محمود دهقان هراتی، کارگردان و نویسنده تئاتر، همزمان با حضور در بخش «دیگرگونههای اجرایی» هفتمین دوره جشنواره تئاتر شهر، از تجربه حضور خود و اجرای نمایش «مبارک بچه پامنار» سخن گفت و این رویداد را فرصتی مغتنم برای گونههایی از تئاتر دانست که بیرون از سالنهای رسمی شکل میگیرند.
وی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری آنا با بیان اینکه حضور در نخستین دوره بازاجرای این جشنواره پس از وقفهای چندساله، برایش خوشحالکننده بوده، افزود: خوشحالم که بعد از مدتها، این رویداد دوباره احیا شده و توانستیم با همراهی گروهمان سهمی در آن داشته باشیم. برای آثاری مثل کارهای من که عمدتاً خارج از سالن اجرا میشوند و ماهیت مکانمحور دارند، جشنواره تئاتر شهر یک فرصت جدی و ارزشمند است.
دهقان هراتی با اشاره به اینکه نمایش او در گونه نمایش سایه تعریف میشود، توضیح داد: این جشنواره بستر مناسبی برای دیدهشدن چنین تجربههایی فراهم کرده است.
وی اظهار داشت: نمایش ما یکی از گونههای نمایش سایه است و به دلیل وابستگی شدید به فضا، کمتر امکان اجرا در سالنهای متعارف را دارد. به همین دلیل، این جشنواره برای ما اهمیت ویژهای داشت تا بتوانیم «مبارک بچه پامنار» را در دل شهر اجرا کنیم.
این هنرمند تئاتر، احیای جشنواره را اقدامی قابل تقدیر دانست و تأکید کرد که بخش قابلتوجهی از اجراهای غیرمتعارف شهری در سالهای اخیر، بدون یک چارچوب تخصصی و هدفمند ارائه شدهاند.
او گفت: این جشنواره با نگاهی عالمانه و تخصصی به تئاتر شهری و گونههای دیگرگون میپردازد و میتواند زمینه بروز و ظهور اتفاقات نوین تئاتری را فراهم کند.
دهقان هراتی در ادامه، به ضرورت توسعه فضاهای اجرایی در دورههای بعدی جشنواره اشاره کرد و توضیح داد که با وجود تنوع بالای فضاهای شهری تهران، همچنان از ظرفیتهای تجربهنشده استفاده کمی شده است.
او معتقد است: تهران فضاهای متنوع معماری، تاریخی و محیطی زیادی دارد که میتوانند میزبان اجراهای مکانمحور باشند؛ از فضاهای تاریخی گرفته تا محلهها، پارکها، کوهپایهها و حتی میدانها. اگر قرار است تجربه زیست شهری منتقل شود، باید به سراغ فضاهای غیرمعمولتر رفت.
او با اشاره به اینکه نمایش «مبارک بچه پامنار» دقیقاً برای یکی از کوچههای قدیمی پامنار طراحی شده، گفت: کار ما بر اساس همان مکان شکل گرفته؛ هم نام نمایش و هم داستان، از دل همان فضا بیرون آمده است. عناصر اجرایی ما، مانند دروازه آجری، مستقیماً به معماری و هویت آن کوچه اشاره دارد.
این کارگردان درباره ساختار اجرایی نمایش نیز توضیح داد که اثرش تلفیقی از خیمهشببازی ایرانی و نمایش سایه است.
به گفته او، در این نمایش از تکنیکهای خیمهشببازی در کنار نمایش سایه مبتنی بر «وایانگ کولیت» مالزی استفاده کردهایم، اما با کاراکترها و روایت ایرانی. شخصیت مبارک و فضای پامنار، هویت بومی نمایش را شکل میدهند.
دهقان هراتی در بخش دیگری از صحبتهایش، به مشکلات اجرایی گروههای حاضر در بخش دیگرگونهها اشاره کرد و گفت حمایتهای حداقلی میتواند تأثیر زیادی بر کیفیت اجراها بگذارد.
او توضیح داد: بیشتر اجراهای ما در فضای باز و در فصل زمستان اتفاق میافتد. حداقل امکاناتی مثل میکروفون، اسپیکر یا حتی یک فلاسک آب جوش میتواند به گروهها کمک کند تا با انرژی بیشتری کار کنند. اینها جزو بدیهیترین حمایتهایی است که در بسیاری از جشنوارهها در نظر گرفته میشود.
او با اشاره به تجربه اجرای اخیر گروهش در هوای بسیار سرد افزود: در دمای نزدیک به سه درجه، بدون دسترسی به امکانات ساده، فشار زیادی به گروه وارد میشود. با این حال، استقبال مخاطبان بسیار خوب بود و همین ارتباط مستقیم با مردم، انگیزه ما را چند برابر کرد.
دهقان هراتی تأکید کرد که اگر کیفیت بسترسازی جشنواره، بهویژه در بخش اجراهای محیطی، ارتقا پیدا کند، تعامل عمیقتر و مؤثرتری میان هنرمندان و مخاطبان شکل خواهد گرفت.
او گفت: یکی از مهمترین تأثیرات جشنواره تئاتر شهر، ایجاد ارتباط بیواسطه میان هنرمند و مخاطب است؛ ارتباطی که در سالنهای رسمی، به دلیل دیسیپلینهای خاص، کمتر شکل میگیرد.
به باور این کارگردان، تداوم چنین رویدادی میتواند به شکلگیری یک گفتمان پایدار میان شهروندان و تئاتر منجر شود.
او افزود: این جشنواره به مردم نشان میدهد که تئاتر در لابهلای زندگی شهری جاری است و میتواند بخشی از زیست روزمره شهر باشد؛ به شرط آنکه استمرار داشته باشد.
او در پایان، ضمن قدردانی از برگزارکنندگان و رسانهها، ابراز امیدواری کرد که در دورههای آینده، جشنواره تئاتر شهر با نگاه گستردهتر به فضاهای شهری، حمایت بیشتر از گروههای اجرایی و تقویت بخشهای گفتمانی و سمیناری، بتواند نقش پررنگتری در جریان تئاتر شهری ایفا کند.
هفتمین دوره این جشنواره به دبیری امین اشرفی از ۲۸ آذر تا ۳ دیماه ۱۴۰۴ در تهران درحال برگزاری است.
انتهای پیام/