به گزارش ایرنا، شب یلدا(چله) که همزمان با آخرین روز پاییز و ورود به فصل زمستان است، در میان کردستانیها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و مردمان این دیار از روزها پیش برای استقبال این شب به تکاپو می افتند.
آیین شب یلدا میثاق دوباره مردم با رسم و رسومات گذشتگان است، آیینی که در هر شهر و دیاری به نوعی زنده نگه داشته شده است و در استان کردستان نیز با شکوه خاصی برگزار میشود.
همزمان با آخرین روزهای پاییز منازل مردم در شهرها و روستاهای کردستان رنگ و بوی دیگری به خود می گیرد، تصمیم گیری برای گذارندن بلندترین شب سال در میان خانوادهها خود به جشنی کوچک تبدیل میشود و طبق معمول نیز این میزبانی به دوش بزرگترهای خانواده مثل منزل پدربزرگ ها و مادربزرگ ها می افتد.
اما شور و اشتیاق خانوادهها بویژه بانوان برای سفره شب یلدا خود حکایت دیگری است، البته در گذشتهها غذای این شب کاملا مشخص بود و رشته پلو حرف اول را می زد اما امروزه با تغییرذائقهها سفره این شب نیز تغییر کرده و به نوعی رنگارنگتر شده است.
خوراکیها و تنقلاب شب چله
البته امروزه نیز در میان اکثر خانوادهها بویژه خانوادههایی که بزرگترها میزبان هستند، رشته پلو و دلمه برگ پای ثابت شب چله کردستانیها است و در کنار آن نیز پای غذاهای گوشتی نیز به میان آمده است.
طعمهای اصیل همانند رب انار در کنار دلمه، دوغ تازه، ماست و کره محلی و کالک ترش (خربزه ترش) که ماهها پیش برای این شب کنار گذاشته شده است، تکمیل کننده و زینت بخش چله نشینی مردم این دیار می شود.
قدیمی ها بر این باور بوده اند که خوردن کالهک ترش (خربزه ترش) پس از شام سنگین شب چله، به فرآیند هضم غذا کمک کرده و زمینهساز لذت بردن از سایر میوهها و تنقلات پس از آن که کم هم نیست خواهد بود.
انار و هندوانه از جمله میوه های ثابت مهمانی شب یلدا به شمار می روند و این روزها اکثر مغازهها و ماشینهای میوه فروش مملو از هندوانههایی است که معلوم نیست داخل آن چگونه است اما به رسم دیرینه بیشتر مردم آن را برای این شب تهیه می کنند.
در اعتقادات محلی و عامیانه مصرف هندوانه در شب چله خاصیت محافظتی دارد و بدن را در برابر بیماریهای فصل زمستان مقاوم می کند و حال این عقیده تا چه اندازه صحت داشته باشد معلوم نیست.
تنقلات و خشکبار این شب نیز شامل انجیر خشک، قیسی، هسته زردآلوی حرارتدیده همراه با سماق است، البته در منزل پدربزرگ ها و مادربزرگ ها بویژه در روستاها ترکیبات خوشمزه دیگری همانند توت خشک، تخمه کدو بو داده، مغز گردو و گندم برشته مخلوط شده با شیره گز زینت بخش سفره شب چله است.
قصهگویی
از سفره شب چله و غذاها و خوراکی ها خوشمزه که بگذریم نوبت به قصهگوییهای بزرگترها می رسد که البته این روزها بدلیل پیشرفت تکنولوژی، وجود فضای مجازی و شبکههای اجتماعی تا حدودی رنگ باخته است اما هنوز هم در میان برخی خانوادهها این سنت وجود دارد.
پس از صرف شام معمولا کوچک و بزرگ در کنار پدربزرگ ها و مادربزرگ ها جمع شده و از آنان می خواهند که برایشان قصه ها و داستانهای قدیمی تعریف کرده و یا خاطرات دوران جوانی خود را برای انان بازگو کند.
بسیاری از خانوادهها بویژه کسانی که از نعمت داشتن پدربزرگ و مادربزرگ محروم هستند به گروه های چند نفره تقسیم شده و مشغول بازی های مختلف از جمله گوروا بازی(جوراب بازی) و بازیهایی از این قبیل خواهند شد و در میان خنده و شادی این شب بلند را می گذرانند.
خوانچه برون
یکی از سنتهای دیرینه و فاخر کردستانیها در شب یلدا،آیین "خوانچه برون" است که براساس آن خانوادهها خوانچه ای متشکل از غذاهای شب یلدا، مرغوب ترین تنقلات، میوه ها و شیرینیهای ویژه و مختلف و هدایایی نفیس که با ذوق و مهارتی خاص تزیین شده آماده می کنند.
این خوانچه ها از طرف خانوادهها برای دخترانشان که به تازگی به خانه بخت رفتهاند و یا دختری که در عقد پسرشان بوده و همچنان در خانواده پدری خود ساکن است برده می شود، این رسم با وجود کمرنگ شدن بسیاری از آیینهای این شب همچنان در میان کردستانیها پررنگ است و با شکوه خاصی انجام میشود.
این خوانچه به اندازهای کامل است که خانواده طرف مقابل عروس یا داماد، دیگر نیازی به تدارک شام یا تنقلات شب چله ندارد و کنار هم بلندترین شب سال را می گذرانند.
جوهره اصلی شب یلدا در کنار احیای سنت دیرینه آن، برگزاری دورهمیهای خانوادگی بدور از کینه و کدورت و تقویت بنیانهای خانوادگی و خویشاوندی است که امید میرود همه ما بتوانیم بدور از هیاهوی زمانه از این شب مقدس به بهترین نحو ممکن استفاده کرده و لذت ببریم.