استیضاح وزیر علوم، قرار است در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در دستور کار قرار گیرد و افکار عمومی و جامعه دانشگاهی عملکرد بهارستانی‌ها در این‌باره را تحت قضاوت خود قرار می‌دهند. تاکنون منتقدان تندرو، سعی در القای ضعف علمی کارنامه «دانا» دارند، اما تاکیدات دانشگاهیان از عملکرد موفق وزیر علوم و آمار‌های رسمی، ادعاهای مخالفان وزیر علوم را کمرنگ و غیرکارشناسی کرده است. در حال حاضر به‌گفته ناظران دانشگاهی در کشور، بخش زیادی از بدنه دانشگاهی کشور نسبت به عملکرد وزیر علوم در دولت تدبیر و امید ابراز رضایت کرده‌اند؛ مساله‌ای که به‌طور قطع از نگاه نمایندگان مجلس دور نمانده و آنها نسبت به پایگاه اجتماعی دولت تدبیر و امید در میان دانشگاهیان آگاهند. نکته حایز اهمیت اما تبعات طرح استیضاح جناحی وزیر علوم برای جامعه دانشگاهی و نگرش افکار عمومی نسبت به مجلس است. طی روزهای اخیر بخش زیادی از نخبگان و ریش‌سفیدان دانشگاهی نسبت به این مساله هشدار داده‌اند. برهمین اساس، روزنامه «شرق» حواشی پیش‌آمده در طرح استیضاح دلایل مخالفان وزیر علوم و کارنامه فرجی‌دانا را با یکی از مورد وثوق‌ترین شخصیت‌های علمی کشور در میان گذاشت. استاد رضا داوری‌اردکانی، فیلسوف ایرانی و رییس فرهنگستان علوم ایران که از مهم‌ترین چهره‌های حوزه نظریه‌پردازی فرهنگی و اندیشه فلسفی به شمار می‌آید، در پاسخ به سوالات «شرق» در رابطه با استیضاح رضا فرجی‌دانا می‌گوید: «استیضاح وزیرعلوم چه رای بیاورد و چه نیاورد، نه برای استیضاح‌کنندگان سودی دارد و نه بر قدر و اعتبار مجلس می‌افزاید و شاید اثر منفی هم داشته باشد؛ زیرا استیضاح باید مستند به اصول و قوانین باشد، نه به سلیقه‌های جناحی و گروهی. نکته دیگر اینکه به فرض اینکه آقای فرجی‌دانا از وزارت علوم برود، قرار نیست که ریاست‌جمهوری شخصی را که استیضاح‌کنندگان پیشنهاد می‌کنند، در راس وزارت علوم بگمارد».
آنچه در ادامه می‌آید مشروح پاسخ‌های مکتوب دکتر داوری‌اردکانی به سوالات «شرق» است:
شما یکی از مورد وثوق‌ترین شخصیت‌های علمی در کشور هستید که هنوز هم پس از سال‌ها فعالیت علمی و تدریس در دانشگاه ایران، ارتباط مستمری با دانشگاه‌ها دارید، به نظر شما در مقطع کنونی استیضاح وزیر علوم به صلاح نظام آموزشی عالی کشور است؟
من با استیضاح وزیر علوم موافق نیستم و امیدوارم نمایندگان محترم مجلس به استیضاح رای ندهند، آقای دکتر فرجی‌دانا رابط خوب دانشگاه و دانشگاهیان با نظام کشور است. او در زمره وزیرانی است که هم با نظام پیوند دارد، هم با دانشگاه و دانشگاهیان. درست است که دانشگاهیان و دانشجویان هریک جدا جدا با نظام ارتباط دارند اما لازم است وزارت علوم هم رابط دانشگاه و نظام باشد. وزیر اگر صرفا با دانشگاه یا با نظام پیوند داشته باشد، شاید نتواند تعادلی را که باید میان علم و فرهنگ و مدیریت کشور وجود داشته باشد، ایجاد کند.
از جمله انتقاداتی که استیضاح‌کنندگان به عملکرد 9ماهه وزیر علوم مطرح می‌کنند، این است که مدیریت ایشان مانع پیشرفت‌های علمی کشور شده است، از نظر شما این انتقادات درست است و مبنای علمی دارد؟
دکتر فرجی‌دانا استادی دانشمند و دیندار و باکفایت است و نگرانی از اینکه مدیریت ایشان مانعی در راه پیشرفت علم و خللی در بنیاد اعتقادات پدید آورد از هر جهت عجیب است، زیرا اولا چنانکه گفته شد آقای دکتر فرجی‌دانا هم دانشمند است و هم دیندار و جانب دین و علم را نگاه می‌دارد. ثانیا دین و علم اموری نیستند که هرکس بتواند با تصمیم و عمل خود هرچه می‌خواهد با آنها بکند و اگر این کار عملی بود، شوروی که طی 70سال به مردم ترکمنستان و جمهوری‌آذربایجان و تاتارستان و تاجیکستان و... ماتریالیسم دیالکتیک و ماتریالیسم تاریخی تعلیم می‌کرد، بنیاد دین را برانداخته بود و...
