پس از مخابره خبر وقوع فاجعه منا، تحليل‌هاي متفاوتي درباره چرايي ايجاد آن ارائه شد. وزير بهداشت عربستان سعودي در اظهاراتي عجيب و شتاب زده، بي‌انضباطي حجاج را عامل اين حادثه معرفي کرد و حتي برخي رسانه‌هاي سعودي نيز در حرکتي فرافکنانه با ايجاد هشتگي با عنوان ايران_تقتل_حجاج، پا را از اين نيز فراتر گذاشتند و ايران را مقصر قتل حجاج معرفي کردند! اين در حالي است که اکثر رسانه‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي در تحليل‌هاي خود عدم برنامه ريزي و مديريت غلط مسئولان سعودي را عامل اين فاجعه مي‌دانند . «ازدحام بيش از حد، تشديد ساخت و ساز، ضعف سازماندهي و پاسخ به شرايط اضطراري، همه و همه موجب شد که حادثه روز پنج شنبه روي دهد. »اين‌ها تحليل گاردين از ايجاد اين حادثه بود.روزنامه ديلي تلگراف نيز در گزارشي با اشاره به به کارگيري دستگاه‌هاي رايانه‌اي پيچيده کنترل جمعيت از سوي مقامات سعودي در ايام حج، فاش کرد که راه‌هاي ورودي به پل جمرات که حادثه مرگبار روز پنجشنبه در آن رخ داد، تحت پوشش کامل اين سيستم پيشرفته نيست. اين روزنامه نوشت: مقامات سعودي با استفاده از اين سيستم پيچيده آماري رايانه‌اي مي‌توانسته‌اند مانع از بروز حادثه مرگبار در منطقه جمرات شوند.
اما پس از ساعاتي از وقوع حادثه روزنامه الديار ،ابعاد تازه‌اي از اين حادثه را روشن کرد. اين روزنامه لبناني در تحليل خود نوشت : ورود خودروي جانشين وليعهد عربستان مسير حجاج را تغيير داد و اين آغاز فاجعه بود. حرکت کاروان جانشين وليعهد سعودي، پسر شاه و وزير دفاع در مرکز منا، علت اصلي تغيير حرکت زائران بيت ا... الحرام و مرگ حدود هزار نفر در سرزمين منا بوده است. الديار مي‌نويسد: پس از آغاز فاجعه کشتار حجاج، خودروي حامل "محمد بن سلمان" محل حادثه را ترک و بازديدش را نيمه‌کاره رها کرد. روزنامه الديار لبنان همزمان خبرداد ملک سلمان دستور گردن زدن ۲۸ نفر از عاملان و مسئولان سعودي حادثه منا را صادر کرده است تا بر واقعيت يعني مقصر بودن «محمد بن سلمان» در اين فاجعه سرپوش گذاشته شود. همچنين به گزارش شبکه خبر در روز حادثه، تدابير امنيتي در مسيرهاي اصلي حجاج به شدت افزايش يافت و تمام مسيرهاي فرعي مسدود شد. ضمن اينکه سربازان مسلح در دو طرف مسيرها رديف و مستقر شده بودند و فضاي تردد حجاج به شدت کاهش يافته و محدود شده بود. تدابير امنيتي سعودي‌ها باعث شد ازدحام جمعيت در مسير 204 به شدت افزايش يابد و از آنجا که در چندصد متر مانده به پل بزرگراه فهد، سرعت حرکت حجاج کم مي‌شود و راه در رو و مسير ديگري در نزديکي آن وجود ندارد، در همان ساعات نخستين صبح انتهاي خيابان 204 مملو از جمعيتي شد که لحظه به لحظه بر تعداد آن افزوده مي‌شد. از سوي ديگر حجاجي که از خيابان 223 حرکت مي‌کردند نيز به تقاطع 204 مي‌رسيدند و سيل جمعيت در آن نقطه دو برابر مي‌شد. در اين شرايط، نيروهاي امنيتي که مسيرهاي فرعي را بسته بودند، مسير 215 را نيز که تنها راه در رو حجاج بود، مسدود کردند تا امنيت ساختمان امنيتي - نظامي انتهاي خيابان تهديد نشود. ضمن اينکه مسير 215 به خيابان سوق العرب منتهي مي‌شود که دو مقر امنيتي در آن قرار دارد و نيروهاي امنيتي مايل نبودند جمعيت زيادي در آن خيابان حضور داشته باشد. لحظاتي پس از اين اقدام، جريان حرکت حجاج که به کندي انجام مي‌گرفت، در نزديکي‌هاي پل فهد متوقف شد و اين درحالي بود که موج حاجيان به جلو حرکت مي‌کرد و کساني که گرفتار شده بودند، پرس مي‌شدند. حادثه خرابي درهاي قطار در مسير مکه مکرمه که باعث خفگي ۲۰۴ نفر از حجاج شده است و ديگر حوادث اخير مربوط به آتش سوزي هتل حجاج در مکه و سقوط جرثقيل در مسجدالحرام باعث شده است تا مسئوليت و عملکرد دولت عربستان در قبال حجاج زير سوال برود. اين در حالي است که سعودي‌ها به دليل ساخت و ساز و اجراي طرح جديد مسجدالحرام تعداد حاجيان در سال‌هاي اخير را کاهش داده‌اند و تعداد حجاج امسال در مقايسه با سال گذشته کاهش قابل توجهي داشته است.
نيروهاي امنيتي و امدادي سعودي که در مديريت اين حادثه بي‌کفايتي خود را نشان داده بودند، در اقدامات پس از اين ماجرا نيز اجازه همکاري نيروهاي امدادي ديگر کشورها را ندادند و با اين کار آمار قربانيان را بيشتر کردند. سخنگوي کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي که در سفر حج به سر مي‌برد در گفت وگو با ايسنا گفت که مسئولان عربستاني اجازه حضور امدادگران ايراني در محل حادثه را ندادند و اين امر باعث افزايش آمار کشته‌شدگان شده است. يکي از شاهدان عيني و مديران باسابقه سازمان حج و زيارت، کم تجربه بودن نيروهاي پليس عربستان را در اين حادثه مشهود دانست. وي با توجه به وجود حالت رعب و وحشت در ميان حاجيان، احتمال تکرار اين حادثه را در روزهاي آتي با ايجاد اندک سر و صدا و فشاري متذکر شد.