خبرگزاری مهر، گروه اقتصاد- فاطمه امیراحمدی: نهاده دامی و پشتبند آن تب برفکی مستنداتی بر سوءمدیریت متولیان امر در حوزه کشاورزی شد. صنعت دامپروری و البته طیور کشور، سال دشواری را پشت سر میگذارند که در نهایت این سختی، در ادامه زنجیره تولید، به مردم و معیشت آنها ختم میشود.
معیشتی که با حذف ارز ۲۸.۵۰۰ تومانی و یارانه طبقه متوسط رو به پایین جامعه، امسال متزلزلتر از سال قبل شده است؛ در حالی که حقوق و دستمزدها سالی یک بار مشخص میشود. اظهار میشود افزایش دستمزد منجر به افزایش نرخ تورم و ارز دولتی منجر به رانت میشود. آیا تجربههای گذشته از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نویدبخش حذف فساد و رانت شد؟ آیا افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی دستمزد موجب ثابت ماندن نرخ تورم در کشور گردید؟
مسئولان و مدیران دولتی در تمام مقاطع زمانی گویا در حال آزمون و خطا هستند و زمان موعد برای استفاده از تجربیات گذشته هنوز فرا نرسیده است مسئولان و مدیران دولتی در تمام مقاطع زمانی گویا در حال آزمون و خطا هستند و زمان موعد برای استفاده از تجربیات گذشته هنوز فرا نرسیده است.
هفته گذشته وزیر جهاد کشاورزی با قطاری از معاونتهای وزارتخانه برای بازدید از روندی که هر روزه باید انجام شود به بندر امام خمینی سفر کردند. به عنوان خبرنگار همراه مدام این پرسش در ذهنم میچرخید که مگر واردات و ترخیص کالاها روند عادی هر روزه ندارد. این قطار ماشین و مسئول و مدیر چرا باید برای یک امر عادی، مشقت سفر به جان بخرند؟
اکبر فتحی، معاون امور برنامهریزی و امور اقتصادی در پاسخ به این پرسشم گفت که این محمولهها بدون ثبت سفارش و برای تأمین نیازمندی بازار نهاده دامی وارد کشور شده است.
وی اظهار کرد: بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، نهادههای دامی با توجه به نیاز بازار بدون ثبت سفارش انجام شد و نسبت به سال گذشته ۱۴ درصد هم رشد داشته است.
وی با بیان اینکه ۴ میلیون تن کالای اساسی در گمرکات و انبارهای کشور موجود است، اعلام کرد: ۷۰ درصد این کالاها مربوط به نهادههای دامی است.
وی با تاکید بر اینکه نگرانی در حوزه تأمین نهاده دامی وجود ندارد، اظهار کرد: این محمولهها تمام نیاز این حوزه را پوشش داده و توزیع استانی از بنادر در حال انجام است.
همچنین تاکید داشت که موضوع فروش پشت فاکتوری حل شده و با توجه به تدابیر اتخاذ شده محصولات تحویل دامداریها و مرغداریها میشود.
این سخنان مربوط به شنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۴ است. طی صحبتی که خبرنگار مهر با نایبرئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون ایران داشت، وی نیز از فروکش کردن عطش در بازار نهاده دامی خبر داد و گفت که دامداران صنعتی توانستند به مقدار نیازشان و با حجم بالا خرید ذرت داشته باشند.
مدیرعامل اتحادیه سراسری صنعت دامپروران کشور افزود: رایزنیها برای توزیع نهاده دامی در بین دامداریهای روستایی و عشایری نیز انجام شده و به زودی توزیع ۱۰۰ هزار تن جو برای دامهای روستایی و عشایری نیز آغاز میشود.
جرقه کمبود نهاده دامی از چه زمانی زده شد
در ادامه سیدفرزاد طلاکش، دبیرکل فدراسیون طیور کشور با گلایه از تأمین نشدن نهادهها برای تمام مرغداریهای کشور به خبرنگار مهر گفت: بر اساس شیوهای که در مرغداریهای تخمگذار و مرغ مادریهای کشور وجود دارد این واحدها همیشه برای یک تا ۱.۵ ماه خوراک برای طیور خود ذخیره دارند؛ بنابراین، کمبود نهاده دامی این گروه از مرغداریها را کمی دیرتر تحت تأثیر قرار داده است. اما واحدهای مرغ گوشتی که بالای ۸۰ درصد مرغداریهای کشور کوچک مقیاس و زیر ۳۰ هزار قطعه مرغ دارند، امکان مالی و داشتن انبار نداشته و به شدت تحت تأثیر این نابهسامانی در تأمین نهاده قرار گرفتند؛ چرا که وزارت جهاد کشاورزی همچنان در جوجهریزی با همان دست فرمان قبلی یعنی ۱۵۰ میلیون قطعه جوجهریزی به شکل ماهانه پیش رفت.
