مکه و ایام حج در مردادماه ۱۳۶۶ حمله سعودی ها به حجاج و کشته شدن ۲۷۵ زائر ایرانی؛ ۱۳۶۹ ازدحام جمعیت در یک زیرگذر در منطقه منا و قطع سیستم تهویه و جان باختن ۱۴۲۶ زائر بر اثر خفگی؛ ۱۳۷۳ و کشته شدن ۲۷۰ حاجی در ازدحام جمعیت در رمی جمرات؛ ۱۳۷۶ و کشته شدن ۳۴۳ حاجی و مجروح شدن بیش از ۱۵۰۰ نفر بر اثر آتش سوزی در چاردهای حجاج در منا؛ ۱۳۷۷ و کشته شدن بیش ۱۱۸ حاجی و مجروح شدن بیش از ۱۸۰ نفر بر اثر ازدحام جمعیت در رمی جمرات؛ ۱۳۸۰ و کشته شدن ۳۵ حاجی در رمی جمرات؛ ۱۳۸۲ و کشته شدن ۱۴ حاجی در رمی جمرات؛ ۱۳۸۵ ازدحام جمعیت در مراسم رمی جمرات در منا که موجب جان باختن ۳۴۶ حاجی شد.

و حالا در حج تمتع سال ۱۳۹۴ دو حادثه دیگر آمار قربانیان حج را افزایش داد. حادثه اول سقوط یک دستگاه جرثقیل در مسجدالحرام که موجب مرگ ۱۷۰ زائر خانه خدا شد و بعد از چند روز قربانی شدن بیش از ۱۳۰۰ زائر در مسیر منا که متاسفانه در این حوادث بیش از ۱۳۰ زائر ایرانی جان خود را از دست دادند.

مرگ ۵ هزار حاجی در ۴۰ سال حج تمتع
آمار حوادث در زمان حج تمتع زائران در مکه از سال ۱۳۵۴ تاکنون (۴۰ سال) نشان می دهد بیش از ۵ هزار حاجی بر اثر حوادث مختلف که بیشتر به دلیل عدم امنیت یا سوء مدیریت و یا عدم امکانات کافی برای حجاج بوده جان خود را از دست داده اند.

هرچند مسئولان عربستانی در حوادث اخیر سقوط جرثقیل را بر گردن باد و طوفان و پیمانکار انداختند اما حادثه منا آنقدر دردناک و غیرقابل باور بود که هیچ دلیلی نمی تواند قصور دولت عربستان را توجیه کند. البته حادثه ریزش کوه و سقوط پنکه و آتش سوزی در یک هتل هم تلفاتی را به همراه داشت که می توان حج امسال را بعنوان خونین ترین حج در دهه اخیر نامید.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، کارشناسان می گویند: اتفاقاتی که در کل منطقه غرب آسیا از مصر و یمن گرفته تا شام و عراق و اخیرا در سرزمین حجاز رخ می دهد برای همگان اثبات کرده است که آل سعود هیچ گونه تعهدی نسبت به جان و مال و ناموس مسلمانان ندارد و سازمان های جهانی و البته در راس آن سازمان کنفرانس اسلامی باید با ورود جدی، حداقل در موضوع حج، تکلیف مسئولان فاسد و بی عرضه عربستان را مشخص کرده و به تعبیری مکه و مدینه را نجات دهند. بی راه نیست که گفته شود مناسک حج اکنون گروگانی در دست سعودی هاست تا با تمسک به آن و تکیه بر ثروت هنگفت ناشی از آن، خواسته های توسعه طلبانه شان را دنبال کنند و این هر مسلمانی را به دوران پیش از اسلام می برد که این افراد از کعبه تنها برای کسب درآمد استفاده می کردند.

مقام معظم رهبری: دولت سعودی باید مسئولیت این حادثه تلخ را بپذیرد
بعد از این رخداد تلخ مقام معظم رهبری در بخشی از پیام تسلیت خود به بازماندگان این حادثه خونین اعلام کردند: دولت سعودی موظف است مسئولیت سنگین خود را در این حادثه تلخ پذیرفته و به لوازم آن به قاعده حق و انصاف عمل کند. مدیریت غلط و اقدامات ناشایسته که عامل این فاجعه بوده نباید از نظر دور بماند.

