آرمان - ياسمين طالقاني: «پيامدي و بازهم پيامدي» اين روزها اين سه كلمه به مشكلي ميان ايران و كشورهاي 1+5 و همچنين آژانس بينالمللي انرژي اتمي تبديل شده است و كسي نميتواند با توجه به روندي كه طي شده به این سوال پاسخ دهد كه آيا انتظارها براي پايان دادن به گستردهترين و پيچيدهترين پرونده فني هستهاي يك دهه اخير جهان در نخستين روز از دسامبر 2015 با تاكيد آژانس بر بسته شدن پرونده پيامدي پايان خواهد يافت؟ قرار بود ايران به سوالاتی پاسخ دهد تا پرونده پيامدي بسته شود و حالا بعد از حدود 10ماه مذاكرات فشرده ايران و آژانس بينالمللي انرژي اتمي براي حل آنچه ايران «مسائل گذشته و حال» و آژانس «ابعاد احتمالي نظامي» ميخوانند، به فينال دور ديگري از همكاريها براي پايان دادن به موضوعي كه در هشت سال گذشته بر پرونده هستهاي ايران سايه افكنده است، نزديك شويم. دور جديد همكاريهاي ايران و آژانس برخلاف دفعات پيش استثناهايي داشت و آن دسترسيهايي بود كه آژانس توانست براي بررسي ابهامات و ادعاهاي خود از جمله بازديد از سايت نظامي پارچين و نمونهگيري از آن به دست آورد. ايران براي حل مسائل گذشته و حال در قالب مذاكرات كتبي، شفاهي، بازديد و نمونهبرداري در چارچوب «نقشه راه» كه همزمان با برجام ميان آژانس و سازمان انرژي اتمي به امضا رسيد به تمامي 12 ابهام كه از سال 2007 تاكنون مطرح شده و هر سال به تعداد آنها نيز افزوده شده است، پاسخ داد. اين موارد شامل ساختار مديريت برنامه، فعاليتهاي خريد، دستيابي مواد هستهاي، اجزای هستهاي براي يك دستگاه مواد انفجاري، توسعه چاشني، آغازگر مواد منفجره با قدرت بالا و آزمايشهاي مربوطه، آزمايشات هيدروديناميك، مدلسازي و محاسبات، آغازگر نوتروني، انجام يك آزمايش، انضمام به يك موتور حمل موشك، سيستم تعبيه، مسلح كردن و شليك است كه به گزارش فصلي يوكيا آمانو، مديركل آژانس ضميمه شده بود. به گفته بسياري از كارشناسان گزارش نوامبر2011 يكي از بدترين و منفيترين گزارشهاي آژانس درباره ايران بود كه به بسياري از ادعاها و اسناد نامعتبر كه از سوي محمد البرادعي غيرقابل استناد خوانده شده بودند، اعتبار بخشيد و با ضميمه كردن آنها به گزارش فصلي در عمل پاي مطالعات ادعايي و ابعاد احتمالي نظامي را كه ابتدا موضوعاتي فرعي محسوب ميشدند بهطور رسمي به پرونده اصلي ايران در شوراي حكام باز كرد. در حال حاضر افكار عمومي در ايران به دو گروه تقسيم شدهاند؛ عدهاي تصور ميكنند گزارش آژانس بايد فصلالخطاب موضوع پيامدي باشد و عدهاي ديگر راي و تصميم شوراي حكام درباره گزارش مديركل را مهم ميدانند. اما در واقع نه اين است و نه آن. گزارش مديركل آژانس به لحاظ فني و حقوقي مبناي راي و تصميم نهايي شوراي حكام است و نميتوان انتظار داشت كه گزارش يك چيز بگويد و از شوراي حكام انتظار داشت كه تصميمي ديگر بگيرد. در عين حال بُعد سياسي شوراي حكام در تصميم اعضاي اين شورا و بهويژه كشورهاي عضو گروه 1+5 كه امضاكننده برجام نيز هستند و قرار است حل و فصل موضوع پيامدي بخشي از راهحل برجام باشد از اهميت بالايي برخوردار است. كارشناسان بر اين نظرند، گزارش مديركل از قطعنامهاي كه قرار است 1+5 به شوراي حكام مبني بر بستهشدن موضوع پيامدي ارائه كند در ابعاد سياسي و فني رويكرد متفاوتي را دنبال ميكنند و در نهايت اين قطعنامه شوراي حكام است كه احتمالا موضوع پيامدي را نه مختومه كه مسكوت نگه خواهد داشت با اين هدف كه برجام اجرايي شود. امروز يعني روز سهشنبه گزارش ويژه مديركل درباره موضوع پيامدي منتشر ميشود و بايد منتظر بود و ديد كه آيا شوك ناشي از اين گزارش مثبت خواهد بود يا منفي. بدونشك اگر محتوا و قالب گزارش آمانو مثبت باشد و مسير را به سمت مختومه كردن پرونده فني و هستهاي ايران بعد از 14سال هموار كند، پيروزي بزرگ ديپلماتيك ديگري بعد از برجام براي ايران محسوب خواهد شد.