بحث دیگر استیضاح‌کنندگان، نحوه انتصابات ایشان در دانشگاه‌های کشور است. پیش از این شما عنوان کرده بودید «در این چند ماه رییس دانشگاهی را نمی‌شناسم که رفته باشد و دانشگاهیان از رفتن او افسوس خورده باشند.» با این حال به نظر شما انتصابات وزیر علوم طی یک‌سال اخیر چطور بوده است؟
آقای دکتر فرجی‌دانا تاکنون روسای خوبی برای دانشگاه‌ها برگزیده است و دانشگاهیان از عملکرد وزارت علوم رضایت دارند. اکنون اگر کسانی معتقدند پیشرفت علم در این مدت چندماه کند شده است، باید وسایل دقیقی برای اندازه‌گیری پیشرفت و رکود علم در اختیارشان باشد. من که با دانشگاه و دانشگاهیان کم‌وبیش تماس دارم، نشانی از این کندی و رکود نمی‌بینم. اصلا پیشرفت و رکود علم ربطی به آمدن و رفتن رییس و مدیر ندارد. اگر علم در حال پیشرفت باشد، مدیر و رییس نمی‌توانند سیر آن را کند کنند.
ارزیابی شما از تبعات رای‌آوردن احتمالی استیضاح وزیر علوم چیست؟
استیضاح وزیر علوم چه رای بیاورد و چه نیاورد
نه برای استیضاح‌کنندگان سودی دارد و نه بر قدر و اعتبار مجلس می‌افزاید و شاید اثر منفی هم داشته باشد. زیرا استیضاح باید مستند به اصول و قوانین باشد، نه به سلیقه‌های جناحی و گروهی. نکته دیگر اینکه به فرض اینکه آقای فرجی‌دانا از وزارت علوم برود، قرار نیست که ریاست جمهوری شخصی را که استیضاح‌کنندگان پیشنهاد می‌کنند، در راس وزارت علوم بگمارد. این سیاست وزارت علوم در غیاب آقای فرجی‌دانا هم ادامه خواهد داشت و بالاخره نکته آخر اینکه وزیر، منتخب و منصوب مجلس نیست، بلکه ریاست‌جمهوری او را به مجلس پیشنهاد می‌کند و مجلس پیشنهاد را تایید می‌کند. اگر در قانون اساسی هم به مجلس حق داده‌اند که وزارت وزیر را تایید کند، از بابت احترام به مجلس بوده است.
پیشنهاد شما به نمایندگان مجلس و استیضاح‌کنندگان چیست؟
چه خوب است مجلس هم به انتخاب رییس‌جمهوری منتخب مردم و در این مورد خاص به تایید قبلی خود احترام بگذارد و اجازه دهد وزیر علوم به کار خود ادامه دهد. بعضی از مجلسیان از بابت بعضی انتصاب‌ها نگرانی‌هایی دارند، اما باید یادآور شد که مهم‌ترین انتصاب‌های وزیر علوم، یعنی تعیین روسای دانشگاه‌ها، باید با موافقت شورای‌عالی انقلاب فرهنگی باشد، بنابراین نگرانی‌شان وجهی ندارد.
∎
آنچه در ادامه می‌آید مشروح پاسخ‌های مکتوب دکتر داوری‌اردکانی به سوالات «شرق» است:
شما یکی از مورد وثوق‌ترین شخصیت‌های علمی در کشور هستید که هنوز هم پس از سال‌ها فعالیت علمی و تدریس در دانشگاه ایران، ارتباط مستمری با دانشگاه‌ها دارید، به نظر شما در مقطع کنونی استیضاح وزیر علوم به صلاح نظام آموزشی عالی کشور است؟
من با استیضاح وزیر علوم موافق نیستم و امیدوارم نمایندگان محترم مجلس به استیضاح رای ندهند، آقای دکتر فرجی‌دانا رابط خوب دانشگاه و دانشگاهیان با نظام کشور است. او در زمره وزیرانی است که هم با نظام پیوند دارد، هم با دانشگاه و دانشگاهیان. درست است که دانشگاهیان و دانشجویان هریک جدا جدا با نظام ارتباط دارند اما لازم است وزارت علوم هم رابط دانشگاه و نظام باشد. وزیر اگر صرفا با دانشگاه یا با نظام پیوند داشته باشد، شاید نتواند تعادلی را که باید میان علم و فرهنگ و مدیریت کشور وجود داشته باشد، ایجاد کند.
