قانون- گويي برنامه‌ها و طرح‌هاي غيركارشناسي و سياست‌زده، وجه مشترك همه دولت‌هاست. اقداماتي كه براي به دست آوردن دل عامه مردم در دستور كار قرار مي‌گيرد و راهبردي نيست. اقدامات و طرح‌هايي كه هزينه‌هاي گزافي براي آزمون و خطاي آن‌ها پرداخت مي‌شود و هيچ‌كس نيز مشكلات اين منش را گردن نمي‌گيرد. به نظر مي‌رسد طرح بيمه سلامت را نيز بايد در همين ليست قراردهيم زيرا صداي زنگ پايان اين طرح نيز به گوش مي‌رسد. به استناد رسانه‌هاي جمعي، مراكز درماني از پذيرش بيمه‌شدگان سلامت سرباز‌‌زده و اين اقشار را با بيمه‌سلامت درمان نمي‌كنند. به گفته برخي كارشناسان، بیمه سلامت یک طرح عمومی دولتی بوده که طی چند سال اخیر توسط دولت و به وسيله سازمان خدمات درمانی اجرا شده است. خدمات بیمه سلامت، تعهدات بیمه خدمات درمانی یا تامین اجتماعی را داشته و تفاوت تعهدی ندارند ولي بازنشستگي در كار نيست. اين طرح در ابتدا برای افرادی که حساب عمر و سرمایه گذاری برای آینده شان تدارک دیده اند یا افرادی که قصد تهیه بیمه تکمیل درمان داشتند، پیشنهاد مي‌شد. هزینه آن برای کسانی که تاکنون تحت هیچ‌گونه بیمه درمانی نبوده اند، رایگان بوده و برای سایر افراد، هزینه بسیار پایینی در حدود سالیانه 80 هزار تومان دارد. اين طرح بي شك آينده خوبي در انتظارش نيست زيرا نه منابع تامين مالي‌اش مشخص است و نه مسئولان به طور مشخص درباره آينده آن سخن مي‌گويند. مانور انتخاباتي دولت يازدهم روي اين طرح در دوران انتخابات رياست‌جمهوري از خاطر مردم ايران پاك نمي‌شود و اين روش كه براي در صدر قدرت ماندن، وعده‌هايي را به مردم بدهيم و در ادامه، زماني كه به مقصود خود رسيديم، همه مسائل و وعده‌ها از يادمان بروند، منش و روش اخلاقي نيست. كاش مسئولان امر در اين روزگاري كه زمزمه‌هاي حذف بيمه سلامت يا تغيير در سيستم آن به گوش مي رسد، صادقانه با مردم سخن گفته و اعلام كنند كه براي آينده اين بيمه همگاني چه برنامه‌ها و راهبردهايي دارند.
هزینه های میلیاردی و عدم تزریق بودجه کافی
دو عامل ناکارآمدی بیمه سلامت
احد حمزه ای/ عضو کمیسیون بهداشت و درمان
درباره سرنوشت طرح بیمه سلامت در حال حاضر نمی توان به طور قطعی اظهار نظر کرد. از آنجایی که این طرح ابهامات فراواني را دارد بنابراین به نظر می‌رسد که بیمه سلامت، آینده نا معلومی دارد. واقعیت این است که طرح بیمه سلامت به دلیل پاره‌ای از مشکلات هنوز نتوانسته آن‌گونه که باید ما را به هدف اصلی برساند.
یکی از مهم‌ترین موانع اجرایی این طرح نیز مربوط به نبود منابع کافی برای تزریق به این بخش است. بر همین اساس دولت به دلیل عدم تزریق منابع مالی کافی به این طرح، با بن بست مواجه شده و توان حمایت از افرادی را که تحت پوشش بیمه سلامت هستند، ندارد. اما با این‌حال، رایزنی های فراواني برای حل مشکلات موجود در راه موفقیت این بیمه انجام شده تا هر چه زودتر منابع کافی برای تزریق به این طرح فراهم شده و بدهی های این طرح پرداخته شود. هرچند که هنوز رایزنی‌های انجام شده به نتیجه‌ای نرسیده و موفقیتی در زمینه تزریق منابع مالی به این طرح حاصل نشده است.
یکی از موانع اصلی به نتیجه نرسیدن این رایزنی‌ها، به علت بدهی‌های سنگین این بیمه است. از آنجایی که صندوق بیمه سلامت باید توسط حمایت‌های دولتی پشتیبانی شود و با استفاده از منابع دولتی بچرخد، بنابراین دولت نیز در این زمینه با مشکل مواجه شده و توان پرداخت هزینه های سنگین این طرح را ندارد.
از آنجایی که دولت باید به بیمه مبلغی را در ازای خدمات درمانی به هر یک از افرادی که مشمول استفاده از این طرح هستند، بپردازد و به علت منابع محدود دولتی، این طرح در حال حاضر با بن‌بست مواجه شده و به نظر می رسد که درحال حاضر سرنوشت معلقی در انتظار این طرح است.
در مجموع بدهی های میلیاردی طرح بیمه سلامت فشار فراواني را به دولت وارد کرده که همین موضوع در حال حاضر باعث شکست طرح شده است.