عربستان در مدیریت حج بی کفایت است
گفته های مقام معظم رهبری در حالی است که اسناد و مدارک موجود از دیدگاه حقوق بین الملل نشان می دهد که عربستان در طول این سال ها بی کفایتی و بی مسئولیتی خود را اثبات کرده است. مسعود اخوان فرد استاد حقوق بین الملل در مورد ابعاد حقوقی این حادثه، گفت: از حیث حفاظت از حجاج و زائرین بیت الله الحرام و همچنین حمایت از اموال و سایر شئونات حجاج در موسم حج، مسئولیت بین المللی دولت عربستان بسیار شفاف و قابل استناد است. حوادثی که در سال های متعددی در منا تکرار شده و همچنین کشتار زائرین در مسجد الحرام در چند روز قبل و حادثه غمبار و تاسف روز عید قربان در منا همه اینها نشان دهنده عدم کفایت، توانمندی و لیاقت حاکمان سعودی است و بایستی موضوع به سازمان کنفرانس اسلامی جایی که مسئول رسیدگی به امور مسلمانان است، ارجاع شود.

وی افزود: راه حل دیگر برنامه ریزی و مدیریت نگهداری و هدایت این اعمال است که می تواند تحت نظارت یک کمیته مشترک از کشورهای مختلف باشد و برنامه ریزی با نظارت همه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی صورت گیرد تا بر این اساس از تکرار این حوادث در سال های بعد جلوگیری شود. همچنین بر اساس قواعد حقوق بین الملل دولت عربستان باید هرچه سریعتر نسبت به جبران خسارات اقدام کند و دولت جمهوری اسلامی ایران در این خصوص پیگیر باشد.

هرچند شاید اسناد حقوقی این ادعا را برای محکوم کردن دولت عربستان بر اثر بی کفایتی در مناسک حج محکوم کند اما مستدل کردن این اسناد و ارائه آن به دادگاه لاحه و همچنین پیگیری همه کشورهای مسلمان می تواند این مهم را محقق کند.

با این حال باید دید که آیا کشورهایی که زائران خود را از دست داده اند آنقدر توانایی و غیرت و انگیزه برای طرح دعوا و شکایت علیه آل سعود را دارند یا نه؟

قوه قضائیه مسئله را پیگیری می کند
موضوع را با یکی از معاونان قوه قضائیه مطرح کردیم که حجت الاسلام هادی صادقی معاون قوه قضائیه با اشاره به حادثه روز پنجشنبه منا، گفت:حجاجی که روز عیدقربان زائر حرم امن الهی بودند بر اثر بی کفایتی آل سعود قربانی بی کفایت هایی و نادانی های آنان می شوند و باید مسلمانان فکری اساسی در این رابطه بکنند. سازمان کنفرانس اسلامی در اینجا مسئول است و باید حرکتی بکند چرا که حرم الهی متعلق به خاندان بی کفایت نیست.

وی با بیان اینکه در صورت لزوم پیگیری قضایی از سوی ایران انجام می شود گفت: در جایی که لازم باشد پیگیری قضایی انجام می شود اما در صورت ورود وزارت امور خارجه و پیگیری از سوی این نهاد، پیگیری دیپلماسی انجام شده اما لازم باشد بخش بین الملل قوه قضاییه این مسئله را پیگیر ی خواهد کرد.

برخورد و تعقیب قانونی انجام می شود
اما معاون دادستان کل کشور خبری را می دهد که شاید نطقه آغاز یک شکایت بزرگ بین المللی علیه دولت عربستان خواهد شد.

