به گزارش خبرنگار گروه استانهای خبرگزاری دانشجو، وقوع سیلابهای مخرب در مناطق مختلف کشور بهویژه در استان هرمزگان، بار دیگر نشان داد که مدیریت منابع آب نمیتواند صرفاً به تأمین آب شرب در دورههای خشکسالی محدود شود؛ بلکه نیازمند نگاهی جامع، پیشگیرانه و بلندمدت، بهویژه در حوزه مدیریت رودخانهها و کنترل سیلاب است.
مجید سلحشور مدیرکل راه و شهرسازی استان هرمزگان و نماینده ویژه استاندار هرمزگان با اشاره به سیلاب اخیر در روستای مهرگی علت اصلی ورود سیلاب به این روستا را طغیان رودخانه «هیوه» عنوان کرد.
وی در برنامه «راس یک» گفت: روستای مهرگی در مجاورت این رودخانه قرار دارد و افزایش حجم روانآبها، در کنار کاهش ظرفیت بستر رودخانه، موجب ورود آب به محدوده مسکونی شده است.
لایروبی؛ ضرورتی انکارناپذیر با چالش اعتباری
سلحشور با تأکید بر نقش کلیدی لایروبی رودخانهها در کاهش خطر سیلاب افزود: لزوم لایروبی کامل رودخانهها کاملاً احساس میشود، اما پس از سالها خشکسالی، تأمین اعتبارات لازم برای این اقدام با دشواریهای جدی همراه است؛ محدودیت منابع مالی یکی از مهمترین موانع اجرای مستمر و اصولی لایروبی در سالهای اخیر بوده است.
به گفته نماینده ویژه استاندار هرمزگان، در سالهایی که بارندگی کاهش مییابد بخش عمده اعتبارات حوزه آب ناگزیر صرف تأمین آب شرب، تجهیز چاهها و احداث یا توسعه آبشیرینکنها میشود؛ هرچند این اقدامات برای رفع نیازهای فوری و حیاتی مردم ضروری است، اما همین موضوع باعث شده لایروبی رودخانهها بهعنوان یکی از مؤثرترین راهکارهای پیشگیری از سیلاب به حاشیه رانده شود.
کارشناسان حوزه آب بر این باورند که انباشت رسوبات، رشد پوشش گیاهی، تغییر بستر طبیعی رودخانهها و تجاوز به حریم آنها، ظرفیت عبور آب را بهشدت کاهش داده است.
در چنین شرایطی حتی بارندگیهای کوتاهمدت و مقطعی نیز میتواند به طغیان رودخانهها و وقوع سیلاب در مناطق مسکونی منجر شود، وضعیتی که در بسیاری از روستاها و شهرهای مجاور رودخانهها مشاهده میشود.
شرق هرمزگان و بحران منابع آبی ناپایدار
سلحشور در ادامه با اشاره به شرایط خاص شرق استان هرمزگان اظهارکرد: شهرستانهای سیریک، میناب و جاسک از منابع آبی پایدار برخوردار نیستند و هر ساله با آغاز فصل تابستان با کمبود آب مواجه میشوند؛ این مسئله مدیریت منابع مالی در حوزه آب را با چالشهای مضاعف روبهرو کرده و مدیران را ناگزیر به اولویتبندی میان نیازهای فوری و اقدامات پیشگیرانه میکند.
واقعیت آن است که مدیریت سیلاب و مدیریت منابع آب دو روی یک سکهاند. بیتوجهی به لایروبی رودخانهها علاوه بر افزایش خطر سیلاب، هزینههای سنگینی را برای جبران خسارات به زیرساختها، منازل مسکونی و اراضی کشاورزی تحمیل میکند؛ هزینههایی که بهمراتب بیش از اعتبار مورد نیاز برای لایروبی دورهای و اصولی رودخانهها است.
لایروبی؛ فراتر از کنترل سیلاب
لایروبی رودخانهها تنها یک اقدام برای مهار سیلاب نیست بلکه نقش مهمی در هدایت صحیح روانآبها، تغذیه سفرههای زیرزمینی، کاهش فرسایش خاک و ارتقای ایمنی سکونتگاههای انسانی ایفا میکند؛ غفلت از این موضوع آسیبپذیری مناطق در برابر حوادث طبیعی را بهطور چشمگیری افزایش میدهد.
نماینده ویژه استاندار هرمزگان در پایان بر لزوم برنامهریزی بلندمدت تأمین اعتبارات پایدار و پرهیز از مدیریت مقطعی تأکید کرد و گفت: توجه همزمان به تأمین آب شرب و مدیریت سیلاب تنها راه جلوگیری از تکرار خسارات مشابه در مناطق در معرض خطر است.
به گفته وی، اگر لایروبی رودخانهها همچنان بهدلیل کمبود منابع به تعویق بیفتد هر بارندگی میتواند به بحرانی تازه تبدیل شود.
جمعبندی
سیلاب اخیر در روستای مهرگی و مناطق مشابه استان هرمزگان نشان داد که چالشهای حوزه آب، صرفاً به کمبود آب شرب در دورههای خشکسالی محدود نمیشود و بیتوجهی به اقدامات پیشگیرانهای مانند لایروبی رودخانهها میتواند پیامدهای پرهزینه و جبرانناپذیری بهدنبال داشته باشد؛ تمرکز ناگزیر اعتبارات بر تأمین آب شرب، تجهیز چاهها و آبشیرینکنها، هرچند ضرورتی انکارناپذیر است، اما غفلت از لایروبی رودخانهها موجب کاهش ظرفیت عبور آب و افزایش خطر طغیان و سیلاب شده است.
در نهایت پیشگیری همواره کمهزینهتر از جبران خسارت است، تأمین اعتبارات پایدار، اجرای مستمر لایروبی رودخانهها و پرهیز از مدیریت مقطعی میتواند از تکرار خسارات ناشی از سیلاب جلوگیری کند و امنیت جانی و مالی ساکنان مناطق در معرض خطر را افزایش دهد.