به گزارش ایسنا، یک ویدئو از سوختن یک خودروی برقی می‌تواند در عرض چند ساعت میلیون‌ها بازدید بگیرد. تیترها گاهی اوقات آتش‌سوزی باتری را به عنوان مدرکی مبنی بر خطرناک بودن ذاتی خودروهای برقی مطرح می‌کنند که اغلب دلالت بر این دارد که خودروهای برقی راحت‌تر از خودروهای بنزینی آتش می‌گیرند.

این برداشت چنان گسترده شده است که اکنون تردید مصرف‌کنندگان، بحث‌های سیاسی و حتی روایت‌های واکنش اضطراری را شکل داده است، اما وقتی قرار باشد منطقی نگاه کنیم، داده‌ها داستان بسیار متفاوتی را روایت می‌کنند.

به نقل از آی‌ای، اکنون پس از بیش از یک دهه استقرار گسترده خودروهای برقی، شواهد دنیای واقعی کافی برای پاسخ مستقیم به این پرسش وجود دارد. خودروهای برقی آتش می‌گیرند، اما بیشتر از خودروهای بنزینی آتش نمی‌گیرند. در واقع با نگاه به آمار چندین کشور و مجموعه داده‌ها، آنها به طور قابل توجهی کمتر هم آتش می‌گیرند.

آنچه جدیدترین آمارها می‌گویند

در ایالات متحده، آمار آتش‌سوزی وسایل نقلیه به طور قاطع به وسایل نقلیه با موتور احتراق داخلی به عنوان منبع اصلی خطر اشاره دارد.

داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط آژانس‌های ایمنی حمل‌ونقل ایالات متحده و استناد شده توسط انجمن ملی حفاظت از آتش‌سوزی(NFPA) نشان می‌دهد که آتش‌سوزی وسایل نقلیه با موتور احتراق داخلی تقریباً هر ۲ تا ۳ دقیقه در سراسر این کشور رخ می‌دهد. این به معنای صدها هزار آتش‌سوزی در سال است که اکثریت قریب به اتفاق آنها مربوط به وسایل نقلیه بنزینی یا دیزلی است.

تجزیه و تحلیل‌های انجام‌شده بر اساس داده‌های فروش در ایالات متحده و گزارش‌های حوادث آتش‌سوزی، تقریباً ۲۵ آتش‌سوزی در هر ۱۰۰ هزار وسیله نقلیه الکتریکی فروخته‌شده را نشان می‌دهد، در حالی که این رقم برای وسایل نقلیه بنزینی حدود ۱۵۰۰ آتش‌سوزی در هر ۱۰۰ هزار وسیله نقلیه است.

داده‌های اروپایی نیز این نتیجه‌گیری را تقویت می‌کنند. آژانس حوادث غیرمترقبه مدنی سوئد گزارش داد که در سال ۲۰۲۲، فقط ۲۳ آتش‌سوزی در بین تقریباً ۶۱۱ هزار وسیله نقلیه الکتریکی رخ داده است که درصد آتش‌سوزی را ۰.۰۰۴ درصد روایت می‌کند.

این در حالی است که در همین مدت، ۳۴۰۰ مورد آتش‌سوزی در بین تقریباً ۴.۴ میلیون خودروی بنزینی و دیزلی رخ داده است که معادل ۰.۰۸ درصد است. به عبارت دیگر، احتمال آتش‌سوزی خودروهای احتراقی در یکی از برقی‌ترین بازارهای خودروی جهان، حدود ۲۰ برابر بیشتر از خودروهای برقی بوده است.

پایگاه «EV FireSafe» استرالیا که یک پایگاه داده جهانی تأیید شده از حوادث آتش‌سوزی خودروهای برقی را نگهداری می‌کند، خطر آتش‌سوزی تخمینی خودروهای برقی را ۰.۰۰۱ تا ۰.۰۰۲ درصد گزارش می‌دهد، در حالی که این رقم برای خودروهای بنزینی و دیزلی تقریباً ۰.۱ درصد است.