از طرفي واقعیت این است که بدهی 15 تا 16 میلیاردی این طرح باعث شده تا دولت از پس پرداخت هزینه های این صندوق تا پایان همین امسال برآید که این موضوع سرنوشت این طرح را در هاله ای از ابهام فرو برده است.گفتني است در اجرای درست این بیمه نیز هیچ گونه مانع سیاسی خاصی وجود نداشت و فقط یک سری از پیش نیازهایی بوده که برای اجرای درست بیمه سلامت باید در نظر گرفته می شد؛ پیش نیازهایی که به دلیل بی توجهی به آن ها، این طرح را با مشکلات مالی بسیاری مواجه کرده است. در واقع به دلیل خوب نبودن نظارت توسط دستگاه های نظارتی هزینه‌های طرح بیمه سلامت بالا رفت. با تمام اين تفاسير، اعضای کمیسیون بهداشت و درمان در تلاش هستند تا با رایزنی ها و جلسات پی‌درپی، مشکلات و موانع اجرایی موجود بر سرراه این طرح را بردارند. پیگیری برای حل مشکلات طرح بیمه سلامت به آن دليل در دستور کار مجلس قرار گرفته که اقشار نیازمند باید در زیر سایه حمایت خدمات دولتی قرار گیرند. یکی از دلایل مهم ديگري که از اجرای درست طرح بیمه سلامت در جامعه جلوگیری کرد مربوط به ورود افرادی است که تحت پوشش بیمه خویش‌فرما و یا بیمه ایرانیان بودند. یعنی همه افرادی که تحت پوشش بیمه ایرانیان بودند اين بیمه را کنار گذاشتند تا به جای آن از بیمه سلامت استفاده کنند. بنابراین شاید به جرات بتوان گفت که بیمه سلامت به دلیل اجرای نادرست خود در کشور، موفق به ادامه راه برای پوشش افراد نیازمند نشد. بر همین اساس شروع به کار اشتباه طرح بیمه سلامت باعث شد تا سرنوشت افرادی که همه امیدشان به استفاده از خدمات این طرح بود، به جایی نرسد. حالا توصیه ما به همه افرادی که از تمکن مالی خوبی برخوردارند این است که به نفع افراد ضعیف‌تر کنار بروند و اجازه دهند تا از خدمات درمانی رایگان با استفاده از بیمه سلامت، تنها این دسته از افراد استفاده کنند.
آزمون وسع و الگوریتم تشخیص
دو راهکارمناسب برای بیمه سلامت
سیامک مره صدق/ عضو کمیسیون بهداشت و درمان
مطابق با برنامه ششم قرار شده است تا افرادی که تحت پوشش بیمه هستند، بدون پرداخت حق بیمه برای درمان به بخش دولتی مراجعه کنند. بنابراین به نظر می رسد که طرح بیمه سلامت در حال حاضر از هیچ گونه مشکل اجرایی خاصی برخودار نیست و هرگونه جوسازی در زمینه حواشی و مشکلات موجود در این طرح بی اساس است. در حال حاضر طرح بیمه سلامت به خوبی در حال اجراست و مشکل خاصی در این‌باره وجود ندارد. اما آنچه که باید در نظر گرفته شود این است که بیمه سلامت باید با توجه به یک سری مسائل قانونی و رعایت الزامات قانونی به موفقیت برسد.
این که انتظار داشته باشیم بدون پرداخت هیچ گونه هزینه، بتوانیم از خدمات درمانی به نحو مطلوبی استفاده کنیم تصوری نادرست و ناشی از باورهای اشتباه افراد است. در هیچ جای دنیا دیده نشده که فردی بخواهد بدون پرداخت هيچ پولي و تنها با استفاده از خدمات دولتی و پشتیبانی های دولت از خدمات درمانی استفاده کند. بنابراین ابتدا باید انتظارات خود را از بیمه سلامت پایین‌تر آورده و به صورت معقول‌تری به این طرح بنگریم.
در واقع نگرش‌های اشتباه به این طرح نمی‌تواند در حل مشکلات درمانی افراد موثر باشد؛ استفاده از خدمات رایگان دولتی هیچ گونه صرفه اقتصادی برای دولت ها نداشته و در هیچ جای دنیا این گونه نگرش ها توجیهی علمی ندارد. بیمه‌ها هیچ گاه مسئول پوشش و درمان بخش های خصوصی نیستند و نباید با چنین تصوراتی به بیمه ها نگاه کرد.
با این حال، وزارت بهداشت درصدد است تا برای اجرای جامع‌تر طرح بیمه سلامت وارد کار شود و همه موانع اجرایی موجود در سر راه این بیمه را رفع کند.
یکی از اقدامات انجام شده در این زمینه نیز بررسی آزمون وسع افراد است. بر همین اساس افرادی که از لحاظ مالی در وضعیت خوبی هستند مشمول استفاده از این خدمات دولتی قرار نمی گیرند و با این آزمون، افرادی که می‌دانند از تمکن مالی خوبی برخوردار هستند نیز اقدامی برای استفاده از خدمات رایگان درمانی انجام نخواهند داد.
در کنار این موضوع، یکی دیگر از راهکارهایی که در دستور کار قرار گرفته توجه به الگوریتم تشخیص است. بر همین اساس ابتدا اقدامات تشخیصی ضروری برای شناخت بیماری افراد انجام می شود و افراد، دیگر مجبور به پرداخت هزینه های اضافی برای تشخیص بیماری و درمان‌های غیر ضروری نخواهند بود. در واقع با استفاده از الگوریتم های تشخیصی، اقدامات تشخیصی بر اساس چارچوب‌های علمی در بیماران به کار خواهد رفت و افرادی که به بیماری خاصی مبتلا هستند با توجه به نداشتن تمکن مالی کافی تحت پوشش بیمه سلامت قرار می‌گیرند.
این دو موضوع از جمله مهم‌ترین اقداماتی هستند که در دستور کار قرار گرفته تا مشکلات موجود بر سر راه بیمه سلامت برداشته شوند. بر همین اساس تلاش می کنیم تا همه افرادی را که به طور واقعی نیازمند دریافت کمک‌های درمانی دولتی هستند، توسط طرح بیمه سلامت پوشش دهیم.