آرمان: حادثه منا پیام بی‌تدبیری دولت عربستان سعودی را برای جهانیان مخابره ‌کرد. اما آنها نه‌تنها تاکنون به عذرخواهی تن نداده‌اند بلکه سعی کرده‌اند با اتهام زدن به حجاج ایرانی و همچنین فرار از مسئولیت، خود را تطهیر کنند. در برابر انتقاداتی که از سوی مسئولین ایران متوجه نظام آل سعود شده، عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان مدعی شد: تهران نباید از ماجرای منا استفاده سیاسی کند و باید اطلاعات بهتری در رابطه با امور حج کسب کند اما وزیر خارجه عربستان به عدم صدور ویزا برای علی جنتی نماینده دولت ایران و هیات همراهش برای پیگیری حادثه منا اشاره‌ای نکرد.

 فرار به جلو

آخرین سلفی محمدرضا حسینی (خبرنگار مفقود شده صدا و سیما)، خداحافظی مردی با پیکر پدرش در حادثه منا و نقاشی علی مهدی الجشی نقاش شیعه عربستانی در خصوص حادثه منا در اینترنت و شبکه‌های مجازی دست به دست می‌چرخد تا عمق فاجعه‌ای که از سر بی‌تدبیری دولت آل‌سعود رخ داده را به تصویر کشد، بماند که ویدئوی منتشر شده از خودروی شاهزاده عربستانی در روزهای گذشته کار خود را کرده است. معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه هجمه رسانه‌های سعودی را علیه حجاج ایرانی به شدت تکذیب کرد. حسین امیرعبداللهیان گفت: عربستان در فاجعه منا قصور کرده است و کشته شدن زائران ایرانی نتیجه سوءمدیریت کارگزاران سعودی مناسک حج است. وی افزود: مسئولیت فاجعه منا مستقیما متوجه عربستان است و ریاض به جای توجیه‌های غیرعقلانی باید پاسخگوی این حادثه دردناک باشد. معاون وزیر خارجه کشورمان اتهام‌های مطرح شده علیه حجاج ایرانی یا هر کشور دیگری در خصوص علت فاجعه منا را یک اتهام بی‌اساس و فرار به جلو دانست و گفت: براساس قوانین بین‌المللی مسئولین عربستان سعودی باید پاسخگو باشند. علی شمخانی دبیر شواری عالی امنیت ملی نیز در این رابطه گفت: دولت سعودی در سه مقطع برنامه ریزی اولیه، اجرای مراسم حج و مدیریت بحران به‌وجود آمده در اوج بی‌کفایتی و ضعف عمل کرد و این فاجعه تحت‌تاثیر هوچی‌گری این دولت پنهان نخواهد شد.  

 دولت پیگیر حادثه منا

رئیس‌جمهور کشورمان که برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به سرمی برد نیز روز شنبه در تماسی تلفنی با اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت از جزئیات اقداماتی که برای انتقال سریع پیکر پاک حجاج کشورمان و نیز مجروحان حادثه و سپس مداوا و رسیدگی‌های پزشکی به مصدومان انجام شده، مطلع شد. او همچنین در دیدار با دبیر کل سازمان ملل با انتقاد شدید از عملکرد دولت عربستان در قبال حادثه منا، اظهار داشت: متاسفانه ریاض همکاری لازم را برای رسیدگی به وضع مفقودین، انتقال اجساد و مجروحان انجام نمی دهد و ضروری است که سازمان ملل وظایف قانونی و انسانی دولت ریاض را در این زمینه متذکر شود. علی جنتی وزیر ارشاد نیز با اشاره به اعزام هیاتی از ایران برای بررسی وضعیت زائران ایرانی به عربستان گفت: صدور ویزا برای هیات ایرانی همچنان با مشکل مواجه است. 

