به گزارش خبرنگار گروه استانهای خبرگزاری دانشجو، جنگلهای هیرکانی گیلان، میراثی چند میلیونساله هستند؛ پهنهای سبز که از ارتفاعات تالش تا دامنههای رودبار و کوهپایههای شرق استان امتداد یافته و نهتنها ریههای تنفسی شمال کشور، بلکه بخشی از هویت تاریخی و زیستی ایران به شمار میروند.
این جنگلها سالهاست زیر فشارهای مختلفی چون قاچاق چوب، گسترش جادههای غیرمجاز، ساختوسازهای بیضابطه و بهرهبرداریهای خارج از چارچوب قانون نفس میکشند؛ فشارهایی که گاه آرام و پنهان و گاه آشکار و مخرب، آرامش طبیعت گیلان را نشانه گرفته است. در حالی که قوانین سختگیرانهای برای حفاظت از منابع طبیعی وضع شده، اما واقعیت میدانی نشان میدهد جنگل هنوز در معرض تهدید است و حفاظت از آن نیازمند عزم جدیتر، امکانات بیشتر و همراهی همه دستگاهها و مردم است.
آمار قاچاق چوب در ۸ ماهه ۱۴۰۴
درست است این آمار نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده است اما حتی یک درصد هم در دل جنگل بزرگ به نظر میرسد.
طبق آمار رسمی ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان، تنها در ۸ ماهه سال ۱۴۰۴ موارد کشفشده قاچاق چوب شامل:
تعداد چوبآلات (اصله): ۳۲.۳۴۵
حجم چوبآلات (مترمکعب):۵۴۸.۸۶۲۵
هیزم (استر): ۶۵۲.۴۵
بیشترین آمار قاچاق چوب در شهرستانهای تالش، رضوانشهر، رشت، ماسال_ شاندرمن، آستارا، رودبار و فومن ثبت شده و در مقابل، کمترین آمار مربوط به انزلی، املش، رودسر، لاهیجان است.
صدای مردم از دل جنگل به گوش میرسد
یکی از ساکنان مناطق جنگلی ماسال میگوید: شبها صدای ارهبرقی رو میشنویم، اما صبح که میشود، فقط جای خالی درختها میماند. مردم عادی میترسند گزارش بدهند، چون قاچاقچیها غریبه نیستند.
-
در ادامه حتما بخوانید
جنگلهای غرب گیلان زیر تیغ قاچاقچیان؛ تهدید حیات سبز و معیشت محلی
چرا با وجود ممنوعیت، قاچاق چوب متوقف نمیشود؟
کامیار مرزبانی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان در گفتوگو با خبرنگار SNNTV به محدودیتها اشاره میکند و میگوید: هیچکسی نمیتواند ادعا کند که تخلف را به صفر میرساند؛ این واقعاً امکانپذیر نیست. ما تمام تلاشمان را میکنیم که قاچاق را به حداقل ممکن برسانیم.
به گفته وی، یکی از چالشهای جدی، کمبود امکانات و تجهیزات است: ما اکنون ۳۸ دستگاه کمکدار داریم که به سن ۱۵ سال رسیدهاند و باید اسقاط شوند. وقتی تجهیزات فرسوده است، مقابله با قاچاق سختتر میشود.
چوبهای قاچاق چگونه سر از بازار درمیآورند؟
پرسشی که افکار عمومی بارها مطرح کرده، این است که چطور چوبهای قاچاق با وجود ایست و بازرسیها به بازار میرسند؟ مرزبانی پاسخ میدهد: قاچاقچیها روشهای مختلفی دارند؛ از حمل شبانه تا سوءاستفاده از مسیرهای فرعی. اما تمام این اوصاف ما در تلاش هستیم به هر نحوی جلوی این قاچاق گرفته شود تا به حداقل ممکن برسد.
یک استان پر از جنگل با ۶۱۱ نیرو/ پایش شبانهروزی حداقلها
مدیرکل منابع طبیعی گیلان با اشاره به وسعت عرصههای تحت پوشش میگوید: ما ۹۷۵ هزار هکتار اراضی ملی، ۲۴۴ هزار هکتار مرتع و بیش از ۶۰۰ هزار هکتار جنگل داریم که فقط ۶۱۱ نیروی حفاظتی مسئول پایش آن هستند. با همین تعداد نیرو، کنترل شبانهروزی در حال انجام است.