این امر، بسته به فرضیات مربوط به سن ناوگان و کامل بودن گزارش، خودروهای احتراقی را در معرض خطر آتش‌سوزی ۵۰ تا ۱۰۰ برابر بیشتر قرار می‌دهد.

یک آمار جدیدتر از سازمان آتش‌نشانی ایالتی لهستان که توسط انجمن حمل و نقل جدید لهستان در سال ۲۰۲۵ ذکر شده است، این روایت را پیچیده‌تر می‌کند.

لهستان بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ تعداد ۵۱ هزار و ۱۴۲ مورد آتش‌سوزی خودرو ثبت کرده است که از این تعداد، ۵۰ هزار و ۸۳۳ مورد مربوط به خودروهای احتراق داخلی، ۲۲۲ مورد مربوط به خودروهای هیبریدی و تنها ۸۷ مورد مربوط به خودروهای کاملا برقی بوده است.

حتی پس از تعدیل سهم بازار خودروهای برقی، داده‌ها هیچ مدرکی نشان نمی‌دهند مبنی بر اینکه خودروهای برقی نسبت به خودروهای معمولی بیشتر در معرض آتش‌سوزی هستند.

در سراسر ایالات متحده، اتحادیه اروپا و استرالیا، روند داده‌ها ثابت است و آتش‌سوزی خودروهای برقی کمتر است، نه رایج‌تر.

چرا این تصور از بین نمی‌رود

اگر اعداد تا این حد واضح هستند، چرا این افسانه همچنان ادامه دارد؟ پاسخ در دیده شدن و سوءتفاهم نهفته است، نه در احتمال. آتش‌سوزی خودروهای بنزینی امری عادی است. آنها آنقدر اتفاق می‌افتند که به ندرت به اخبار ملی تبدیل می‌شوند، مگر اینکه جان انسان‌ها گرفته شود.

در مقابل، آتش‌سوزی خودروهای برقی به اندازه‌ای غیرمعمول است که استثنایی به نظر می‌رسد. وقتی یکی از آنها رخ می‌دهد، ویدئوی آن به اشتراک گذاشته می‌شود و به سرعت در پلتفرم‌های مختلف پخش می‌شود. بنابراین یک حادثه برای یک خودروی برقی می‌تواند توجه بیشتری را نسبت به هزاران آتش‌سوزی معمولی خودروهای بنزینی و دیزلی جلب کند.

همچنین یک دلیل فنی وجود دارد که آتش‌سوزی خودروهای برقی توجه زیادی را به خود جلب می‌کند. آتش‌سوزی باتری‌های لیتیوم-یونی متفاوت است. آنها می‌توانند مدت بیشتری بسوزند، در برابر روش‌های استاندارد آتش‌نشانی مقاومت کنند و در برخی موارد پس از خاموش شدن ظاهری، دوباره شعله‌ور شوند. این امر صحنه‌های طولانی‌مدتی را با حضور آتش‌نشانان، بسته شدن جاده‌ها و تصاویر دراماتیک ایجاد می‌کند و این ایده را تقویت می‌کند که اتفاق خطرناکی در حال رخ دادن است، حتی اگر خود این رویداد از نظر آماری نادر باشد.

تصاویر نمادین اما گمراه‌کننده نیز نقش دارند. عکس‌های ویروسی از خودروهای برقی در حال سوختن اغلب بدون هیچ زمینه‌ای دوباره استفاده می‌شوند و گاهی اوقات حتی زمانی که تصادفات، آتش‌سوزی‌های خارجی یا عواملی غیر از خودروهای برقی دخیل بوده‌اند، به اشتباه به خرابی باتری نسبت داده می‌شوند. با گذشت زمان، این تصاویر به شواهد فرهنگی تبدیل می‌شوند، حتی زمانی که نمایانگر اتفاق واقعی نیستند.

