به گزارش روز یکشنبه گروه آسیا و اقیانوسیه ایرنا، در این اجلاس که برای اولین بار در سطح سران برگزار شد، طرفها بر توسعه همکاریهای اقتصادی و زیرساختی به ویژه در بخش منابع معدنی، انرژی، حملونقل، فناوری و هوش مصنوعی تاکید کردند. این نشست که بهعنوان آغاز فصل جدید روابط «آسیای مرکزی + ژاپن» مطرح شده، اهمیت منطقه را برای ژاپن بیش از پیش نمایان ساخت.
براساس «بیانیه توکیو» که در رسانههای محلی و بین المللی منشتر شد، کشورهای حاضر به توسعه زنجیره تامین مواد معدنی حیاتی، گسترش مسیرهای حملونقل از آسیای میانه به اروپا و همکاری در حوزههای دیجیتال و آموزش متعهد شدند. این بیانیه همچنین به نقش ژاپن در ارائه کمکهای توسعهای و حمایت از تقویت زیرساختهای اقتصادی این کشورها اشاره دارد.
رقابت با قدرتهای بزرگ منطقهای
به گزارش نشریه دیپلمات، ژاپن در سالهای اخیر برای افزایش نبض نفوذ خود در آسیای میانه، که منابع طبیعی گسترده و اهمیت ژئوپلیتیک قابلتوجهی دارد، تلاش کرده است. تحلیلگران غربی میگویند این کشور در تلاش است تا جایگاه خود را در رقابت با چین و روسیه که سالها در منطقه نقش محوری داشتهاند تقویت کند و از این طریق حضور اقتصادی و سیاسی خود را در خاورمیانه و مسیرهای تجاری آسیا–اروپا ارتقاء دهد.
اندیشکده بین المللی شورای آتلانتیک نیز مینویسد، چین با ابتکار «یک کمربند، یک جاده» و سرمایهگذاری گسترده در پروژههای حملونقل و انرژی در آسیای میانه حضور دارد، در حالیکه روسیه نیز روابط راهبردی و امنیتی عمیقی با این کشورها حفظ کرده است. در این بستر، ژاپن با استفاده از ابزارهای اقتصادی و همکاریهای چندجانبه به دنبال تقویت خود است.
اهداف اقتصادی توکیو در آسیای میانه
دولت ژاپن در پایان نشست اعلام کرد هدفگذاری ۳ تریلیون ین (حدود ۱۹ میلیارد دلار) برای پروژههای تجاری در پنج سال آینده در آسیای میانه تعیین شده که شامل سرمایهگذاری در زیرساختهای انرژی، معدن و صنایع تکنولوژیک است. این رقم نشاندهنده برنامه بلندپروازانه توکیو برای گسترش نفوذ اقتصادی در منطقه است.
نخستوزیر ژاپن در سخنان خود تأکید کرد که موقعیت راهبردی آسیای میانه بهعنوان هیبرید میان اروپا و آسیا و مسیرهای حملونقل جدید، توکیو را در موقعیتی قرار میدهد تا نقش مؤثری در توسعه اقتصادی و امنیتی منطقه ایفا کند.
تعادل منطقهای و آینده همکاریها
از نگاه تحلیلگران، نشست توکیو نهتنها نقشهای از همکاریهای اقتصادی است، بلکه بیانگر تمایل ژاپن برای مشارکت فعالتر در ترتیبات ژئوپلیتیک آسیای میانه نیز هست. این موضوع بهویژه در شرایطی اهمیت دارد که کشورهای منطقه به دنبال متنوعسازی شرکای بینالمللی خود در برابر وابستگی به قدرتمندان سنتی هستند و ژاپن تلاش دارد این خلأ را پر کند.
بحثهای نشست سران ژاپن و آسیای میانه همچنین در بردارنده گسترش همکاری در زمینه امنیت زنجیرههای تأمین، انرژی پاک، فناوری و آموزش متخصصان منطقهای بود که نشان میدهد توکیو بهدنبال حضور طولانیمدت و پایدار در این بخش از جهان است.
در مجموع به عقیده تحلیلگران نشست «آسیای مرکزی + ژاپن» در توکیو نمایانگر گام مهمی از سوی توکیو برای گسترش نفوذ اقتصادی و ژئوپلیتیک در آسیای میانه، رقابت با چین و روسیه و تقویت همکاریهای چندجانبه در حوزههای اقتصادی و تکنولوژیک است. این فرایند میتواند تأثیرات عمیقی بر ساختار قدرت و مسیر توسعه منطقه داشته باشد.