وی از برنامههای نوین نظارتی هم خبر میدهد: به سمت پایش تصویری و استفاده از سنسورهای حرکتی در جنگلها رفتهایم تا مبارزه با قاچاق هوشمندتر شود.
روایت یک کشاورز از رضوانشهر
یکی از کشاورزان محلی میگوید: ما خودمان از جنگل نان میخوریم، اما وقتی میبینیم یه عده شبانه درختها رو میبرند و کسی هم نیست، دلسرد میشیم. جنگل اگر از بین برود، زندگی ما هم میرود.
سازمان اداری و استخدامی باید زودتر دست به کار شود
یکی از مطالبات جدی منابع طبیعی، جذب نیروی انسانی جدید است. مرزبانی در اینباره تأکید میکند: بسیاری از همکاران ما به سن بازنشستگی رسیدند. جایگزینی نیرو باید از طریق سازمان اداری و استخدامی انجام شود و این موضوع در اختیار ما نیست.
اطفای حریق غرب گیلان؛ ۲۵ میلیاردی که باید سریعتر پرداخت شود
آتشسوزیهای جنگلی یکی دیگر از تهدیدهای جدی است. به گفته مدیرکل منابع طبیعی: برای اطفای حریق در تالش، با همراهی استاندار، تأمین اعتبار ۲۵ میلیارد تومانی انجام شد، چون این موضوع در غرب استان حیاتی است. حال انتظار میرود این اعتبار هرچه سریعتر پرداخت شود تا بتوان تغییر مثبتی در غرب رقم زد.
سازههای غیرمجاز در دل جنگل تخلف یا واقعیت اجتماعی؟
ساختوساز غیرمجاز در کوهستانها و جنگلها از دیگر چالشهاست. مرزبانی با نگاهی واقعبینانه میگوید: بسیاری از بناها، بناهای قدیمی و سنواتی هستند. اگر بخواهیم برای همه آنها پرونده تخلف تشکیل دهیم، تبعات اجتماعی جدی دارد و عملاً امکانپذیر نیست.
با این حال، نظارتها متوقف نشده است: بر اساس تبصره ذیل ماده ۵۵، همکاران ما سرکشی مداوم دارند و به محض مشاهده جرم، بلافاصله برخورد میشود.
جادهسازی در کوهستان؛ کدام راه مجاز است؟
درخصوص جادههای غیرمجاز، مدیرکل منابع طبیعی توضیح میدهد: ما راههای عشایری قدیمی داریم که سالانه نیاز به مرمت دارند. اما احداث جاده جدید در عرصههای ملی به هیچ عنوان مجاز نیست، مگر در محدودههایی که طرح هادی مصوب دارند و پس از طی مراحل قانونی و اخذ خسارت.
وی تأکید میکند: برای همه این موارد، تعهد احیایی در نظر گرفته میشود تا خسارتهای اجتنابناپذیر جبران شود.
چرا برخورد بعد از ساختوساز انجام میشود؟ ماجرای بام سبز ماسال
یکی از انتقادهای مردمی، تأخیر در برخورد با تخلفات است. مرزبانی درباره بام سبز ماسال میگوید: در بام سبز، سازهها بهصورت موقتی ایجاد شده بودند. ضمن اینکه برخی محدودهها اصلاً در اختیار منابع طبیعی نیست و ذیل راه و شهرسازی قرار دارد.
وی اضافه میکند: بام سبز ماسال به شکل ماده ۳ و در قالب یک طرح جامع گردشگری، قانونمند و شکیل، متناسب با شأن شهرستان در حال اجراست.
جنگلهای گیلان با وجود حفاظت شبانهروزی، هنوز در معرض قاچاق چوب و ساخت و سازهای غیرمجاز قرار دارند. مسئولان منابع طبیعی با پایش تصویری، سنسورهای حرکتی و برنامههای احیایی در تلاش هستند تا تخلفات را کاهش دهند، اما کمبود تجهیزات و نیروی حفاظتی و روند کند جایگزینی نیروهای بازنشسته، حفاظت کامل از این منابع طبیعی ارزشمند را دشوار کرده است. همکاری مردم و تسریع در تأمین بودجه و امکانات، کلید حفظ جنگلها و جلوگیری از تخریب بیشتر است.
حال اگر قاچاق و ساختوساز غیرمجاز مهار نشود، فردا برای نجات این ریههای سبز، شاید خیلی دیر باشد.