علیرضا متولی به مناسبت سالروز ولادت جواد الائمه در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: به عنوان نویسنده کتاب های امامان معصوم(ع) باید راههایی پیدا کنیم که بیان هنرمندانه تری داشته باشد. البته سبک نگارش من با زبان یک روحانی متفاوت است. اگرچه روحانیون نیز در سال های اخیر وارد این سبک های هنری شده اند ولی در دهه اخیر نویسندگان موفق مذهبی داریم که از سبک های جدید نگارشی و روش های جدید هنری استفاده می کنند.
وی افزود: ما برای بیان سبک زندگی ائمه از روش های بیانی جدیدتر استفاده می کنیم و طبیعی است که موقع نگارش چنین آثاری خودمان را در آن فضا قرار می دهیم. چون می خواهیم بگوییم برای موفقیت باید وارد آن فضا شد و تا خودمان وارد آن فضا نشویم، این اتفاق نمی افتد. لذا دلیل این که بسیاری از آثار مذهبی، مخاطب مناسب نداشته به خاطر این است که نگارنده آن فضا را لمس نکرده است و برای نتیجه گیری باید وارد آن فضای معنوی شویم. مساله مهم این است که بتوانیم در آن فضا قرار بگیریم. اگر در چنین فضایی قرار نگیریم، گفتن سبک زندگی ائمه برای جوانان و نوجوانان تاثیری ندارد و باید یاد دهیم که چگونه می توان وارد آن حیطه شد و نتیجه گرفت.
این نویسنده تاکید کرد: ما یک سبک مستقیم گویی داریم که رمانی بر اساس یکی از وقایع دوران ائمه نوشته می شود و داستان هایی که نقل شده را به صورت امروزی می نویسیم. شاید این روش در دهه ۵۰ یا دهه اول انقلاب مفید بود و نتیجه می داد ولی امروز این روش ها جواب نمی دهد. اگر بتوانیم گونه هایی از رفتارها را که نزدیک به رفتارهای ائمه است در جامعه پیدا کنیم و آنگاه دیگران را به آن رفتارها تشویق کنیم و بگوییم که رفتار امام اینگونه بوده، تاثیر بیشتری دارد. چون جوانان آن رفتار را می بینند.
متولی اضافه کرد: کسی که رفتار مناسبی را در همسایه یا فامیل خود می بیند و متوجه می شود که سبک زندگی این فرد به زندگی ائمه نزدیک و شبیه است، حتما تاثیرگذار خواهد بود و اگر بتوانیم این رفتارها را یادآوری کنیم و نسبت دهیم که مثلا امام جواد هم اینگونه زندگی می کرده، نتیجه بهتری دارد تا بگوییم امام جواد(ع) این گونه زندگی می کرد و ما هم باید اینگونه باشیم. به همین دلیل معتقدم اگر نمونه های عادی از زندگی را نشان بدهیم که می توان اینگونه زندگی کرد نتیجه بهتری می گیریم.
وی با اشاره به ویژگی های کتاب من و آقای همسایه گفت: امروز روش هایی همچون بیان شیرین و داستانی زندگی ائمه پاسخگو نیست و جواب در جایی است که مصداق ها را درزندگی روزمره افراد پیدا کنیم و آن ها را به سبک زندگی ائمه نسبت دهیم. من در این کتاب از همین روش استفاده کرده ام.
این نویسنده افزود: گرچه معروف شده که رمان من درباره توسل است ولی باید تاکید کنم که بنا بر توسل نیست؛ بلکه بنا بر وصل شدن به دریاست. توسل در این رمان، در واقع پیشنهاد پا گذاشتن، شنا کردن و غوطهور شدن در دریای معنویتی است که ائمه برای ما فراهم کرده آند. هدف رسیدن به خداست و دستیابی به خدا از طریق این دریاها بهتر و زودتر است. ائمه و اولیای الهی در واقع مسیرهای میانبُر به سوی خدا هستند، کم کم در دریای آن ها شنا می کنیم و از آن زندگی لذت می بریم و طراوت پیدا می کنیم؛ بدون این که خودمان را از دیگران جدا و برتر بدانیم. چون از آن آب بهره برده ایم.
متولی اضافه کرد: منافعی که می توان از فضای توسل گرفت، منافعی است که باعث پیشرفت و موفقیت می شود. لذا توسل، وصل شدن به آن فضاست. البته ممکن است برخی تصور کنند که توسل کردن به ائمه برای رفع حاجت با شرک آمیخته شود و بر همین اساس برخی رفتارهای شیعیان شرک آمیز است. چون خود ائمه هم خودشان را مسبب کاری نمی دانند و هر کاری را با اذن خدا انجام می دهند.
