به گزارش گروه استانهای خبرگزاری دانشجو، بمپور، تنها یک شهر نیست؛ سرحلقهی تاریخی، کشاورزی و تمدنی در بلوچستان است. شبکهی آبیاری بمپور که ۲۴ آبادی را سیراب میکرد، همزاد سد زهک و کهک سیستان بود و نقشی تعیینکننده در حیات انسانی و اقتصادی این پهنه دارد.
شواهد تاریخی، بقایای قلعهی باشکوه بمپور بر فراز تپههای باستانی ـ با شباهتهای قابل توجه به ارگ قدیم بم ـ و گزارشهای متعدد مورخان، همگی گواه آناند که بمپور شهری پرجمعیت، آباد و راهبردی بوده است؛ تا آنجا که از آن با عنوان «انبار غلهی بلوچستان» یاد میشد.
اهمیت کشاورزی بمپور تنها در گذشتهی دور خلاصه نمیشود. تأسیس مرکز آموزش کشاورزی بمپور در سال ۱۳۳۵ با هدف تربیت مروجان کشاورزی برای روستاهای بلوچستان، ایجاد مرکز تحقیقات کشاورزی و همچنین شکلگیری نخستین شرکت سهامی زراعی استان در این شهر، نشان میدهد که بمپور در دورهی معاصر نیز محور توسعهی کشاورزی منطقه بوده است. این پیشینه، هرگونه تصمیمگیری دربارهی منابع آب و خاک این شهر را به مسئلهای ملی و فراتر از ملاحظات مقطعی تبدیل میکند.
با این حال، پرسشهای جدی و بیپاسخ باقی مانده است. در پشت سد انحرافی بمپور، پیش از انقلاب تنها دو حلقه چاه آب وجود داشت که همانها نیز پلمپ شده بودند. اکنون باید پرسید با چه تدبیر، منطق کارشناسی و هدف توسعهای، مجوز حفر ۱۲۰ حلقه چاه در این محدوده صادر شده است؟ این حجم برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی، نهتنها تعادل طبیعی را برهم زده، بلکه بنیانهای کشاورزی سنتی و پایدار منطقه را نیز متزلزل کرده است.
پیامد این سیاست نادرست بهروشنی در اعداد و ارقام دیده میشود. دبی کانال آببند انحرافی بمپور که پیشتر حدود ۲۴۰۰ لیتر در ثانیه بود، امروز با حفر گستردهی چاهها به رقمی نزدیک به ۱۰ لیتر در ثانیه سقوط کرده است. این کاهش فاجعهبار، عملاً کانالی را که شریان حیاتی کشاورزی منطقه بود، از کارکرد اصلی خود خارج کرده و زمینهای حاصلخیز را به سوی خشکی و بیحاصلی سوق داده است.
در پی این بحران آبی، فاجعهای اجتماعی و زیستمحیطی نیز رقم خورده است. روستاهای متعددی از جمله جعفرآباد، قاسمآباد، سیدآباد، شهیدآباد بمپور و حتی خود شهر بمپور، زیر فشار خشکسالی و هجوم شنهای روان ناچار به جابهجایی شدهاند؛ و برخی، چون روستای جمالآباد، بهکلی از صفحهی جغرافیا حذف شدهاند. اینها فقط نام روستاها نیستند، بلکه نشانههای فروپاشی تدریجی یک نظام معیشتی و فرهنگیاند.
امروز سد و شبکهی انحرافی بمپور بهدلیل بارانهای فصلی، انباشت رسوبات ناشی از سیلابهای سالهای گذشته و فرسودگی تجهیزات، از چرخهی بهرهبرداری خارج شده و سیلابهای امسال نیز بر حجم تخریب خواهند افزود.
مرمت دریچههای کشویی و قطاعی، بازسازی تأسیسات برقی، لایروبی بدنه و کف کانالها و تعمیر فوری جادههای دسترسی باید در اولویت قرار گیرد. زندگی آبرومندانهی چند هزار نفر از مردم این استان با همین لایروبی و احیای زیرساختها جان میگیرد؛ در غیر این صورت، با تداوم وضعیت موجود، جمعیت بیشتری به مشاغل کاذب رانده میشوند و آنگاه دولت ناچار خواهد بود هزینههای بهمراتب سنگینتری را در حوزههای امنیتی و انتظامی متحمل شود.
در همین راستا خرداد ماه سال جاری در جریان حضور رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی به همراه نماینده حوزه انتخابیه و جمعی از مسئولان در شهرستان بمپور و پس از تماس تلفنی با وزیر نیرو، وعده داده شد که عملیات لایروبی سد بمپور حداکثر ظرف مدت چهار ماه انجام شود؛ وعدهای که با گذشت ۷ماه از زمان اعلامشده، هنوز به مرحله اجرا نرسیده است؛ موضوعی نگرانی کشاورزان و ساکنان پاییندست سد را افزایش داده است.
مردم بمپور با یادآوری وعدههای مطرحشده، خواستار تسریع در تخصیص اعتبار و آغاز هرچه سریعتر لایروبی سد و اصلاح کانال کشی آن هستند و انتظار دارند مسئولین ذی ربط پاسخ روشنی درباره زمان اجرای این طرح ارائه دهند.