صبح روز پنجشنبه، مصادف با عید قربان، صدها نفر از حاجیان هنگام انجام مناسک حج جان خود را از دست دادند. در این حادثه که ساعت 9 صبح رخ داد، هزاران نفر از حجاج حاضر در منا که برای فریضه رمی جمره به سمت جمرات میرفتند، در تقاطع خیابانهای 204 و 223 به هم پیوستند و در اثر ازدحام جمعیت، بیش از 1300 نفر جان باختند و بیشتر از این این تعداد هم مجروح شدند.
سعودیها به دلیل ساخت و ساز و اجرای طرح جدید مسجدالحرام تعداد حاجیان در سالهای اخیر را کاهش دادهاند و امسال فقط حدود یک و نیم میلیون نفر را از سراسر جهان پذیرفته بودند. با اینکه تعداد حجاج امسال نسبت به سالهای قبل کمتر بود، هزاران نفر گرفتار ازدحام جمعیت شدند و فاجعه رخ داد.
اخبار هفتههای اخیر ادعا داشت که سعودیها تمهیدات امنیتی بسیار شدیدی اتخاذ کردهاند و علاوه بر نیروهای پلیس و ماموران ویژه کمیته عالی حج، یگانهای ویژه ارتش نیز به دستور محمد بن نایف، ولیعهد سعودی بکار گرفته شدهاند.
حکام جدید سعودی که پس از سالها انتظار، قدرت را به دست گرفته و به گواهی تمام کارشناسان سیاسی جهان، بیتجربه و هیجان زده هستند، اشتیاق فراوانی برای قدرت نمایی دارند مدعی بودند مراسم حج امسال را در فضایی کاملا کنترل شده برگزار میکنند.
حضور نیروهای ویژه و نظامی در نقطه به نقطه شهر مکه و به ویژه در مسیرها کاملا مشهود بود و علاوه بر حاجیان، حتی برای اهالی شهر نیز مشکلاتی ایجاد کرده بود، بطوری که اغلب صفحات کاربران عربستانی در شبکههای اجتماعی مملو از مطالب و عکسهایی در این زمینه است.
در روز عید قربان، تدابیر امنیتی در مسیرهای اصلی حجاج به شدت افزایش یافت و تمام مسیرهای فرعی مسدود شدند. ضمن اینکه ردیف سربازان مسلح در دو طرف مسیرها مستقر شده و فضای تردد حجاج به شدت کاهش یافته و محدود شده بود.
تدابیر امنیتی سعودیها باعث شد که ازدحام جمعیت در مسیر 204 به شدت افزایش یابد و از آنجایی که در چندصد متر مانده به پل بزرگراه فهد، سرعت حرکت حجاج کم میشود و راه در رو و مسیر دیگری در نزدیکی آن وجود ندارد، در همان ساعات نخستین صبح انتهای خیابان 204 مملو از جمعیتی شد که لحظه به لحظه به تعداد آنها افزوده میشد.
از سوی دیگر حجاجی که از خیابان 223 حرکت میکردند نیز به تقاطع 204 میرسیدند و سیل جمعیت در آن نقطه دو برابر میشد.
در این شرایط، نیروهای امنیتی که مسیرهای فرعی را بسته بودند، مسیر 215 را نیز که تنها راه در رو حجاج بود، به دلایل نامعلومی مسدود کردند. ضمن اینکه مسیر 215 به خیابان سوق العرب منتهی میشود که دو مقر امنیتی در آن قرار دارد و نیروهای امنیتی مایل نبودند جمعیت زیادی در آن خیابان حضور داشته باشد.
لحظاتی پس از این اقدام، جریان حرکت حجاج که به کندی صورت میگرفت، در نزدیکیهای پل فهد متوقف شد و این درحالی بود که موج حاجیان پشت سر همچنان روبه جلو حرکت میکرد و کسانی که گرفتار شده بودند، پرس میشدند.
علاوه بر گفتههای شاهدان عینی، کارشناسان امنیت شهری نیز، این اقدام نیروهای امنیتی را عامل اصلی فاجعه عنوان کردهاند.
گزارش حادثه فاجعه بار منا
صاحبخبر -