وی با بیان اینکه در این میزان جوجهریزی باید خوراک آن نیز دیده میشد، افزود: این هماهنگی برای تأمین خوراک وجود نداشت و واحدها به شدت درگیر چالش شدند. آنها با کمبود نقدینگی روبهرو بودند و نمیتوانستند از بازار آزاد نیز خوراک مورد نیاز را تهیه کنند؛ ضمن اینکه نهاده در بازار هم فراوان نبود که تمام نیازمندی این حوزه را پوشش دهد. در نتیجه برخی مرغداریها برای برون رفت از این وضعیت خوراک را به یکدیگر قرض دادند و چون صدای آن زیاد بود موضوع بسیار برجسته شد و اعلام شد نهادهها به شکل آزاد به فروش میرسد.
وی تصریح کرد: در این شرایط هر کیلو گرم سویا در بازار آزاد به ۷۰ هزار تومان رسید، ذرت بالای ۴۵ هزار تومان خرید و فروش شد. اما بازار آزاد هم خوراک زیادی نداشت چرا که در بازارگاه محصولات به اندازه کافی عرضه نشد.
دبیرکل فدراسیون طیور کشور در پاسخ به این پرسش که نهادههای موجود در بازار از کجا تأمین میشدند، اظهار کرد: تا حدودی در ۵ ماه نخست سال و تا شهریور عرضه در بازارگاه وجود داشت اما قطره چکانی و با حجم پایین. تعدادی از مرغداریها موفق به خرید شدند و برخی نتوانستند سهمیه خود را خریداری کنند؛ یا به دلیل نداشتن نقدینگی یا هنوز نوبت آنها نشده بود. در ادامه کسی که مرغش را به کشتارگاه فرستاده بود و سپس نوبت خریدش فرارسیده بود، وقتی میبیند نهاده از مرغ در بازار گرانتر است ضمن اینکه جوجهای هم نداشت، سهم نهاده خود را در بازار به فروش رساند تا حدودی در ۵ ماه نخست سال و تا شهریور عرضه در بازارگاه وجود داشت اما قطره چکانی و با حجم پایین. تعدادی از مرغداریها موفق به خرید شدند و برخی نتوانستند سهمیه خود را خریداری کنند؛ یا به دلیل نداشتن نقدینگی یا هنوز نوبت آنها نشده بود. در ادامه کسی که مرغش را به کشتارگاه فرستاده بود و سپس نوبت خریدش فرارسیده بود، وقتی میبیند نهاده از مرغ در بازار گرانتر است ضمن اینکه جوجهای هم نداشت، سهم نهاده خود را در بازار به فروش رساند؛ خلافی هم نکرده چون تعهدی به کسی نداشته است. استدلالش این است که زمانی که نوبت فروش سهمش در بازارگاه نرسیده بوده خوراک را از بازار آزاد تهیه و مرغ را تحویل داده است و با وضعیت موجود تمایلی هم به جوجهریزی نداشته یا حواله آن را گرفته و پرورش نداده است؛ آنها تعدادشان زیاد نبود که بگوییم نهاده دامی در بازار آزاد به وفور وجود داشته است.
طلاکش با بیان اینکه در همان شرایط یعنی ۳ ماه گذشته، نهاده در گمرکات یا در کشتی یا در خور (آبهای بینالمللی نزدیک آبهای داخلی در انتظار دریافت مجوز ورود و اجازه بارگیری) وجود داشت، عنوان کرد: این امر با بررسی آمار گمرک قابل پیگیری است. بارها وارد بازار نمیشد چون ارزش تأمین نمیشد. یعنی همان ۳ ماه قبل به اندازه کافی میتوانست نهاده در بازارگاه توزیع شود به شرط اینکه بانک مرکزی ارز را تأمین میکرد.
این مسئول صنفی با بیان اینکه مشکلات نهادهها از شهریور جدی شد، تصریح کرد: در این مقطع زمانی صدای دامداران و مرغداران بلند شد زیرا ذخیره یک تا ۱.۵ ماه واحدهای بزرگ هم به کف رسید. فریادها بلند شد زیرا نه واحدهای مرغمادری یک کیلو گرم نهاده داشتند و نه واحدهای مرغ تخمگذار. نخستین تنش این معضل، افزایش بسیار بالای قیمت تمام شده، هم در تولید تخم مرغ و هم گوشت مرغ بود. در این شرایط هم دستگاههای نظارتی مجبور به سکوت شدند چون مقصر عملکرد مدیران بالادستی بود نه تولیدکنندگان.