وی افزود: وقتی یک جوان، قبولی در دانشگاه را از امام جواد(ع) می خواهد، اینگونه نیست که امام آن کار را انجام دهد؛ بلکه امام واسطه ای می شود تا خدا آرزوها و درخواست های ما را برآورده کند. ما به امامان نزدیک می شویم تا به خدا نزدیک شویم. مثل این که اگر بخواهیم شخصیت مهمی را ملاقات کنیم، باید کسی باشد تا ما را معرفی و تایید کند و آنگاه بتوانیم پیش آن مقام برویم.
این نویسنده با استناد به آیه ۶۰ سوره غافر گفت: ما می توانیم به صورت مستقیم با خدا صحبت کنیم ولی اگر بخواهیم این موضوع را برای جوانان تبیین کنیم، به همین سادگی نیست. چون ممکن است بگوید که خیلی دعا کرده ولی دعایش برآورده نشده و حتی برخی افراد میانسال و بزرگسال اینگونه فکر می کنند. چون به آن باوری که فقط خدا می تواند دعای ما را مستجاب کند، نرسیده ایم و آن باور از طریق درک آن سطح از زندگی که ممکن است که فراتر از زندگی مادی است تا بتوان به آن خواسته ها رسید.
وی با اشاره به داستان کتاب خود گفت: در این رمان شاهد کشمکش های معمولی یک خانواده یا شخص با پدیده هایی مثل فقر اقتصادی خانواده هستیم و قهرمان داستان با مسائلی همچون تندروی های ناظم مدرسه و دوستان اطراف خود برخورد می کند و مسائلی نیز بعد از فوت پدر خانواده اتفاق می افتد.
متولی ادامه داد: این مسائل و نگاه خانوادهمحور به این رمان در بطن قضیه وجود دارد. افرادی که در کنار خانواده ها هستند و به دختر داستان کمک می کنند. اهمیت حضور دوستان در زندگی انسان و اهمیت خانواده که فراتر از پدر و مادر است، جزیی از زندگی همه افراد است که ممکن است با تغییراتی همراه باشد.
وی اضافه کرد: وقتی مردم این رمان را می خوانند، خود را در معرض چیزی می بینند که در زندگی خودشان نیز تقریبا رواج دارد. لذا ارتباط خوبی با رمان برقرار می کنند. البته انتقاداتی هم به این رمان وجود دارد و قبول دارم که کار کاملی نیست ولی برآیند اظهارنظرها خوشبختانه مثبت بوده است.
این نویسنده با بیان این که کتاب من و آقای همسایه را قبل از فراگیری کرونا نوشته، افزود: اگرچه داستان من اواخر کرونا چاپ شد ولی آنچه برای من اهمیت داشت، پیشگامی ذهنی خودم در ارتباط با استفاده درست از فضای مجازی بود و این راهی است که می توان به نوجوانان توصیه کرد تا روش های آن را فرا گیرند و یک کار گروهی مناسب را انجام دهند که می تواند از خانواده و دوستان شروع شود.
وی با بیان این که بیشترین طرفداران رمان من و آقای همسایه را دختران، مادران جوان و معلمان تشکیل می دهند، اظهار داشت: داستان این رمان هم خانوادگی و هم آموزش و پرورشی است و هم معنوی. در این داستان به جز یکی دو بار، نامی از امام جواد(ع) نیامده و فقط یک روایت از آن حضرت نقل شده است؛ «امام جواد (ع) فرمود: مومن در هر حال نیازمند سه چیز است. توفیق از طرف خداوند متعال، نصیحت کنندهای از درون، و پذیرش نصیحت کسی که او را راهنمایی می کند.»
این نویسنده ادامه داد: داستان کتاب پیرامون دختری است که به واسطه حوادثی معمولی و اتفاقی با امام جواد(ع) در حد یک روایت آشنا می شود و چینش آینده زندگی خود را بر اساس آن روایت تنظیم می کند و کم کم شامل عنایت های امام جواد می شود و قهرمان داستان متوجه می شود که این عنایت ها از جانب امام است.
متولی ادامه داد: قهرمان داستان که در خانواده ای غیرمذهبی بزرگ شده، شاهد بدآموزی هایی در مدرسه از طریق ناظم ها و مدیران است که به جای جذب، باعث دین گریزی دانش آموزان می شود.
کتاب «من و آقای همسایه» که توسط انتشارات بهنشر وابسته به آستان قدس رضوی در ۲۶۶ صفحه به چاپ رسیده، داستان دختری به نام افسانه است. او ۱۷ سال دارد و پدرش را به دلیل بیماری از دست داده است. افسانه برادری بی خیال دارد که دانشجوست و درآمدی ندارد. مادر افسانه نیز عزادار همسرش است. افسانه در جدال با مشکلاتش با انواع شبهات اعتقادی مواجه میشود. خویشتن داری، تعهد، وفاداری، احترام به والدین و گذشت از مفاهیم ارزشمند کتاب است همچنین اشتباهات رایج در امر به معروف، مدیریت احساسات در رابطه میان دختر و پسر، از مسائل محتوایی قابل توجه در این کتاب است.