از جمله انتقاداتی که استیضاح‌کنندگان به عملکرد 9ماهه وزیر علوم مطرح می‌کنند، این است که مدیریت ایشان مانع پیشرفت‌های علمی کشور شده است، از نظر شما این انتقادات درست است و مبنای علمی دارد؟
دکتر فرجی‌دانا استادی دانشمند و دیندار و باکفایت است و نگرانی از اینکه مدیریت ایشان مانعی در راه پیشرفت علم و خللی در بنیاد اعتقادات پدید آورد از هر جهت عجیب است، زیرا اولا چنانکه گفته شد آقای دکتر فرجی‌دانا هم دانشمند است و هم دیندار و جانب دین و علم را نگاه می‌دارد. ثانیا دین و علم اموری نیستند که هرکس بتواند با تصمیم و عمل خود هرچه می‌خواهد با آنها بکند و اگر این کار عملی بود، شوروی که طی 70سال به مردم ترکمنستان و جمهوری‌آذربایجان و تاتارستان و تاجیکستان و... ماتریالیسم دیالکتیک و ماتریالیسم تاریخی تعلیم می‌کرد، بنیاد دین را برانداخته بود و...
بحث دیگر استیضاح‌کنندگان، نحوه انتصابات ایشان در دانشگاه‌های کشور است. پیش از این شما عنوان کرده بودید «در این چند ماه رییس دانشگاهی را نمی‌شناسم که رفته باشد و دانشگاهیان از رفتن او افسوس خورده باشند.» با این حال به نظر شما انتصابات وزیر علوم طی یک‌سال اخیر چطور بوده است؟
آقای دکتر فرجی‌دانا تاکنون روسای خوبی برای دانشگاه‌ها برگزیده است و دانشگاهیان از عملکرد وزارت علوم رضایت دارند. اکنون اگر کسانی معتقدند پیشرفت علم در این مدت چندماه کند شده است، باید وسایل دقیقی برای اندازه‌گیری پیشرفت و رکود علم در اختیارشان باشد. من که با دانشگاه و دانشگاهیان کم‌وبیش تماس دارم، نشانی از این کندی و رکود نمی‌بینم. اصلا پیشرفت و رکود علم ربطی به آمدن و رفتن رییس و مدیر ندارد. اگر علم در حال پیشرفت باشد، مدیر و رییس نمی‌توانند سیر آن را کند کنند.
ارزیابی شما از تبعات رای‌آوردن احتمالی استیضاح وزیر علوم چیست؟
استیضاح وزیر علوم چه رای بیاورد و چه نیاورد
نه برای استیضاح‌کنندگان سودی دارد و نه بر قدر و اعتبار مجلس می‌افزاید و شاید اثر منفی هم داشته باشد. زیرا استیضاح باید مستند به اصول و قوانین باشد، نه به سلیقه‌های جناحی و گروهی. نکته دیگر اینکه به فرض اینکه آقای فرجی‌دانا از وزارت علوم برود، قرار نیست که ریاست جمهوری شخصی را که استیضاح‌کنندگان پیشنهاد می‌کنند، در راس وزارت علوم بگمارد. این سیاست وزارت علوم در غیاب آقای فرجی‌دانا هم ادامه خواهد داشت و بالاخره نکته آخر اینکه وزیر، منتخب و منصوب مجلس نیست، بلکه ریاست‌جمهوری او را به مجلس پیشنهاد می‌کند و مجلس پیشنهاد را تایید می‌کند. اگر در قانون اساسی هم به مجلس حق داده‌اند که وزارت وزیر را تایید کند، از بابت احترام به مجلس بوده است.
پیشنهاد شما به نمایندگان مجلس و استیضاح‌کنندگان چیست؟
چه خوب است مجلس هم به انتخاب رییس‌جمهوری منتخب مردم و در این مورد خاص به تایید قبلی خود احترام بگذارد و اجازه دهد وزیر علوم به کار خود ادامه دهد. بعضی از مجلسیان از بابت بعضی انتصاب‌ها نگرانی‌هایی دارند، اما باید یادآور شد که مهم‌ترین انتصاب‌های وزیر علوم، یعنی تعیین روسای دانشگاه‌ها، باید با موافقت شورای‌عالی انقلاب فرهنگی باشد، بنابراین نگرانی‌شان وجهی ندارد.
نظر شما