غرب به تعهداتش عمل كند
رئيس مجلس هم در انتظار عملكرد آمانو در جايگاه مديركل آژانس انرژي اتمي است چنانكه روز يكشنبه طي يك اتمام حجت بهطور قاطعانه اعلام كرد: پرونده پيامدي بسته نشود توافق ادامه نخواهد يافت و ديروز در حالي كه يك روز تا انتشار گزارش آمانو مانده بود اظهار داشت: مساله پيامدي عليه ايران برپايه يك دروغ بزرگ استوار است. علی لاریجانی تاكيد كرد كه در مذاكرات دانش هستهاي را به هيچوجه حراج نكردهايم. قطعاً تا جايي كه امكان بود ما بر اصول و مواضع خود ايستادگي كرديم و توافق هستهاي صورت گرفته يك بسته قابل قبول است، به شرط اينكه غربيها تحريمها را برداشته و به تعهدات خود از جمله پيامدي عمل كنند. وي با اشاره به مذاكرات هستهاي ايران با گروه 1+5 افزود: مساله هستهاي ايران نشان داد كه زورگويي غربيها هيچوقت جواب نميدهد. رئيسمجلس تاكيد كرد: در اين رابطه بايد گفت كه مذاكرات به درستي پيش رفت، هر چند در درون آن چالشهايي ايجاد شد، اما دادهها و ستادهها درمذاكرات هستهاي لطمهاي بر فعاليت صلحآميز هستهاي كشور وارد نكرد. لاریجانی گفت: قطعا مساله پیامدی ايران برپايه يك دروغ بزرگ استوار است و غربيها اين مساله را ساليان سال است كه طول دادهاند، حال براي حل آن ليستي دادهاند كه انجام شد. وی تصريح كرد: بهطورحتم در شرايط كنوني اعلام ميكنيم كه اگر پرونده پيامدي بسته نشود، نميتوانيم حركت ترسيمشده در مذاكرات را انجام دهيم. رئیس مجلس با اشاره به تصويب برجام در كشور و موضوع اجراي آن تاكيد كرد: اين مساله داراي ريزهكاريهايي است، از اينرو براي نظارت برابعاد برجام، هياتي مشخص شد، بنابراين اگر اين مسير ميخواهد ادامه پيدا كند، بايد درست و سامان يافته صورت گيرد.
طرف غربی به توافقات برجام عمل کند
معاون اول رئیسجمهور هم دیروز ابراز امیدواری کرد طرفهای غربی به سرعت به توافقات برجام عمل کرده و شورای حکام آژانس انرژی اتمی نیز در جلسه آتی خود پرونده هستهای ایران را مختومه اعلام کنند. اسحاق جهانگیری در دیدار با ویکتور اوربان با اشاره به سابقه روابط و علاقمندیهای مشترک ایران و مجارستان ، سیاست خارجی بوداپست در توسعه همکاریها با شرق را ارزشمند ارزیابی کرد و گفت: با توجه به موقعیت ویژه و ظرفیتهای ایران، کشور ما میتواند پل ارتباطی مجارستان در منطقه آسیای میانه، قفقاز و خاورمیانه باشد. وی با اشاره به جلسه آتی شورای حکام آژانس انرژی اتمی و اینکه پرونده هستهای ایران را مختومه اعلام کنند، گفت: با مرتفع شدن تحریمها زمینه لازم برای اجرای توافقات پیش رو فراهم خواهد شد. جهانگیری به حوادث اخیر و اوضاع منطقه خاورمیانه نیز اشاره و تاکید کرد: ایران از ابتدای شکلگیری گروههای تروریستی خطرناک نظیر داعش اخطار داده بود که حمایتهای مالی و تشکیلاتی برخی کشورهای منطقه از این گروهها امنیت منطقه و جهان را به مخاطره خواهد انداخت. وی افزود: ما برای حفاظت از ملت و کشور خود و نیز کمک به ملتهای دیگر بهطور جدی با گروه های تروریستی مقابله کردیم و معتقدیم مقابله با تروریسم در منطقه نیازمند کمک ایران است. ویکتور اوربان نیز گفت: ایران باید برای حل و فصل مسائل منطقه با تمام قدرت حضور و نقش محوری داشته باشد.