چه چیزی موجب آتش‌سوزی خودروهای برقی می‌شود؟

اغلب آتش‌سوزی‌های خودروهای برقی از آسیب به سیستم‌های باتری لیتیوم-یونی ناشی می‌شوند و به احتراق خود به خودی مربوط نیستند. برخوردهای شدید که محفظه‌های باتری را به خطر می‌اندازند، نقص‌های تولید داخلی و نفوذ آب پس از سیل یا نقص در زیرساخت‌های شارژ می‌توانند باعث ایجاد اتصال کوتاه داخلی شوند. در موارد نادر، این امر منجر به فرار حرارتی می‌شود که در آن گرما به سرعت از یک سلول به سلول‌های مجاور آن پخش می‌شود.

در مقابل، آتش‌سوزی خودروهای بنزینی به طور عمده با نشت سوخت، ترک و پارگی باک، داغ شدن بیش از حد موتور یا نقص‌های الکتریکی که باعث احتراق بخارات قابل اشتعال می‌شوند، مرتبط است. وجود سوخت مایع تحت فشار به این معنی است که خودروهای احتراق داخلی ذاتاً خطر احتراق مداوم را به ویژه در خودروهای قدیمی‌تر یا تصادفات شدید به همراه دارند.

تفاوت اساسی این است که آتش‌سوزی خودروهای برقی از نظر فنی پیچیده اما نادر است، در حالی که آتش‌سوزی خودروهای احتراق داخلی ساده‌تر، اما بسیار رایج‌تر است.

آنچه مسئولان و کارشناسان ایمنی بر آن توافق دارند

آژانس‌های ایمنی در بیان خود محتاط هستند، اما ارزیابی‌های آنها گویاست. سازمان‌های ایمنی و ادارات آتش‌نشانی ایالات متحده به طور مداوم خاطرنشان می‌کنند که آتش‌سوزی خودروهای برقی چالش‌های منحصر به فردی را برای امدادگران، به ویژه در خنک کردن باتری‌ها و جلوگیری از احتراق مجدد ایجاد می‌کند. در عین حال، آنها تأکید می‌کنند که خودروهای برقی تنها بخش کوچکی از آتش‌سوزی‌های کلی خودروها را تشکیل می‌دهند.

یک پژوهش در سال ۲۰۲۳ توسط شرکت باتل(Battelle) برای اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ایالات متحده به این نتیجه رسید که تمایل و شدت آتش‌سوزی‌های مربوط به سیستم‌های باتری لیتیوم-یونی با سوخت‌های بنزینی و دیزلی قابل مقایسه یا کمی کمتر است. این نتیجه‌گیری توسط نهادهای ایمنی حمل و نقل اروپایی و محققان مستقلی که رفتار آتش‌سوزی پس از تصادف را مطالعه می‌کنند، تکرار شده است.

واقعیت پشت این افسانه

وسایل نقلیه الکتریکی ضد آتش نیستند و هیچ متخصص معتبری ادعایی در مورد ضد آتش بودن آنها ندارد، اما این ایده که آنها بیشتر از خودروهای بنزینی آتش می‌گیرند، توسط داده‌ها و آمارها پشتیبانی نمی‌شود.

در مناطق مختلف، خودروهای برقی بسیار کمتر از خودروهای احتراق داخلی آتش می‌گیرند، اما این افسانه همچنان ادامه دارد، چرا که آتش‌سوزی خودروهای برقی از نظر بصری چشمگیرتر و غیر معمول است و به طور نامتناسبی پوشش داده می‌شود، اما به هیج وجه رایج نیست.

اعداد و ارقام دروغ نمی‌گویند و مبهم نیستند. آتش‌سوزی خودروهای برقی، واقعی است، اما از آتش‌سوزی خودروهای بنزینی نادرتر است و این شکاف گسترده‌تر از آن چیزی است که اکثر تیترها نشان می‌دهند.