خبرگزاری مهر، گروه استانها - هیفاء پردل: در آستانه فرا رسیدن شب یلدا، بازار میوه و شیرینی در قم با موجی کمسابقه از افزایش قیمتها مواجه شده است، روندی که صدای گلایه بسیاری از شهروندان را بلند کرده و شماری از خانوادهها را ناچار ساخته تا خریدهای یلدایی خود را به حداقل برسانند یا حتی برخی اقلام سنتی این شب را از سبد مصرفیشان حذف کنند.
شب یلدا در فرهنگ ایرانی همواره نماد صمیمیت، دورهمیهای خانوادگی و پیوند دلهاست و در شهری مذهبی و ریشهدار همچون قم، صلهرحم، دید و بازدید از بزرگترها و گردهماییهای خانوادگی جایگاه ویژهای در بلندترین شب سال دارد.
با این حال، امسال نوسانات ارزی، شرایط ناپایدار اقتصادی، افزایش پیدرپی قیمتها و شکاف محسوس میان درآمد خانوار و هزینههای بازار، کام بسیاری از مردم را تلخ کرده و نگرانی از کاهش قدرت خرید و کمرنگ شدن این سنت دیرینه را در میان شهروندان افزایش داده است.
بررسیهای میدانی خبرنگار خبرگزاری مهر از سطح بازار شب یلدا در قم نشان میدهد که میوههای نمادین شب چله از جمله انار و هندوانه، همچنین انواع شیرینیهای تر و خشک، با افزایش قابل توجه قیمتها روبهرو شدهاند.
فروشندگان این وضعیت را ناشی از بالا رفتن هزینههای حملونقل، گرانی مواد اولیه، کاهش عرضه و نوسانات مداوم قیمتها عنوان میکنند.
بر اساس این مشاهدات، قیمت هر کیلوگرم انار بین ۱۲۰ تا ۱۷۰ هزار تومان، سیب بین ۷۰ تا ۱۵۰ هزار تومان و هندوانه بین ۲۵ تا ۵۰ هزار تومان در نوسان است و بازار شیرینی نیز شرایط مطلوبی ندارد؛ بهطوری که قیمت شیرینی خشک از حدود ۲۵۰ هزار تومان آغاز میشود و شیرینی تر به ازای هر کیلوگرم بین ۳۵۰ تا ۵۵۰ هزار تومان عرضه میشود و آجیل شب یلدا نیز عملاً به کالایی لوکس تبدیل شده و با قیمتهایی بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان به فروش میرسد.
این افزایش قیمتها در حالی رخ داده که بسیاری از خانوادهها، حفظ سنتهای یلدایی را در گرو مدیریت هزینهها میدانند، موضوعی که میتواند چهره بازار شب چله را امسال متفاوتتر از سالهای گذشته رقم بزند.
انتقاد شهروندان قمی از افزایش شدید قیمتها در آستانه شب یلدا
یک شهروند قمی در گفتگو با خبرنگار مهر، با انتقاد از افزایش شدید قیمتها در آستانه شب یلدا گفت: رشد بیسابقه بهای میوه، شیرینی و آجیل باعث شده بسیاری از خانوادهها ناچار شوند از خرید برخی اقلام یلدایی صرفنظر کنند و حتی برگزاری یک دورهمی ساده نیز به دغدغهای جدی تبدیل شود.
سید رضا حسینی افزود: قیمت میوه و انواع شیرینی به حدی بالا رفته که عملاً باید قید آجیل و شیرینی را زد و با حقوق کارگری و این قیمتهای نجومی واقعاً نمیدانیم چگونه باید هزینهها را مدیریت کرد، شب یلدا بهانهای برای دورهمی و صمیمیت است، اما با این سطح از گرانی و درآمدهای محدود، برگزاری همین دورهمیهای ساده هم دشوار شده است.
وی ادامه داد: شب یلدا همیشه فرصتی بود تا خانوادهها با هزینهای معقول، سفرهای ساده اما صمیمی پهن کنند، اما امسال قیمتها شوکآور است و حتی تأمین حداقلها هم به سختی انجام میشود و ما به دنبال یلدای تشریفاتی نیستیم، اما همین خوراکیهای ساده نیز از توان بسیاری از خانوادهها خارج شده است.
این شهروند قمی با اشاره به نبود ثبات در بازار بیان کرد: یکی از مشکلات جدی، تفاوت قیمتها در واحدهای صنفی مختلف است، هر میوهفروشی نرخ خاص خودش را دارد و اگر نظارتها جدیتر بود، شاید فشار کمتری به مردم وارد میشد.
