؛ سقوطی که تحقق آن شاید چند روز بیشتر طول نکشید، اما آزادسازی الرمادی را برای چندین ماه آزگار به یکی از بزرگترین اهداف راهبردی ارتش عراق، نیروهای محلی و جنگندههای ائتلاف بدل کرد. ارتش عراق که با پاتکهای گاهوبیگاه و محاصره شهر، از مدتها پیش راه تأمین منابع تروریستهای حاضر در الرمادی را بسته بود، در هفتههای اخیر تا آنجا پیش رفته بود که رسانههای همسو هر روز چشمانتظار انتشار اخبار آزادسازی مرکز استان الانبار، در 90 کیلومتری غرب بغداد بودند؛ احتمالی که گویا امروز بیش از هر زمان دیگری به واقعیت نزدیک شده است. به گزارش رویترز، صباح النعمان، سخنگوی مرکز ضدتروریسم عراق، روز گذشته اعلام کرد نیروهای ارتش عراق از جبهههای مختلف وارد مرکز الرمادی شده و پاکسازی مناطق مسکونی را آغاز کردهاند. او در حالی وعده داده این شهر تا روز جمعه به طور کامل از کنترل تروریستهای داعش خارج خواهد شد که سربازان عراقی برای عمل به این وعده، موانع گوناگونی پیشِرو خواهند داشت. آنان که برای ورود به شهر، ناچار از تعمیر پلی منهدمشده به دست تروریستها روی رود فرات بودند، اکنون باید با آتش تکتیراندازها و تهدید بمبگذارانی انتحاری دستوپنجه نرم کنند که درصددند با تشدید جنگهای خیابانی، روند پیشروی نیروهای ارتش به مرکز شهر را کند کنند. النعمان ضمن اشاره به این نکته که عبور از فرات، مهمترین مانع پیشِروی نیروهای عراقی بوده، از درگیریهای شدید در اطراف ساختمانهای دولتی در مرکز شهر خبر داده و ابراز امیدواری کرده تا با حمایت هوایی جنگندههای ائتلاف به رهبری ایالات متحده، بتوانند در 72 ساعت الرمادی را به کنترل کامل خود درآورند. برخی منابع نظامی عراقی نیز در حالی ورود 200 نیروی ویژه ارتش ایالات متحده به منطقه در روز چهارشنبه را دلیلی برای به تعویقافتادن عملیات تمامعیار آزادسازی الرمادی دانستهاند که ارتش عراق اینبار برخلاف گذشته باید بهتنهایی و بدون حمایت زمینی نیروهای شبهنظامی، از جمله حشد الشعبی، تروریستهای داعش را از شهر خارج کند. نیروهای عراقی پیشتر و برای مثال در آزادسازی تکریت، حساب ویژهای روی شبهنظامیان باز میکردند، اما آنطور که پیداست، بغداد اینبار تصمیم گرفته تا برای جلوگیری از تکرار وقایعی مشابه آنچه در تکریت رخ داد، الرمادی را با تکیه بر توان نظامی خود و پشتیبانی نیروهای ائتلاف آزاد کند؛ امری که تا حدودی روند کند و تدریجی عملیات آزادسازی را توجیه میکند.
سرهنگ استیو وارن، سخنگوی ارتش ایالات متحده در عراق، در حالی فرایند پیشرفت عملیات را بسیار کند خوانده و اطمینان داده هنوز جنگ شهری طولانیمدت و شدیدی تا آزادسازی کامل الرمادی باقی است که مقامات امنیتی و مشاوران نظامی کاخ سفید با اتکا به این استدلال که مشارکت شبهنظامیان در آزادسازی این شهر سنینشین بر آتش تفرقههای فرقهای در منطقه خواهد افزود، از مدتها پیش خواستار جلوگیری از حضور نیروهای حشد الشعبی در عملیات مذکور بودهاند. با تمام این اوصاف، غیاب نیروهای پشتیبانی زمینی و انتظار برای ورود نیروهای آمریکایی تنها دلیل تأخیر در تکمیل عملیات آزادسازی نبوده است. دولت عراق بارها اعلام کرده بود قصد دارد عملیات آزادسازی الرمادی را با کمترین هزینههای انسانی به انجام برساند؛ امری که متضمن خروج حداکثری ساکنان این شهر بوده است. روز یکشنبه هواپیماهای عراقی اطلاعیههایی بر فراز شهر پخش کردند که از شهروندان خواسته بود هرچه سریعتر و پیش از آغاز حملات، با در دستداشتن اوراق شناسایی معتبر، الرمادی را ترک کنند. بااینحال، وزارت دفاع عراق اعلام کرده اگرچه برخی از خانوادههای ساکن موفق به فرار از دست تروریستهای داعش و ترک الرمادی شدهاند، اما خانوادههایی وجود دارند که داعش مانع از رفتن آنها شده است. وزارت دفاع عراق میگوید داعش قصد دارد از این عده بهعنوان سپر انسانی استفاده کند. در پایان ماه نوامبر سال جاری نیز یکبار نیروهای نظامی عراق از طریق تلویزیون از مردم الرمادی خواسته بودند شهر را ترک کنند. بر پایه اطلاعات ارتش عراق، در آن زمان نیز داعش تلاش کرده بود مانع از فرار مردم شود. داعش خانوادههایی که قصد فرار از الرمادی را داشتند به پرداخت جریمههای سنگین مالی بیش از پنجهزارو 600 یورو برای هر خانواده محکوم کرد. شاهدان عینی نیز گفته بودند داعش اینگونه افراد را به مرگ تهدید کرده بود. تعداد خانوادههای نجاتیافته از چنگال داعش در چند روز گذشته، در شرایطی هنوز نامعلوم است که بنا بر برآوردها، فقط 250 الی 300 تروریست داعش در شهر الرمادی حضور دارند؛ تروریستهایی که مرگ یا خروج کامل احتمالیشان از الرمادی، تازهترین سند بر سقوط پرشتاب این سازمان تروریستی در لاک دفاعی است که فقط در سال جاری میلادی، 14 درصد از سرزمین تحت تصرف خود را از دست داده است.
∎