سید مرتضی بختیاری معاون دادستان کل کشور در مورد حادثه روز عید قربان در مکه گفت: با توجه به اینکه این حادثه امروز و در روز عید قربان رخ داده است، حادثه هیچ توجیهی ندارد و به طور قطع قابل پیشگیری بوده است. دادستان کل کشور در اجرای ماده ۲۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری پیگیر موضوع خواهد بود و از مبانی ذیربط خواهیم خواست که در جهت گرفتن حق و حقوق تضیع شده در این حادثه به صورت ریشه ای پیگیری و با دست اندرکارانی که در این قضیه هولناک کوتاهی کرده اند برخورد و تعقیب قانونی را انجام دهند.

ماده ۲۹۰ می گوید: دادستان کل کشور مکلف است در جرائم راجع به اموال، منافع و مصالح ملی و خسارت وارده به حقوق عمومی که نیاز به طرح دعوی دارد از طریق مراجع ذیصلاح داخلی، خارجی و یا بین‌المللی پیگیری و نظارت نماید.

علت حادثه ولیعهد عربستان است
نکته دیگر اینکه رسانه های حاضر و شاهد در منطقه حادثه در منا می توانند بهترین اسناد را در این احقاق حق ارائه کنند. بعنوان مثال یک خبرنگار بر اساس شواهد و گفتگو با برخی افراد مطلع شده که علت رخداد این حادثه خود دولت عربستان بوده است.

روزنامه الدیار در مطلبی به پرده‌داری از علت حادثه منا می‌پردازد. الدیار در این گزارش گفته است: مقام‌های سعودی خبر عبور خودروی یکی از سران این کشور از منطقه "مشعر منا" را که به کشته شدن صدها تن از حجاج منجر شد، رد می‌کنند اما حقیقت این است که خودروی "محمد بن سلمان" جانشین ولیعهد و وزیر جنگ عربستان به‌ همراه بیش از ۲۰۰ نیروی امنیتی و ۱۵۰ مأمور پلیس وارد صفوف حجاج شده و به مرکز "منا" انتقال یافته است. الدیار می‌نویسد: پس از آغاز فاجعه کشتار حجاج، خودروی حامل "محمد بن سلمان" محل حادثه را ترک و بازدیدش را نیمه‌کاره رها کرد.

این روزنامه لبنانی در بخش دیگری از این مطلب می‌افزاید: "محمد بن سلمان" جانشین ولیعهد عربستان تاکنون در انظار عمومی ظاهر نشده است و این "محمد بن نایف" بود که دستور تشکیل کمیته حقیقت‌یاب در مورد این حادثه را صادر کرد. امیر مکه هم خود را از این موضوع کنار کشیده است. این روزنامه در پایان این مطلب می‌نویسد: آیا عربستان جرئت اعلام دلیل حادثه خونین در "منا" را که عامل آن "محمد بن سلمان" است، دارد؟

کمیته حقیقت یاب ایران باید فورا به عربستان اعزام شود
علاءالدین بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی محلس درخواست خود برای اعزام کمیته حقیقت یاب به عربستان را رسما اعلام کرد و گفت: رییس سازمان حج و زیارت کشورمان اعلام کرده است که دولت عربستان به ماموران حج و زیارت ایران و دیگر کشورها برای ورود به بیمارستان ها اجازه نمی دهد. بنابراین، هیچ اعتمادی به گزارش های دولت عربستان در این زمینه نیست و این حق مسلم ماست که مسوولان امنیتی، وزارت خارجه و مسوولان حوادث غیرمترقبه ما از وزارت کشور و هلال احمر، یک تیم کارشناسی را به عربستان اعزام و نتیجه را به مجلس و دولت گزارش کنند. این کار را باید وزارت امور خارجه کشورمان با مقامات عربستانی مطرح کند و در داخل نیز، معمولا دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ورود کرده و موافقت می کند.

بر اساس این گزارش، خانواده های قربانیان می توانند با حضور در شعب تعیین شده از سوی قوه قضائیه که ویژه طرح شکایت از کشورهاست از دولت عربستان به دلیل بی مسئولیتی، عدم کفایت و بی تدبیری و همچنین تامین خسارت شکایت کنند. پیش از این هم کاپیتان شهبازی به دلیل تحریم های آمریکا بر سازمان هواپیمایی ایران شکایت کرده بود.