در ادامه، مهدی صادقیان یکی دیگر از شهروندان قمی با اشاره به شرایط معیشتی خود گفت: من کارگر هستم و پسرم بهتازگی ازدواج کرده است و طبق رسوم قدیمی، تهیه هدیه شب یلدا برای تازهعروس از الزامات این شب به شمار میرود، اما امسال با این قیمتها نه توان برگزاری مهمانی وجود دارد و نه امکان خرید هدایا.
وی افزود: افزایش هزینهها باعث شده بسیاری از خانوادهها یا از برگزاری دورهمی صرفنظر کنند یا آن را بسیار محدود برگزار کنند و این فشار اقتصادی، علاوه بر کوچکتر شدن سفرهها، ارتباطات خانوادگی و جمعهای صمیمی را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
صادقیان با اشاره به تورم موجود در بازار خوراکیها گفت: تورم افسارگسیخته در بخش میوه، گوشت و سایر اقلام مصرفی، شب یلدا را به یک تصمیم پرهزینه برای خانوادهها تبدیل کرده است و قیمتها آنقدر بالا رفته که برخی خانوادهها ناچار شدهاند بعضی اقلام سنتی این شب را بهطور کامل از سفره خود حذف کنند.
وی گفت: شب یلدا زمانی برای ساختن خاطرههای شیرین بود، اما امروز بسیاری از مردم بیش از هر چیز نگران تأمین حداقلها هستند؛ شرایطی که میتواند این آئین کهن را برای بخشی از جامعه کمرنگتر از گذشته کند.
تشدید نظارتهای بازار قم در آستانه شب یلدا
رئیس اداره بازرسی و کشف کالای قاچاق سازمان صنعت، معدن و تجارت قم در گفتگو با خبرنگار مهر، از اجرای طرحهای ویژه و تشدید نظارتها بر بازار در آستانه شب یلدا خبر داد و گفت: بررسیهای میدانی حاکی از آن است که مجموعهای از عوامل اقتصادی از جمله تورم عمومی، نوسانات نرخ ارز و نقشآفرینی واسطههای غیرمجاز، از دلایل اصلی افزایش قیمت میوه و آجیل در بازار به شمار میرود.
جعفری بهشاد افزود: در روزهای پایانی آذرماه، برخی اقلام پرمصرف با افزایش لحظهای قیمت مواجه شدند که بخش مهمی از آن ناشی از رشد شدید نرخ ارز و طلا و شکلگیری فضای روانی در بازار است و فضایی که به افزایش بیضابطه قیمتها، بهویژه در کالاهای اساسی و پرتقاضا، دامن زده است.
وی با اشاره به سایر عوامل اثرگذار بر نوسانات بازار بیان کرد: افزایش هزینههای تولید، بالا رفتن هزینههای حملونقل، نبود سازوکار منسجم برای صدور فاکتور الکترونیکی در حلقههای ابتدایی زنجیره توزیع، عدم تعیین قیمت پایه کیفی برای محصولات میوه و ترهبار و همچنین حضور فعال واسطههای غیرمجاز، از جمله عواملی است که زمینه گرانی و ناپایداری قیمتها را فراهم کرده است.
رئیس اداره بازرسی و کشف کالای قاچاق سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم گفت: این اداره کل به عنوان یکی از نهادهای نظارتی، بازار را به صورت مستمر و با حساسیت بالا رصد میکند و در مناسبتهایی مانند شب یلدا، طرحهای نظارتی به شکل هدفمند و فشرده اجرا میشود تا آرامش بازار حفظ شده و حقوق مصرفکنندگان صیانت شود.
وی در ادامه با اشاره به ابهام برخی فروشندگان درباره نبود نرخگذاری مشخص افزود: تنها تعدادی از کالاهای اساسی از جمله روغن، شکر، برنج و برخی فرآوردههای لبنی مشمول قیمتگذاری دولتی هستند و سایر کالاها باید بر اساس ضوابط، با لحاظ سود مصوب و ارائه فاکتور رسمی عرضه شوند و بازرسان سازمان در زمان بازدید، انطباق قیمت درجشده با فاکتور خرید را بررسی میکنند و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، پرونده برای رسیدگی به تعزیرات حکومتی ارسال میشود.
جعفری بهشاد با اشاره به وضعیت برنج در بازار عنوان کرد: پس از حذف ارز ترجیحی واردات برنج و بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی، دولت دخالتی در قیمتگذاری این محصول ندارد و عرضه آن به صورت رقابتی انجام میشود و بازرسیها در این حوزه بهصورت سرزده و در سه شیفت صبح، عصر و شب و حتی در روزهای تعطیل در حال انجام است.
