صاحب‌خبر - یکصد و شصت و هشتمین نشست اوپک به‌گونه‌ای بود که در نگاه اول عربستان و متحدانش را پیروز آن نشان می‌دهد اما واقعیت اینگونه نیست. مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت در خصوص واقعیت نداشتن این نگاه توضیحاتی می‌دهد و در عین حال از حربه پخش «شایعه» از سوی عربستان در نشست اخیر می‌گوید.
مهدی عسلی در مورد وقایعی که در یکصد و شصت و هشتمین اجلاس اوپک گذشت، گفت: آنچه در اجلاس یکصد و شصت و هشتم اوپک گذشت که البته قبل از جلسه هم پیش‌بینی می‌شد، عبارت بود از عدم توافق کشورهای عضو بر سر مدیریت عرضه نفت و تعیین یک سقف جدید تولید برای اوپک اما درباره عربستان؛ می‌توان گفت این نتیجه کاملا بر خلاف نظریات عربستان و کشورهای همراه‌اش بود و همانطور که ملاحظه شد در پایان نشست برخلاف نشست سال قبل و نیز تابستان امسال وزیر نفت عربستان از تصمیم کشورهای عضو تمجید و آن را تایید نکرد.
به گزارش شانا، مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت معتقد است که این اجلاس را باید پیروزی نسبی ایران با توجه به افزایش نفوذ کشورمان پس از موفقیت‌های دیپلماسی کشور در دستیابی به توافق با کشورهای ١+۵ و نیز برگزاری موفقیت‌آمیز اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران و حفظ دبیرکل ایرانی آن مجمع برای یک دوره دو ساله دیگر دانست.
به گفته عسلی، نباید فراموش کرد که روسای جمهوری و دولت‌های برخی کشورهای عضو اوپک که در عین حال عضو اصلی یا ناظر مجمع کشورهای صادرکننده گاز هستند و نیز دبیرکل اوپک در اجلاس سوم سران مجمع در تهران که اوایل آذرماه برگزار شد، شرکت داشتند و در آنجا هم رایزنی‌هایی در خصوص بازار نفت و دبیرکلی اوپک مطرح شده بود. در اجلاس اخیر اوپک این موضوع محسوس بود که برخلاف سال‌های گذشته که با تشدید تحریم‌ها و کاهش تولید و صادرات نفت کشور اصولا حضور کشورمان نادیده گرفته می‌شد، در این اجلاس بسیاری از کشورهای مهم عضو اوپک از نظرات ایران حمایت کردند یا دست‌کم با آن مخالفت نکردند و نظر عربستان را نیز نپذیرفتند.
لغو تحریم‌ها برابر با افزایش نقش ایران در اوپک
مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت با اشاره به افزایش تولید و صادرات ایران قبل از رفع تحریم‌ها، گفت: نتایج حاصله نشان می‌دهد با لغو تحریم‌ها و افزایش تولید نفت کشور، ایران می‌تواند بار دیگر نقش مهمی در این سازمان ایفا کرده اوپک را با همکاری دیگر اعضا به دوران طلایی خود در اثرگذاری بر بازار نفت بازگرداند.
به گفته وی، تردیدی نیست که وضع فعلی به‌طور کلی برخلاف منافع کشورهای اوپک است زیرا از سال گذشته تاکنون اوپک در مجموع بیش از ۵٠٠ میلیارد دلار از درآمدش را از دست داده است بدون آنکه حتی سهم کل اعضای این سازمان در بازار نفت تغییر زیادی کرده باشد.
عسلی با اشاره به اینکه در پی سقوط قیمت نفت به حدود۴٠ درصد سال گذشته طبعا کشورهایی که تولید و صادرات بیشتری داشته‌اند، ضرر بیشتری را متحمل شده‌اند، گفت: این موضوع با اینکه حمایت از راهبرد عربستان را تضعیف کرده است اما آن کشور و کشورهای همراه با در اختیار داشتن بیش از نیمی از تولید اوپک هنوز کاهش تولید خود را منوط به همکاری دیگر اعضای اوپک (یعنی کاهش تولید عراق و ایران) و کشورهای غیر اوپک (به‌خصوص روسیه) می‌کنند.
پخش شایعه کاهش یک میلیون بشکه‌ای عربستان
مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت درخصوص اینکه مسوولیت وضع و شرایط به وجود آمده کنونی با چه کسانی است، گفت: در آستانه نشست اخیر اوپک از آنجا که برخلاف ادعای عربستان در نشست سال گذشته (نوامبر سال ٢٠١۴) تولید غیراوپک و به‌خصوص نفت غیرمتعارف کاهش نیافته و قیمت نفت به مراتب بیش از پیش‌بینی عربستان کاهش یافته (به‌طوری که این قیمت‌ها سبب متضرر شدن کشورهای عضو اوپک با هزینه تولید بالا شده) در نتیجه حمایت کشورهای عضو حتی همراهان سنتی عربستان سست شده و آن کشور از جانب متحدان خود و نیز دیگر اعضای اوپک تحت فشار قرار گرفته بود تا اقدامی عملی برای ثبات بازار نفت انجام دهد. به همین دلیل نیز در روزهای قبل از نشست اخیر شاهد گسترش شایعاتی بودیم مبنی بر اینکه عربستان حاضر است تا یک میلیون بشکه از تولید خود را کاهش دهد مشروط بر آنکه ایران و عراق در داخل اوپک و روسیه در خارج اوپک نیز همکاری کنند. به این شایعات به‌طور غیرمستقیم و از سوی دولت‌های یادشده دامن نیز زده می‌شد و تنها پس از نشست اوپک که نقشه عربستان اجرا نشد، این شایعات تکذیب شد.