 درخواست برای شکایت از عاملان حادثه 

بهارستان‌نشینان اما روز گذشته در جلسه‌ای غیرعلنی به بررسی حادثه منا پرداختند. در این جلسه علی جنتی، وزیر ارشاد و حسین امیرعبداللهیان، معاون آفریقایی و عربی وزارت خارجه به توضیح ماوقع و اقدامات دولت در خصوص پیگیری حادثه منا پرداختند. در این جلسه نمایندگان در بیانیه‌ای از سازمان کنفرانس اسلامی خواستند تا کمیته حقیقت‌یاب برای علت این فاجعه مشخص کرده و عوامل آن را به مسلمانان جهان معرفی کند. آنها همچنین از مقامات قضایی کشور نیز درخواست کردند که ابعاد حقوقی و قضایی این فاجعه در مراجع حقوقی بین‌المللی را پیگیری کند تا خون حجاج بی‌گناه ایرانی و غیر ایرانی در زیر سایه سنگین دلارهای نفتی و تبلیغات سعودی به هدر نرفته و به فراموشی سپرده نشود. حجت‌الاسلام احمد سالک، رئیس فراکسیون حج مجلس نیز که روز گذشته در نشستی خبری شرکت کرده بود ضمن درخواست  از رئیس قوه قضاییه برای تشکیل تیمی بین‌المللی برای شکایت از عاملان حادثه حج تاکید کرد: حرمین شریفین متعلق به یک کشور نیست بلکه متعلق به تمام کشورهای جهان اسلام است. وی درباره‌ صدور ویزا برای هیات ایرانی نیز گفت: اولین ویزا امروز (دیروز) به وزیر بهداشت داده شد. ویزای دوم هم برای آقای جنتی است که هنوز خبری نشده و اگر صادر نشود جمهوری اسلامی اقدام خواهد کرد. در این رابطه وزیر بهداشت نیز از آماده‌باش بیمارستان‌های کشور برای پذیرش مجروحان منا خبر داد. سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی گفت: امیدواریم موضوع مفقودان هرچه سریع‌تر مشخص شود، زیرا کار مهم و سخت در قسمت مفقودان است. وی با تاکید بر اینکه برنامه‌های ستادی که برای رسیدگی به امور منا تشکیل شد، کاملا مشخص است، اظهار کرد: وزارتخانه‌های مختلف از جمله وزارت راه و شهرسازی برای انتقال حجاج، مصدومان و جانباختگان به کشور، وزارت بهداشت و همچنین هلال‌احمر برای رسیدگی به زائران مصدوم و جانباخته از روز اول آمادگی خود را در کشور و همچنین جهت کمک به عربستان برای انتقال مجروحان و رسیدگی به حجاج سایر کشورها اعلام کرده‌اند، اما متاسفانه مورد استقبال عربستان واقع نشد.

 واکنش رسانه‌های عربی

از سوی دیگر وب سایت خبری النشره از برکناری وزیر حج عربستان و پنج مسئول دیگر خبر داده است. بر اساس این خبر ملک سلمان، پادشاه عربستان در حکمی بندر بن حجار، وزیر حج عربستان سعودی و پنج تن از مسئولان این وزارتخانه و سازمان امنیت این کشور را از سمت‌هایشان برکنار کرد. این دستور پادشاه جهت اجرا به بخش‌های مربوطه ابلاغ شده است. با این حال یک رسانه عربی دیگر از دستور شاه سعودی برای جمع‌آوری دوربین‌های منا برای از بین بردن هر سندی که خاندان حاکم را محکوم کند پرده برداشته است. روزنامه عراقی النخیل گزارش داد: سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان دستور جمع‌آوری همه دوربین‌های موجود در منا و نگهداری آن در مکان امن را داده است. این اقدام شاه سعودی پس از آن انجام می‌شود که یک ویدئو منتشر شده علت اصلی فاجعه منا را عبور یک کاروان متعلق به شاهزادگان سعودی نشان داده است. از طرف دیگر سیدعلی مرعشی رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر از بازداشت یکی از امدادگران ایرانی که مشغول تهیه عکس و فیلم از اجساد در مکه مکرمه بود خبر داده است. وی گفت: یکی از امدادگران ایرانی که به دلیل مستندسازی، از اجساد در مکه مکرمه، فیلم و عکس تهیه می‌کرد و هدفش کمک به شناسایی اجساد بود توسط نیروی پلیس عربستان سعودی بازداشت و دوربین و عکس‌های وی ضبط شد که در نهایت این امدادگر ایرانی با تلاش مرکز پزشکی حج آزاد شد.