وی تصریح کرد: گشتهای مشترک نظارتی با همکاری دستگاههایی همچون استانداری، تعزیرات حکومتی، پلیس امنیت اقتصادی، جهاد کشاورزی، بسیج سپاه و دانشگاه علوم پزشکی اجرا میشود تا تخلفات احتمالی در کوتاهترین زمان ممکن شناسایی و برخورد قانونی صورت گیرد.
رئیس اداره بازرسی و کشف کالای قاچاق سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از ۳۴ هزار و ۵۵۰ واحد صنفی در سطح استان مورد بازرسی قرار گرفته و چهار هزار و ۵۹۹ پرونده تخلف تشکیل شده است و شهروندان میتوانند مواردی مانند گرانفروشی، کمفروشی، تقلب و احتکار را از طریق سامانه ۱۲۴ گزارش دهند و پس از ثبت شکایت، نتیجه پیگیری از طریق کد رهگیری به اطلاع آنان خواهد رسید.
وی افزود: برای افزایش بازدارندگی در برخورد با تخلفات اقتصادی، بر اساس مصوبات سران قوا، میزان جرایم نقدی در سالهای اخیر تا ده برابر افزایش یافته و واحدهای صنفی متخلفی که به تخلف اصرار داشته باشند، پلمب میشوند و بر اساس آمار موجود، بیش از ۹۰ درصد پروندههای ارجاعی به تعزیرات حکومتی منجر به صدور حکم و محکومیت شده است.
جعفری بهشاد در پایان تأکید کرد: هدف اصلی از اجرای این طرحها و برخوردهای قانونی، ایجاد ثبات در بازار، جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی و حمایت از حقوق مصرفکنندگان است تا افزایش قیمتها در ایام مناسبتها به یک رویه عادی تبدیل نشود.
طرح ویژه تعزیرات برای کنترل بازار شب یلدا در قم
رضا حدادپور مدیرکل تعزیرات حکومتی قم در گفتگو با خبرنگار مهر از آغاز اجرای طرح ویژه نظارتی بازار شب یلدا در سطح استان خبر داد و افزود: ادارهکل تعزیرات حکومتی استان قم همانند سالهای گذشته، نظارتهای ویژه و میدانی بر بازار را در دستور کار قرار داده و گشتهای مشترک در دو نوبت صبح و بعدازظهر به صورت مستمر در حال انجام است.
وی ادامه داد: در قالب این طرح، تیمهای گشت مشترک با محوریت تعزیرات حکومتی و با حضور رؤسای شعب این ادارهکل، بازرسان جهاد کشاورزی، نمایندگان اتاق اصناف، ادارهکل صنعت، معدن و تجارت و کارشناسان مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی، مراکز عرضه میوه، آجیل و مواد غذایی را مورد بازرسی قرار میدهند.
مدیرکل تعزیرات حکومتی قم با بیان اینکه تمرکز اصلی این بازرسیها برخورد قاطع با تخلفات صنفی است گفت: گرانفروشی، درج نکردن قیمت، کمفروشی، تقلب و عرضه کالاهای فاسد یا دارای تاریخ مصرف گذشته از جمله تخلفاتی است که در این ایام به صورت ویژه رصد میشود و در صورت مشاهده، برخورد قانونی و بدون اغماض انجام خواهد شد.
وی افزود: هدف از اجرای این طرح، ایجاد آرامش در بازار، صیانت از حقوق مصرفکنندگان و جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی در روزهای منتهی به شب یلدا است تا مردم بتوانند با کمترین دغدغه، این آئین کهن را در کنار خانوادههای خود برگزار کنند.
حدادپور ضمن قدردانی از بازاریان منصف و قانونمدار بیان کرد: در شرایط اقتصادی فعلی، نقش اصناف در رعایت انصاف، کنترل قیمتها و تکریم حقوق مشتریان بسیار اثرگذارتر از اقدامات نظارتی است و همراهی آنان میتواند در گرم نگه داشتن فضای بازار و فراهم شدن سفرههای ساده اما صمیمی شب یلدا برای خانوادهها نقش مهمی ایفا کند.
وی در پایان از شهروندان قمی خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف صنفی، موضوع را از طریق سامانه ۱۳۵ گزارش دهند تا در کوتاهترین زمان ممکن مورد رسیدگی قرار گیرد و برخورد لازم با متخلفان صورت پذیرد.