اجلاس اوپک، برخلاف میل عربستان پیش رفت
به گفته وی، راهبرد جدید عربستان در گزارش‌های مختلف از جمله در هفته‌نامه پترولیوم اینتلیجنس (Petroleum Intelligence) بررسی شده است و با مطالعه این گزارشها معلوم می‌شود اجلاس اخیر کاملا برخلاف میل آنها پیش رفته است به آن معنا نیست که بهترین نتیجه حاصل شده باشد. زیرا بهترین نتیجه هنگامی حاصل می‌شد که اوپک تصمیم به کاهش تولید (از سوی کشورهایی که تولید خود را نسبت به دسامبر ٢٠١١ افزایش داده بودند) می‌گرفت تا هم بازار متعادل شود و هم بازار‌ها برای نفت ایران مهیا می‌شوند.
هسته اصلی راهبرد عربستان تکیه اوپک به هزینه پایین تولید خود در مقابل هزینه بالاتر تولیدکنندگان غیر اوپک بوده است تا به بازار اجازه داده شود ضمن فشار به تولیدکنندگان غیر اوپک در عین حال به دلیل قیمت‌های پایین تقاضا برای نفت اوپک را هم افزایش دهد اما همانطور که گفته شد این راهبرد در یک سال گذشته نتیجه‌ای به بار نیاورده است و به همین دلیل در آستانه نشست اخیر عربستان با ایده جلب همکاری اعضای اوپک و غیراوپک برای اجرای دنباله‌ای از کاهش‌های محدود در تولید را برای ایجاد تعادل در بازار نفت به اجرا بگذارد.
تغییر مواضع عربستان
عسلی با اشاره به اینکه موضع عربستان نسبت به سال قبل و حتی تابستان امسال تغییر کرده است، افزود: سقوط قیمت‌ها به سطحی پایین‌تر از سطح قابل قبول آن برای سعودی‌ها به دلیل پایداری تولید غیراوپک در قیمت‌های پایین و احتمال سقوط بیشتر قیمت‌ها در آینده نزدیک، عربستان و کشورهای هم‌پیمان او را به این صرافت انداخته است تا با فراموش کردن ادعاهای ماه‌های گذشته خود برای بازگشت قیمت نفت به محدوده ۵٠ تا ۶٠ دلار تلاش کنند. از گزارش‌های دبیرخانه اوپک و تبادل‌نظرها به نظر می‌رسد اتفاق نظری برای کاهش تولید به میزان یک تا یک و نیم میلیون بشکه طی روز در سال آینده مسیحی در حال شکل‌گیری است اما نکته آن است که این کشورها که منافع افزایش تولید در قیمت‌های بالا را به دلیل تحریم‌های ایران و سقوط تولید لیبی در نتیجه جنگ داخلی آن کشور خود به تنهایی به جیب زدند حالا اصرار دارند هزینه برگرداندن بازار به تعادل را همه اوپک از جمله ایران و نیز غیراوپک متحمل شوند.
وی در خصوص مواضع ایران در اجلاس اخیر گفت: مواضعی که ایران در اجلاس اخیر گرفت در راستای مواضع حساب شده در دو ساله گذشته بود. در اجلاس اخیر این برداشت وجود داشت که عربستان و کشورهای همراه در صدد بودند به بهانه پیوستن دوباره اندونزی به جمع کشورهای اوپک سقف تولید رسمی اوپک را افزایش دهند تا با افزایش سقف رسمی تولید بتوانند افزایش عملی تولید خود را در سال‌های اخیر تحت پوشش آن قرار دهند. در حالی که بازگشت اندونزی به اوپک در میزان تولید واقعی نفت جهان تغییری ایجاد نمی‌کند در واقع یک تغییر حسابداری از افزایش تولید اوپک (به میزان تولید اندونزی حدود ٨٠٠ هزار بشکه) و کاهش تولید غیر اوپک به همان میزان است.
اگر هدف واقعا تصحیح رفتار اشتباه گذشته و ایجاد ثبات در بازار نفت بود ابتدا باید در یکی، دو ماه مانده تا اجلاس و با دعوت ایران به رعایت سقف رسمی، تولید واقعی را به سقف تعیین شده یعنی ٣٠ میلیون بشکه پایین می‌آوردند. سپس با الحاق اندونزی اوپک می‌توانست در کنفرانس آینده اضافه کردن حسابداری تولید آن کشور به تولید اوپک بدون اندونزی و کسر آن از تولید غیراوپک را اعلام کند. به همن دلیل نیز ایران و چندین کشور دیگر عضو با توجه به مازاد عرضه موجود در بازار با افزایش سقف رسمی تولید مخالفت کرده درخواست خود مبنی بر رعایت تولید در سطح سقف رسمی اوپک را یادآوری کردند.∎