 پیام مراجع به عربستان

برخی از مراجع تقلید نیز در آغاز دروس خود به بیان سخنانی پیرامون حادثه منا و مسئولیت دولت عربستان و وظیفه امت اسلامی در قبال این فاجعه پرداخته و خواستار سپردن مدیریت کنگره عظیم حج به قاطبه مسلمانان شدند. آیات عظام جوادی آملی، سبحانی، مکارم شیرازی، هاشمی شاهرودی و نوری همدانی در ابتدای دروس خود رقم خوردن این فاجعه انسانی را ناشی از سوء تدبیر حکام سعودی دانسته و عنوان کردند: دولت عربستان باید ضمن عذرخواهی از امت اسلامی، مسئولیت این عمل را بپذیرد.

 تشییع جانباختگان در گلزار شهدا

حجت‌الاسلام شهیدی‌محلاتی نماینده ولی‌فقیه و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران در نامه‌ای به مقام معظم رهبری با اشاره به درخواست‌های نماینده ولی‌فقیه و سرپرست زائران ایرانی و همچنین رئیس سازمان حج و زیارت در خصوص دفن جان‌باختگان فاجعه منا در گلزارهای شهدا جهت تسکین آلام خانواده‌های داغدار آنان، آمادگی بنیاد شهید را در این خصوص اعلام و از رهبر معظم انقلاب کسب تکلیف کرد. حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای نیز با این درخواست موافقت کرده و مرقوم کردند: «دفن پیکر این عزیزان در گلزارهای شهدا کار شایسته‌ای است.»

 بازگشت حجاج عزادار از فردا

رئيس سازمان حج و زيارت اما از افزايش تعداد جان‌باختگان ايراني فاجعه منا به ۱۶۹ نفر خبر داد. سعيد اوحدي گفت: متاسفانه هنوز ۳۰۷ نفر از حجاج ايراني مفقود هستند. پس از مكاتبه با وزير راه عربستان كه ديروز صورت گرفت، دستورات موثري صادر شد از جمله اينكه رسيدگي به وضعيت مفقودان و حتي انتقال جان باختگان به كشور خارج از روال اداري انجام شود. وي افزود: لذا دسترسي به بيمارستان ها و سردخانه ها به روال عادي بازگشته و سرعت خوبي يافته كه اميدوارم در يكي دو روز آينده بتوانيم آمار دقيق‌تري ارائه دهيم. 

 نخستين پرواز حجاج امروز در فرودگاه امام 

همچنین از صبح امروز حجاج عزادار كشورمان بدون هم‌‌كارواني‌هاي خود به كشور بازمي‌گردند. اين حجاج شامل حجاج مدينه قبل هستند كه زودتر از ساير حجاج به عربستان اعزام شده بودند و ابتدا به زيارت قبر مطهر رسول اکرم(ص) در مدينه مشرف شده و بعد مناسك حج را به جاي آورده‌اند. بازگشت حجاج از امروز آغاز شده و تا روز ۲۵مهر ماه ادامه خواهد داشت. حجاج ۱۶ استان از فرودگاه امام‌خميني(ره) به عربستان اعزام شده‌اند كه شامل ۲۰هزار نفر هستند و نخستين ورود حجاج به اين فرودگاه نيز ساعت ۱۱:۵۵ امروز از فرودگاه جده به اين فرودگاه صورت مي‌گيرد. تشريفات كنسولي براي انتقال اجساد جان‌باختگان نیز آغاز شده است و حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه کشورمان از ورود پیکر مطهر 135جان‌باخته حادثه منا در عصر سه‌شنبه به کشور خبر داد. مرعشی رئيس مركز پزشكي حج و زيارت جمعيت هلال‌احمر نیز با ارائه چهار شماره تلفن۰۰۹۶۶۱۲۵۲۹۰۲۷۳ - ۰۰۹۶۶۵۰۶۲۰۶۰۵۳ دو شماره تماس از عربستان: ۰۱۲۵۲۹۰۲۷۳ – ۰۵۰۶۲۰۶۰۵۳ جهت پيگيري وضعيت زائران، از تشكيل ستاد اطلاع‌رساني مصدومان حادثه منا خبر داد.