وی اظهار کرد: قیمت دستوری گوشت مرغ ۱۳۵.۷۰۰ تومان بود اما با نهاده ذرت ۱۱ هزار تومانی و کنجاله سویای ۲۰ هزار تومانی؛ نه ذرت بالای ۴۰ هزار تومان و کنجاله سویا ۷۰ هزار تومانی. بنابراین، وقتی قیمتها در بازار نهاده دامی ۳ برابر میشود تولید، قیمت دستوری را نمیپذیرد. تاوان این شرایط را هم مردم در سفره معیشتشان با خرید گوشت مرغ هر کیلو گرم بالای ۱۷۰ هزار تومان و یک شانه تخم مرغ بالای ۲۶۰ هزار تومان میپردازند.
وی ادامه داد: این شرایط هم قابل پیشبینی بود. حتی این افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی زودتر از زمان انتظار رخ داد.
یک هشدار
دبیرکل فدراسیون طیور کشور با اشاره به کاهش کیفیت تولید و محصولات تولیدی این بخش، بیان کرد: مرغ برای زنده ماندن و تولید محصول نیاز به غذا و پروتئین دارد. اگر کنجاله سویا نباشد کیفیت مرغ و تخم مرغ کاهش پیدا میکند. به این ترتیب، مردم محصولات را هم گران میخرند و هم با کیفیت پایین. این محصولات به لحاظ طعم و مزه دیگر مانند قبل نیستند.
طلاکش اظهار کرد: با تمام تدابیری که وزارت جهاد کشاورزی و شرکت پشتیبانی امور دام در تأمین بازار نهادههای دام و طیور اندیشیده است هنوز مرغدار بیش از ۳۰ درصد سهمیه ماهانه مورد نیازش را موفق به خرید از بازارگاه نشده است.
با تمام تدابیری که وزارت جهاد کشاورزی در تأمین بازار نهادههای دام و طیور اندیشیده است هنوز مرغدار بیش از ۳۰ درصد سهمیه ماهانه مورد نیازش را موفق به خرید از بازارگاه نشده است. در ذرت همچنان کمبود وجود دارد و کنجاله سویا تأمین نشده است و این گره ناگشوده باقی مانده است. این روند نمیتواند پیشآگهی خوبی برای ۲ تا ۳ ماه آینده باشد
این مسئول صنفی ادامه داد: در ذرت همچنان کمبود وجود دارد و کنجاله سویا تأمین نشده است و مرغدارها با تمام این تدابیر اتخاذ شده نتوانستهاند خوراک مورد نیاز واحد تولیدی خود را تهیه کنند و این گره ناگشوده باقی مانده است.
این تولیدکننده با بیان اینکه این امر نمیتواند پیشآگهی خوبی برای ۲ تا ۳ ماه آینده باشد، تصریح کرد: ذرت باید در کنار کنجاله سویا باشد در غیر این صورت خیلی مفید نخواهد بود. مرغدار اگر خیالش بابت تأمین نهاده و خوراک طیور راحت نباشد جوجهریزی دچار اختلال میشود؛ جوجهریزی بین ۴۲ تا ۴۵ روز زمان نیاز است و برای تولیدش باید خوراک آن تأمین باشد. ضمن اینکه از قیمت جوجه یک روزه میتوان فهمید که مرغداران انگیزه جوجهریزی دارند یا خیر.
دبیرکل فدراسیون طیور کشور گفت: وضعیت خوراک طیور به گونهای پیش رفت که قیمت جوجه یک روزه به ۴ تا ۵ هزار تومان رسید زیرا همه به دنبال فروش به هر طریقی بودند. امروز هنوز به قیمت مصوب ۳۲.۵۰۰ تومان نرسیده است و با نرخ زیر ۲۰ هزار تومان به فروش میرسد.
طلاکش هشدار داد: اگر امروز واحد مرغداری جوجهریزی نداشته باشد برای بهمن ماه که آرامآرام به آستانه ماه مبارک رمضان نزدیک میشویم با مشکل مواجه خواهیم بود؛ نه کمبودی که مردم در بازار گوشت مرغ پیدا نکنند بلکه نرخها روند افزایشی خواهند داشت. در تولید و قیمت تخم مرغ هم شرایط بهینهای پیشبینی نمیشود.
مصرف سالانه نهاده در کشور
دبیرکل فدراسیون طیور کشور در پاسخ به این پرسش که نیاز سالانه کشور به نهاده دام و طیور چقدر است، اظهار کرد: سال گذشته حدود ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تن ذرت وارد و یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن هم در داخل تولید شد. به این ترتیب سال گذشته ذرت در دام و طیور و نیز صنایع غذایی حدود ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تن توزیع شد.
وی ادامه داد: در صنعت طیور به تنهایی سال گذشته حدود ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن ذرت و ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تن کنجاله سویا مصرف شد.
وی ادامه داد: ما باید ۹۰ درصد نیاز کشور به نهاده دامی را وارد کنیم. این مختص ایران نبوده و ۱۷۰ کشور دنیا ناچار به واردات نهاده هستند. فقط ۱۰ کشور در جهان میتوانند با توجه به داشتن شرایط تولید ذرت و سویا تولید کنند.